بایدها ونباید های آشامیدن

اول:آنچه در آشامیدن، بایسته است

آشامیدن به سه نفس

سنن أبی داوود:
– به نقل از انس -: پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) چون آشامید، (در میان آن،) سه نفس می کشید و می فرمود: این، گواراتر، خوش تر و پاکیزه تر است.( سنن أبی داوود: ج 3 ص 338 ح 3727.)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
اگر کسی آب بخورد و (در میان آن،) سه نفس بکشد، (از بیماری ناشی از یکجا سر کشیدن) در امان است.( طب النبی (صلی الله علیه و آله و سلم): ص 5.)

ایستاده آب آشامیدن در روز ، و نشسته آشامیدن در شب

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
– خطاب به امام علی (علیه السلام) -: ای علی! ایستاده آب بخور که برای تو مایه قدرت افزون تر و سلامت بیشتر است.( الجعفریات: ص 162.)
امام صادق (علیه السلام):
ایستادن آشامیدن آب در روز، مایه قدرت افزون تر و تن درستی بیشتر است.( الکافی: ص 6 ص 382 ح 1.)
امام صادق (علیه السلام):
ایستاده آشامیدن آب در روز، موجب عرق کردن بیشتر و توان افزون تر بدن است.( کتاب من لا یحضره الفقیه: ج 3 ص 353 ح 4243.)
امام باقر (علیه السلام):
ایستاده آشامیدن، برای تو مایه قدرت افزون تر و سلامت بیشتر است.( تهذیب الاحکام: ج 9 ص 94 ح 409.)
امام صادق (علیه السلام):
ایساده آشامیدن آب در روز، غذا را گوارا می سازد و ایستاده آشامیدن آب در شب، زرداب می آورد.( الکافی: ص 6 ص 383 ح 2.)
امام علی (علیه السلام):
از این حذر کنید که در حالت ایستاده بر روی پاهایتان، آب بنوشید؛ زیرا این کار، دردی بی درمان می آورد، مگر این که خداوند (عزوجل) خود، عافیت دهد(شیخ صدوق رحمه الله درباره این حدیث می گوید: مقصود، نهی در هنگام شب است؛ اما در روز، چنان که امام صادق (علیه السلام) فرمود:، ایستاده آشامیدن آب، مایه تعریق بیشتر و تن درستی افزون تر است (علل الشرائع: ص 465).).( الخصال: ص 634 ح 10.)
امام باقر (علیه السلام) یا امام صادق (علیه السلام):
در حالت ایستاده، آب میاشام، و در آب برکه، پیشاب مکن، و بر گرد قبر، مچرخ، و در خانه ای تنها ممان، و با یک لنگه پای افزار، راه مرو؛ چرا که چون بنده ای در یکی از این حالت ها باشد، شیطان بسیار زود به سوی او می شتابد.( الکافی: ص 6 ص 314 ح 5.)

آشامیدن آب نیم گرم

امام صادق (علیه السلام):
دو چیز مناسب است که به هیچ درون نادرستی در نمی آیند، مگر این که آن را به درستی می آورند، و دو چیز نامناسب است که به هیچ درون سالمی در نمی آیند، مگر این که آن را نادرست (وناسالم) می کنند. آن دو چیز مناسب، عبارت اند از: انار و آب نیم گرم (ولرم)؛ و آن دو چیز نامناسب، عبارت اند از: پنیر و گوشت خشک شده.(1757)
مکارم الاخلاق:
ایشان فرمود: آب جوشیده(ظاهراً مقصود، آبی است که پس از جوش آمدن، سرد شده باشد.) سودمند است و هیچ ضرری ندارد.( مکارم الاخلاق: ج 1 ص 340 ح 1095.)

دوم:آنچه در آشامیدن نابایسته است

دمیدن

مکارم الاخلاق:
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) به گاه آشامیدن، در ظرف نمی دمید و چون می خواست نفس بکشد، ظرف را از دهان خود دور می کرد تا نفس بکشد.( مکارم الاخلاق: ج 1 ص 76 ح 114.)
سنن أبی داوود:
– به نقل از ابن عباس -: پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، از این که کسی بازدهم خویش را به ظرف برگرداند یا در آن بدمد، نهی فرمود.( سنن أبی داوود: ج 3 ص 338 ح 3728.)
سنن الترمذی:
– به نقل از ابو سعید خدری -: پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) از دمیدن در آشامیدنی، نهی کرد.
مردی گفت: خاشاکی در آب می بینم.
فرمود: آن را بریز.( سنن الترمذی: ج 4 ص 304 ح 1887.)
الطبقات الکبری:
– به نقل از قاسم بن مسلم (وابسته علی بن ابی طالب (علیه السلام))، از پدرش -: علی (علیه السلام) آبی خواست. برای وی کاسه آبی آوردم و در آن دمیدم. آب را به من برگرداند و از نوشیدن آن خوداری ورزید و فرمود: تو خود، آن را بنوش.( الطبقات الکبری: ج 6 ص 237.)

ب – پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
اگر کسی از شما خواست آب بخورد، جرعه جرعه بنوشد و یکسره سر نکشد؛ چرا که درد جگر، از سر کشیدن یکباره بر می خیزد.( السنن الکبری: ج 7 ص 464 ح 14659.)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
آب را بمکید و آن را یکجا سر نکشید؛ چرا که درد جگر، از آن می خیزد.( الکافی: ص 6 ص 381 ح 1.)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
اگر آب خواستید، آن را جرعه جرعه بنوشید و یکجا سر نکشید.( طب النبی (صلی الله علیه و آله و سلم): ص 5.)
امام صادق (علیه السلام):
– به نقل از پدرانش (علیهم السلام) -: علی (علیه السلام) از این که همه آب، به یک جرعه نوشیده شود، نهی کرد و فرمود: سه یا دو (جرعه باشد).( المحاسن: ج 2 ص 403 ح 2407.)

آشامیدن آب بسیار داغ

– دعائم الاسلام:
از پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) روایت شده که از آشامیدن حمیم (یعنی آبی که به غایت، داغ است)، نهی فرمود.( دعائم الاسلام: ج 2 ص 151 ح 542.)

آشامیدن آب در لابه لای غذا خوردن

امام رضا (علیه السلام):
هر کس می خواهد معده اش او را آزار ندهد، بر روی غذا آب نخورد تا هنگامی که غذا خوردن را به پایان می برد. هر کس چنین کند، بدنش به رطوبت می گراید، معده اش ضعیف می شود و رگ هایش نیروی غذا را به خود نمی گیرند؛ زیرا اگر پشت سر هم روی غذا آب ریخته شود، آن غذا در معده نارس و بدگوارش می گردد.( طب الامام الرضا (علیه السلام): ص 35.)

ه- آشامیدن آب بر روی گوشت

امام علی (علیه السلام):
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) چون گوشت می خورد، در آشامیدن آب، شتاب نمی ورزید. یکی از یاران که از اهل بیت پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) بود، از ایشان پرسید: ای پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)! چه قدر کم بر روی گوشت، آب می آشامی!
فرمود: هیچ کس نیست که این گوشت چرب را بخورد و تا پایان غذا از آشامیدن آب، خودداری ورزد، مگر این که غذا را گوارا می یابد.( الجعفریات: ص 161.)

و – آشامیدن آب بر روی چربی

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
آشامیدن در پی چربی، بیماری ای در شکم است.( الفردوس: ج 2 ص 362 ح 3616.)
1443 – پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
آشامیدن آب در پی چربی، بیماری را برمی انگیزاند.( المحاسن: ج 2 ص 398 ح 2390.)
المحاسن:
– به نقل از نوفلی -: پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) چون چربی می خورد، از نوشیدن آب می کاست.
گفتند: ای پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)! کمتر آب می نوشی؟!
فرمود: این کار، غذایم را گواراتر می سازد.( المحاسن: ج 2 ص 398 ح 2389.)

آشامیدن آب از مجاور دسته ظرف یا لبه شکسته آن

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
مباد کسی از شما از کنار دسته ظرف، آب بخورد؛ چرا که آن جا جای گرد آمدن آلودگی است.( کتاب من لا یحضره الفقیه: ج 4 ص 4 ح 4968.)
سنن أبی داوود:
– به نقل از ابو سعید خدری -: پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)، از این که از لبه شکسته کاسه آب، آشامیده و یا در نوشیدنی، دمیده شود، نهی فرمود.( سنن أبی داوود: ج 3 ص 337 ح 3722.)
امام علی (علیه السلام):
از لبه شکسته ظروف و از کنار دسته آن، آب نخورید؛ چرا که شیطان بر دسته و لبه شکسته می نشیند.( الکافی: ج 6 ص 385 ح 5.)
امام باقر (علیه السلام):
از دسته کوزه و از شکستگی آن – اگر در آن، شکستگی ای باشد – نباید آب آشامیدن؛ چرا که آشامیدنگاه شیطان هاست.( الکافی: ج 6 ص 385 ح 6.)

ح – آشامیدن در ظرف های مسی

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
در ظرف مسین منوش؛ چرا که سهل (یعنی وسواس و پریشان علقی) بر جای می نهد.( الفردوس: ج 5 ص 69 ح 7484.)

ط – آشامیدن در حالت ناشتا

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
هر کس ناشتا آب بیاشامد، نیرویش کاستی می یابد.( المعجم الاوسط: ج 5 ص 52 ح 4646.)
اظهار نظر
گفتنی است که سند این روایت، ضعیف است. این احتمال را هم روا می دانیم که مقصود از آن، برخی از مزاج ها یا برخی از مناطق گرم مانند حجاز باشد. و به روی، برای اظهارنظر قطعی در این باره و نیز در مورد روایاتی که درباره نهی از خوردن زیاد آب خواهد آمد، بررسی های علمی، ضروری است.

آشامیدن آب سرد، پس از خوردن شیرینی

امام رضا (علیه السلام):
آشامیدن آب سرد، پس از خوردن چیز گرم و پس از خوردن شیرینی، دندان ها را از بین می برد.( طب الامام الرضا (علیه السلام): ص 29.)

ک – نوشیدن آب فراوان

امام صادق (علیه السلام):
آب بسیار منوش؛ چرا که سرچشمه هر دردی است.( الکافی: ج 6 ص 382 ح 4.)
امام صادق (علیه السلام):
اگر مردم کمتر آب می نوشیدند، بدن هایشان به سامان بود.( المحاسن: ج 2 ص 397 ح 2385.)
امام صادق (علیه السلام):
هر کس کمتر آب می نوشد، تن درست است.( المحاسن: ج 2 ص 398 ح 2388.)
امام صادق (علیه السلام):
کمتر آب بنوش؛ چرا که هر دردی را به سوی خود می کشد. از درمان نیز تا هنگامی که بدنت درد را دارد، بپرهیز.( الکافی: ج 6 ص 382 ح 2.)

ل – نوشیدن آب سرد و آب جو در حمام

امام صادق (علیه السلام):
از نوشیدن آب سرد و آب جو (فقاع)( مراد از فقاع در حدیث، نوع حلال آب جوست – که امروزه به نام ماء الشعیر شناخته می شود – نه آب جو که نوشیدن آن حرام است، مگر گفته شود نوشیدن آن در حمام، علاوه بر حرمت و ایجاد مستی، معده را بیش از پیش از بین می برد.) در حمام، حذر کن؛ چرا که معده را تباه می کند.( کتاب من لا یحضره الفقیه: ج 1 ص 113 ح 232.)