1- تعريف اخلاق
قبل از تبيين مفهوم و موضوع (( اخلاق مديريت )) شايسته است شناسائي اجمالي در مورد اخلاق داشته باشيم .
اخلاق جمع ((خلق)) ست ، ودر لغت ((خلق)) و ((خلق)) از يك ماده (خ ل ق) هستند . خلق ناظر به شكل ظاهري انسان است ، و خلق به شكل باطني و نفساني انسان نظر دارد . همانطوري كه شكل ظاهري انسان متصف نبه صف نيك و بد وزشت و زيبا است ، شكل باطني ونفساني انسان نيز داراي اوصاف خوب و بد ، و زشت و زيبا است .
از نظر زاهد: دنيا و آخرت دو مقولهي كاملاً جدا از هـم نيـستند بلكه از مجموع آيات و رواياتي كه عرض شد به اين نتیجه رسيديم كه دنيا گذرگاهي براي آخرت و يا جاي زراعت و پرورش محـصول است كه بهرهگيري و سود آن در آخرت است.
ولي از نظر راهب : دنيا و آخرت دو مقـولهي كاملاً جـدا از هم هستند، لذا راهب گوشه گير و دور از جامعه است و حتّی از نعمات الهي هم پرهيز ميکند.
سفارش قرآن دربارة ازدواج و فرزند چیست؟ آیا تنگدستی مانع ازدواج و عذری موجه است و آیا انسان در برابر دختران و پسران بیهمسر وظیفهای ندارد؟
قرآن کریم بر همسر گرفتن و تشکیل خانواده تأکید دارد:در آیة 74 سورة فرقان، یکی از ویژگیهای بندهگان خاصّ خدای رحمان چنین معرفی میشود:
«یَقُولُونَ رَبَّنا هبْ لَنا مِنْ أَْوْوَجِنا وَ ذُرَّیاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنِ» …؛ و کسانی که میگویند:
پروردگارا! از همسران و فرزاندمان مایة روشنی چشم به ما عنایت فرما.
«قصد تعليم داشتن در اين گونه از ادعيه» كه گاهي از جانب علماي شيعه نيز مطرح مي شود، جواب قانع كننده اي نيست كه بتوان با تكيه بر آن حل اشكال كرد . بهتر است كه در جواب اينگونه بگوييم:
1. استغفاري كه در اين ادعيه مطرح است، استغفار دفعي است؛ يعني استغفاري كه مانع عروض غفلت و گناه مي شود، ه استغفار رفعي كه براي از ميان برداشتن و زايل كردن گناه و خطاي موجود است، مثل آنان مثل كسي است كه پارچه اي بر روي آينه شفاف آويزان مي كند تا غبار بر چهره آن ننشيند، نه مانند كسي كه بر روي آينه غبار گرفته اش دستمال مي كشد تا غبار رويي كند!
استغفار ائمه عليهم السلام در ادعیه براي چيست؟
مقدمه
ائمه طاهرین (ع) عصارۀ نظام آفرینش و مظهر هدایت خدایند؛ نه تنها کار، گفتار و سکوت آنان هدایت است که میزان هدایتند و با این میزان، ضلالت و گمراهی و ایمان و کفر مشخص می شود. از این رو، سخن و سیرۀ ایشان برای هرکسی و هر سالک به سوی خدا، حجت و دلیل است؛ زیرا آنان معصوم اند و در سیره معصوم(ع) هیچ گونه شائبه گمراهی و گناه نیست.
عطش آفرینی دنیا
انسان تشنه هنگامی که آب زلال و گوارا می نوشد، بر آن مسلط است و آن را جذب، هضم و تبدیل می کند، ولی اگر آب شور بنوشدة، گرفتار آن آب شور خواهد شد؛ چون چنین آبی در حقیقت دستگاه گوارش او را در اختیار می گیرد و بر عطش وی می افزاید و او ناچار است بار دیگر قدحی از آب بنوشد که آن نیز اگر شور باشد، عطش او را بیشتر می کند. دنیا بسان آب شور است. از این رو، امام موسی بن جعفر (ع) به هشام بن حکم می فرماید: «مثل الدنیا مثل ماء البحر کلما شرب منه العطشان ازداد عطشاً حتی یقتله»
(بحارالانوار ج1ص152)Normal 0 false false false EN-US X-NONE FA MicrosoftInternetExplorer4 /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:”Table Normal”; mso-tstyle-rowband-size:0; mso-tstyle-colband-size:0; mso-style-noshow:yes; mso-style-priority:99; mso-style-qformat:yes; mso-style-parent:””; mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-para-margin-top:0cm; mso-para-margin-right:0cm; mso-para-margin-bottom:10.0pt; mso-para-margin-left:0cm; line-height:115%; mso-pagination:widow-orphan; font-size:11.0pt; font-family:”Calibri”,”sans-serif”; mso-ascii-font-family:Calibri; mso-ascii-theme-font:minor-latin; mso-hansi-font-family:Calibri; mso-hansi-theme-font:minor-latin;}
« و لیکن آثر رؤوس جندک عندک من واساهم فی معونته، و افضل علیهم من جدته، بما یسعهم و یسع من وراءهم من خلوف اهلیهم، حتی یکون همهم هما واحداً فی جهاد العدو؛ فان عطفک علیهم یعطف قلوبهم علیک، و ان افضل قره عین الولاه استقامه العدل فی البلاد، و ظهور موده الرعیه. و انه لا تظهر مودتهم الا بسلامه صدورهم، و لا تصح نصیحتهم الا بحیطتهم علی ولاه الامور و قله استثقال دولهم، و ترک استبطاء انقطاع مدتهم، فافسح فی امالهم و واصل فی حسن الثناء علیهم و تعدید ما أبلی ذوو البلاء منهم؛ فان کثره الذکر لحسن أفعالهم تهز الشجاع، و تحرض الناکل، ان شاء الله»
مفهوم شايستگي
شايستگي در لغت به معناي «داشتن توانايي، مهارت، دانش،لياقت و صلاحيت است»
(فرهنگ انتدراج ج4ص2577و تحول اداري دوره ششم ش24و25ص99و98)
و در اصطلاح بسته به كار و حيطه شغلي فرد معني مي يابد. هر كاري توانايي، مهارت و لياقت ويژه اي را مي طلبد و در مجموع صلاحيت و شايستگي فرد براي امر به عهده گرفته شده را مي رساند؛ يعني در هر كار، در انتخاب شايسته ترين ها بايد به تواناييها، شاخصهاي رفتاري، باورها، ويژگيهاي شخصيتي، بينشها و مهارتهاي افراد توجه شود.
تعظیم شعایر اسلامی
«شعایر» جمع شعار یا شعیره به معنای عبادت ها، نشانه ها و آداب و رسوم مذهبی یا ملی است[1] و «شعایر الهی نشانه هایی است که خداوند برای اطاعت خویش نصب کرده است.»[2] و مرکز و محوری است که مردم گرد آن اجتماع کرده، خدا را اطاعت و عبادت می کنند.
شعایر اسلامی ممکن است از نوع کردار، ایام و اماکن باشد که به شرح برخی از آنها می پردازیم.
الف – کردار
منظور از شعایر کرداری، اعمالی است که انجام دادن آنها جنبه شعاری دارد و علامت مسلمانی به حساب می آید مانند اذان، نماز جمعه و جماعت، حج و…
تفکر
«تفکر» در لغت به معنای اندیشیدن است[1] و با تامل و تدبر به یک معناست.[2] و در اصطلاح، عبارت است از ترکیب امور معلوم، برای به دست اوردن نتایج مجهول.[3]
رابطه عبادت و تفکر
بحث«تفکر» در مباحث «اخلاق عبادی» به دو منظور مطرح می شود:
نخست، آن که تفکر، خود عبادتی بزرگ، بلکه از بهترین عبادتهاست. تا آنجا که حضرت صادق (ع) فرمود:
«لَیْسَتِ الْعِبادَةُ کَثْرِةَ الصَّلاةِ وَالصَّوْمِ، إِنَّمَا الْعِبادَةُ التَّفَکُّرُ فی اَمْرِ اللهِ»[4]
عبادت به بسیاری نماز و روزه نیست. بلکه عبادت – به مفهوم واقعی – اندیشیدن درباره – قدرت و عظمت – خداوند است.
حج
جایگاه حج در اسلام
« إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِّلْعَالَمِينَ* فِيهِ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ مَّقَامُ إِبْرَاهِيمَ وَمَن دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا وَلِلّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلاً وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ الله غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ»[1]
نخستین خانه ای که برا مردم بنا شده، همان است که در مکه است؛ خانه ای که برای جهانیان برکت و هدایت است. در آنجا آیات روشنی از جمله مقام ابراهیم(ع) است و هر کس داخل آن شود. برای خدا، حج آن خانه بر کسانی که قدرت رفتن به آن را داشته باشند واجب است و هر کس کفران ورزد (و آن را ترک کند) خدا از عالمیان بی نیاز است.