فصـــل چهارم
چند نماز مستحبى ديگـر
(116)
نماز جعفر طيار
از اعمال مؤكد كه فضايل بى شمارى براى آن ذكر شده، نماز جعفر طيار مىباشد و آن چهار ركعت است، به دو سلام و مستحب است كه در ركعت اول سوره حمد و الزلزله بخواند و در ركعت دوم سوره حمد و عاديات و در ركعت سوم سوره حمد و اذا جاءنصرالله و در ركعت چهارم سوره حمد و قل هوالله احد و اگر در هر ركعتى سوره قل هو الله احد بخواند، بعد از سوره در هر ركعتى پانزده مرتبه بگويد سبحان الله و الحمد الله و لا اله الاالله والله اكبر و در هر ركوعى و در هر سر برداشتن از ركوع و در هر سجده و در هر سر برداشتن از سجده ده مرتبه بگويد و سنت است كه در سجده آخر بعد از تسبيحات اين دعا را بخواند «سُبْحَانَ مَنْ لَيْسَ الغِرَّوَ الَوقَارَ، سُبْحَانَ مَنْ تَعَطُّف باِلْمَجْدَ وَ تَكَرّمَ بِهِ، سُبْحَانَ مَنْ لاَ يَنْبَغىِ التَّسْبِيحِ اِلالِه، سُبْحَانَ ذِى الْعِزَّةِ وَ الْفَضْلِ، سُبْحَانَ ذِى الْقُوَّةِ وَ الطَّوَلِ: اللَّهُمَ اِنّىِ اَسَئلُكَ بِمَعَاقِدِ الِعزَّمِنْ عَرْشِكَ وَ مُنتَهىَ الرَّحَمَةَ مِن كِتَابِكَ وَ بِأسْمِكَ اْلاَعْظَمِ وَ كَلِماتكَ التَّامَّةِ اِلّتِى تَمَّتْ صِدْقا وَ عَدْلاً اَنْ تُصَلَّى عَلَى مُحَمَّدٍ وَ اَهْلِ بَيْتِهِ» بعد از آن حاجت خود را از خداوند حق تعالى بطلبد و چون از نماز فارغ شود، تسبيح حضرت فاطمه زهرا(ع) را بخواند.
در احاديث معبر وارد شده كه هر كس اين نماز را بخواند، گناهان او آمرزيده مىشود، اگر چه به قدر كف دريا و ريگ بيابان گناه داشته باشد و دوازده هزار حسنه، براى او نوشته شود كه هر حسنه بزرگتر از كوه احد باشد و اين نماز را در هر وقت مىتوان به جا آورد و به جاى نوافل شب و روز نيز مىتوان آن را انجام داد و در حديث است كه در هر شب و روز بجا آورد و اگر نتوانى هفتهاى يك مرتبه و اگر نتوانى ماهى يك مرتبه و اگر نتوانى سالى يك مرتبه به جاى آور، در شب و روز جمعه فضيلت اين نماز بيشتر از ساير ايام است و در حديث معتبر وارد شده
(117)
كه اگر كسى حاجت ضرورى داشته باشد، اصل نمازرا بدون تسبيحات به جا آورد و تسبيحات را در راه بخواند و اگر كسى دعاى ذكر شده را نداند و نخواند، ثوات نماز را دارد و اگر كسى با دعاها و آداب ديگر كه در كتب دعا ثبت است، بجا آورد، بهتر است.
نماز كامله بسيار پرفضيلت است
از جمله نمازهايى است كه زمان آن پيش از ظهر جمعه است. از كتب متعدده از امام جعفر صادقروايت نموده و آن جناب از آباى گرام خود، كه حضرت رسولفرمودند: كسى كه اين نماز را به جا بياورد و آنچه ذكر مىشود، بعد از آن بگويد، خدا بر مىدارد از او شر اهل آسمان و اهل زمين و شر شيطان و شر سلطان جائر را و روا مىكند هفتاد حاجت او را در دنيا و هفتاد حاجت او را در آخرت و فرمود: كه شب و روز بيست و چهار ساعت است، آزاد مىكند حق تعالى از براى صاحب اين نماز در هر ساعتى به جهت كرامت او نزد خدا هفتاد هزار كس را كه مستوجب آتش باشند از اهل توحيد و اگر صاحب اين نماز مردگان را بخواند به اذن خدا جواب دهند. آنگاه فرمود: قسم به خداوند كه مرا به حق مبعوث فرموده، بنده هر گاه اين نماز را بخواند و دعا كند به اين دعا بر مىانگيزاند خدا براى او هفتاد هزار ملك را كه حسنات براى او بنويسند و دفع گناهان كنند و درجات بلند نمايند و استغفار كنند و صلوات بفرستند تا هنگام مردن و اگر مرد و زنى را اولاد نشود اين نماز و دعا را بخوانند، خداوند به آنها فرزند كَرَم فرمايد و اگر بعد از اين نماز بميرد، اجر هفتاد هزار شهيد داشته باشد و هنگامى كه از اين نماز فارغ مىشود عطا مىفرمايد خدا به او به عدد هر قطره بارانى كه باريده و هر گياهى كه روييده حسنه و ثوابى، و نوشته مىشود براى او مثل اجر ابراهيم و موسى و ذكريا و يحيى (ع) و باز مىشود به رويش درِ
(118)
غنى و بسته مىشود درِ فقر و تنگدستى و نمىگزد او را مار و عقرب و نمىميرد به غرق شدن و سوختن و حضرت صادقفرمودند: من ضامن هستم بر او و هر روز حق تعالى صد و شصت مرتبه به او نظر مىفرمايد و كسى را كه خدا بر او نظر انداخت، نازل مىكند بر او رحمت و مغفرت را، و اگر كسى اين نماز را بخواند و آنچه مىگويد در آب زعفران بنويسيد و با آب باران بشويد و به مجنون يا صاحب خوره و پيسى بخوراند خدا آنها را شفا مىدهد و اگر پدر و مادر او مشرك باشند، عذاب آنها سبك مىشود.
كيفيت نماز كامله اين است
پيش از ظهر جمعه چهار ركعت (دو، دو ركعتى) به جا آورد. در هر ركعت ده مرتبه سورهى حمد، ده مرتبه سورهى توحيد، ده مرتبه سوره كافرون، ده مرتبه سورهى فلق، ده مرتبه سورهى ناس، ده مرتبه آيةالكرسى، ده مرتبه سورهى قدر و ده مرتبه آيهى شَهِدَ اللّهُ ـ كه آيهى زير مىباشد ـ بخواند.
شَهِدَ اللَّهُ اَنَهُ لا اِلهَ اِلاَّ هُوَ وَ الْمَلاَئِكَةُ وَ اُولُوا الْعِلْمِ قَائِماَ بِالْقِسْطِ لا اِلهَ اِلاَّ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ اِنَّ الدِّينَ عِنْدَاللَّهِ الْأسْلامُ وَ مَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ اُوتُوالْكِتَابَ اِلَّا مِنْ بِعْدِ ما جائَهُمْ الْعِلْمُ بَغْيا بَيْنَهُمْ وَ مَنْ يَكْفُرْ بِاياتِ اللّهِ فَاِنَّ اللَّهَ سَرِيُع الْحِسَابِ.
و چون از نماز فارغ شد، صد مرتبه استغفار كند به اين طريق:
اَسْتَغْفِرُاللّهَ رَبىِ وَ اَتوبُ اِلَيه. و صد مرتبه بگويد: سُبْحَانَ اللّهِ وَ الْحَمْدُالِلَّهِ وَ لا اِلهَ اَلَّاللَّهُ وَ اللَّهُ اَكْبَرُ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلَّا بَاللَّهِ الْعَلُّى الْعظَيمِ و صد مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد بفرستد(1).
1- بحارالانوار، جلد 86 ص 373.
(119)
نماز عيد فطر و قربان
نماز عيد فطر دو ركعت است و از امام صادقروايت شده كه مىتوان آن را به جماعت و يا فرادى خواند و كيفيت آن اين است، اولاً نيت مىكنى و پس از آن تكبيرةالاحرام و در ركعت اول حمد و سوره اعلى را مىخوانى و دستها پيش روى قرار مىدهى و مىگوئى: «اَلَّلهُمَّ أنْتَ أهلُ الْكِبْريَاءِ و الْعَظَمَةِ وَ اَهْلُ الُجُودِ وَ الْجَبَروتِ و أهْل اْلعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ اَهْلُ التَّقْوىَ وَ الْمَغِفَرَةُ أسْأَلُكَ بِحَقّ هذَا أليَوْمِ الَّذِى جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلمِينَ عِيدا وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهَ وَ آلِهِ ذُخْرا وَ شَرَفا وَ مَزِيدا أنْ تُصَلِّىَ عِلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و أنْ تُدْخِلَنِى فِى كُلَّ خَيْرٍ أدْخَلْتَ فِيهِ مُحَمَّدا وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أنْ تُخْرِجَنِى مِنْ كُلِّ سُوْءٍ أخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّدا وَ آلِ مُحَمدٍ صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ أجْمَعِينَ اَللَّهُمَّ انّىِ أَسْألُكَ خَيْرَ مَا سَأَلَكَ بِهِ عِبَادُكَ الصَّالِحُونَ وَ أَعُوُذُبِكَ مِمَّا اسْتَعَاذَ مَنْهُ عِبَادُكَ الصَّالِحُونَ» و سپس تكبير مىگوئى و باز ذكر فوق را مىخوانى، واين قنوت و تكبيرات را شش بار تكرار مىكنى و پس از قنوت ششم تكبير مىگوئى و به ركوع مىروى و پس از آن دو سجده و در ركعت دوم حمد و سورههاى «الشمس» و «الضّحى» را مىخوانى و مانند ركعت قبل قنوت مىخوانى و با تكبير پنجم به ركوع مىروى و دو سجده و تشهد و سلام و پس از آن تسبيحات حضرت زهرا عليهاالسلام و پس از آن دعاى نماز عيد را [به شرحى كه در مفاتيج يا اقبال الاعمال] آمده مىخوانى(1).
1- اقبال الاعمال، ص 598-597.
(120)
نماز هر شب ماه رجب
از رسول خداروايت شده كه فرمود: در ماه رجب شصت ركعت نماز بگذار و هر شب دو ركعت از آن را به جا آور، بدين صورت كه در هر ركعت سوره حمد را يك بار و سوره كافرون را سه بار و سوره توحيد را يك بار [و پس از ركوع و دو سجده] نماز را سلام داده و دستها را بلند كرده و بگو: «لا اِلَهَ اَلّا اللَّهُ وَحْدَهُ لاشَرِيكَ لَهُ، لَهُ الْمُلَكُ وُ لَهُ الْحَمْدُ يُحْيِى وَ يُمِيتُ و هُوَ حَىٌّ لَايَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شىٍء قَدِيرٌ وَ اِلَيهِ الْمَصِيرُ وَ لَا حَولَ وَ لاَقُوَّةَ الاَّبَاللَّهِ الْعَلِىِّ الْعَظِيمِ اَللَّهُمَّ صَلَّ عَلىمُحَمَّدٍ وَ عَلى آلِ مُحَمَّدٍ النَّبِىِّ الْأمّىِّ» و دستها را به صورت بكش همانا خداى سبحان دعاى تو را اجابت مىكند و ثواب شصت حج و شصت عمره به تو عنايت مىنمايد(1).
نماز پرفضيلت مخصوص ماه جمادىالاخر
سيدبن طاووس نقل كرده كه در اين ماه هر وقت كه خواهد، چهار ركعت نماز كند (دو، دو ركعتى) در ركعت اول بعد از حمد يك مرتبه آيةالكرسى و بيست و پنج مرتبه سورهى قدر را بخواند و در ركعت دوم حمد و يك مرتبه سورهى تكاثر و بيست و پنج مرتبه سورهى توحيد را بخواندو در ركعت سوم بعد از حمد و يك مرتبه سورهى كافرون، بيست و پنج مرتبه سورهى فَلَقْ و در ركعت چهارم بعد از حمد، يك مرتبه سورهى نصر و بيست و پنج مرتبه سورهى ناس را بخواند و بعد از سلام ركعت چهارم هفتاد مرتبه بگويد:
سُبْحَانَ اللَّهِ وَالْحَمْدُالِلَّهِ وَ لااِلهَ اَلّااللَّهُ وَ اللَّهُ اَكْبَر
1- اقبال الاعمال، ص 121.
(121)
و هفتاد مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد و سه مرتبه بگويد: اَللَّهُمَّ اغْفِرْلِلْمُؤمِنينَ وَ الْمُؤمِنَاتِ.
پس سر به سجده گذارد و سه مرتبه بگويد: يا حَىُّ و يا قَيُومُ يَا ذَالْجَلَالِ وَالاَكْرَامِ يا اَللَّهُ يا رَحْمنُ يا رَحِيمُ يَا اَرْحَمَ الرَّاحِمِينَ.
پس هر حاجت كه دارد از خدا بخواهد و هر كه چنين كند خدا او و مال، زن، فرزندان، دين و دنيايش را تا سال ديگر حفظ كند و اگر در اين سال بميرد، شهيد مرده است(1).
نماز پرفضيلت پيش از ظهر روز جمعه
در بحار از حضرت اميرالمؤمنينمنقول است كه حضرت رسولفرمودند: هر كه بخواهد دريابد فضيلت روز جمعه، را پس بجا بياورد پيش از ظهر چهار ركعت نماز و قرائت كند در هر ركعت يك مرتبه سورهى حمد و پانزده مرتبه آيةالكرسى و پانزده مرتبه سورهى توحيد پس چون از نماز فارغ شد، استغفار نمايد. هفتاد مرتبه «اَسْتَغْفِرُاللَّهَرَبَّى وَاَتُوبُ اِلَيهِ» و بعد پنجاه مرتبه «لا حَوْلَ وَ لاقُوَّةَ اِلاّ بِاللَّهِ» و پنجاه مرتبه بگويد «لا اِلهَ اِلّا اللَّهُ وَحْدَهُ لاشَرِيكَ لَهُ» و پنجاه مرتبه بگويد «صَلَى اللَّهُ عَلَى النَّبِىّ اْلأَمِىّ وَآلِهِ» پس چون اين عمل را بجا آورد، از جاى خود بر نمىخيزد تا خدا او، را از آتش دوزخ آزاد فرمايد و نمازش را قبول مىفرمايد و دعايش را مستجاب مىكند و او را و پدر و مادرش را مىآمرزد و مىنويسد حق تعالى از براى او به هر حرفى كه بيرون آمده از دهان او (يعنى در اين نماز شريف و اعمال) ثواب يك حج و يك عمره و بنا مىكند از براى او به عدد هر حرفى يك شهرى در بهشت و
1- مفاتيحالجنان، ص 532.
(122)
عطا مىفرمايد به او ثواب هر كسى را كه نماز كرده باشد در مسجدهاى جامع شهرها با پيغمبران.
نماز پرفضيلتى كه سبب مىشود خداوند در آخرت دو بال بدهد كه پرواز كند
در بحار جلد 89 از حضرت رسولروايت نموده كه هر كس بجا بياورد روز جمعه، چهار ركعت نماز و در هر ركعت بعد از حمد پنجاه و يك مرتبه سورهى توحيد و پنجاه مرتبه آيةالكرسى بخواند، قرار مىدهد حق تعالى براى او، در آخرت دو بال كه پرواز كند بر پل صراط و در بهشت هر جا كه بخواهد.
نماز پرفضيلتى كه ثواب چهل مرتبه قرآن خواندن را دارد
در بحار جلد 89 از حضرت صادقروايت نموده: هر كس پيش از ظهر روز جمعه دو ركعت نماز به جا آورد و در هر ركعت يك مرتبه حمد و شصت مرتبه سورهى توحيد را بخواند و در ركوعش سه يا هفت مرتبه «سُبْحَانَ رَبَّى العَظِيمِ وَ بِحَمْدِهِ» بگويد و در سجودش بعد از ذكر سجده بگويد:
سَجَدَ لَكَ سَوَادىَ وَ حَيالى وَ آمَنَ بِكَ فُؤَادِى وَ أبُوء اِلَيْكَ وَ أعْتَرفُ لَكَ بِالذَّنَبِ اْلَعَظِيم عَمِلْتُ سُوءً وَ ظَلَمْتُ نَفْسىِ فَاغْفِرلِى ذُنُوبِى فَاِنَّهُ لايَغْفِرُ الذّنُوبَ اِلّاأنْتَ اَعُوذُ بِعَفْوِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ وَ اعُوذُ بِرَحْمَتِكَ مِنْ نَقِمَتِكَ وَ اَعُوذُ بِرضَاكَ مِنْ سَخَطِكَ وَ اَعُوذُ بِكَ مْنِكَ لااَبْلُغُ مِدْحَتَكَ وَ لَاُحْصِى نِعْمَتَكَ وَلاالثَّنَاءَ وَ عَلَيْكَ اَنْتَ كَما
(123)
اَثنَيْتَ عَلى نَفْسِكَ وَ عَمِلْتُ سُوءً وَ ظَلَمْتُ نَفَسِى فَاغْفِرْلِى ذُنْوبىِ اِنَّهُ لايَغْفِرَ الذّنُوبَ اِلّااَنْتَ.
هر كسى كه اين نماز را به جا آورد ثواب آن را دارد كه چهل مرتبه قرآن را قرائت نموده باشد.
نمازى جهت نجات از ميزان
در وسائل الشيعه از حضرت رسولمروى است كه هر كس در شب جمعه ما بين مغرب و عشاء دوازده ركعت يعنى شش دو ركعتى نماز بگذارد و در هر ركعت بعد از حمد چهل مرتبه سورهى توحيد بخواند در قيامت بر پل صراط او را ملاقات كنم و با او مصافحه كنمو با هر كس من بر صراط ملاقات و مصافحه كنم، كفايت مىكنم او را از حساب ميزان.
نماز به جهت حفظ مال، دين و دنيا و آخرت
در مصباح شيخ كفعمى، ص 180 از رسول اكرمروايت شده كه ايشان فرمودند: هر كس در شب جمعه ما بين مغرب و عشا، بيست ركعت نماز كند و در هر ركعت بعد از حمد يازده مرتبه سورهى توحيد را بخواند، خداوند حفظ مىكند او را در اهل و مال و دين و دنيا و آخرت.
نمازى به جهت حفظ شر همه مخلوقات
در كتاب جناةالخلود مسطور است، هر كس در شب جمعه دو ركعت نماز بجا بياورد و در هر ركعتى بعد از حمد ده مرتبه سوره زلزال را قرائت نمايد، بعد از فراغ بگويد: يا حَىُّ يا قَيُّومُ يَا ذُالْجَلالِ وَ الْاِكَرام از شر همه مخلوقات ايمن گردد.
(124)
نماز گرسنه(1)
از حضرت صادقمنقولست كه هر كه گرسنه باشد وضو گذارد و بگويد در دو ركعت نماز يارَبِّ اِنِّى جائعٌ فَاطْعَمْتِى. پس بدرستيكه حق سبحانه و تعالى او را در ساعت طعام دهد.
نماز رفع عسرة و سختى(2)
از حضرت صادق(ع) منقولست كه چون دشوار شود بر تو كارى، دو ركعت نماز بگذار وقت زوال، بخوان در ركعت اول حمد و توحيد و «اِنّا فِتَحْنالَكَ فَتْحا مُبِينا» را تا «وَيَنْصَركَ اللَّهُ نَصْرا عِزيزا» و در ركعت دوم حمد و توحيد و انشراح و اين نماز به تجربه رسيده است.
نماز به جهت ذهن و حافظه(3)
در مكارم الاخلاق روايت شده از صادقين كه مىنويسى با زعفران در ظرف نظيفى حمد و آيةالكرسى و قدر و يس و واقعه و سورهى حشر و تبارك و توحيد و فلق و ناس را پس اين سورهها را مىشويى با آب زمزم يا با آب باران يا آب نظيفى پس مياندازى در آن آب دو مثقال كندر و ده مثقال شكر و ده مثقال عسل پس بگذارد آنرا شب در زير آسمان و بگذارد بر روى آن آهنى، پس آخر شب كه مىشود دو ركعت نماز مىخوانى، در هر ركعت نماز مىخوانى حمد و پنجاه مرتبه توحيد و چون فارغ شدى از نماز، آن آب را مىآشامى.
1- مفاتيج الجنان، ص 1143
2- مفاتيح الجنان، ص 1148.
3- مفاتيح الجنان، ص 1151.
(125)
نماز براى آمرزش گناهان(1)
دو ركعت به جا مىآورد در هر ركعت شصت مرتبه توحيد بخواند و چون از نماز فارغ شود، گناهش آمرزيده شود.
نماز وصيت(2)
نماز وصيت كه حضرت رسولبه آن وصيت فرموده، دو ركعت است بين مغرب و عشاء، در ركعت اول حمد و سيزده مرتبه زلزال و در ركعت دوم حمد و پانزده مرتبه توحيد، اگر هر شب به جا آورى ثوابش را غير از خدا كسى نتواند شمارد.
نماز عفو و استغفار(3)
دو ركعت است در هر ركعت حمد يك مرتبه و قدر نيز يك مرتبه خوانده شود بعد از آن «رَبَّ عَفْوُكَ عَفْوُكَ» پانزده مرتبه و در ركوع ده مرتبه مىخوانى و تمام مىكنى مثل نماز جعفر. مؤلف مىگويد نماز استغفار مثل نماز عَفْو است مگر آنكه عوض «رَبِّ عَفْوَكَ» بايد «اَسْتَغْفَرُواللَّهِ» گفته شود و اين نماز براى توسعهى معاش نافع است ان شاا… .
نمازى كه مادر بايد براى فرزند مريضش بخواند
در كتاب صحايف الاعمال مسطور است كه شخصى مريض شده بود به بيمارى سختى
1- مفاتيحالجنان، ص 1161.
2- مفاتيح الجنان، ص 1161
3- مفاتيح الجنان، ص 1161
(126)
چنان كه از حيات وى قطع اميد شده بود. امام جعفر صادقبه عيادت آن مرد رفت. مادر او را ديد كه در كنار فراش او نشسته و گريه و زارى و جزع مىكند. آن حضرت فرمود: اى مادر وضو بساز و دو ركعت نماز بخوان و در سجده بگو: «اَللَّهُمَّ اَنْتَ وَهَبْتَهُ لِى وَلَمْ يَكُ شَيْئا فَهِبْةُ لِى هِبَةً جَدِيدَةً» چون آن زن نماز را خواند، مرض آن پسر به صحت پيوست به نوعى كه طعامى در آن جا طبخ شده بود، آن پسر با مادر خود از آن طعام ميل كرد.
نماز هديه به والدين(1)
در شب جمعه بايد بجا آورد و آن دو ركعت است. در كعت اول بعد از حمد ده مرتبه بگويد «رَبنَّا اغْفِرْلىِ وَلَوالِدَّىَّ وَ لِلْمؤمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَاب» و در ركعت دوم بعد از حمد «رَبِّ اغْفِرْلىَ وَ لِوالِدَىَّ وَ لِمَنْ دَخَلَ بَيْتىِ مُؤمِنا وَ لِلْمُؤمِنِينَ وَ الْمؤمِنَاتِ» و بعد از سلام ده مرتبه بگويد «رَبِّ اَرْحَمْهُمَا كَما رَبَّيَانِى صَغِيرا».