قال رسول الله6 :الفقهاء امنان الرّسل مالم یدخلوا فی الدنیا قیل: یا رسولالله ما دخولهم فی الدنیا؟
قال: اتّباع السطان فاذا فعلوا ذلک فاحذروهم علی دینکم» فقهاء امانتداران پیامبرانند. اما تا وقتی که در دنیا وارد نشوند، سوال شد ای فرستاده خدا، ورود آنان به دنیا در چیست؟ حضرت فرمود:
پیروی از سلطان حاکم، اگر آنان اینکار را انجام دهند در امور دینی خود از آنان برحذر باشید.271 در این حدیث شریف فقهاء را امانتدار انبیاء دانسته و همه میدانیم امانت انبیاء الهی همان ولایت آنان در تشریع میباشد که این ولایت در عصر ائمه از ناحیه پیامبر به امامان معصوم:و در دوران غیبت به فقهای شیعه به عنوان انبیاء و اوصیای آنان میرسد. و آنان بر مردم حجت از طرف خدای متعال میباشند. همانگونه که در توقیع شریف، حضرت ولیعصر عجلالله تعالی فرجه آنان را به عنوان حجت معرفی کرده است. «و امّا الحوادث الواقعة فارجعوا فیها الی رواة حدیثنا فانّهم حجّتی علیکم و انا حجة الله علیهم».272 در حوادثی که پیش میآید به روایان حدیث ما مراجعه کنید زیر آنان حجم من بر شما و من حجت خدا بر آنان هستم.
آری عالمان و فقهای دانشمند و آگاه به زمان که از هجوم اشتباهات و لغزشها در امان باشند حق حاکمیت بر مردم را دارند، همانگونه که امام صادق7 فرمودند: «العالم بزمانه لاتهجم علیه اللّوابس».273 دانشمند آگاه به زمان از هجوم تند بادها و لغزشها در امان خواهد بود. و به واسطه این آگاهی و مصونیت از اشتباه و لغزش و دیگر خصوصیات که به ذکر بخشی از آن پرداخته و به ذکر بخش دیگری از آن میپردازیم، عالمان دین، حاکم بر مردم معرفی شدهاند «عن علی7: قال:العلماء حکّام علی الناس».274 و هم ایشان هستند که به عنوان وارث علم انبیاء : برای هدایت بشریت معرفی شدهاند.
امام صادق 7 از رسول خدا 6 روایت کردهاند که حضرت فرمودند: هر کس در طلب دانش راهی را طی کند خداوند او را به راهی میبرد که به بهشت ختم میشود سپس فرمود:
«ان العلماء ورثه الانبیاء لم یوُرِ ثواد یناراً و لا درهماً و لکن ورثو العلم اخذَ منهُ اخذَ بحظٍ وافر».275 بدرستی که علماء وارثان انبیاء هستند و انبیای الهی جز علم، دینار و درهمی به ارث نگذاشته پس هر کس به این میراث [علم] بهرهای برگیرد از خطی وافر برخوردار شده است.
نتیجه اینکه آن دسته از عالمان و راویان حدیث و فقهای بزرگ شیعه که امانتدار شریعت الهی و حامل علم انبیاء و ائمه باشند و در برابر حوادث روزگار از آگاهی کامل به زمان برخوردار باشند ولایت و خلافت خدا و ائمه به آنان تفویض میگردد، همانگونه که امیرالمؤمنین علی7 از رسول خدا6 نقل کرده که حضرت فرمود:«الله ارحم خلفائی، قیل: یا رسول الله و من خلفائک؟».
قال: «الذین یأتون من بعدی. یرووُن من بعدی، برووُن عنی حدیثی و سنتی ثم یعلمونها».276 بار خدایا جانشینان مرا مورد لطف و رحمت خود قرار ده سوال شد ای فرستاده خدا جانشینان شما چه کسانی هستند؟
حضرت در پاسخ فرمود: کسانی که بعد از من برآیند و حدیث مرا روایت میکنند، در یکی از نامههای امام حسین7 به مردم کوفه میخوانیم:«فلعمری ما الامام الا العاکِم بالکتاب، القائم بالقسطِ، الدائنُ بن الحقَ، الحابسُ نفسه علی ذلک الله»277 به جان خودم قسم نیست امام مگر آنکه حاکم به کتاب خدا باشد و اقامه کننده عدالت و قسط و داد باشد و به دین حق عمل نماید و حبس نموده باشد خود را بر این امور برای خدا.