7- نماز میت
1- پس از غسل و حنوط و تکفین، واجب است بر میت مسلمان – به ترتیبی که گفته خواهد شد – نماز بخوانند. (استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 120)
· بچه یی که شش سال تمام داشته باشد و حداقل یکی از والدینش مسلمان باشند، در حکم شخص بالغ است و بر میت او باید نماز خوانده شود.
(استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 120)
2- نماز میت عبارت است از نیت و پنج تکبیر که در خلال آنها دعا و صلوات وارد شده است، و اگر به این ترتیب بگوید کافی است:
1- بعد از تکبیر اول بگوید : «اَشهَدُ اَن لاَ اِلاَّ اللهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللهِ».
2- بعد از تکبیر دوم بگوید : «اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ».
3- بعد از تکبیر سوم بگوید: «اَللّهُمَّ اغفِر لِلمُومِنینَ وَ المُومِناتِ».
4- بعد از تکبیر چهارم بگوید: «اَللّمَّ اغفِر لِهذَا المَیِّتِ» (برای مرد) یا «لِهذِهِ المیِّتِ» (برای میت زن).
5- بعد از تکبیر پنجم را بگوید که پایان نماز است.
(استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 125)
· کیفیتهای مفصلتر نماز میت در رسالههای مفصل و بعضی کتابهای دعا مذکور است. (استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 125)
3- کسی که نماز میت میخواند باید ایستاده و رو به قبله باشد و واجب است میت را در برابر او به پشت بخوابانند به طوری که سر او به طرف راست نمازگزار و پای او به طرف چپ نمازگزار باشد. (استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 122)
4- میان میت و نمازگزار باید حایلی، مانند دیوار و پرده نباشد، ولی اگر میت در تابوت و مانند آن باشد اشکال ندارد. (استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 123)
5- برای نماز میت، وضو و پاک بودن بدن و لباس و غصبی نبودن لباس، لازم نیست. (استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 121)
6- اگر میت را عمداً یا از روی فراموشی یا به جهت عذری بودن نماز میت دفن کنند یا بعد از دفن معلوم شود نمازی که بر او خوانده شده باطل بوده است تا وقتی جسد او متلاشی نشده باید بر قبر او نماز خوانده شود.
(استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 124)
7- شرایطی که در جماعت و امامت جماعت در سایر نمازها معتبر است در نماز میت شرط نیست، هر چند احوط (استحبابی) این است که آن شرایط در نماز میت هم رعایت شود. (اجوبة الاستفتاءات، س248)
8- دفن
1- پس از پیان وظایف گذشته (غسل و حنوط و کفن و نماز) باید میت را در زمین دفن کنند و باید قبر او به قدری باشد که بوی او بیرون نیاید و درندگان هم نتوانند بدون او را خارج سازند. (استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 126)
2- میت را باید در قبر به پهلوی راست و طوری بخوابانند که صورت و سینه و شکم او رو به قبله قرار گیرد. (استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 127)
چند نکته در ارتباط با دفن
§ استخوان میت مسلمانی که غسل داده شده است نجس نیست، ولی دفن مجدد آن زیر خاک واجب است. (اجوبة الاستفتاءات، س229)
§ اسکلت استخوانی متعلق به بدن میت مسلمان را واجب است فوراً دفن کرد (و جایز نیست آن را در معرض بازدید قرار داد تا موجب عبرت بازدید کنندگان گردد).
(اجوبة الاستفتاءات، س 233)
§ قبور مسلمانان را جایز است در چندین طبقه ساخت به شرطی که این کار سبب نبش قبر و هتک حرمت مسلمان نشود. (اجوبة الاستفتاءات، س 240)
§ هرگاه فردی در چاه سقوط کند و بمیرد و نتوان بدن او را از چاه خارج کرد بایستی جسد وی را در همان چاه به حال خود رها کرد و چاه را قبر او قرار داد و اگر چاه، ملک شخصی کسی نباشد و یا مالک آن به مسدود کردن آن راضی باشد تعطیل کردن چاه و بستن آن واجب است. (اجوبة الاستفتاءات، س 241)
§ پاشیدن آب بر قبر در روز دفن مستحب است و بعد از آن نیز به قصد رجا اشکال ندارد. (اجوبة الاستفتاءات، س 235)
9- احکام نبش قبر
1- نبش قبر میتی که براساس موازین و احکام شرعی دفن گردیده است جایز نیست و همچنین تخریب قبور مؤمنین و نبش آنها، حتی اگر برای تعریض و توسعهی کوچه باشد، و در صورت وقوع نبش قبر و آشکار شدن بدن میت مسلمان یا استخوانهای آن که هنوز پوسیده نشدهاند واجب است دوباره دفن شوند.
(اجوبة الاستفتاءات، س 257 و 259)
2- اگر آگاهی از داخل قبر و تصویربرداری تلویزیونی از آنچه در آن است بدون کندن قبر و خاکبرداری و آشکار شدن جنازه ممکن باشد، بر این عمل، عنوان نبش قبر صدق نمیکند. (اجوبة الاستفتاءات، س 258)
3- اگر استخوانهای میت تبدیل به خاک نشود نبش قبر وی برای دفن میت دیگری در آن جایز است. (اجوبة الاستفتاءات، س 261)
4- در مورادی که نبش قبر جایز نیست اجازهی مرجع تقلید اثری ندارد.
(اجوبة الاستفتاءات، س 263)
10- احکام شهید
تکلیف غسل و کفن در حق شهید ساقط است.
· منظور از شهید در اینجا کسی است که در میدان جنگ به شهادت رسیده باشد، بنابراین اگر محورهای شهرهای مرزی، میدان جنگ بین دو گروه حق و گروه باطل و یاغی باشد، افرادی که از گروه حق در آنجا به شهادت میرسند حکم شهید را دارند، ولی افرادی که در غیر میدان جنگ کشته میشوند، هر چند اجر و ثواب شهید را دارند ولی حکم شهید در مورد آنها جاری نمیشود، مثل کسی که در نقطهیی از جهان در راه اجرای احکام اسلامی یا در تظاهرات کشته شود.
(اجوبة الاستفتاءات، س 246و 247و 249و 255)
11- احکام اعدامی
مسلمانی که حکم اعدام درباری او اجرا گردیده است حکم سایر مسلمانان را دارد، و همهی احکام و آداب اسلامی میت در مورد او جاری است، مثل خواندن نماز میت و مانند آن. (اجوبة الاستفتاءات، س 250)
چند نکته در ارتباط با احکام درگذشتگان
§ همجنس بودن با میت فقط در غسل دادن او شرط است، و در صورتی که غسل دادن میت به وسیلهی همجنس او امکان دارد، غسل دادن به وسیلهی غیر همجنس صحیح نیست و غسل میت باطل است، (مگر در مورد زن و شوهر که قبلاً گذشت غسل میّت زن به وسیلهی شوهرش و غسل میّت مرد به وسیلهی زنش جایز است) ولی در تکفین و تدفین، همجنس بودن شرط نیست.
(اجوبة الاستفتاءات، س 226 و استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 113)
§ تصرفات مورد نیاز برای تجهیز میت از قبیل غسل و کفن و دفن، به مقدار متعارف، متوقف بر اذن ولی صغیر نیست، و اشکال از جهت وجود فرزندان صغیر ایجاد نمیشود، بنابراین غسل دادن و کفن کردن میت در منزل مسکونیش اشکال ندارد، هر چند میت، وصی نداشته و دارای چند فرزند صغیر باشد.
(اجوبة الاستفتاءات، س 227)
§ شرکت در تشییع جنازه و حمل آن برای زنان اشکال ندارد. (اجوبة الاستفتاءات، س 244)