7. واجبات نماز
کارهای واجب که نماز از آنها تشکیل شده یازده چیز است:
– 1. نیت.
– 2. تکبیرة الاحرام.
– 3. قیام.
– 4. قراءت.
– 5. رکوع.
– 6. سجده.
– 7. ذکر.
– 8. تشهید.
– 9. سلام.
– 10. ترتیب.
– 11. موالات.
(استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 218)
توجه
· بعضی از واجبات نماز «رکن» است یعنی اگر در نماز به جا آورده نشود یا بیش از مقدار واجب آورده شود، حتی اگر از روی سهو و فراموشی هم باشد، نماز باطل میشود، (ولی واجبات غیر رکنی اگر عمداً کم و زیاد شود نماز باطل میشود، اما اگر سهواً باشد نماز صحیح است، مانند قراءت). (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 219)
ارکان نماز:
– 1. نیت.
– 2. تکبیرة الاحرام.
– 3. قیام (در هنگام تکبیرة الاحرام و هنگام رفتن به رکوع.
– 4. رکوع.
– 5. دو سجده.
- (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 219)
1. نیت
1. معنای نیت و حکم آن: نیت در نماز واجب است و منظور از آن، قصد انجام نماز معین برای اطاعت از دستور خداوند است. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 218 و 220)
توجه
· نیت که در نماز واجب است همان قصد انجام نماز برای خداست و لازم نیست در دل خود یا به زبان مثلاً بگوید: چهار رکعت نماز ظهر میخوانم قربة الی الله.
(استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 220)
· لازم است نمازگزار بداند که چه نمازی میخواند، بنابراین اگر مثلاً نیت چهار رکعت نماز بکند، اما معین نکند که نماز ظهر یا عصر است، نماز او باطل است.
(استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 221)
· انسان باید نماز را به قصد اطاعت از فرمان خداوند عالم به جا آورد، بنابراین اگر برای ریا یعنی تظاهر به دینداری و امثال آن نماز بخواند نماز باطل است، و به طور کلی اگر همهی نماز یا بخشی از آن را به خاطر غیر خدا به جا آورد نماز او باطل است. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 220 و222)
2. عدول از نیت :
* مواردی که عدول واجب است:
– ازنماز عصربه نماز ظهر، قبل ازوقت مخصوص عصر درصورتی که دربین نماز متوجه شود که نماز ظهر را نخوانده است.
– از نماز عشا به نماز مغرب، قبل از وقت مخصوص عشا اگر در بین نماز عشا متوجه شد که نماز مغرب را نخوانده است و از محل عدول هم تجاوز نکرده باشد.
– اگر دو نمازقضایی که در ادای آنها ترتیب معتبر است (مثل نماز قضای ظهر و عصر) بر عهدهی او باشد و بر اثر فراموشی قبل از ادای نماز اول به خواندن نماز دوم مشغول شود.
*مواردی که عدول مستحب است:
از نماز ادا به نماز قضا واجب، در صورتی که بر اثر آن وقت فضیلت ادا فوت نشود.
– از نماز واجب به مستحب برای درک ثواب نماز جماعت.
– از نماز واجب به نافله در ظهر روز جمعه برای کسی که قراءت سورهی جمعه را فراموش کرده و به جای آن سورهی دیگری را خوانده و به نصف رسیده ویا از آن گذشته است. مستحب است این شخص، از نماز واجب به نافله عدول کند تا بتواند نماز فریضه را با سورهی جمعه به جا آورد. (اجوبة الاستفتاءات، س340)