مشروبات مضر:
يا ايها الذين آمنوا اِنّما الْخَمرُ وَ المُيسَرُ وَ الاُنْصابُ و الاَزلامِ رِجسٌ مِن عَمَلِ الشيطانِ فاجتَنِبوُهُ لَعَلَكم تُفلحونَ إما يُريدُ الشّيطانُ انُ يوقِعَ بَينَكُمَ العداوَهَ وَالبغضاءَ في الخمرِ وَ المَئسِرِ و يصُدَّكُم عَن ذِكرِ اللهِ وَ عَنِ الصلوهِ فَهَل انتم مُنتَهوُن. (مائده / 91-90)
اي اهل ايمان ، شراب و قمار و بت پرستي و تيرهاي گروبندي ، همه اينها پليد و از عمل شيطان است بايد از آن دوري كنيد، تا رستگار شويد، شيطان قصد دارد بوسيله، شراب و قمار ميان شما عداوت و كينه برانگيزد و شما را از ذكر خدا و نماز باز دارد، پس شما آيا از آن دست برمي داريد؟ تا به فتنه شيطان مبتلا نشويد.
يُسئَلوُنَكَ عَنِ الخَمرِ وَ المَيسَرِ قُل فيها اِسمُ كَبيرٌ و مَنافِعٌ لِلنّاسِ و إثمُهُما اَكبَرُ مِن نفعِهما.
درباره شراب و قمار از تو سوال مي كنند ، به ايشان بگو كه آن دو گناهي است عظيم و اگر فايده دار باشد ضرر و گناه آن بسيار ب از فايده آن است.
خمر: واژه اي است عربي و بر هر چيزي كه مستي آور بوده و موجب زوال عقل گردد اطلاق مي شود. «خمر الشي» در زبان عربي به معناي پوشش و مستوري چيزي است.
در فقه اسلامي، چيز مستي آور را خمر مي نامند چه از ميوه گرفته شده باشد (مثل انگور، خرما، كشمش و …) و چه از حبوبات (مثل گندم، جو، ذرت، برنج) و چه از شيريني هايي از قبيل عسل.
خمر محتوي مواد شيميايي بسياري است، ولي آنچه بيشتر مورد نظر ماست الكل اتيليك Athyl Alconol با فرمول CH3 – CH2 – OH است كه در حقيقت ماده اصلي خمر بوده و سبب تمام زيان هاي ناشي از مصرف انواع آن است اين ماده از تخمير قند انگور بوجود مي آيد.
جذب الكل :
تمام مشروبات مستي آور از قبيل عرق، شامپاين ، ويسكي ، براندي ،كيناك و دكا و آب جو ، داراي الكل هستند ولي با نسبت هاي متفاوت، الكل با سرعت شگف انگيزي از طريق بافت هاي مخاطي دهان و معده و ريه جذب شده وارد خون مي شود. يعني به محض رسيدن جام محتوي مشروب به دهان.
الكل جذب و سريعاً وارد جريان خون مي شود. پس از ورود الكل به معده با توجه به نسبت آب موجود در آن به تمام بافت هاي بدن توزيع مي گردد.
دفع الكل:
10 تا 5 درصد الكل مصرف شده بدون هيچ تبديلي بوسيله كليه ها و ريه ها دفع مي شود و از آنجا كه كليه ها وظيفه اصلي دفع سمومات بدن را عهده دار مي باشند بيشترين آسيب بر آنها وارد مي شود. اما بقيه در معرض اكسيده شدن در كبد قرار گرفته و تبديل به گاز دي اكسيد كربن (CO2) و آب و انرژي مي شود.
ميزان واحد كالري بدست آمده از يك گرم الكل در اين عمل به 7 كالري مي رسد همين مسئله موجب بروز بي ميلي شديد به غذا در انسان مي گردد، كه نتيجه آن دچار شدن شخص به كمبود مواد غذائي در بدن است.
محمدبن زكرياي رازي در كتاب منافع الاغذيه و مضار الاغذيه صفحه (17) مي نويسد: ضرري كه از خوردن شراب بر انسان وارد مي گردد از اين قبيل است: صرع، سردرد (headache ) ، رمد، تب جگري و بي ميلي به طعام (Anorexie) و غش (Faint) و سوء و دوار و رعشه ، شرابي كه از كشمش و انگور بگيرند ورم شكم (Ascites) و اسهال (diarrhea) نيز مي آورد.
داوود انطاكي: در كتاب تذكره مي نويسد: تمام اقسام شراب سبب امراض متعدده است بدينگونه ، سوداء جذام (Leprosy) ، داء الفيل، سرطان (Cancer) و اسباب بخارات سر مي گردد.
صاحت تحفه ديلمي مي نويسد: خوردن شراب سبب مرگ ناگهاني (Suden Death) و خناق و سكته (Infarction) و صرع (Epilepsy) و فلج (Paralysis) و ديوانگي (Psychosis) و سرسام و رعشه و درد چشم ، گوش، خيشوم و درد دندان و زبان و سبب اسهال خوني (bloody diarrhea) و ورم جگري و خفقان وتب محرقه از غشي و بيماري تشنگي و سنگ مثانه (Bladder stone) و ضعف اعصاب و امراض نفساني غير متناهي و باعث تنگي نفس (dyspnee ) و فساد دستگاه هاضمه مي گردد.
محمد صالح هروي : در كتاب قرابا دين مي نويسد : خوردن شراب باعث سكته (Infarction) و فلج (Paralysis) و سرسام و ديوانگي و (schizophrenia) رعشه و درد زبان و لب و دندان و سبب تنگي نفس (dyspnea) و خفقان و يرقان (Icter) و في (vomiting) و غشيان مي گردد.
دكتر تومانيانس: در كتاب خود مي نويسد: شراب الكلي، معده را گشاد كرده و درد مخصوصي كه ويژه افراد الكلي است به معده او مي دهد، امعاء را متورم يا بعكس جمع مي سازد و همچنين امراض شائين و اوره كه در طب بنام اسكلووز معروف است توليد مي كند و دهليزهاي قلب را منبسط و حلق را متورم مي سازد، ورم مزبور به شراب هاي حنجره نيز اثر كرده و باعث گرفتگي صدا مي شود. امراض كليه اي و كبدي، جلدي، امراض عصباني از قبيل تكان خوردن سر، لرزش دست، كلفت زبان، فلج سستي كمر، بي خوابي، ديدن خواب هاي وحشتناك، بي ارادگي، بي غيرتي، بي ميلي به غذا، فراموشي مي طاقتي، كم خوني، ضعف استخوان و بالاخره ديوانگي و غيره تماماً از آثار و ضميمة مشروبات الكلي است.
تحريك اعصاب موجب تحريك مخ مي گردد ، يعني وقتي كه الكل در بدن موجود مي باشد تحريكات زياد گرديده با طبع آن هم مجبور به حركت قطعات و قسمت هاي دماغ و مغز سر و سپس متورم شدن مي شود و معلوم است در اين حالت مخ از انجام وظيفه خود خواهد ماند به همين علت اشخاص الكي به كلي بي حافظه و بي حس و همچنين بي فكر و بي اراده مي گردند.
مسموميت الكلي (Alconolpeisoning) : 1- حاد (Acute) 2- مزمن (chronic)
1- مسموميت الكلي حاد: مصرف مقدار زيادي الكل انسان را دچار گيجي و مستي مي كند. چه شخص معتاد به الكل باشد و چه نباشد. عضوي كه بيش از ساير اعضاي بدن از الكل متاثر مي گردد، مغز است.
تاثير الكل بر مغزها مانند ساير مواد مخدر تاثيري است تخديري depressant . حالت مستمر موقعي بروز مي كند كه ميزان الكل موجود در خون به 5/0% برسد. با افزايش ميزان الكل موجود در خون شدت مستمر نيز افزايش مي يابد تا اين كه به بي هوشي و سپس مرگ منتهي گردد اين عوارض دماغي، شخص مست را در معرض اين اخطار قرار مي دهد.
1- تصادف با اتومبيل يا سقوط در رودخانه و يا گودال به دليل عدم توانايي در حفظ تعادل بهنگام راه رفتن .
2- تجاوز به حقوق ديگران و به راه انداختن مشاجرات بي دليل به جهت فقدان تعلق و تفكر منطقي.
3- اقدام به تجاوزات جنسي به دليل ايجاد ميل شديد به مقاربت جنسي در شخص.
4- التهاب لوز المعده حاد (Acute poncreati Tis) ، كه بيماري بسيار خطرناكي بوده و ممكن است منجر به مرگ شود.
5- زخم معده حاد (Acutegastric uller) ، كه ممكن است منجر به مرگ شود.
6- اغماء (coma) كه ممكن است با كمبود قند خون نيز همراه شود. اگر شخص مست به هنگام اغما در معرض سرما نيز قرار گيرد ممكن است بميرد. و حتي برخي افراد مست با استنشاق بوي استفراغ خود نيز مي ميرند.
7- مرگ بر اثر تنگي نفس و متوقف شدن قلب از فعاليت (cardio pal monary arrest) شايد برخي در مقام اعتراض بگويند كه مقدار كمي الكل موجب مستي نمي شود. در پاسخ مي گوييم خير حالتي وجود دارد كه به نام مستي مرضي معروف است و در نتيجه نوشيدن مشروبات الكلي (چه كم و چه زياد) براي افرادي كه داراي شخصيتي متزلزل personality disorder هستند حاصل مي شود و به صورت جنون عقلي ها و ظاهي مي شود. اين حالت از چند ساعت تا 24 ساعت بطول مي انجامد و بعضي از مواقع بيشتر از اين هم طول مي كشد. اين جنون به اشكال گوناگون نمود پيدا مي كند كه آن را به سه قسمت تقسيم مي كنند:
1- مستي مرضي توام با هيجانات حركتي: و آن حالتي از عصبانيت و هيجان شديد است كه در آن فرد مست شروع به خرابكاري در اطراف خود مي كند و ناخودآگاه داد و فرياد راه مي اندازد و سپس بيهوش مي گردد.
2- مستي مرضي توام با جنون و بدبيني : اين حالت گاهي انسان را به جنايت و خودكشي سوق مي دهد.
3- مستي مرضي توام با خلسه: در اين حالت فرد مست در عالمي رويايي زندگي مي كند كه در حالت عادي آرزوي آن را داشته و خواب آن را مي ديده است اين حالت نيز با بي هوش شدن فرد خاتمه مي يابد.
مسموميت الكلي مزمن (Alcholison) :
مصرف كنندگان مشروبات الكلي را مي توان به سه دسته تقسيم كرد:
1- گروهي كه در هر بار مقدار زيادي نوشابه هاي الكلي مي نوشند اين گروه ممكن است در يكسال تا چهار بار دچار مسموميت شوند.
2- گروهي كه به مصرف زياد نوشابه هاي الكلي عادت كرده اند. اين گروه بيش از 12 بار در سال دچار مسموميت مي شوند، و حتي گاهي فقط با يكبار مصرف به مدت يك هفته تحت تاثير عوارض آن خواهند بود.
3- گروهي كه كاملاً الكلي شده و سرنوشت خود را به الكل سپرده اند اين گروه حتي قادر نيستند يك روز را بدون نوشيدن مشروبات الكلي سركنند.
زيان هايي كه الكل به دستگاه هاي بدن وارد مي كند عبارتند از :
1- بيماري هاي عصبي (Nerves system disovder)
2- بيماري هاي گوارشي (G-I-disorder)
3- بيماري هاي قلبي (radial disordo)
4- بيماري هاي عفوني (In foctious diseasel)
5- تاثير منفي فعاليت هاي جنسي (sexual)
6- سرطان (cancer)
7- تاثير خطرساز بارداري (High risk pregnancy)
8- بيماري هاي رواني (spychiatriq disorder )
1- كلسيم و بيماري هاي عصبي Alcoholisin and Nenrologic disorder :
اعتياد به الكل موجب ابتلاء به بيماري هيا عصبي زير مي گردد:
الف) بيماري و ايجاد اختلال در كار تعدادي از اعصاب، در اين حالت فرد الكلي دچار ضعف عضلات و ارزش اندام ها و درد در ناحيه دست ها و پاها مي گردد.
ب) بيماري و ايجاد اختلال در كار يك عصب در اين حالت اختلالاني در مسير فعاليت آن عصب توام با فلج موقت حاصل مي شود و با توجه به نوع عصب، اين اختلال ممكن است بصورت فلج عصب صورت يا عصب چشم و يا فلج ناشي از نحوه خوابيدن گردد. كه حالت اخير بيشتر در كشورهاي باصلاح پيشرفته به چشم مي خورد كه در آن شخص در حال مستي به صورتي مي خوابد كه اعصاب آرنج و سر استخوان هاي مچ و دست و انگشتانش تحت فشار قرار مي گيرند و بدين ترتيب عضلات محرك دست فلج مي گردد.
ت) التهاب عصب بينائي (Optic Neuritis) : اكثر كساني كه به مشروبات الكلي اعتياد دارند از اين بيماري كه توام با كاهش قدرت ديد است، رنج مي برند، اين حالت در برخي موارد نيز منجر به كوري مي شود.
ج) داء الحصاف الكلي: ياگري خشك الكلي بحرب (Slabies) اين بيماري به فراواني نزد اكليسم ها مشاهده مي شود.
ح) مجموعه بيماريهاي ديگري نيز وجود دارند كه بيشتر در ميان افراد الكلي يافت مي شوند و از جمله ورم غشايي (Mening it is) خارجي مغز- سيفليس نخاعي، از بين رفتن سلولهاي مغزي و معلوليت هاي عضلاني را نام برد.
2- بيماري هاي گوارشي (G.I disorder):
از همان ابتداي ورود الكل به دستگاه گوارش، تخريب و فساد را با خود به ارمغان مي آورد.
الف) خراش غشاهاي مخاطي دهان و حلق و آسيب رسيدن به پرزهاي چشايي و ترك زبان.
ب) ظاهر شدن پلاك هاي سفيد رنگ بر روي زبان Leukop Lakiy كه غالباً به سرطان زبان مبدل مي گردد.
پ) التهاب مري (Esophagitis)
ت) استفراغهاي شديد خوني (sever heme temesis) : به دليل پاره شدن برخي از رگ ها در ناحيه اتصال مري به معده .
س) سرطان مري (Esophagus Malignancy) آمار نشان مي دهد كه 90% بيماران مبتلا به سرطان مري را معتادان به الكل تشكيل مي دهند.
ج) التهاب حاد معده (sever bgastr itis) همه معتادان به الكل بلا استثنا به التهاب حاد معده مبتلا هستند.
ح) التهاب مزمن و پنهان معده ( chronic gastritis) : اكثر اكليسم ها گرفتار اين بيماري مي شوند. در پيدايش اين بيماري ، نقص پروتئين بدن نيز نقش مهمي ايفا مي كند. در نتيجه اين بيماري شخص به كم خوني ناشي از عدم جذب ويتامين B12 توسط بدن مبتلا مي گردد كه اين حالت خود، بيمار را براي ابتلا به سرطان معده آماده مي سازد.
خ) سرطان معده : 90% مبتلايان به سرطان معده از معتادان به مشروبات الكلي هستند كه مصرف دخانيات نيز به اين امر كمك مي كند.
د) زخم معده pepticulcer : يكي از پزشكان به نام گوردن مي گويد 15 تا 10 درصد از علل ابتلاء به زخم معده ، نوشيدن مشروبات الكلي است و از طرفي الكل مانع از ظاهر شدن علائم ابتلا به اين بيماري است، به همين دليل خود بيمار ممكن است بدون متوجه شدن، مدتها دچار خونريزي معده شود.
ذ) ايجاد اختلال در جذب مودا غذايي در روده ها به دليل بيمار بودن كبد، معده ، امعاء و لوز المعده.
د) منورهايي هم به لوزالمعده مي رساند كه عبارتند از:
1- التهاب حاد غده لوز المعده (acute pancrea ti Tis) ، كه در آن غده دچار هضم ذاتي (Autodigestion) شده و سپس پاره مي شود. بطوريكه گفته شده اين بيماري خطرناكي است كه بيشتر حالات دل دردهاي نزد الكليسمها تشكيل مي دهد و علت 70% اين حالات الكل است.
2- التهاب مزمن لوزالمعده (chronic pancreas tit is) كه نقش بسزايي در سوء تغذيه، گوارش و جذب مواد غذائي دارد .
ز) الكل و كبد: امروزه بيماري هاي كبدي ناشي از مصرف مشروبات الكلي يكي از مشكلات خطرناك بهداشتي جهان بشمار مي رود . كافي است بدانيم كه نوشيدن مشروبات مهمترين عامل پيدايش حالات تسمع كبد (cirrhosis) در كشورهاي غربي است. رابطه مصرف مشروبات الكلي با بيماري زايي بحثي است گسترده و مفصل نه در حد اين رساله، لذا فقط به بيان مختصر سه رابط بسنده مي كنيم.
1- تاثير مستقيم و مسموم كننده روي كبد.
2- نقص غذايي بدن افراد الكلي به دليل بي اشتهايي آنها كه منجر به كاهش پروتئين، مواد قندي و چربي در بدن مي شود.
3- تاثير بر كار تبادلات كبد كه منجر به كاهش اندوخته قندي و افزايش و تراكم مواد چربي در كبد خواهد بود.
اما مهمترين بيماري هاي كبدي ناشي از نوشيدن مشروبات الكلي:
1- تراوش چربي در كبد . (Fatty Liver)
2- تراوش چربي در كبد توام با زرد شدن بدن (يرقان).
3- التهاب حاد كبدي (Hepatitis)
4- تشمع كبد (Cirrhosis)
3- بيماري هاي قلبي:
الكل رابطه نزديكي با بيماري هاي قلبي دارد:
1- ضعف ماهيچه هاي قلب (Beer dinker’s cardiomyopathy)
2- نارسائي هاي قلبي مادرزادي كودكان در صورتي كه مادر در ماه هاي نخست بارداري مشروبات الكلي نوشيده باشد. لازم به گفتن است كه عده اي الكل را به عنوان مسكن براي سوزش (Heart burn) قلب به كار مي برند، غافل از اين كه عكس نتيجه حاصل مي شود. زيرا الكل با توجه به كالوريهاي حرارتي آن باعث چاقي شده و چربي خون را دراز مدت بالا مي برد و همين مسئله باعث تشديد درد قلب (Cardialgia) مي گردد و فقط به صورت موقتي و به عنوان مسكن عمل مي كند.
الكل و نارسائي هاي خوني:
با توجه به اين كه الكل باعث كم اشتهايي و در نتيجه سوء تغذيه مي گردد، عوارض زير را در رابطه با خون در پي خواهد داشت:
1- كاهش آهن خون
2- كاهش اسيد كوليك خون
3- كاهش ويتامين B12 در خون
4- كاهش گلبولهاي قرمز (Anemia) خون و در نتيجه زرد شدن پوست بدن
5- بيماري هوسدرين (Hemosider)
4- الكل و بيماري هاي عفوني:
اعتياد به الكل بدن را ضعيف مي كند و مقاومت آن را بسيار كم مي كند لذا آمادگي ابتلا به بيماري هاي عفوني بويژه بيماري هاي عفوني مسري در اين افراد خيلي زياد است كه از جمله اين بيماري ها مي توان سل T.B سيفليس syphilis ، التهاب ريه Pneumonitis ، مالاريا Malaria ، تب تيفوئيد Typhoid fever و بيماري هاي پوست و التهاب غدد عرضي Adenitis زير بغل را نام برد.
5- اثرات الكل بر فعاليت هاي جنسي:
1- ميل جنسي را افزايش مي دهد ولي موجب كاهش توان انجام فعاليت هاي جنسي مي شود.
2- موجب كوچك شدن بيضه ها (Testicular Atrofhy ) و بزرگ شدن پستان ها (Genicomastia) (در مرد) مي شود بويژه اگر با بيماري كبد همراه باشد.
3- موجب ايجاد نارسايي در رفتارهاي جنسي زنان مي شود.
4- دگرگوني هايي را در نطفه به وجود مي آورد كه در نتيجه باعث تولد كودكان ناقصه الخلقه خصوصاً عقب مانده ذهني مي شود.
6- تاثير الكل بر روي بارداري :
اگر زن باردار مشروب الكل مصرف كند، مقداري از الكل مصرف شده ، به بدن جنيني كه در شكم دارد مي رسد و مستقيماً روي مغز وي اثر مي گذارد، زيرا تاثير مستقيم الكل روي مغز است.
مهمترين مسئله اي كه در فرزندان زنان الكلي به چشم مي خورد، وجود انواع معلوليت در 33% آنهاست. اين معلوليت ها ممكن است به شكل نقص در رشد، عقب ماندگي ذهني، نقص خلقت ظاهري و ناراحتي هاي قلبي مادرزادي باشد.
7- الكل و بروز سرطان:
الكل يكي از علل پنجگانه اصلي ابتلا به سرطان مغز است اين علل كه در انگلستان به (5-s)-s- معروفند عبارتند از :
1- سيگار كشيدن Smoking
2- مشروبات الكلي Spirte
3- عفونتها Spesis
4- ادويه Spicess
5- سيفليس Syphilis
در تحقيقات نشان داده كه 51 بيمار از تعداد 58 بيمار مبتلا به سرطان لوزه، زبان و حنجره از معتادان به الكل بوده اند و اين سرطان ها از بدترين انواع سرطان هستند زيرا قدرت تكلم و خورد و خوراك را از بيمار مي گيرند و زندگي را براي او بسيار مشكل مي سازند.
8- الكل و بروز بيماري هاي رواني:
عوارض روحي و ذهني بسياري وجود دارند كه يا بر اثر اعتياد به الكل و يا ترك ناگهاني و يكباره آن بوجود مي آيند از جمله :
1- هذيان ارتعاشي Dilerimeremens كه حالتي است حاد همراه با اختلاف عقلي، بي توجهي ، رعشه و هيجان زدگي.
2- جنون كورساكوف Korsako Fsymdrons كه عبارتند از : حافظه + هذيان گويي + التهاب پايانه ها
+ از بين رفتن قدرت تشخيص و شناخت.
3- بيماري مغزي و اينكه wernick’s ence phyloplthy اين بيماري علاوه بر عوارض جنون كورساكوف عوارض ديگري نيز دارد كه عبارتند از : فلج عضلات چشم + از دست دادن قدرت تفكر + گيجي و بيهوشي.
4- عقب ماندگي عقلي الكلي: ضعف ذاكره + ناتواني در كنترل عواطف + اختلال در فعاليت هاي مغزي و همچنين الكل ممكن است باعث افزايش حملات نقرس شود زيرا موجب افزايش اوره خون مي گردد.
2- ممكن است اعتياد به الكل باعث بوجود آمدن سنگ هاي دو قلوي كليه و با ورم مثانه گردد.
3- كاهش ميزان قند خون در بدن پس از نوشيدن مشروبات الكلي ممكن است بسيار شديد و باعث بيهوشي و حتي مرگ گردد.
حال اين سوال پيش مي آيد كه آيا نوشيدن مشروبات الكلي به صورت تفريحي و در بعضي از مواقع نيز همين اثرات را دارد؟
پاسخ اين سوال را از ميكروسكوپ الكترونيكي بشنويد: پس از گذشت 24 ساعت از نوشيدن مشروبات الكلي، تغييرات روشني در سلولهاي كبدي به وجود خواهد آمد و ميتوكندري هاي (كارخانه هاي توليد انرژي در سلولها) كبد قدرت فعاليت خود را به مدت 24 ساعت از دست مي دهند و نيز مقداري چربي براي چند روز در داخل سلولهاي كبد متراكم مي شود. و اگر مناسبت ديگري پيش آيد، عوارض ناشي از مشروب خواري نيز افزايش مي يابد و با تكرار اين مناسبتها تغييرات حاصله در فعاليت اندام هاي بدن راسخ تر مي شوند حال چگونه شخص ا ز مشروبخواري تفريحي در مناسبت ها به اعتياد كشيده مي شود؟ پاسخ به اين سوال را تمام الكليسها مي دانند. همة آنها مشروب خواري را از مناسبت ها شروع كردند سپس در اتفاقات و مناسبت هاي ناگوار نيز آن را تكرار نمودند و آنگاه پس از هر حادثة تلخ و يا شيرين و در مرحله بعد بعنوان داروي مسكن براي دردها و در نهايت اعتياد ، اعتياد، … مرگ…