عترت عليهم السلام وجایگاه آنها در اسلام

 

عرفه في اهله الطاهرين وامته المومنين من حسن الشفاعه اجل ما وعدته – خدايا بيشتر وبهتر از شفاعتي كه براي اهل بيت پاكش وامت با ايمانش قرار داده اي به او عطا كن

این فراز اشاره به این آیه دارد:

وَلَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَى 5)/الضحي)

وپروردگارت به زودی به تو عطا کند.

درباره اهل بیت علیهم السلام

حضرت علی علیه السلام چنین فرمود:

{نحن شجرة النبوة ومحط الرسالة ومختلف الملائکة ومعادن العلم وینابیع الحکم ناصرنا ومحبنا ینتظر الرحمة وعدونا ومبغضنا ینتظر السطوة}؛

 

(نهج البلاغه خطبه 108)

 

ما (امامان معصوم)از شجره نبوت هستیم ،ماپایگاه رسالت وجایگاه رفت وآمد فرشتگانیم.ما کانون معرفت وچشمه های حکمت می باشیم.یاران ودوستان ما به رحمت پروردگار امیدوارند وبرای دشمنان وکینه جویان ما غضب وخشم پروردگار آماده است.

حضرت علی علیه السلام درباره پیروی از اهل بیت علیهم السلام چنین فرمود:

پس کجا می روید وچگونه شما را برمی گرداند وحال آن که علامت ها برپاست ودلیل ها آشکار است وچراغ های راه نصب شده،گمراهی تا کجا؟سرگشتگی تا کی وچرا؟!

اهل بیت عصمت وطهارت(علیهم السلام )که زمامداران حق ویقین هستند،دربین شمایند.آنان پیشوایان دین وزبان صداقت اند.پس مثل قرآن احترام آنان را به خوبی به جا آورید ومانند شتران تشنه که به آبشخور روند،به آنان روی آورید.

(نهج البلاغه خطبه86)

مازنده ایم:

حضرت علی علیه السلام در خطبه ای بسیار زیبا،چه شکوهمندانه به وصف اهل بیت علیهم السلام پرداخته است.اینک ترجمه آن را دراین فراز می آوریم:

ای مردم!این کلام را از خاتم پیامبران صلی الله علیه وآله فرا گیرید:

کسی که از ما می میرد،در واقع مرده نیست وهر که از ما می پوسد،پوسیده نیست.پس آنچه را نمی دانید درباره اش قضاوت نکنید.

به تحقیق بسیاری از سخنان حق در چیزهایی است که شما انکارمی کنید.وکسی را که حجّتی علیه او ندارید معذور بدارید«واومنم»آیا من با ثقل اکبر یعنی قرآن در بین شما عمل نکردم؟

وآیا ثقل اصغر یعنی اهل بیت را در میان شما نگذاشتم؟

پرچم ایمان را در میان شما برافراشتم،مرزهای حلال وحرام را برایتان روشن کردم.از عدل خود،لباس عافیت بر قامتتان پوشاندم وبا گفتار ورفتار خود معروف را بین شما گسترش دادم.فضائل وکرایم اخلاق خود را به شما ارائه دادم.

(نهج البلاغه خطبه 86)

یکی از مهم ترین موضوعاتی که همواره در تاریخ مسلمین مورد کنکاش بسیاری از اندیشمندان دنیای اسلام قرار گرفته:موضوع عترت وجایگاه آن در دین مبین اسلام است.

آن چه در این میان با اهمیت است،اختلاف عمیق وتباین شگرف دیدگاه های فرقه های مختلف نسبت به این مبحث حساس اعتقادی است.

مهم تر آن که التزام به اعتقاد صحیح در این مورد،مستقیما حیات ابدی انسان را تحت تأثیر قرار داده وذرّه ای تقصیر یا حتّی قصور در خصوص آن،می تواند ابدیتی شوم را برای انسان مسلمان رقم بزند.

از این رو شایسته است تا با بینشی صحیح،عقیده خالص وناب را با استعانت از منابع الهی- واز آن جمله بیانات نورانی نبی اکرم صلی الله علیه وآله – بازشناسیم وبا عزمی راسخ در تقویت آن بکوشیم.

بعضی ازفرقه ها،عترت پیامبر صلی الله علیه وآله را صرفاً به لحاظ وابستگی وخویشاوندی با آن حضرت،تقدیس نموده،آنان را اکرام می نمایند.

از دیدگاه آنان مهم ترین دلیل برای اکرام عترت،تنها انتساب خویشاوندی آنان به نبی اکرم صلی الله علیه وآله است وعصمت وطهارت آنان،ربطی به این جریان ندارد؛مثلاً سخنان پیامبر صلی الله علیه وآله در مدح ووصف عترت خود،ونیز سفارش های آن حضرت در این مورد،تنها به لحاظ مراعات رابطه خانوادگی ونسبت وقرابت است.

براساس این طرز تفکر،احترام عترت پیامبر،ریشه ومبنایی زمینی دارد!

به عبارت دیگر،از آن جا که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله ، همانند سایرین تشکیل خانواده داده وبه تبع آن،صاحب فرزند ونوادگانی شده اند،لذا مسلمانان ناگزیرند به جهت این وابستگی، برای فرزند ونوادگان وی رحترام قائل شوند.

دیدگاه شیعیان:

از دیدگاه شیعیان،انتساب عترت علیهم السلام به پیامبر صلی الله علیه وآله ، از زمان تولد ظاهری وپا نهادن آنان به این دنیای مادی نبوده ونیز ارتباط و وابستگی آنان با نبی اکرم صلی الله علیه وآله ، محدود به روابط متعارف مادی نمی شود،بلکه طبق صریح روایات واحادیث مختلف ومعتبر نبوی،عترت پیامبر علیهم السلام ، عبارت از انوار مقدسی هستند که خلقت آنان،همانن خلقت نبی اکرم صلی الله علیه وآله ، سابق بر تمامی خلایق بوده است.

بدین ترتیب که خداوند،در ابتدای آفرینش و قبل از خلق عرش،لوح،کرسی،قلم،بهشت،دوزخ،آسمان،زمین وهر مخلوق دیگری،انوار پاک چهارده معصوم علیهم السلام ، را آفرید،وپس از خلق آن انوار مقدس،وبه برکت ایشان و به خاطر آنان،موجودات وخلایق دیگر را خلق فرمود.

در واقع،حضرات معصومین علیهم السلام ودر رأس آنان پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله ، برگزیدگان خداوند و والاترین مخلوقات او می باشند که تمامی کائنات ومخلوقات،به برکت ویمن وجود آنان لباس وجود وهستی پوشیده اند وخداوند نیز،از رهگذر لطف خویش،آن انوار مقدس را برای هدایت،دستگیری ونجات بشریت ودعوت او به بندگی خود،در برهه های خاص،ودر صورت وشمائل انسانی،تمثل داده تا در دودمانی از فرزندان هاشم یکی پس از دیگری،پای به عرصه زمین نهاده،آدمیان را به سوی خداوند فراخوانند.

واضح است که در این نگرش،تقدیس واکرام عترت پاک پیامبر صلی الله علیه وآله ، معنایی دیگر یافته،اساس ومبنایی آسمانی والهی می پذیرد.

از آن جا که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله برطبق صریح آیات قرآن،هرگز از روی هوی وهوس سخن نمی راند وساحت مقدس آن حضرت،از هر کلام گزاف وبیهوده ای مبرّ است.لذا سخنان پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله از اغراق،غلوّ ویا زیاده گویی،مطلقاً منزّه است.

خداوند در قرآن می فرماید:

وَمَا يَنطِقُ عَنِ الْهَوَى (3) إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَى/4) النجم)وهرگز(پیامبر)از روی هوای نفس سخن نمی گوید،گفتار او منطبق برهمان وحی است که او نازل شده است.

بنابراین،بیانات نبی اکرم صلی الله علیه وآله راجع به اهل بیت علیهم السلام،از این قاعده مستثنی نبوده و اوصاف و مدایح آن گرامی از دودمان خود،هرگز منبهث از احساسات وعواطف خانوادگی و به لحاظ وابستگی نمی باشد.

پر واضح است که مدارک وکتب معتبر شیعی،مشحون از بیانات نبی اکرم صلی الله علیه وآله در وصف مقامات والای عترت خود بوده وروایات در این باب،از حد احصاء وشمارش خارج است.

نیز مناسب است به یکی از مشهورترین احادیث نبوی که در کتب فریقین افزون از حد تواتر نقل گردیده اشاره گردد که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله فرمود:

انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله وعترتی اهل بیتی لن یفترقا حتی یردا علی الحوض،من تمسک بهما فقد نجا ومن تخلف عنهما فقد هلک ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا ابدا .

(صحيح مسلم ج7ص122وصحيح ترمذي ج2ص207و مسند احمد بن حنبل ج3ص14و17)

به درستی که من دو امانت گران بها در میان شما باقی میگذارم:کتاب خدا و عترتم یعنی اهل بیتم واین دو،هرگز از یکدیگر جدا نمی شوند تا در کنار حوض(کوثر)بر من وارد شوند.هر کس تمسک به آن دو بجوید،البته نجات یافته و هر کس از آن دو تخلف نماید یقیناً هلاک شده است،تا آن گاه که به آن دو چنگ می زنید،هرگز پس از من گمراه نخواهید شد.

مشق عشق(شکوفه های تحیت برپیامبر)

الهی!به حق پیامبرصلی الله علیه وآله وخاندان شکوهمندش علیهم السلام سایه رحمتت را از سر ما وامگیر و ما را به حال خویش وامگذار.

سفره هامان را پر از برکت،راه هامان را امن وامان،دست هامان را توانا،روزی هامان را حلال و دل هامان را با همدیگر،مهربان بگردان.

ای بخشنده ترین بخشندگان و ای مهربان ترین مهربانان!

براساس این طرز تفکر،احترام عترت پیامبر،ریشه ومبنایی زمینی دارد!

به عبارت دیگر،از آن جا که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله ، همانند سایرین تشکیل خانواده داده وبه تبع آن،صاحب فرزند ونوادگانی شده اند،لذا مسلمانان ناگزیرند به جهت این وابستگی، برای فرزند ونوادگان وی احترام قائل شوند.


جستجو