11. مبطلات نماز :
– 1. از بین رفتن یکی از چیزهایی که باید در حال نماز رعایت شود، مثل پوشش واجب یا غصبی نبودن مکان.
– 2. باطل شدن وضو.
– 3. پشت به قبله نماز خواندن.
– 4. حرف زدن….
– 5. دست بسته نماز خواندن آن گونه که بعضی از فرق اسلامی انجام میدهند.
– 6. آمین گفتن بعد از حمد.
– 7. خندیدن.
– 8. گریه کردن.
– 9. به هم خوردن صورت نماز، مانند کف زدن و به هوا پریدن.
– 10. خوردن و آشامیدن.
– 11. شکهایی که نماز را باطل میکند، مانند شک در رکعتهای نماز دو رکعتی یا سه رکعتی.
– 12. کم و زیاد کردن ارکان، مانند کم و زیاد کردن رکوع.
توجه
· به چیزهایی که نماز را باطل میکند «مبطلات نماز» میگویند.
1. از بین رفتن یکی از چیزهایی که باید در حال نماز رعایت شود.
اگر در بین نماز، یکی از چیزهایی که باید در حال نماز رعایت شود، از بین برود، مثلاً در حال نماز بفهمد که مکانش غصبی است یا پوشش واجب را ندارد، نماز باطل است.
(استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م348)
2. باطل شدن وضو
اگر یکی از چیزهایی که وضو یا غسل را باطل میکند در اثنای نماز پیش بیاید، مانند آن که در وسط نماز به خواب برود یا بول و امثال آن از او خارج شود، نماز باطل است. (اجوبة الاستفتاءات، س 349)
3. پشت به قبله نماز خواندن
اگر عمداً صورت و بدن خود را با هم یا به تنهایی از قبله بگرداند، به طوری که بتواند طرف راست و چپ خود را به آسانی ببیند، نمازش باطل است، و اگر سهواً هم این کار را بکند بنابر احتیاط واجب نمازش باطل است، ولی اگر اندکی صورت را به دو طرف بگرداند، نماز باطل نمیشود. (اجوبة الاستفتاءات، س 350)
4. حرف زدن
اگر در نماز عمداً حرف بزند، حتی اگر یک کلمه باشد، نماز باطل است.
(اجوبة الاستفتاءات، س 351)
توجه
· بلند کردن صدا هنگام قراءت آیات یا ذکرهای نماز برای آگاه کردن دیگران، اگر موجب خروج از هیات نماز نشود اشکال ندارد مشروط به این که قراءت و ذکر به نیت قراءت و ذکر باشد. (اجوبة الاستفتاءات، س 504)
· اگر شخصی به گروهی سلام کند و بگوید: «اَلسَّلامُ عَلَیبکُم جَمِعیاً» و یکی از آنها مشغول نماز باشد، چنانچه کس دیگری جواب وی را بدهد نمازگزار نباید اقدام به جواب گفتن کند. (اجوبة الاستفتاءات، س 513)
· جواب دادن تحیتی که به صیغهی سلام نیست، در حال نماز جایز نیست، ولی اگر در حال نماز نباشد، اگر کلامی است که عرف آن را تحیت محسوب میکند احتیاط (واجب) جواب گفتن آن است. (اجوبة الاستفتاءات، س 510)
چند نکته در ارتباط با سلام
§ جواب سلام کودکان ممیز، اعم از پسر و دختر، مانند جواب سلام زنان و مردان واجب است. (اجوبة الاستفتاءات، س 511)
§ اگر کسی سلام را بشنود ولی به دلیل غفلت یا هر سبب دیگر، جواب سلام را ندهد به طوری که زمان کمی فاصله شود، چنانچه تأخیر به مقداری باشد که جواب سلام و رد تحیت محسوب نشود، جواب دادن واجب نیست.
(اجوبة الاستفتاءات، س 512)
§ اگر هنگام سلام دادن به جای «سَلامُ عَلَیکُم» از لفظ «سلام» استفاده شود چنانچه عرفاً بر آن تحیت و سلام صدق نماید، جواب دادن واجب است.
(اجوبة الاستفتاءات، س 515)
اگر شخصی در یک زمان چند بار سلام کند، یک جواب کافی است، واگر چند نفر در یک زمان، سلام دهند یک جواب به صیغهیی که شامل همهی آنها گردد (مثل سلام علیکم) و به قصد جواب سلام آنها باشد کفایت میکند.
(اجوبة الاستفتاءات، س 514)
6. آمین گفتن بعد از حمد
گفتن آمین بعد از قراءت سورهی حمد جایز نیست (و نماز را باطل میکند) مگر در حال تقیه. (اجوبة الاستفتاءات، 503)
7. خندیدن
خنده با صدا (یعنی قهقهه) نماز را باطل میکند. (اجوبة الاستفتاءات، س 505)
9. به هم خوردن صورت نماز، مانند کف زدن و به هوا پریدن
کاری که صورت نماز را به هم بزند نماز را باطل میکند، مثل کف زدن و به هوا پریدن. (اجوبة الاستفتاءات، س504)
توجه
· هرگاه در اثنای نماز برای فهماندن چیزی به کسی و یا در جواب سوال او، مختصری دست یا چشم و ابرو را حرکت دهد به گونهیی که با استقرار و آرامش و یا هیأت نماز منافات نداشته باشد، نماز باطل نمیشود.
(اجوبة الاستفتاءات، س 504)
چند نکته در ارتباط با مبطلات نماز
§ بستن چشمها در نماز مانع شرعی ندارد (و نماز راباطل نمیکند)، گرچه مکروه است. (اجوبة الاستفتاءات، س 507)
§ مالیدن دستها به صورت بعد از قنوت در حال نماز کراهت دارد، ولی نماز را باطل نمیکند. (اجوبة الاستفتاءات، س 506)
§ برای مکلف، اظهار حسد و کینه و دشمنی با دیگران جایز نیست، ولی این امور باعث بطلان نماز نمیشود. (اجوبة الاستفتاءات، س 724)