تشویق به عیادت
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
عیادت، سنت است.( الفردوس: ج ۳ ص ۸۱ ح ۴۲۲۶٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
گرسنه را غذا بدهید، به عیادت بیماران بروید و اسیران را
آزاد کنید.( صحیح البخاری: ج ۵ ص
۲۰۵۵ ح ۵۰۵۸ و ص ۲۱۳۹ ح ۵۳۲۵٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
– از سفارش های ایشان به امام علی (علیه السلام) -: ای
علی!… (حتی اگر شده) یک فرسخ برو و بیماری را عیادت کن.( کتاب من لا یحضره الفقیه: ج ۴ ص ۳۶۱ ح ۵۷۶۲٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
بیماران را عیادت کنید و برای تشییع جنازه، همراه شوید
که شما را به یاد آخرت می اندازد.( مسند ابن حنبل: ج ۴ ص ۴۷ ح ۵۷۶۲٫)
تاریخ دمشق:
– به نقل از ابن عمر -: پیامبر خدا، هنگامی که نماز صبح
را با مردم می خواند، رو به آنان می کرد و می فرمود: آیا در میان شما کسی بیمار
شده است تا به عیادت او بروم؟.
اگر می گفتند: نه، می فرمود: آیا جنازه ای هست تا برای
تشییع آن حاضر شوم؟.( تاریخ
دمشق: ج ۳۹ ص ۱۱۴٫)
امام علی (علیه
السلام):
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، یهودی ای را به
هنگام بیماری اش عیادت کرد.( الجعفریات: ص ۱۵۹٫)
امام علی (علیه
السلام):
در حکمت های منسوب به ایشان: – بیمار را عیادت کنند و تن
درست را دیدار.( شرح نهج البلاغه: ج
۲۰ ص ۲۹۷ ح ۴۰۵٫)
امام علی (علیه
السلام):
عیادت بیمار، یکی از پسندیده ترین کارهای نیک است.( الجعفریات: ص ۲۴۰، روضه الواعظین: ص ۴۲۵٫ (در روضه الواعظین، به جای
عبارت من أحسن الحسنات عیاده المریض که متن برگزیده مؤلف است، عبارت أحسن الحسنات
عیاده المریض وأمرنا رسول الله عیاده المریض آمده است؛ یعنی: عیادت بیمار، پسندیده
ترین کارهای نیک است و پیامبر خدا، ما را به عیادت بیمار، امر فرموده است.)
امام صادق (علیه السلام):
بر شما باد پاک دامنی و تلاش در انجام دادن وظایف دینی!
در تشییع جنازه، حاضر شوید و به عیادت بیماران بروید.( الکافی: ج ۲ ص ۶۳۵ ح ۳ و ج ۸ ص ۱۴۶ ح ۱۲۱٫)
حلیه الأولیاء:
– به نقل از وهب بن منبه -: موسی (علیه السلام) گفت:
پروردگارا! کدام بنده ات در پیشگاه تو محبوب تر است؟
فرمود: کسانی که بیماران را عیادت می کنند، به مادران
داغدار، تسلیت می گویند و مردگان را تشییع می کنند.( حلیه الأولیاء: ج ۴ ص ۴۵٫)
پاداش عیادت
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
عیادت بیمار، پاداشی بزرگ تر از تشییع جنازه دارد.( الفردوس: ج ۳ ص ۴۴ ح ۴۱۱۱٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
گام هایی که عیادت کننده بیمار از خانه خود تا نزد او
برمی دارد، در باغ های بهشت برداشته شود.( الفردوس: ج ۲ ص ۱۹۳ ح ۲۹۶۲٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
هر کس به عیادت بیماری برود، (تا در راه است،) پیوسته به
درون رحمت، گام می گذارد و چون (نزد او) بنشیند، به تمامی در رحمت، غوطه ور می شود.( المجازات النبویه: ص ۳۸۰ ح۲۹۵ (سید رضی در تفسیر این حدیث می گوید:
این یک استعاره است و مقصود از آن نیز بیان فراوانی پاداش سرشار و ثواب بسیاری است
که عیادت کننده بیمار از آن برخوردار می شود. از همین روی پیامبر (صلی الله علیه و
آله و سلم) عیادت کننده را در این حالت به کسی تشبیه کرده است که در هنگام گام
برداشتن به درون دریای الهی گام برمی دارد و هنگامی که نزد بیمار می نشیند، به
تمام وجود در آن دریا غوطه ور می شود(المجازات النبویه: ص ۳۸۰).
– پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
عیادت کننده بیمار، در راه بهشت گام می نهد ( المجازات النبویه: ص ۱۱۳ ح ۴۲٫)
)( سید رضی، در تفسیر این روایت، به دو احتمال پرداخته و در این باره،
چنین گفته است: در این روایت، بنا بر هر یک از دو تفسیر، مجازی وجود دارد؛ چه، اگر
مقصود از “مخارف” (در متن حدیث یعنی “عائد المریض علی مخارف
الجنه”)، جمع کلمه “مخرف” به معنای چیدن نخل باشد، در این صورت،
گویا پیامبر خدا برای کسی که به عیادت بیماری برود، بر ورود وی به بهشت، گواهی
داده و آن را حتمی دانسته است تا جایی که در حالی که هنوز آن بنده در دنیا، یعنی
سرای تکلیف به سر می برد، از باب اعتماد کامل به بهشتی بودن وی و جای گرفتن او در
این سرای امن، درباره وی با عبارتی به بیان حالش پرداخته که گویا همین اکنون، در
بهشت جای گرفته و آن جا استقرار یافته است. همین نکته، خود مجاز موجود در حدیث
است. اگر مقصود از “مخارف”، جمع “مخرفه” به معنای راه باشد،
چنان که از یکی از صحابیان نیز نقل شده که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)
فرمود: “و ترکتم علی مثل مخرفه النعم؛ شما را بر گذرگاه آشکار نعمت ها گذاردم
و آن را با گام هایی که بر آن نهاده شده و آمد و شد فراوانی که در آن صورت پذیرفته
است، نشانه گذاری کردم”، در این صورت، محل مجاز در سخن پیامبر (صلی الله علیه
و آله و سلم) این است که ایشان، عیادت کننده بیمار را به سان کسی دانسته که در
راهی گام نهاده است که به بهشت می رسد و او را به سرای جاودانگی راهبر می شود
(المجازات النبویه: ص ۱۱۳).) صحیح مسلم:
– به نقل از ثوبان (وابسته پیامبر خدا) -: پیامبر خدا
فرمود: هر کس به عیادت بیماری برود، در “خرفه”( مقصود از خرفه، میوه های نخل است که به گاه رسیده شدن، چیده می شود.
گویا آن کس که به عیادت بیمار می رود، در پاداشی که به چنگ می آورد، کسی را می
ماند که بر نخلی از نخل های بهشت است و میوه های آن را می چیند(النهایه: ج ۲ ص ۲۴).) بهشت است. پرسیدند: خرفه بهشت چیست؟
فرمود: چیدن میوه هایش.( صحیح مسلم: ج ۴ ص ۱۹۸۹ ح ۴۲٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
هر کس بیماری را عیادت کند، منادی ای از آسمان او را می
خواند: ای فلانی! خوش باش، و گام برداشتنت به پاداش
بهشت، گوارایت باد!.( الکافی:
ج ۳ ص ۱۲۱ ح ۱۰٫)
مسند ابن حنبل:
– به نقل از ابو فاخته، از امام علی (علیه السلام) -: از
پیامبر خدا شنیدم که می فرمود: هیچ مسلمانی، مسلمان دیگر را عیادت نکند، مگر این
که از پگاه تا شامگاه، هفتاد هزار فرشته بر او درود فرستند و خداوند، برای او “خریفی” در بهشت قرار می دهد.
پرسیدم: ای امیر مؤمنان! مقصود از خریف چیست؟
فرمود: نهری که نخل را سیراب کند.( مسند ابن حنبل، ج ۱ ص ۱۹۷ ح ۷۰۲٫)
امام علی (علیه
السلام):
برای شستن تن، بهشت را ضمانت می کنم:… مردی که به
عیادت بیماری روانه شود و بمیرد، برای او بهشت است.( کتاب من لا یحضره الفقیه: ج ۱ ص ۱۴۰ ح ۳۸۴٫)
امام باقر (علیه
السلام):
در مناجات های موسی (علیه السلام) با پروردگار خویش آمده
است که پرسید، پروردگارا!پاداش عیادت بیمار به چه مرتبه ای رسیده است؟
خداوند (عزوجل) فرمود: فرشته ای را با او می گمارم که تا
رستاخیز، وی را در قبرش عیادت کند.( الکافی: ج ۳ ص ۱۲۱ ح ۶٫)
امام صادق (علیه
السلام):
هر مؤمنی که مؤمنی دیگر را در هنگام بیماری اش برای
خداوند (عزوجل) عیادت کند، خداوند، فرشته ای از فرشتگان عیادت کننده را با او می
گمارد که در قبرش از وی عیادت نماید و تا روز قیامت برای وی آمرزش بطلبد.( الکافی: ج ۳ ص ۱۲۰ ح ۴ و ص ۱۲۱ ح ۷٫)
امام صادق (علیه
السلام):
هر مؤمنی که مؤمن بیمار دیگری را در زمان بیماری اش به
هنگام صبح عیادت کند، هفتاد هزار فرشته، او را همراهی کنند و چون (در نزد او)
بنشیند، رحمت، او را در میان می گیرد و فرشتگان برای او از خداوند (عزوجل) آمرزش
طلبند تا زمانی که شامگاه فرا رسد؛ و اگر هم او را شامگاهان عیادت کند، او را پاداشی
همانند باشد تا زمانی که شب را به صبح برساند.( الکافی: ج ۳ ص ۱۲۰ ح ۶٫)
امام صادق (علیه
السلام):
هر کس بیماری از مسلمانان را عیادت کند، خداوند برای
همیشه، هفتاد هزار فرشته را با او می گمارد که به خانه او در آن تا روز قیامت
تسبیح و تقدیس خداوند و لا اله الا الله و الله اکبر می گویند و نیمی از نماز آنان
برای عیادت کننده بیمار است.( الکافی: ج ۳ ص ۱۲۰ ح ۵٫)
الکافی:
– به نقل از عبدالله بن سنان، از امام صادق (علیه
السلام) -: بایسته است بیمار شما، برادران خویش را از بیماری خود، آگاه سازد تا
آنان، به عیادت وی بروند و هم او به سبب کار آنان، پاداشی یابد و هم آنان، در
برابر آنچه برای او کرده اند، پاداش بگیرند.
در این هنگام گفته شد: آری. (می فهمیم که) آنان با رفتن به
عیادت بیمار، پاداش می گیرند؛ اما او چگونه به سبب کار آنان، پاداش می یابد؟
فرمود: به این سبب که واسطه کسب حسنات از سوی آنان شده
است، به سبب آنان پاداش می یابد و بدین واسطه، برای او ده حسنه نوشته می شود، ده مرتبه
مقامش بالاتر برده می شود و بدین وسیله، ده گناه از او محو می گردد.( الکافی: ج ۳ ص ۱۱۷ ح ۱٫)
آداب عیادت
الف – عیادت، پس از سه روز
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
بیمار عیادت نشود، مگر پس از سه روز.( المعجم الأوسط: ج ۴ ص ۱۸ ح ۳۵۰۳٫)
ب – عیادت کسی که به عیادتت نیامده است
امام علی (علیه السلام):
به عیادت کسی که به عیادتت نیامده برو، و به کسی که به
تو هدیه ای نداده هدیه بده.( کتاب من لا یحضره الفقیه: ج ۳ ص ۳۰۰ ح ۴۰۷۶٫)
هدیه دادن به بیمار
الکافی:
– به نقل از یکی از وابستگان امام صادق (علیه السلام) -:
یکی از وابستگان امام صادق (علیه السلام) بیمار شد و ما که شماری از وابستگان او
بودیم، روانه عیادت آن بیمار شدیم. در میانه راه، امام صادق (علیه السلام) با ما رویارو
شد و پرسید: آهنگ کجا دارید؟.
گفتیم: آهنگ فلان کس داریم تا از او عیادت کنیم.
فرمود: بایستید.
ما ایستادیم. پس فرمود: آیا سیب، به، یا قطعه ای عود به همراه دارید؟.
گفتیم: هیچ یک از این چیزها را همراه نداریم.
فرمود: آیا نمی دانید که بیمار از آنچه نزد وی می برند،
احساس آرامش می کند؟.( الکافی:
ج ۳ ص ۱۱۸ ح ۳٫)
د – مهربانی با بیمار
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
چون کسی از شما بر بیماری وارد شود، با او دست بدهید،
دست خویش بر پیشانی وی نهد، احوالپرسی کند، آرزوی درازتر شدن عمر وی نماید و از او
بخواهد برایش دعا کند؛ چرا که دعای بیمار، به سان دعای فرشتگان است.( شعب الایمان: ج ۶ ص ۵۴۱ ح ۹۲۱۴٫)
سنن الترمذی:
– به نقل از ابوامامه -: پیامبر خدا فرمود: کامل شدن
عیادت بیمار، به آن است که هر یک از شما، دست خویش را بر پیشانی بیمار بگذارد یا
فرمود: بر روی دست وی بگذارد و از حال او بپرسد.( سنن الترمذی: ج ۵ ص ۷۶ ح ۲۷۳۱٫)
ه – دعا برای بیمار
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
چون بر بیمار درآمدید، برای وی، آرزوی عمر دراز کنید؛
چه، این (دعا) چیزی (از اجل او) را دفع
نمی کند، اما مایه خرسندی وی می شود.( سنن الترمذی: ج ۴ ص ۴۱۲ ح ۲۰۸۷٫)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
– در دعای خود به هنگام عیادت یک بیمار -: خداوندا!او را
بر دردش پاداش ده، و او را تا پایان عمرش عافیت عطا کن.( نثر الدر: ج ۱ ص ۱۵۵٫)
السنن الکبری:
– به نقل از ابن عباس -: پیامبر (صلی الله علیه و آله و
سلم) هنگامی که به عیادت بیماری می رفت، بالای سر او می نشست و سپس، هفت بار می
گفت: از خداوند بزرگ، پروردگار عرش عظیم، مسئلت دارم که شفایت دهد. پس اگر هنوز
اجل آن شخص فرا نرسیده بود، از آن بیماری شفا می یافت.( السنن الکبری، نسایی: ج ۶ ص ۲۵۸ ح ۱۰۸۸۲٫)
صحیح البخاری:
– به نقل از عایشه -: پیامبر خدا، چون نزد بیماری می رفت
یا بیماری را نزد وی می آوردند، می گفت: درد را ببر، ای پروردگار مردمان! شفا ده
که تو خود، شفا دهنده ای. شفایی جز شفای تو نیست. شفایی (ده) که (چون بیاید) هیچ بیماری
ای بر جای نگذارد.( صحیح البخاری: ج ۵ ص
۲۱۴۸ ح ۵۳۵۱٫)
صحیح مسلم:
– به نقل از ابو سعید خدری -: جبرئیل، نزد پیامبر (صلی
الله علیه و آله و سلم) آمد و گفت: ای محمد! آیا بیمار شده ای؟ فرمود: آری.
گفت: به نام خدا، تو را از هر آنچه آزارت دهد، از شر هر
کس و یا هر چشم حسود، به پناه خداوند در می آورم. خداوند، شفایت دهد. به نام خدا،
بر تو تعویذ می نهم.( صحیح
مسلم: ج ۴ ص ۱۷۱۸ ح ۴۰٫)
التماس دعا از بیمار
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
چون بر بیماری وارد شدی، از او بخواه برایت دعا کند؛ چرا
که دعای او، به سان دعای فرشتگان است.( سنن ابن ماجه: ج ۱ ص ۴۶۳ ح ۱۴۴۱٫)
امام صادق (علیه السلام):
هر کس بیماری را برای خدا عیادت کند، آن بیمار برای
عیادت کننده، از خداوند چیزی نخواهد مگر آن که خداوند دعایش را استجابت کند.( ثواب الأعمال: ص ۲۳۰ ح ۳٫)
ز – نخوردن چیزی نزد بیمار
امام علی (علیه السلام):
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، از این که
عیادت کننده نزد بیمار چیزی خورد، نهی فرمود، مبادا که خداوند، پاداش او را از
میان ببرد.( دعائم الاسلام: ج ۱
ص ۲۱۸٫)
ح – کم نشستن نزد بیمار
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
پر پاداش ترین عیادت، سبک ترین آن است.( مسند البزاز: ج ۲ ص ۲۵۵ ح ۶۶۳٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
عیادت به اندازه زمان یک بار فشردن پستان شتر، مناسب
است.( شعب الایمان: ج ۶ ص ۵۴۳ ح ۹۲۲۲٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
پر پاداش ترین عیادت، (عیادت همراه با) زود برخاستن از
نزد بیمار است.( کنز العمال: ج ۹ ص
۹۷ ح ۲۵۱۵۳٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
بهترین عیادت، سبک ترین آن است.( مسند الشهاب: ج ۲ ص ۲۱۸ ح ۱۲۲۱٫)
امام صادق (علیه
السلام):
در عیادت، آن کس از شما بیشترین پاداش را می برد که کمتر
از همه بنشیند.( مکارم الاخلاق: ج ۲
ص ۱۷۸ ح ۲۴۵۵٫)
امام علی (علیه
السلام):
پر پاداش ترین عیادت کنندگان نزد خداوند (عزوجل)، کسی
است که چون برادر خویش را عیادت کند سبک بنشیند، مگر آن که بیمار، خود نشستن نزد
وی را دوست داشته باشد، آن را بخواهد و از وی خواستار آن شود.( الکافی: ج ۳ ص ۱۱۸ ح ۶٫)
یک روز در میان، عیادت کردن
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
یک روز در میان، عیادت کنید.( تاریخ بغداد: ج ۱۱ ص ۳۳۴٫)
۲۹۷ – پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
یک روز در میان و دو روز در میان، عیادت کنید، مگر آن که
بیمار، شکست خورده بیماری خویش (و حال او وخیم) باشد.( الأمالی، طوسی: ص ۶۳۹ ح ۱۳۱۸٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
یک روز در میان، عیادت کنید و سه روز در میان، عیادت
کنید. بهترین عیادت ها، سبک ترین آنهاست، مگر آن که (حالش وخیم) باشد، که در این
صورت، او را عیادت نکنند.( شعب الایمان: ج ۶ ص ۵۴۲ ح ۹۲۱۸٫)
امام صادق (علیه
السلام):
در کمتر از سه روز، عیادتی نیست و آن گاه که عیادت لازم
شود، یک روز در میان باشد. اگر هم بیماری به درازا انجامد، بیمار به کسانش
واگذارده می شود.( الکافی: ج ۳ ص ۱۱۷ ح
۱٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
عیادت بیمار در روز نخست، واجب است و پس از آن، دل
بخواه.( الفردوس: ج ۳ ص ۴۴ ح
۴۱۱۱٫)
بیمارانی که بر عیادت آنان تأکید شده است
الف – مؤمن
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
مؤمن بر مؤمن، هفت حق دارد که خداوند (عزوجل)، آنها را
بر او واجب ساخته است:… و یکی آن که او را در بیماری اش عیادت کند.( کتاب من لا یحضره الفقیه: ج ۴ ص ۳۹۸ ح ۵۸۵۰٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
حق مسلمان بر مسلمان، پنج چیز است: پاسخ دادن سلام،
عیادت بیمار و…( صحیح البخاری: ج ۱ ص
۴۱۸ ح ۱۱۸۳٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
خداوند (عزوجل)، در روز قیامت، بنده ای از بندگان خویش
را نکوهش می کند و می گوید: بنده من! چه چیز تو را از این، بازداشت که چون بیمار
شدم، عیادتم کنی؟.
بنده می گوید: سبحان الله! تو پروردگار بندگانی که نه
دردی بر تو عارض می شود و نه بیمار می شوی.
خداوند می گوید: برادر مؤمنت، بیمار شد و او را عیادت
نکردی. به عزت و جلالم سوگند، اگر او را عیادت کرده بودی، مرا نزد او می یافتی و
پس از آن، خود، عهده دار حاجت هایم می شدم و آنها را برایت بر می آوردم؛ و این همه
از کرامت بنده مؤمن من است و من، خدای بخشاینده مهربانم.( الأمالی،طوسی: ص ۶۲۹ ح ۱۲۹۵٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
– در گفتگو با خداوند (در حدیث قدسی) -: خداوند فرمود:
ای آدمی زاده! بیمار شدم و مرا عیادت نکردی. ای آدمی
زاده! تشنه شدم و سیرابم نساختی؟.
گفتم: پروردگارا! آیا تو بیمار می شوی؟!
فرمود: بنده ای از بندگانم از همه آنها که بر روی زمین
اند، بیمار می شود و او را عیادت نمی کنند. اگر کسی او را عیادت می کرد، عیادتش
برای من می بود؛ و بنده ام در زمین تشنه می شود و او را آبی نمی دهند. اگر کسی او
را آبی می رساند، آب دادن به او (همانند) آب به من بود.( مسند ابن حنبل: ج ۳ ص ۳۷۰ ح ۹۲۵۳)
بنی هاشم
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
عیادت بنی هاشم، واجب است و زیارت آنان، مستحب.()
ج – خاندان
امام علی (علیه السلام):
– در توصیه های ایشان به فرزندش امام حسن (علیه السلام)
-: خاندانت را گرامی بدار، که آنان، بال و پرتواند که با آنها پرواز می کنی… و
به عیادت بیمارانشان برو.( تحف العقول: ص ۸۷٫)
د – بینوایان
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
خطاب به ابوذر -: با بینوایان، همنشین شو و چون بیمار شوند،
عیادتشان کن.( الدعوات، ص ۲۲۴ ح
۶۲۰ و ص ۲۷۷ ح ۸۰۱٫)
سنن النسائی:
– به نقل از ابوامامه بن حنیف -: پیامبر خدا، بینوایان
را عیادت می کرد و از حال آنان می پرسید. (سنن النسائی: ج ۴ ص ۴۰٫)
بیمارانی که نباید عیادت شوند
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
سه طایفه عیادت نشوند: گرفتار دندان درد، گرفتار چشم
درد، آن که در بدن، دملی دارد. (الکافی: ج ۶ ص ۳۹۶ ح ۴ و ص ۳۹۷ ح ۵٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
شرابخوار، چون بیمار شود او را عیادت نکنند.( ذیل تاریخ بغداد، ابن نجار: ج ۱۸ ص ۲۲۲ ح ۷۹۵٫)
آنچه رویاروی بیمار نباید انجام داد
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
اگر کسی از شما، برادر خویش را گرفتار بلایی ببیند،
خداوند (عزوجل) را (بر سلامت خویش)
بستاید، و البته این حمد گفتن را به گوش بیمار نرساند. (۴۲۷)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
گرفتار شدگان به بلا را کمتر تماشا کنید و بر آنان، وارد
نشوید و چون با آنان برخورد کردید، راه رفتن خویش را تندتر کنید تا آنچه بدانان
رسیده است، به شما نیز نرسد.( طب الائمه (علیهم السلام): ص ۱۰۶٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
به جذامیان، نگاه پیوسته میفکنید.( سنن ابن ماجه: ج ۲ ص ۱۱۷۲ ح ۳۵۴۳٫)
پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم):
به گرفتار شدگان بلا و جذامیان، نگاه پیوسته میفکنید؛
چه، این کار، آنان را اندوهگین می کند. (طب الائمه (علیهم السلام): ص ۱۰۶٫)