4. احکام اوقات نماز
توجه
· تا یکی از راههای شناخت وقت نماز تحقق پیدا نکند ورود در نماز جایز نیست.
(استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 161)
· اگر یقین کند وقت داخل شده و مشغول نماز شود و در بین نماز شک کند که وقت داخل شده یا نه، نماز او باطل است، ولی اگر در بین نماز یقین داشته باشد که وقت شده و شک کند که آنچه از نماز خوانده در وقت بوده یا نه، نمازش صحیح است.
(استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 162)
2. معیار در احراز دخول وقت، حصول اطمینان برای مکلف است، بنابراین:
1. رسانههای گروهی که اوقات شرعی هر روز را یک روز قبل از آن اعلام میکنند، اگر برای مکلف اطمینان به دخول وقت بیاورد میتواند بر آن اعتماد کند.
(اجوبة الاستفتاءات، س 359)
2. هرگاه با شروع اذان، برای مکلف اطمینان حاصل شود که وقت نماز داخل شده است صبر کردن تا پایان اذان لازم نیست، و میتواند نماز را شروع کند.
(اجوبة الاستفتاءات، س 360)
3. مکلف باید در مورد اوقات نمازهای یومیه همان افق محل سکونت خود را رعایت کند. (اجوبة الاستفتاءات، س 357)
4. صرف یکی بودن مقدار تفاوت بین دو منطقه در طلوع فجر یا زوال آفتاب یا غروب خورشید، مستلزم اتحاد در سایر اوقات نیست، بلکه غالباً مقدار اختلاف بین شهرها در اوقات سه گانه با هم تفاوت دارد، مثلاً اگر بین دو استان در وقت ظهر بیست و پنج دقیقه تفاوت است در وقت نماز صبح و مغرب این مقدار تفاوت میکند (ممکن است کمتر یا بیشترا ز بیست و پنج دقیقه باشد). (اجوبة الاستفتاءات، س 355)
5. کسی که به اندازهی خواندن یک رکعت از نماز وقت دارد، باید نماز را به نیت ادا بخواند، ولی نباید عمداً نماز را تا آن وقت به تأخیر بیاندازد، و در صورت شک در این که وقت، لااقل به مقدار یک رکعت باقی است یا خیر، باید نماز را به صد مافی الذمَه به جا آورد. (اجوبة الاستفتاءات، س 349)
6. بعد از داخل شدن وقت دو نماز (ظهر و عصر یا مغرب و عشا) مکلف در خواندن هر دو نماز پشت سر هم به صورت جمع و یاخواندن هریک در وقت فضیلت خود مخیّر است. (اجوبة الاستفتاءات، س 353)
7. مستحب است انسان، نماز را در اول وقت بخواند، و در دستورهای اسلامی در این مورد سفارش مؤکدی شده است، و اگر در اول وقت نتواند، هرچه نماز را نزدیکتر به اول وقت بخواند بهتر است، مگر آن که تأخیر نماز از جهتی بهتر باشد، مانند این که بخواهد نماز را به جماعت بخواند. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 164)
8. اگر طلبکار طلب خود را مطالبه میکند، در صورتی که انسان توانایی دارد باید اول بدهی خود را بدهد و سپس نماز بخواند، و همچنین است در صورتی که کار واجب فوری دیگری پیشآمد کند. بلی در صورتی که وقت نماز تنگ شده باشد باید اول نماز بخواند. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 165)
5. ترتیب در بین نمازها
1. نماز ظهر و عصر باید به ترتیب خوانده شود یعنی اول نماز ظهر، بعد نماز عصر. همچنین باید در میان نماز مغرب و عشا نیز ترتیب رعایت شود، و اگر عمداً نماز عصر را پیش از نماز ظهر یا عشا را پیش از نماز مغرب بخواند باطل است.
(اجوبة الاستفتاءات، س 361 و استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 154)
2. هرگاه کسی بر اثر اشتباه یا غفلت، نماز دوم را بر اولی مقدم داشته، مثلاً نماز عشا را جلوتر از مغرب خوانده و بعد از تمام شدن نماز متوجه شده نماز او صحیح است.
(اجوبة الاستفتاءات، س 361)
3. اگر به نیت نماز ظهر مشغول نماز شود و در بین نماز یادش بیاید که قبلاً نماز ظهر را خوانده است. باید این نماز را بشکند و بعد از آن نماز عصر را بخواند، و همینطور است در نماز مغرب و عشا. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 155)
4. اگر به خیال این که نماز ظهر را خوانده است به نیت نماز عصر مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد که قبلاً نماز ظهر را نخوانده است، در صورتی که در وقت مشترک نماز ظهر و عصر است، باید بلافاصله نیت خود را به نماز ظهر برگرداند و نماز را تمام کند و پس از آن، نماز عصر را به جا آورد، و اگر این اتفاق در وقت مخصوص به نماز ظهر یعنی به قدر چهار رکعت از اول ظهر افتاده باشد احتیاط واجب آن است که نیت را به نماز ظهر برگرداند و نماز را تمام کند ولی بعداً هر دو نماز (ظهر و عصر) را به ترتیب به جا آورد، و همین تکلیف در مورد نماز مغرب و عشا نیز هست. (اجوبة الاستفتاءات، س 364 و استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 156)