آداب خوردن گوشت:

انتخاب سردست یا قسمت های جلو

امام علی (علیه السلام):
دوست داشتنی ترین عضو گوسفند برای پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) سردست بود.( التاریخ الکبیر: ج 6 ص 391.)
امام باقر (علیه السلام):
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، سردست را خوش می داشت.( الکافی: ج 6 ص 315 ح 2.)
مسند ابن حنبل:
– به نقل از یحیی بن ابی اسحاق، از مردی از بنی غفار -: فلان کس برایم نقل کرد که برای پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، غذایی از نان و گوشت آوردند. فرمود: سردست آن را به من بده . سردست، به ایشان داده شد و ایشان آن را خورد.
یحیی می گوید: از این خبر فقط به همین صورت، آگاهی دارم.( مسند ابن حنبل: ج 2 ص 305 ح 5089.)
امام صادق (علیه السلام):
آن زن یهودی، پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) را با زهری که در سردست نهاده بود، مسموم کرد. پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، دست و شانه را دوست داشت و بن ران را به دلیل نزدیک بودنش به پیشابگاه، دوست نداشت.( الکافی: ج 6 ص 315 ح 3.)
دعائم الاسلام:
درباره پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آورده اند که گوشت، دوست داشت و می فرمود: ما قرشی ها، گوشتی هستیم؛ اما از گوشت ها، دست، خوشایند او بود.
یک بار، گوسفندی (ذبح شده) به ایشان اهدا شد. ایشان، آهنگ برداشتن سردست کرد؛ اما سردست، ایشان را چنین بانگ داد که: من زهر آگین هستم.
ایشان فرموده است: جز مؤمن، گوشت شتر نمی خورد.( دعائم الاسلام: ج 2 ص 110 ح 356.)
امام رضا (علیه السلام):
– خطاب به غلام خود -: در (خریدن) گوشت برای ما، قسمت های جلو (ی لاشه) را بخر و قسمت های عقب را نخر؛ زیرا بخش های جلو به چراگاه، نزدیک تر و از آفت، دورترند.( الداعوات: ص 140 ح 353.)

شستن گوشت پیش از پختن آن

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
برادر عیسی، از شهری گذر کرد و دید که مردمش رنگ چهره هایشان زرد و چشم هایشان کبود است. آنان از بیماری هایی که داشتند، نزد وی اظهار ناراحتی کردند.
گفت: درمانتان همراهتان است. شما هنگامی که گوشت می خورید، آن را ناشسته می پزید، در حالی که هیچ چیزی بدون نوعی جنابت، از دنیا نمی رود.
از آن پس، گوشت های مصرفی خود را شستند و در نتیجه بیماری هایشان از میان رفت.( قصص الانبیاء: ص 274 ح 330.)

گرفتن گوشت با نوک دندان ها

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
گوشت را کاملا با نوک دندان ها بدرید؛ چرا که این، گواراتر خوش مزه تر است.( سنن الترمذی: ج 4 ص 276 ح 1835.)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
گوشت را به دهان، نزدیک کن؛ چرا که این، گواراتر و خوش مزه تر است.( مسند ابن حنبل: ج 10 ص 452 ح 27714.)
سنن أبی داوود:
– به نقل از صفوان بن امیه -: همراه با پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) (غذایی) می خورم. من با دستم پاره های گوشت را از استخوان، جدا می کردم. فرمود: استخوان را به دهان نزدیک کن؛ چرا که این، گواراتر و خوش مزه تر است.( سنن أبی داوود: ج 3 ص 350 ح 3779.)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
گوشت را با چاقو نبرید؛ چرا که این کار، کار عجم هاست. آن را به نرمی بدرید؛ چرا که گواراتر و خوش مزه تر است.( سنن أبی داوود، ج 3، ص 349، ح 3778.)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
هر گاه کسی از شما بخواهد گوشت بخورد، آن را با چاقو نبرد؛ بلکه با دست بگیرد و با دندان بدرد و جدا کند؛ چرا که این، گواراتر و خوش مزه تر است.( المعجم الکبیر: چ 23 ص 285 ح 624.)

پرهیز از خوردن گوشت خشکیده نمک سود

امام صادق (علیه السلام):
چهار چیز، (انسان را) پیش از فرا رسیدن هنگام پیری، پیر می کند: خوردن گوشت خشک شده، نشستن بر جای مرطوب، بالا رفتن از پلکان، و آمیزش با پیرزنان.( تحف العقول: ص 317.)
امام صادق (علیه السلام):
سه چیز، بدن را فرسوده می کند و شاید هم بکشد: خوردن گوشت خشکیده فاسد، حمام رفتن با شکم پر، و همبستری با پیرزنان.( الکافی: ج 6 ص 314 ح 6.)
امام صادق (علیه السلام):
سه نوع از خوردنی ها، موجب لاغری است: گوشت خشک شده، پنیر، و شکوفه خرما.( الکافی: ج 6 ص 315 ح 7.)
امام صادق (علیه السلام):
دو چیز است که از هر جهت، زیان دارد و برای هیچ چیز، فایده ای ندارد…: گوشت خشک شده و پنیر.( الکافی: ج 6 ص 315 ح 7.)
امام هادی (علیه السلام):
گوشت خشکیده نمک سود، بد چیزی است؛ زیرا در معده شل می شود، هر بیماری ای را تحریک می کند و برای هیچ چیزی سودمند نیست؛ بلکه زیان هم دارد.( الکافی: ج 6 ص 314 ح 4.)
الکافی:
– به نقل از محمد بن عیسی، از امام هادی (علیه السلام) -: هیچ خوراکی را سنگین تر و بیماری آورتر از گوشت خشک شده نخورده ام.( الکافی: ج 6 ص 314 ح 3.)
ر. ک: ص 68 ح 107.

نهی از خوردن گوشت خام

امام باقر (علیه السلام):
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، از این که گوشت، خام خورده شود، نهی کرد و فرمود: تنها درندگان، چنین گوشتی می خورند. (گوشت را) هنگامی بخورید که آفتاب یا آتش، آن را دیگرگون ساخته باشد.( الکافی: ج 6 ص 313 ح 1.)
الکافی:
– به نقل از هشام بن سالم -: از امام صادق (علیه السلام) درباره خوردن گوشت خام پرسیدم: فرمود: این، خوراک درندگان است.( الکافی: ج 6 ص 314 ح 2.)
امام رضا (علیه السلام):
خوردن گوشت خام، در شکم، کرم پدید می آورد.( طب الامام الرضا (علیه السلام): ص 28.)

پرهیز از اعتیاد به خوردن گوشت

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
هر کس چهل روز گوشت بخورد، سنگ دل می شود.( طب النبی (صلی الله علیه و آله و سلم): ص 5.)
امام علی (علیه السلام):
شکم هایتان را گورستان جانوران نکنید.( شرح نهج البلاغه: ج 1 ص 26.)
امام صادق (علیه السلام):
امام علی (علیه السلام) عادت به خوردن گوشت را بد می شمرد و می فرمود: آن را اعتیادی همچون اعتیاد به شراب است.( المحاسن: ج 2 ص 261 ح 1827.)
ربیع الابرار:
در حدیث است که: هر کس چهل روز پیوسته گوشت بخورد، سنگ دل می شود و هر کس چهل روز، آن را واگذار، بدخوی می گردد.( ربیع الابرار: ج 2 ص 706.)

نوبت های خوردن گوشت

امام صادق (علیه السلام):
در هر هفته، یک بار گوشت بخورید و خود و فرزندانتان را بدان عادت ندهید؛ زیرا موجب اعتیادی همچون اعتیاد به شراب می گردد. نیز آنان را بیش از چهل روز، از آن محرم مدارید؛ چرا که آنان را بدخوی می کند.( الاصول الستة عشر: ص 12.)
المحاسن:
– به نقل از ادریس بن عبدالله -: نزد امام صادق (علیه السلام) بودم. از گوشت، سخن به میان آورد و فرمود: (غذا را) یک روز با گوشت بخور یک روز با شیر، و یک روز با چیزی دیگر.( المحاسن: ج 2 ص 262 ح 1829.)

تکمله

شهید در الدروس گفته است:
مکروه بودن اعتیاد به خوردن گوشت، روایت شده است و نیز این که اعتیادی همچون اعتیاد به شراب می آورد. همچنین مکروه بودن نخوردن گوشت به مدت چهل روز و این که در هر سه روز یک بار خوردن آن، مستحب است، روایت شد است. البته اگر به دلیل بیماری یا به سبب روزه داشتن، دو هفته پیوسته گوشت بخورد، اشکالی ندارد. دو بار خوردن گوشت در یک روز هم مکروه است.( الدرس: ج 3 ص 29، بحارالانوار: ج 66 ص 70.)

وانگذاردن گوشت به مدت چهل روز

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
هر کس چهل روز گوشت نخورد، بدخوری می شود. گوشت بخورید؛ چرا که بر شنوایی می افزاید.( الفردوس: ج 3 ص 627 ح 5960.)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
بر شما باد گوشت؛ چرا که گوشت می رویاند. هر کس گوشت را چهل روز واگذارد، بدخوی می شود.( صحیفة الامام الرضا (علیه السلام): ص 243 ح 149.)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
بر شما باد گوشت؛ چرا که گوشت، گوشت می رویاند. هر کس بر او چهل صبح بگذرد و گوشت نخورد، بدخوی می شود. هر کس بدخوی شد، به او گوشت بخورانید. هر کس چربی بخورد، آن چربی به اندازه خود برای او بیماری فرود می آورد.( المحاسن: ج 2 ص 256 ح 1807.)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
بر شما باد گوشت؛ چرا که هر کس گوشت را چهل روز واگذارد، بدخوی می شود و هر کس بدخوی شود، خویش را می آزارد. هر کس خویش را می آزارد، در گوش وی اذان بگویید.( جامع الاحادیث، قمی: ص 99.)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
هر کس بر او چهل روز بگذرد و گوشت نخورد، باید به امید خداوند (عزوجل) وام بگیرد و گوشت (بخرد و) بخورد.( الکافی: ج 6 ص 309 ح 3.)
امام علی (علیه السلام):
گوشت بخورید؛ چرا که گوشت، از گوشت است و گوشت، گوشت می رویاند. هر کس چهل روز گوشت نخورد، بدخوی می شود. و اگر گسی از شما (خواه از انسان ها و خواه از چارپایان) بدخوی شد، در گوشش اذانی کامل بگویید.( المحاسن: ج 2 ص 257 ح 1809.)
امام صادق (علیه السلام):
هر چیز را دل دادگی ای است و دل دادگی مرد، گوشت است. پس، هر که چهل روز آن را واگذارد، بدخوی می شود. و هر کس بدخوی شد، در گوش راستش اذان بگویید.( المحاسن: ج 2 ص 256 ح 1808.)
امام صادق (علیه السلام):
گوشت، گوشت می رویاند. هر کس گوشت را چهل روز واگذارد، بدخوی می شود. و هر کس بدخوی شد، در گوشش اذان بگویید.( الکافی: ج 6 ص 309 ح 1.)
امام صادق (علیه السلام):
گوشت، از گوشت است. هر کس آن را چهل روز وا گذارد بدخوی می شود. آن را بخورید؛ چرا که بر شنوایی و بینایی می افزاید.( المحاسن: ج 2 ص 255 ح 1800.)
امام صادق (علیه السلام):
گوشت، گوشت می رویاند و عقل را افزون می سازد. هر کس آن را چند روز واگذارد، عقلش تباه می شود.( طب الائمة (علیهم السلام): ص 139.)
الکافی:
– به نقل از حسین بن خالد -: به ابو الحسن (امام رضا (علیه السلام)) گفتم: مردم می گویند که هر کس سه روز گوشت نخورد، بدخوی می شود.
فرمود: دروغ گفته اند؛ اما هر کس چهل روز گوشت نخورد، خوی و بدن او دیگرگون می شود؛ چرا که نطفه در مدت چهل روز (از حالتی به حالت دیگر) تغییر می یابد(علامه مجلسی در شرح این حدیث گفته است: عبارت نطفه تغییر می یابد گواهی است بر چهل روز؛ زیرا تغییر نطفه از این حالت به حالت علقه، چهل روز به درازا می انجامد و در دیگر مراحل نیز چنین است؛ زیرا نقل یافتن انسان از یک حالت به حالت دیگر، در چهل روز صورت می پذیرد. به همین دلیل است که در حدیث نیز آمده است که نماز و روزه شرابخوار، به مدت چهل روز، پذیرفته نمی شود (بحارالانوار: ج 66 ص 67).).( الکافی: ج 6 ص 309 ح 2.)

تمیز نکردن کامل استخوان و نخوردن مغز استخوان

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
بدان امت من، کسانی هستند که مغز استخوان را می خورند.( طب النبی (صلی الله علیه و آله و سلم): ص 5.)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
نرمه سر استخوان های پرندگان را مخورید؛ چرا که سل می آورد.( کنز العمال: ج 15 ص 264 ح 40889.)
الکافی:
– به نقل از هیثم -: ابوحمزه برای ما – که گروهی بودیم – غذایی آماده ساخت چون حضور یافتیم، دید که مردی استخوانی را کاملا تمیز می کند. بر سر او بانگ زد و گفت: مکن! من از امام سجاد (علیه السلام) شنیدم که می گوید: استخوان ها را کاملا تمیز نکنید؛ زیرا جنیان را هم در آنها بهره ای است و اگر چنین کنید، چیزی از خانه می رود که از این (بهره شما از تمیز کردن استخوان،) بهتر است.( الکافی: ج 6 ص 322 ح 1.)
المحاسن:
به نقل از محمد بن مسلم، در گفتگو با امام باقر (علیه السلام) -: از ایشان پرسیدم که: آیا استخوان را کاملا تمیز کنم؟ فرمود: آری.( المحاسن: ج 2 ص 265 ح 1840.)

توضیح

این پاسخ، (تنها) بر جایز بودن تمیز کردن کامل استخوان دلالت می کند. بنابراین، با مکروه بودنی که روایت های پیشین بر آن دلالت می کردند، منافاتی ندارد.
ر. ک: ص 607 (گوشت).