و خدا را بپرستید! و هیچ‌چیز را همتای او قرار ندهید! و به پدر و مادر، نیکی کنید؛ همچنین به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان، و همسایه نزدیک، و همسایه دور، و دوست و همنشین، و واماندگان در سفر، و بردگانی که مالک آنها هستید؛ زیرا خداوند، کسی را که متکبر و فخر فروش است، (و از ادای حقوق دیگران سرباز می‌زند،) دوست نمی‌دارد.

نماز استغاثه به حضرت زهرا(س)(۲) نماز استغاثه به حضرت بتول(س) روایت شده که هر گاه تو را حاجتى باشد به سوى حق تعالى و سینه ‏ات از آن تنگ شده باشد، پس دو رکعت نماز بکن و چون سلام نماز گفتى سه مرتبه تکبیر بگو و تسبیح حضرت فاطمه (س) بخوان پس به سجده برو […]

یکی از رسالت‌های مهم امامان معصوم تبلیغ دین، بیان احکام و تفسیر قرآن است. میراث قرآنی باقی مانده و ارزشمند وجود مبارک امام حسن مجتبی(علیه السلام) از نمونه‌های اعلی و عظیم ذخایر تفسیری معصومان(علیهم السلام) است. در این مقاله با نگرش قرآنی و تفسیری امام حسن مجتبی(علیه السلام) آشنا می‌شویم.

هر کس درباره قرآن، با رأی و پیش داوری خود سخن گوید و تفسیر کند، گر چه حق باشد، باز گناه کرده استمنزلت و پیشوایی قرآن در زندگی

قرآن در آیات فراوانی به بیان منزلت رفیع و شأن والای خویش پرداخته است تا هیچ کس حجتی در رویگردانی از قرآن نداشته باشد و کسی هم که به قرآن روی می‌آورد، با معرفت و بینش در وادی آن گام نهد. اهل بیت(علیهم السلام) که عارف به حقیقت قرآن هستند، همپای آن، این منزلت و فضیلت را به خوبی تبیین کرده‌اند. اینک نمونه‌ای از سخنان امام حسن مجتبی(علیه السلام) در این خصوص ذکر می‌شود:

مناجات چهارم از مناجات‏هاى پانزده گانه امام سجاد عليه السلام مناجات الراجين ‏نام دارد. در توضيح عبارات قبلى اشاره شد كه خوف و رجاء مانند دو بال براى پرواز به سوى كمال الهى است. به همين خاطر امام بلافاصله بعد از مناجات الخائفين،مناجات الراجين را آغاز مى‏نمايند.

«يا من إذا سَئلهُ عبدٌ أعطاه و إذا أمَّلَ ما عِنده ‏بَلَّغه مُناه و إذا أقبَلَ عَلَيه قَرَّبَه و أدناه و إذا جاهَرهُ بالعصيان سَتَر على ذَنْبِه و غَطّاه‏و إذا توكّل عليه أحسَبَه و كَفاهُ».

همانگونه كه در مناجات الخائفين بحث را با توضيح متعلّق خوف آغاز كرديم‏ در اين مناجات هم ابتدا به روشن ساختن متعلّق رجاء مى‏پردازيم.

متعلّق اميد كه در عبارات دعا به تناوب تكرار گرديده است؛ چيست؟خداوند مى‏فرمايد:

«لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَكَرَ اللَّهَ كَثِيراً»(1).

مسلماً براى شما در زندگى رسول خدا سر مشق نيكويى بود براى آنها كه اميد به‏ رحمت خدا و روز رستاخيز دارند و خدا را بسيار ياد مى‏كنند.

امامان پاک ما در میان مردم و با مردم می‏ زیستند ، و عملا به مردم درس زندگی و پاکی و فضیلت می ‏آموختند ، آنان الگو و سرمشق دیگران بودند

، و با آنکه مقام رفیع امامت آنان را از مردم ممتاز می ‏ساخت ، و برگزیده ‏ی خدا و حجت او در زمین بودند در عین حال در جامعه حریمی نمی‏ گرفتند ،

و خود را از مردم جدا نمی‏ کردند ، و به روش جباران انحصار و اختصاصی برای خود قائل نمی‏ شدند ، و هرگز مردم را به بردگی و پستی

نمی ‏کشاندند و تحقیر نمی ‏کردند ….

پنهان داشتن بیماری پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم): یکی از گنج های نیکی، پوشیده داشتن مصیبت ها، بیماری ها و صدقه است.( الدعوات: ص ۱۶۷ ح ۴۶۲٫)  پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم): خداوند (عزوجل) فرموده است: وقتی بنده ام به درد و رنجی گرفتار شود و بیماری […]

تشویق به عیادت پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم): عیادت، سنت است.( الفردوس: ج ۳ ص ۸۱ ح ۴۲۲۶٫)  پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم): گرسنه را غذا بدهید، به عیادت بیماران بروید و اسیران را آزاد کنید.( صحیح البخاری: ج ۵ ص ۲۰۵۵ ح ۵۰۵۸ و ص ۲۱۳۹ […]

«إلهی أتراک بعد الإیمان بِک تُعَذِّبُنی أم بعد حُبّی إیّاک تُبَعِّدُنی أم مَع ‏رَجائی لرحمَتِک وَصَفحِک تَحرِمُنی أم مَع اسْتِجارتی بعفوک تسلمنى حاشا لوجهک‏الکریم أن تخیّبنى لیت شعری ألِلشّقآء وَلَدَتْنی اُمّی أم لِلعَنآء ربَّتنی فَلَیتَها لَم تَلِدْنی‏ولم تُربِّنی».

اهل سعادت و شقاوت در این فرمایش امام علیه السلام علائمى دارند.جایگاه سعادتمند قرب الهى و سرانجام شقى بُعد و دورى از درگاه ‏الهى است.

«وَلیتنى عَلِمتُ أمِن أهل السَّعاده جَعلتنی وبقربک و جوارک‏خَصَصْتَنی فتقرِّ بذلک عینی»

در جوار ذات ربوبى بودن خود یک پاداش و موهبت بزرگ است؛ زیرا کسى که کنار یار و محبوب منزل کرده است،هر لحظه آنچه را که مى‏طلبد در کنار خود مى‏بیند. کسى که در جوار یار است غمى ندارد، همواره چشم او با حضور در محضر محبوب ‏روشن است.

ویژگى دیگر قرب الهى در بیان امام علیه السلام روشنى نور دیده و اطمینان قلبى است. «وتطمئنّ له نفسی» آنچه که خائف در پى تحصیل ‏آنها است و نگران از عدم موفقیت در به دست آوردن آنها؛ آرامش‏ دل، روشنى چشم، سعادت و منزلِ قربِ الهى است.

«إلهی هَلْ تُسوِّد وُجُوهاً خَرَّتْ ساجِدَهً لِعَظَمَتِکَ» خدایا! روسیاهى از آنِ پیمان شکنان و طاغیان است.

من که هر شبانه روز بارها پیشانى خضوع به درگاه تو مى‏گذارم، آیا مرا نیز رو سیاه و سرافکنده مى‏نمایى، تو عذاب را براى‏ نافرمانان، پیمان شکنان و طاغیان وعده کرده‏اى: حال آنکه من بندهٔ‏ٔ خاضع تو هستم.

آنچه در ادامه می آید برخی از توصیه های امام صادق علیه السلام است که در زمانها و شرایط مختلفی برای افراد گوناگون بیان شده است. اختصاصی نبودن این توصیه ها به فرد یا زمان خاصی، سبب می شود تا همه آنها برای تمام کسانی که خواهان رسیدن به کمالات انسانی و قرب الی الله هستند مفید و راهگشا باشد.
توصیه اول
مردی خدمت امام صادق علیه السلام آمد و عرض کرد: به من توصیه ای کنید. امام صادق علیه السلام به او فرمودند:
لَا یَفْقِدُکَ اللَّهُ حَیْثُ أَمَرَکَ وَ لَا یَرَاکَ حَیْثُ نَهَاکَ
جایی که امر خدا حاضر است تو غایب نباش و در جایی که نهی خدا حاضر است تو غایب باش.
معنای این سخنِ کوتاه و سراسر حکمت و اندرز؛ انجام تمام واجبات و ترک تمام محرمات است. اگر خداوند در زمین و زمانی کاری را بر انسان واجب کرده است؛ مبادا به بهانه هایی که شیطان به ذهن او می اندازد از انجام آن، شانه خالی کرده و میدان اطاعت و بندگی را ترک کند.
و اگر خداوند از کاری نهی کرده و آن را حرام دانسته است؛ مبادا فریب وسوسه های شیطان را خورده و روح پاک خود را به آن آلوده کند؛ بلکه تلاش کند که خداوند بصیر هیچگاه او را در صحنه های گناه نبیند.
بعد از این سخن آن مرد به حضرت عرض کرد: بیش از این مرا توصیه کنید. امام علیه السلام فرمود: «لَا أَجِدُ» ؛ یعنی من بیش از این سراغ ندارم.[۱]

1- روش پند دادن گناهکاران
جوانی خدمت امام حسین علیه السلام رسید و گفت، من مردی گناهکارم و نمی توانم خود را در انجام گناهان باز دارم، مرا نصیحتی فرما.
قال الامام الحسین علیه السلام:
«افعل خمسة اشیاء و اذنب ما شئت، فاول ذلک: لا تاکل رزق الله و اذنب ما شئت، و الثانی: اخرج من ولایة الله و اذنب ما شئت، و الثالث: اطلب موضعا لا یراک الله و اذنب ما شئت، و الرابع: اذا جاء ملک الموت لیقبض روحک فادفعه عن نفسک و اذنب ما شئت، و الخامس: اذا ادخلک مالک فی النار فلا تدخل فی النار و اذنب ما شئت.» (1)
امام حسین علیه السلام فرمود:
«پنج کار را انجام بده و آنگاه هر چه می خواهی گناه کن.
اول: روزی خدا را مخور و هر چه می خواهی گناه کن.
دوم: از حکومت خدا بیرون برو و هر چه می خواهی گناه کن.
سوم: جایی را انتخاب کن تا خداوند تو را نبیند و هر چه می خواهی گناه کن.
چهارم: وقتی عزرائیل برای گرفتن جان تو آمد او را از خود بران و هر چه می خواهی گناه کن.
پنجم: زمانی که مالک دوزخ تو را به سوی آتش می برد در آتش وارد مشو و هر چه می خواهی گناه کن.»
جوان اندکی فکر کرد و شرمنده شد و در برابر واقعیت های طرح شده چاره ای جز توبه نداشت.

  از حضرت فاطمه زهرا(س) پنج خطبه نقل شده است: نخستین خطبه، سخنرانی ایشان است که پس از غصب خلافت امیر مومنان(ع) و غصب فدک ایراد شد؛[1]خطبه دوم، سخنرانی آن حضرت در جمع زنان مهاجر و انصار است؛[2]خطبه سوّم، زمانی بیان شده است که کودتاگران به خانه ولایت هجوم بردند؛[3]خطبه چهارم در نکوهش پیمان شکنان […]

سخنان یگانه دخت نبی مکرم اسلام(ص)، حضرت فاطمه زهرا(س)، همانند سایر معصومین: برای عموم مردم؛ به ویژه نسل جدید مطالبی آموزنده و درسهای تربیتی و اخلاقی به همراه دارد؛ چرا که جهان‌بینی متعالى، پیوند با سرچشمة هستى، تبلور ارزشهای الهى، انسانى، جامعیت و کمال، از مهم‌ترین شاخصه‌های این کلمات نورانی است. ما نیز در این […]