مفهوم امنيت، مصونيت از تعرّض و تصرّف اجباري بدون رضايت است، و در مورد افراد به اين معناست كه نسبت به حقوق و آزاديهاي مشروع خود بيم و هراس نداشته باشند و به هيچ وجه حقوق آنان به مخاطره نيفتد و هيچ عاملي حقوق مشروع آنان را تهديد ننمايد و لازمة حقوق و آزاديهاي مشروع، مصونيت آنها از تعرّض و دور ماندن از مخاطرات و تعدّيات است.[1]
درباره اهميت امنيت همين بس كه قرآن به عظمت «شهر اَمن» سوگند ياد مي كند[2] و قرآن امنيت را يكي از اهداف استقرار حاكميت الله و استخلاف صالحان و طرح امامت مي شمارد و مي فرمايد:
«… لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَ لَُيمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضى لَهُمْ وَ لَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً…»[3]
غير از اين، احساس امنيت را از خصائص مؤمن معرفي مي كند:
«هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ السَّكِينَةَ فِي قُلُوبِ الْمُؤْمِنِينَ».[4]
همچنين مداهنة با دشمن و روح سازش را منافي با امنيت مي داند:
«فَلا تُطِعِ الْمُكَذِّبِينَ وَدُّوا لَوْ تُدْهِنُ فَيُدْهِنُونَ»[5]
هنگامى كه امام حسین(علیه السلام) حاضر به بیعت با یزید نشد، و عزم خروج از مدینه كرد، وصیّتنامه اى كوتاه، امّا بسیار پرمحتوا، تنظیم فرمود و آن را به برادرش محمّد حنفیّه سپرد، و او را به عنوان نماینده خود در مدینه گمارد، تا اوضاع آن شهر را زیر نظر داشته باشد، و اخبار لازم را به امام(علیه السلام) منتقل سازد. امام(علیه السلام) در بخشى از این نامه مى نویسد:
«إِنّی لَمْ أَخْرُجْ أَشِراً، وَ لا بَطِراً، وَ لا مُفْسِداً، وَ لا ظالِماً، إِنَّما خَرَجْتُ لِطَلَبِ الاِْصْلاحِ فِی أُمَّةِ جَدِّی;
من از سر هوا و هوس قیام نكردم، و قصد افساد و ظلم به دیگران هم ندارم، (و در پى پست و مقام و مال دنیا هم نیستم) بلكه به منظور اصلاح امّت جدّم قیام كرده ام».
در جاى دیگر، كه در اهمّیّت امر به معروف و نهى از منكر سخن گفته، مى خوانیم:
«اَللّهُمَّ إِنَّكَ تَعْلَمُ اِنَّهُ لَمْ یَكُنْ ما كانَ مِنّا تَنافُساً فی سُلْطان، وَ لاَ الِْتماساً مِنْ فُضوُلِ الْحُطامِ، وَ لكِنْ لِنُرِىَ الْمَعالِمَ مِنْ دینِكَ، وَ نُظْهِرَ الاِْصْلاحَ فِی بِلادِكَ;(تحف العقول ص243)
بارخدایا! تو (خوب) مى دانى كه انقلاب و نهضت ما براى طلب حكومت و به دست آوردن زرق و برق دنیا نبود، بلكه هدف این است كه معالم دینت را به مردم ارائه دهیم، و اصلاحات را در شهرها آغاز كنیم».
بنابراین، اوّلین هدف امام حسین(علیه السلام) از نهضت عاشورا اصلاحات راستین است.
واژه «اصلاح» و هم خانواده هایش 12 مرتبه در قرآن مجید تكرار شده است.
حوادث چند روزه آن سرشار از درس‌ها، عبرت‌ها و حقايق تلخ و شيرين است و امتداد تاريخ بشريت و در همة امصار و اعصار ميثاق فطرت انسان را هماره به او گوشزد مي‌كند: “و وكَّدتم ميثاقه”1 و حسين(ع) ناخداي كشتي نجات است كه سفينه‌اش در مسير پرتلاطم تاريخ ناجي ناسيان فطرت، جاهلان طريقت و دستگير سرگردانان ظلمت‌آباد و طوفان زدة دنياست: “مَنْ اتاكم نجي و من لم يأتكم هلك… امن من لجأ اليكم؛2 براي رسيدن به ساحل امن نجات وسيله‌اي جز صراط مستقيم و حقيقي نيست: “انتم الصراط الاقوم و… صراطه”3
زيرا بين هدف و وسيله يعني بين مقصد و راه، ربط خاص وجودي برقرار است، چنانكه نه با هر وسيله و راهي به هر هدف و مقصدي مي‌توان رسيد و نه براي وصول به مقصد معين مي‌توان از هر وسيله‌اي استمداد نمود؛ يعني هدف معين، راه مشخص مي‌طلبد و راه معين به هدف مشخص مي‌رسد و هرگز هدف وسيله را تبرير و توجيه نمي‌كند4 و اين مطلب عميق از سخنان گهربار سيدالشهدا(ع) استنباط مي‌شود كه فرمود: “من حاول أمرا بمعصية الله، كان أفوت لما يرجو و أسرع لما يحذر؛ هر كه با گناه كردن بخواهد چيزي را به دست آورد، به آنچه اميد بسته به سرعت از دست برود و از آنچه گريزان است در چنگ آن گرفتار آيد.”5
در نهضت‌هاي اسلامي و ديني به طور عام و در نهضت عاشوراي حسين(ع) به طور خاص، قدسي و الهي بودن هدف به عنوان يكي از مشخصه‌هاي اين حماسة عظيم و جاويد چه در آغاز، چه در ميانه و نيز سرانجام آن به وضوح، جلوه‌گر است، چنانكه در كلام نوراني حضرت امير (عليه افضل صلوات المصلين)، حسن فاعلي اين حركت‌ها چنين تبيين مي‌گردد: “اللهم انّك تعلم انّه لم يكن الذي كان منا منافسة في سلطان و لا التماس شيٍ من فضول الحطام؛ خدايا تو مي‌داني كه جنگ و درگيري ما براي به دست آوردن قدرت و حكومت و دنيا و ثروت نبود”6
از آثار او می توان به کتاب‌هایى از جمله کتاب «الامامة» و کتاب «الرّد على المعتزلة فی امامة المفضول» و کتاب فی اثبات الوصیّة و … اشاره کرد.
«صاحب الطّاق» یا «شیطان طاق»
محمدبن‌على‌بن‌نعمان کوفى نزد شیعه به «صاحب الطّاق» یا «مؤمن الطّاق» معروف است اما مخالفان آن نام او را گردانده و «شیطان طاق» خوانند. وى صرّافى در محلّ «طاق المحامل» (کجاوه سرا) در کوفه بود که طلا و نقره را براى محک زدن و عیارسنجى به نزد او مىبردند و گویا همواره طلا و نقره به همان عیارى که او مىگفت درمىآمد، از این رو او را شیطان طاق مىخواندند، یعنى از فرط زیرکى او را اعجوبه و به کنایه شیطانى در کار معیّرى مىدانستند و چون ساکن محلّ طاق بوده شیطان طاق خوانده شده است.
1- بقره/2172- آل عمران/77، 86-91، 106، 1773- نساء/115، 89-90، 1374- مائده/3، 52-53-545- محمد/25-28، 31-326- ممتحنه/117- نحل/106-107، 1128- انفال/13-1426- مرتدها: مائده /3
1- آل عمران/67-68، 19، 85، 84، 1182- بقره/127-128، 135، 140-141، 111، 1123- نساء/1254- روم/305- شوری/136- هود/1167- مائده/38- انبیاء/92-939- حج/7810- مومنون/5211- زمر/2212- فصلت/3313- صف/914- بینه/515- نصر/1-3
1- احزاب/722- بقره/108، 136، 2-20، 154، 82، 224-2253- جمعه/1-44- مائده/55- ابراهیم/18، 236- محمد/1-37- نساء/136، 57، 173، 1758- یونس/105، 63-659- سجده/15-16، 1910- حجرات/15-1811- آل عمران/193-7712- زمر/17-18، 1013- تغابن/814- رعد/28-2915- رعد/28-2916- کهف/103-108، 32، 4417- مریم/60، 9618- انبیاء/9419- روم/15، 43-4520- سبا/3721- فصلت/822- انعام/159، 15823- بینه7، 1-624- هود/23-2425- طه/11226- توبه/12-1327- غافر/84-85
1- بقره/17-20، 26، 171، 261، 264-266، 1742- آل عمران/59، 1173- انعام/1224- اعراف/40، 58، 765- یونس/246- هود/177- ابراهیم/18، 24-268- نحل/60، 74-76، 92، 1129- اسراء/48، 8910- کهف/32، 45، 5411- حج/7312- نور/34-35، 39-4013- فرقان/9، 33، 3914- عنکبوت/41، 4315- روم/27-28، 5816- یس/13-27، 78-8117- زمر/27-2918- فصلت/3919- زخرف/8-17، 56-5920- جاثیه/2321- محمد/3، 10، 15، 3822- فتح/2923- حدید/2024- حشر/15-16، 2125- جمعه/526- منافقون/427- تحریم/10-1228- […]