6. اذان و اقامه
1. مستحب است پیش از نمازهای واجب شبانهروز، اذان و اقامه بگویند، و این استحباب در مورد نمازهای صبح و مغرب مخصوصاً نماز جماعت، مورد تأکید است، ولی در دیگر نمازهای واجب، مانند نماز آیات اذان و اقامه وارد نشده است.
اذان 18 جمله است به این ترتیب
– 1. «اَللهُ اَکبَرُ» چهارمرتبه (یعنی خداوند بزرگتر از آن است که به وصف آید).
– 2. «اَشهَد اَن لاَ اِلهَ اِلاَّ اللهُ» دو مرتبه (یعنی گواهی میدهم غیر از خداوند یکتا معبودی دیگری نیست).
– 3. «اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللهِ» دو مرتبه (یعنی گواهی میدهم که محمد(ص) فرستادهی خداست)
– 4. «حَیَّ عَلَی الصَّلاةِ». دو مرتبه (یعنی بشتاب به سوی نماز).
– 5. «حَیَّ عَلَی الفَلاحِ» دو مرتبه (یعنی بشتاب به سوی رستگاری).
– 6. «حَیَّ عَلَی خَیرِ العَمَلِ» دو مرتبه (یعنی بشتاب به سوی بهترین کارها).
– 7. «اَللهُ اَکبَرُ» چهارمرتبه (یعنی خداوند بزرگتر از آن است که به وصف آید).
– 8. «لاَ اِلهَ اِلاَّ اللهُ» دو مرتبه (هیچ معبودی جز خداوند یکتا نیست).
(استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 216)
3. اقامه 17 جمله است به این ترتیب که همه چیزش، مانند اذان است جز این که در اول آن فقط دو مرتبه «اَللهُ اَکبَرُ» میگویند و در آخر آن یک مرتبه «لاَ اِلهَ اِلاَّ اللهُ» و بعد از گفتن «حَیَّ عَلَی خَیرِ العَمَلِ» دو مرتبه «قَد قامَتِ الصَّلاةِ» (یعنی نماز برپاشد) اضافه میشود. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 216)
چند نکته در ارتباط با اذان و اقامه
§ گفتن «اَشهَدُ اَنَّ عَلیّاً وَلیٌ اللهِ» (یعنی گواهی میدهم علی(ع) ولی خدا بر همهی خلق است) جزو اذان و اقامه نیست، ولی به عنوان شعار تشیع خوب و مهم است و باید به قصد قربت مطلقه گفته شود.
(اجوبة الاستفتاءات، س 456 و استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 217)
§ لازم است لفظ «صلاة» را در اذان «حی علی الصلوة» هنگام وقف، به «ها» ختم کرد.
§ اذان اعلامی (که برای اعلام دخول وقت گفته میشود) در اول وقت نمازهای واجب یومیه، و تکرار آن با صدای بلند از طرف شنوندگان از مستحبات شرعی مؤکد است.
§ اذان گفتن به صورت دسته جمعی در معابر عمومی، اگر موجب سد معبر و یا اذیت دیگران نشود اشکال ندارد.
§ اذان گفتن بر بالای بام به نحو متعارف به خصوص برای نماز صبح اشکال ندارد، هر چند بعضی از همسایگان اعتراض کنند.
§ پخش اذان به نحو متعارف برای اعلام داخل شدن وقت نماز صبح به وسیلهی بلندگو اشکال ندارد، ولی پخش آیات قرآنی و دعا و غیر آن از بلندگوی مسجد، اگر موجب اذیت همسایگان شود، توجیه شرعی ندارد و بلکه دارای اشکال است.
§ اکتفا به اذان زن برای مرد، محل اشکال است (یعنی اگر مرد اذان زن را بشنود به احتیاط واجب اذان از او ساقط نمیشود).