قرآن
ولهم رزقهم فیها بکرة وعشیا؛( مریم، آیه 62.)
و آنان، صبحگاهان و شامگاهان، روزی ویژه خویش را دارند.
حدیث
الکافی:
– به نقل از شهاب بن عبد ربه -: نزد امام صادق (علیه السلام)، از دردها و بدگواری
هایی که داشتم، اظهار ناراحتی کردم. به من فرمود: صبحانه بخور و شام بخور و در
فاصله میان آنها چیزی مخور؛ چرا که موجب تباهی تن است. مگر نشنیده ای که خداوند
(عزوجل) می فرماید: ولهم رزقهم فیها بکرة وعشیا؛ و آنان، صبحگاهان و شامگاهان،
روزی ویژه خویش را دارند.( الکافی: ج 6 ص 288 ح 2.)
تأکید بر خوردن ناشتایی(صبحانه) و نهی از واگذاردن آن
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و
سلم):
هر که جاودانگی می خواهد – و البته (برای غیر خدا) جاودانگی ای نیست – باید که
چاشت را زودتر بخورد وردای سبک برگیرد و کمتر با زنان بیامیزد.( کتاب من
لا یحضره الفقیه: ج 3 ص 555 ح 4902.)
امام علی (علیه السلام):
هر که جاودانگی می خواهد – البته (برای غیر خدا) جاودانگی ای نیست – باید چاشت را
زود بخورد، شام را دیرتر بخورد،( مقصود از دیرتر خوردن، خوردن پس از تاریک شدن شب است.) کمتر با زنان بیامیزد و ردای سبک
برگیرد.( الدعوات: ص 75 ح 176.)
امام صادق (علیه السلام):
چون نماز صبح را خواندی، پاره نانی بخور تا با آن: دهان خویش را خوش بو سازی،
حرارت خود را فرو بنشانی، دندان هایت را استوار سازی، لثه ات را استحکام بخشی،
روزی خویش را به چنگ آوری و خوی خود را نیکو سازی.( الدعوات:
ص 140 ح 352.)
امام صادق (علیه السلام):
مومن را بایسته است که تا غذا نخورده، از خانه بیرون نرود؛ چرا که این کار به او
استواری بیشتری می دهد.( المحاسن: ج 2 ص 236 ح 1727.)
ربیع الابرار:
واگذاردن ناشتایی، مایه بیماری است.( ربیع الابرار: ج 2 ص 747.)
تأکید برخوردن شام و نهی از واگذاردن آن
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و
سلم):
خوردن شام را وامگذارید، هر چند به مشتی خرما باشد؛ زیرا وا گذاشتن آن، انسان را
پیر می کند.( سنن ابن ماجة: ج 2 ص 1113 ح 3355.)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
خوردن شام را وا مگذارید، هر چند به خوردن دانه ای خرمای خشکیده باشد. من بر امت
خویش، از این، بیم دارم که از واگذاردن شام، پیری (در هم شکستگی) به سراغشان آید؛
چرا که شام، مایه نیرومندی پیر و جوان است.( المحاسن:
ج 2 ص 196 ح 1571.)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
شام بخورید، هر چند به مشتی خرمای خشکیده باشد؛ چرا که وا گذاردن شام، مایه پیری
است.( سنن الترمذی: ج 4 ص 287 ح 1856.)
امام صادق (علیه السلام):
خوردن شام را وا مگذار، هر چند به سه لقمه (نان) با نمک باشد.( مکارم
الاخلاق: ج 1 ص 424 ح 1447.)
امام علی (علیه السلام):
شام خوردن پیامبران، پس از تاریکی شب بوده است. آن را وا مگذارید؛ چرا که واگذاردن
آن، ویرانی تن است.( الکافی: ج 6 ص 288 ح 1.)
امام صادق (علیه السلام):
سرچشمه ویرانی تن، واگذاردن شام است.( الکافی: ج 6 ص 288 ح 2.)
امام صادق (علیه السلام):
برای کسی که پا به سن نهاده، خوب نیست با شکم سبک بخوابد؛ بلکه اگر با شکم پر
بخوابد، برایش بهتر است.( الکافی: ج 6 ص 289 ح 6.)
امام صادق (علیه السلام):
برای پیر کهن سال، بایسته است که حتماً به گاه خفتن، شکمش از غذا پر باشد. این،
سبب خواب آرام تر و بوی خوش تر دهان برای اوست.( کتاب من
لا یحضره الفقیه: ج 3 ص 359 ح 4271.)
المحاسن:
– به نقل از مفضل بن عمر -: شبی، در حالی که امام صادق (علیه السلام) شام می خورد،
برایشان وارد شدم. فرمود: ای مفضل! پیش آی و بخور.
گفتم: شام خورده ام.
فرمود: پیش آی و بخور؛ زیرا مستحب است مرد، هنگامی که به میان سالی در آمد، شب را
در حالی بخوابد که غذایی تازه در شکم اوست.
من نیز پیش رفتم و خوردم.( المحاسن: ج 2 ص 197 ح 1575.)
امام صادق (علیه السلام):
واگذاردن شام، مایه پیری است. برای مرد، آن هنگام پا به سن نهاد، بایسته است که
تنها در حالی بخوابد که درونش از غذا پر باشد.( الکافی:
ج 6 ص 288 ح 3.)
الکافی:
– به نقل از علی بن ابی علی لهبی -: امام صادق (علیه السلام) فرمود: طبیبان شما
درباره شام شب، چه می گویند؟.
گفتم: ما را از آن، باز می دارند.
فرمود: اما من، شما را بدان، فرمان می دهم.( الکافی:
ج 6 ص 289 ح 10.)
الکافی:
به نقل از زیاد بن ابی الحلال -: با امام
صادق (علیه السلام) شام خوردم. فرمود: شام پس از نماز خفتن، شام پیامبران است.( الکافی:
ج 6 ص 289 ح 7.)
امام صادق (علیه السلام):
هر کس شام را وا گذارد، رگی در بدن وی می میرد و هرگز زنده نمی شود.( مکارم
الاخلاق: ج 1 ص 424 ح 1448.)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
هر کس شام را در شب شنبه و شب یکشنبه، پشت سر هم واگذارد، چیزی از کف او می رود که
تا چهل روز به وی باز نمی گردد.( مکارم الاخلاق:ج 1 ص 424 ح 1445.)
امام صادق (علیه السلام):
هر کس شام را در شب شنبه و شب یکشنبه، پشت سر هم واگذارد، نیروی وی از کف می رود و
این نیرو تا چهل روز به وی باز نمی گردد.( الکافی: ج 6 ص 289 ح 8.)
امام صادق (علیه السلام):
هر کس شام را واگذارد، نیروی از او کاسته می شود و به او باز نمی گردد.( المحاسن:
ج 2 ص 198 ح 1579.)
الکافی:
– به نقل از سلیمان بن جعفر جعفری -: امام کاظم (علیه السلام) شام خوردن را وا نمی
گذارد، هر چند به خوردن یک کلوچه بود.
ایشان می فرمود: آن، نیرویی برای تن است و نمی دانم دیگر چه چیزی فرمود، جز این که
دقیقاً این سخن را هم فرمود که: و کار آمد برای آمیزش است.( الکافی:
ج 6 ص 288 ح 5.)
امام رضا (علیه السلام):
مباد که مرد، هنگامی که میان سال می شود، خوردن چیزی را در هر شب، واگذارد؛ زیرا
این کار، سبب خواب آرام تر و بوی خوش تر دهان است.( الکافی:
ج 6 ص 288 ح 4.)
امام رضا (علیه السلام):
در بدن، رگی است که آن را عشاء (شام) گویند. اگر شخص شام خوردن را واگذارد، آن رگ
تا صبح، او را نفرین می کند و می گوید: خدا تو را گرسنه بدارد، چنان که مرا گرسنه
بداشتی، و تشنه بدارد، چنان که تشنه ام داشتی.( علامه
مجلسی می گوید: این دعا، یک مثل است برای بیان زیان دیدن آن رگ و در نتیجه رسیدن
زیان دیدگی آن به بدن، گویا که آن رگ، دعاء می کند و دعایش هم برآورده می شود
(بحارالانوار: ج 66 ص 347).
) پس مباد کسی از شما خوردن شام را
واگذارد، هر چند به یک لقمه نان یا جرعه ای آب باشد.( الکافی:
ج 6 ص 289 ح 12.)
یک وعده در روز
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و
سلم):
هر کس در روز، یک بار غذا می خورد، گرسنه نمی ماند؛ هر کس دو بار می خورد، پرستشگر
نیست؛ و هر که سه بار می خورد، او را با چارپایان ببندید(المواعظ
العددیة: ص 127.)
شعب الایمان:
– به نقل از عایشه -: پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) مرا دید که روزی دو
بار غذا می خورم. فرمود: ای عایشه! همه دنیا را شکم خویش گرفته ای! بیشتر از یک
بار خوردن در هر روز، اسراف است و خداوند، اسراف کنندگان را دوست ندارد.( شعب
الایمان، ج 5 ص 32 ح 5665.)
سه وعده در دو روز
امام رضا (علیه السلام):
مقدار بایسته در خوراک، آن است که چون هشت ساعت از روز می گذرد، یک بار غذا بخوری،
یا در دو روز، سه وعده غذا میل کنی (، بدین ترتیب که): در پگاه نخستین روز،
ناشتایی بخوری، سپس در همان روز، شام بخوری و سپس چون دیگر روز فرا رسید، پس از
گذشت هشت ساعت از آغاز روز، یک وعده دیگر بخوری و در آن روز، تو را به شام، نیازی
نیست(در برخی از نسخه های طب الامام الرضا (علیه السلام) و در بحارالانوار،
در این قسمت، چنین افزوده ای هست: جد من پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)،
علی (علیه السلام) را چنین فرمود که: (از هر دو روز،) در یک روزش، یک وعده و در
روز دیگرش، دو وعده باشد.) این غذا، باید
به اندازه باشد و نه بر آن، افزوده و نه از آن، کاسته شود.( طب
الامام الرضا (علیه السلام): ص 15، بحارالانوار: ج 62 ص 311.)