اجزای قراءت :
قراءت در نمازهای واجب یومیه:
در رکعت اول و دوم: حمد و بنابر احتیاط واجب یک سورهی کامل.
– در رکعت سوم و چهارم: حمد تنها یا یک مرتبه تسبیحات اربعه و بنابر احتیاط مستحب سه مرتبه.
1. در رکعت اول و دوم نمازهای واجب یومیه، باید بعد از تکبیرة الاحرام سورهی حمد و بعد از آن بنابر احتیاط واجب یک سورهی کامل از قرآن مجید را قراءت کند، و خواندن یک یا چند آیه کافی نیست. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 242)
2. در رکعت سوم و چهارم نمازها، مخیّر است که حمد تنها (بدون سوره) بخواند یا تسبیحات اربعه یعنی «سُبحانَ اللهِ وَ الحَمدُ للهِ وَ لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ وَ اللهُ اَکبَرُ» بگوید.
(استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 262)
2. احکام قرائت در رکعت اول و دوم :
1. سورهی «فیل» و «ایلاف» در حکم یک سورهاند، و خواندن یکی از آن دو بعد از حمد کافی نیست. همچنین سورهی «والضحی» و «الم نشرح». (اجوبة الاستفتاءات، س 469)
توجه
· اگر کسی بر اثر جهل به مسأله، در نمازهای خود سورهی فیل یا انشراح را به تنهایی خوانده است، در صورتی که در یادگیری مسأله کوتاهی نکرده باشد نمازهای گذشتهی او محکوم به صحت است. (اجوبة الاستفتاءات، س 469)
2. در نمازهای واجب یومیه بعد از قرائت حمد و یک سورهی کامل، قراءت بعضی از آبات به صد قرآن اشکال ندارد. (اجوبة الاستفتاءات، س 475)
3. اگر وقت نماز تنگ باشد یا بترسد که اگر سوره را بخواند دزد یا درنده یا چیز دیگر به او صدمه میزند نباید سوره بخواند. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 243)
4. اگر اشتباهاً سوره را پیش از حمد بخواند و قبل از رفتن به رکوع متوجه اشتباه خود شود، باید بعد از حمد دوباره سوره را بخواند، و اگر در اثنای خواندن سوره متوجه شود باید سوره را رها کند وبعد از خواندن حمد، سوره را از اول بخواند.
(استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 244)
5. اگر حمد و سوره یا یکی از آنها را فراموش کند و بعد از رسیدن به رکوع بفهمد، نمازش صحیح است. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 245)
6. اگر پیش از رفتن به رکوع بفهمد که حمد و سوره یا فقط سوره را نخوانده باید آن را بخواند و به رکوع رود، و اگر بفهمد فقط حمد را نخوانده باید آنرا و پس از آن دوباره سوره را بخواند، و نیز اگر خم شده و پیش از رسیدن به حد رکوع بفهمد که حمد یا سوره یا هر دو را نخوانده باید بایستد و به همین دستور عمل کند.
(استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 246)
7. در نماز واجب، خواندن سورههای سجده جایز نیست و اگر عمداً یا سهواً یکی از آن سورهها را بخواند تا به آیهی سجده برسد باید بنابر احتیاط واجب سجدهی تلاوت را به جا آورد و برخیزد و اگر سوره، تمام نشده آن را تمام کند و نماز را به آخر برساند و سپس نماز را اعاده کند، و اگر قبل از رسیدن به آیهی سجده ملتفت شد احتیاط واجب آن است که سوره را رها کند و سوره دیگری بخواند و نماز را تمام کند و سپس نماز را اعاده نماید. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 247)
8. اگر در اثنای نماز، آیهی سجده را بشنود، نمازش صحیح است و باید پس از شنیدن آیهی سجده، به جای سجده کردن، اشاره به سجده کند.
(استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 248)
9. اگر بعد از حمد شروع به خواندن سورهی «قل هو الله احد» یا سورهی «قل یا ایها الکافرون» کند، نمیتواند آن را رها کند و سورهی دیگری بخواند، ولی در نماز جمعه اگر از روی فراموشی به جای سورهی جمعه و منافقین یکی از آن دو سوره را بخواند میتواند آن را رها کند و سورهی جمعه و منافقین را بخواند.
(استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 250)
10. اگر در نماز غیر از سورهی «قل هو الله احد» و «قل یا ایها الکافرون» سورهی دیگر را بخواند تا وقتی بیش از نصف سوره را نخوانده است میتواند آن را رها کند و سورهی دیگر بخواند. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 251)
11. اگر مقداری از سورهیی را که مشغول خواندن آن است فراموش کند یا به خاطر تنگی وقت یا جهت دیگری به ناچار نتواند آن را تمام کند باید آن سوره را رها کند و سورهی دیگری بخواند، و در این صورت فرق نیست میان آن که از نصف گذشته یا نگذشته باشد، ویا سورهیی که به خواندن آن مشغول است «قل هو الله» و «قل یا ایها الکافرون» یا غیر از آنها باشد. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 252)
12. در نمازهای مستحبی، خواندن سوره لازم نیست، اگرچه آن نماز به واسطهی نذر کردن واجب شده باشد، ولی در بعضی نمازهای مستحبی که سورهی مخصوص در آن وارد شده، مثل نماز برای والدین، اگر بخواهد به دستور آن نماز رفتار کرده باشد باید همان سوره را بخواند. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 249)
3. احکام قرائت در رکعت سوم و چهارم :
1. یک بار گفتن تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم نماز کافی است، هرچند احتیاط (مستحب) این است که سه مرتبه گفته شود. (اجوبة الاستفتاءات، س 483)
2. کسی که نمیداند تسبیحات اربعه را سه مرتبه گفته یا بیشتر و یا کمتر، چیزی بر او واجب نیست، ولی تا به رکوع نرفته میتواند بنا را بر اقل گذاشته و تسبیحات را تکرار نماید تا یقین کند آن را سه مرتبه گفته است. (اجوبة الاستفتاءات، س 485)
3. کسی که عادت دارد در رکعت سوم و چهارم تسبیحات بخواند، اگر تصمیم گرفت حمد بخواند، ولی به خاطر غافل شدن از این تصمیم، بر طبق عادت خود به خواندن تسبیحات مشغول شود نمازش صحیح است، و همینطور اگر عادت به خواندن حمد دارد و تصمیم میگیرد تسبیحات بخواند. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 264)
4. اگر شخصی هنگام نماز بر اثر غفلت در رکعت سوم یا چهارم حمد و سوره بخواند و بعد از نماز متوجه شود نمازش صحیح است و نیاز به اعاده ندارد.
(اجوبة الاستفتاءات، س 470)
5. اگر نمازگزار در حالی که ایستاده است شک کند که حمد یا تسبیحات را خوانده، باید حمدیا تسبیحات را بخواند، ولی اگر در هنگام گفتن استغفار مستحب، شک کند آیا تسبیحات خوانده یا نه لازم نیست آن را بخواند. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 266)
6. اگر در رکوع رکعت سوم و چهارم شک کند که حمد یا تسبیحات خوانده یا نه، باید به شک خود اعتنا نکند، ولی اگر در هنگام رفتن به رکوع در حالی که هنوز به حد رکوع نرسیده است شک کند، بنابر احتیاط واجب باید برگردد و حمد یا تسبیحات بخواند. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 267)