بهداشت وسلامت در اسلام
1- رسول الله صلى الله عليه و آله و سلّم :
مَن قَلَّمَ أظفارَهُ يَومَ السَّبتِ ويَومَ الخَميسِ وأخَذَ مِن شارِبِهِ عوفِيَ مِن وَجَعِ الضِّرسِ ووَجَعِ العَينِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
هر كس در روز پنجشنبه و شنبه ناخنهاى خود را كوتاه كند و قدرى از سبيل خود بگيرد ، از دنداندرد و سردرد ، در امان باشد .
بحار الأنوار ، جلد 59 ، صفحه 36 ، حديث 5 – دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 404
2- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
أجمِروهَا [المَساجِدَ] في كُلِّ سَبعَةِ أيّامٍ .
هر هفته ، مسجدها را با بوى خوش ، بخور دهيد .
بحار الأنوار : ج83 ص 349 ح 2 .
3- الإمام الصادق عليه السلام :
إنَّ الجَنَّةَ وَالحورَ لَتَشتاقُ إلى مَن يَكسَحُ المَساجِدَ ويَأخُذُ مِنهَا القَذى .
امام صادق عليه السلام :
بهشت و حوريان ، مشتاق كسى هستند كه مسجدها را جارو و غبارروبى كند .
بحار الأنوار : ج 83 ص 382 ح 52 .
4- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
مَن قَمَّ مَسجِدا كَتَبَ اللّهُ لَهُ عِتقَ رَقَبَةٍ ، ومَن أخرَجَ مِنهُ ما يُقذي عَينا كَتَبَ اللّهُ عَزَّوجَلَّ لَهُ كِفلَينِ مِن رَحمَتِهِ .
هر كس مسجدى را جارو كند ، خداوند براى او ، ثواب آزاد كردن بندهاى را مىنويسد ، و هر كس از مسجد به اندازه خاشاكى كه به چشم مىرود ، بيرون ببرد ، خداى عز و جل ، وى را از رحمتش دوچندان برخوردار مىگردانَد .
بحار الأنوار : ج83 ص 383 ح 56 .
5- رسول اللّه صلى الله عليه و آله :
مَن كَنَسَ المَسجِدَ يَومَ الخَميسِ ولَيلَةَ الجُمُعَةِ ، فَأَخرَجَ مِنهُ مِنَ التُّرابِ ما يُذَرُّ فِي العَينِ ، غَفَرَ اللّهُ لَهُ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :
هر كس در روز پنجشنبه و شب جمعه ، مسجد را نظافت كند و گَرد و خاكى را كه در چشم مىرود ، بِروبَد ، خداوندْ او را مىآمرزد .
بحار الأنوار : ج 83 ص 385 ح 61 .
6- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم
– لِأَنـَسٍ: ألا اُعَلِّمُكَ دُعاءً تَدعو بِهِ كُلَّما صَلَّيتَ الغَداةَ ثَلاثَ مَرّاتٍ دَفَعَ اللّهُ عَنكَ الجُذامَ وَالبَرَصَ وَالفالِجَ وَالعَمى فِي الدُّنيا؟ قُل :
«اللّهُمَّ اهدِني مِن عِندِكَ ، وَأَفِض عَلَيَّ مِن فَضلِكَ ، وأسبِـغ عَلَيَّ مِن رَحمَتِكَ ، وأنزِل عَلَيَّ مِن بَرَكاتِكَ» .
7-پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
خطاب به اَنَس – : آيا نمىخواهى دعايى به تو بياموزم كه هر گاه نماز صبح گزاردى ، آن را سه بار بگويى تا خداوند ، جذام ، پيسى ، سستْاندامى و كورى را از تو دور كند؟ بگو: «خداوندا ! از پيشگاه خويش، مرا راه نماى ، از فضل خود ، بر من فرو بار ، از رحمت خويش ، نعمتى سرشارم ده ، و از بركات خود ، بر من نازل فرماى».
كنز العمّال ، جلد 2 ، صفحه 145 ، حديث 3520 نقلاً عن أبي الشيخ في الثواب عن أنس دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 274
8- الإمام الرضا عليهالسلام :
مَن أرادَ ألاّ يَشتَكِيَ اُذُنَهُ ، فَليَجعَل فيها عِندَ النَّومِ قُطنَةً .
امام رضا عليهالسلام :
هر كس مىخواهد گوشهايش درد نگيرد ، به هنگام خواب در آنها پنبه بگذارد .
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 324 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 318
9- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
إنَّ اللّهَ – تَبارَكَ وتَعالى – … جَعَلَ المَرارَةَ فِي الاُذُنَينِ حِجابا مِنَ الدِّماغِ ، فَلَيسَ مِن دابَّةٍ تَقَعُ فيهِ إلاَّ التَمَسَتِ الخُروجَ ؛ ولَولا ذلِكَ لَوَصَلَت إلَى الدِّماغِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
خداوند – تبارك و تعالى – . . . تلخى را در دو گوش ، مانعى براى حفاظت مغز ، قرار داد . هيچ جنبدهاى نيست كه در آن بيفتد ، مگر اين كه راه خروج را مىجويد ؛ امّا اگر اين نبود ، آن جنبنده به مغز مىرسيد .
بحار الأنوار ، جلد 2 ، صفحه 286 ، حديث 3 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 316
10- الإمام عليّ عليهالسلام :
اِختِنوا أولادَكُم يَومَ السّابِعِ لا يَمنَعكُم حَرٌّ ولا بَردٌ ؛ فَإِنَّهُ طَهورٌ لِلجَسَدِ ، وإنَّ الأَرضَ لَتَضِجُّ إلَى اللّهِ مِن بَولِ الأَغلَفِ .
امام على عليهالسلام :
فرزندانتان را در روز هفتم [تولّد ] ختنه كنيد . نه گرما ، شما را از آن ، باز دارد ، نه سرما ؛ چرا كه اين كار ، مايه پاكىِ تن است و زمين از پيشاب ختنهناشدگان به درگاه خداوند مىنالد .
بحار الأنوار ، جلد 104 ، صفحه 110 ، حديث 16 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 590
11- الإمام الكاظم عليهالسلام :
الحَمّامُ يَومٌ ويَومٌ لا ، يُكثِرُ اللَّحمَ ، وإدمانُهُ في كُلِّ يَومٍ يُذيبُ شَحمَ الكُليَتَينِ .
امام كاظم عليهالسلام :
حمّام رفتن يك روز در ميان ، گوشت بدن را مىافزايد ؛ امّا عادت به آن در هر روز ، پيهِ كليهها را آب مىكند .
بحار الأنوار ، ج 76 ، ص 78 ، ح 21. دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 588
12- الإمام الصادق عليهالسلام :
لا تَتَّكِ فِي الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ يُذيبُ شَحمَ الكُليَتَينِ .
امام صادق عليهالسلام :
در حمّام [به ديوار] تكيه مزن ؛ چرا كه پيهِ كليهها را آب مىكند .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 501 ، حديث 24، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 588 ممكن است اين اثر ، مربوط به حمّامهاى آن دوران باشد .
13- امام رضا عليهالسلام :
مَن أرادَ ألاّ يَشتَكِيَ مَثانَتَهُ ، فَلا يَحبِسِ البَولَ ولَو عَلى ظَهرِ دابَّتِهِ.
هر كس مىخواهد مثانهاش به عارضهاى گرفتار نشود ، پيشاب خود را نگه ندارد ، حتّى اگر كه بر پشت مَركب خويش نشسته باشد .
طبّ الإمام الرضا عليهالسلام ، صفحه 35 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 323 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 586
14- الإمام الصادق عليهالسلام
– وسُئِلَ عَن عِلَّةِ حَلقِ رَأسِ المَولودِ: تَطهيرُهُ مِن شَعرِالرَّحِمِ .
امام صادق عليهالسلام- در پاسخ به پرسشى درباره دليل تراشيدن سرِ نوزاد -: براى پاك كردن او از موهايى كه در زهدان بر وى روييده است .
بحار الأنوار ، جلد 104 ، صفحه 112 ، حديث 25 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 678
رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم – لِعَلِيٍّ عليهالسلام: يا عَلِيُّ ، ثَلاثَةٌ يَزِدنَ فِي الحِفظِ ويُذهِبنَ البَلغَمَ : اللُّبانُ ، وَالسِّواكُ ، وقِراءَةُ القُرآنِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم- خطاب به امام على عليهالسلام فرمودند: اى على ! سه چيز بر حافظه مىافزايد و بلغم را مىبرد : كُندُر ، مسواك و قرائت قرآن .
بحارالأنوار ، جلد 66 ، صفحه 443 ، حديث 3 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 2 / 452
15- الإمام عليّ عليهالسلام :
مَضغُ اللُّبانِ يَشُدُّ الأَضراسَ ، ويَنفِي البَلغَمَ ، ويَذهَبُ بِريحِ الفَمِ .
امام على عليهالسلام :
جويدن كُنْدُر ، دندانها را استحكام مىدهد ، بلغم را مىراند و بوى [بد] دهان را مىبَرَد .
بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 443 ، حديث 2 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 386
16- رسول الله صلى الله عليه و آله و سلّم :
كُلُوا الزَّيتَ ؛ فَإِنَّهُ مُبارَكٌ ، وَائتَدِموا بِهِ وَادَّهِنوا بِهِ ؛ فَإِنَّهُ يَخرُجُ مِن شَجَرَةٍ مُبارَكَةٍ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
روغن زيتون بخوريد ؛ چرا كه خجسته است . از آن ، خورش بسازيد و از روغن آن بر خويش بماليد ؛ چرا كه از درختى خجسته بيرون مىآيد .
كنز العمّال ، جلد 15 ، صفحه 279 ، حديث 40984 دانش نامه احاديث پزشكي : 2 / 328
17- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
كُلُوا الزَّيتَ وَادَّهِنوا بِالزَّيتِ ؛ فَإِنَّهُ مِن شَجَرَةٍ مُبارَكَةٍ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
روغن زيتون بخوريد و خود را با روغن زيتون ، چرب كنيد ؛ چرا كه آن ، از درختى خجسته است .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 331 ، حديث 1 عن ابن القدّاح ، مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 415 ، حديث 1408 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 2 / 328
18- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
اِدَّهِنوا بِالبَنَفسَجِ ؛ فَإِنَّهُ بارِدٌ فِي الصَّيفِ وحارٌّ فِي الشِّتاءِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
با روغن بنفشه ، بدن خود را چرب كنيد ؛ چرا كه آن در تابستان ، سرد و در زمستان ، گرم است .
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 294 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 472
19- الإمام الصادق عليهالسلام :
دُهنُ البَنَفسَجِ يَرزُنُ الدِّماغَ .
امام صادق عليهالسلام :
روغن بنفشه ، مغز را نيرو مىبخشد.
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 223 ، حديث 8 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 244
20- الإمام الصادق عليهالسلام :
نِعمَ الدُّهنُ البَنَفسَجُ ! لَيَذهَبُ بِالدّاءِ مِنَ الرَّأسِ وَالعَينَينِ ، فَادَّهِنوا بِهِ .
امام صادق عليهالسلام :
چه خوب روغنى است روغن بنفشه! درد را از سر و چشمان مىبَرَد. آن را به خود بماليد.
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 222 ، حديث 6 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 264
21- الإمام الصادق عليهالسلام :
فَضلُ البَنَفسَجِ عَلَى الأَدهانِ كَفَضلِ الإِسلامِ عَلَى الأَديانِ . نِعمَ الدُّهنُ البَنَفسَجُ ، لَيَذهَبُ بِالدّاءِ مِنَ الرَّأسِ وَالعَينَينِ ، فَادَّهِنوا بِهِ .
امام صادق عليهالسلام :
برترى بنفشه بر ديگر روغنها به سان برترى اسلام بر ديگر اديان است . بنفشه ، خوب روغنى است! درد را از سر و چشمان مىبرد . خود را بدان ، چرب كنيد .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 521 ، حديث 5 ، كنز العمّال ، جلد 12 ، صفحه 344 ، حديث 35329 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 472
22- الإمام الرضا عليهالسلام :
إذا أرَدتَ ألاّ يَظهَرَ في بَدَنِكَ بَثرَةٌ ولا غَيرُها ، فَابدَأ عِندَ دُخولِ الحَمّامِ بِدُهنِ بَدَنِكَ ، بِدُهنِ البَنَفسَجِ .
امام رضا عليهالسلام :
اگر مىخواهى كه در بدنت جوش و جز آن رُخ ننمايد ، هنگام در آمدن به حمّام ، چرب كردن بدن خود را به روغن بنفشه ، آغاز كن .
طبّ الإمام الرضا عليهالسلام ، صفحه 31 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 322 وفيه « فدهِّن» بدل «بدهن» دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 474
23- الإمام الصادق عليهالسلام :
غَسلُ الرَّأسِ بِالخَطمِيِّ نُشرَةٌ .
امام صادق عليهالسلام :
شستن سر با خطمى ، مايه شادابى است .
ثواب الأعمال ،ص 36 ، حديث 2 عن سفيان بن السمط دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 478
24- الإمام عليّ عليهالسلام :
غَسلُ الرَّأسِ بِالخَطمِيِّ يَذهَبُ بَالدَّرَنِ ، ويَنفِي الأَقذاءَ .
امام على عليهالسلام :
شستن سر با خطمى ، چرك را مىبَرَد و آلودگىها را از ميان برمىدارد .
بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 87 ، حديث 8 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 478
25-الإمام الصادق عليهالسلام :
اِتَّخِذوا في أسنانِكُمُ السُّعدَ ؛ فَإِنَّهُ يُطَيِّبُ الفَمَ ، ويَزيدُ فِي الجِماعِ .
امام صادق عليهالسلام :
مُشكَك به لابهلاى دندانهاى خويش در آوريد ؛ چرا كه دهان را خوشبو مىكند و بر توان همبسترى مىافزايد .
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 237 ، حديث 6 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 638
26- الإمام الكاظم عليهالسلام :
غَسلُ الرَّأسِ بِالسِّدرِ يَجلِبُ الرِّزقَ جَلباً .
امام كاظم عليهالسلام :
شستن سر با سدر ، روزىآور است .
بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 87 ، حديث 8 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 528
27- الإمام الصادق عليهالسلام :
الكُحلُ يُعذِبُ الفَمَ .
امام صادق عليهالسلام :
سرمه كشيدن ، دهان را تَر و تازه مىكند .
بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 95 ، حديث 11 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 388
28- الإمام الحسين عليهالسلام :
قالَ لي رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله و سلّم : يا بُنَيَّ ، نَم عَلى قَفاكَ يَخمَص بَطنُكَ ، وَاشرَبِ الماءَ مَصّا يَمرَأكَ أكلُكَ ، وَاكتَحِل وَترا يُضِئ لَكَ بَصَرُكَ ، وَادَّهِن غِبّا تَتَشَبَّه بِسُنَّةِ نَبِيِّكَ .
امام حسين عليهالسلام :
پيامبر خدا به من فرمودند: «فرزندم! به پشت بخواب تا شكمت كوچك شود ، آب را به مكيدن بنوش تا خوردنت بر تو گوارا آيد ، به شمارِ دفعات فرد ، سرمه بكش تا چشمانت روشن شود و يك روز در ميان ، روغن بزن تا به سنّت پيامبر خويش ، عمل كرده باشى».
دعائم الإسلام ، جلد 2 ، صفحه 164 ، حديث 591 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 300
29- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
ثَلاثٌ يَزِدنَ في قُوَّةِ البَصَرِ : الكُحلُ بِالإِثمِدِ ، وَالنَّظَرُ إلَى الخُضرَةِ ، وَالنَّظَرُ إلَى الوَجهِ الحَسَنِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
سه چيز ، قدرت بينايى را افزون مىكند: سرمه كشيدن به اِثْمِد ، نگريستن به سبزى ، و نگاه كردن به چهره زيبا.
كنز العمّال ، جلد 10 ، صفحه 51 ، حديث 28314 نقلاً عن أبي الحسن العراقي في فوائده عن بريدة دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 300
30- الإمام الصادق عليهالسلام :
مَن نامَ عَلى إثمِدٍ غَيرِ مُمَسَّكٍ أمِنَ مِنَ الماءِ الأَسوَدِ أبَدا ما دامَ يَنامُ عَلَيهِ .
امام صادق عليهالسلام :
هر كس با سرمه اِثمِد آميخته ناشده با مُشك بخوابد ، براى هميشه ، تا زمانى كه بر اين حالت مىخوابد ، از آبِ سياه در امان مىمانَد.
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 494 ، حديث 9 عن الحسن بن عاصم دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 288
31- الإمام الصادق عليهالسلام :
الإِثمِدُ يَجلُو البَصَرَ ، ويُنبِتُ الشَّعرَ ، ويَذهَبُ بِالدَّمعَةِ .
امام صادق عليهالسلام :
سرمه اِثْمِد ، چشم را جلا مىدهد ، موى بر مىروياند و اشكْريزش را مىبرد.
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 494 ، حديث 7 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 302
32- الإمام الصادق عليهالسلام :
أتَى النَّبِيَّ صلى الله عليه و آله و سلّم أعرابِيٌّ يُقالُ لَهُ : قُلَيبٌ ، رَطبُ العَينَينِ .
فَقالَ لَهُ النَّبِيُّ صلى الله عليه و آله و سلّم : إنّي أرى عَينَيكَ رَطبَتَينِ يا قُليبُ ، عَلَيكَ بِالإِثمِدِ ؛ فَإِنَّهُ سِراجُ العَينِ .
امام صادق عليهالسلام :
عربى باديهنشين كه او را «قليب» مىگفتند و آبريزشِ چشم داشت ، نزد پيامبر صلى الله عليه و آله و سلّم آمد. به او فرمود: «اى قليب! مىبينم چشمانت آبريزش دارد. بر تو باد سرمه اِثْمِد ، كه روشنايى چشم است».
بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 96 ، حديث 11 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 302
33- الإمام الباقر عليهالسلام :
الاِكتِحالُ بِالإِثمِدِ يُطَيِّبُ النَّكهَةَ ، ويَشُدُّ أشفارَ العَينِ .
امام باقر عليهالسلام :
سرمه كشيدن به اِثْمِد ، بوى را خوش مىسازد و مژهگاهها را استحكام مىبخشد.
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 494 ، حديث 4 عن عبداللّه بن الفضل الهاشمي عن أبيه دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 302
34- رسول الله صلى الله عليه و آله و سلّم :
اِكتَحِلوا بِالإِثمِدِ المُرَوَّحِ ؛ فَإِنَّهُ يَجلُو البَصَرَ ، ويُنبِتُ الشَّعرَ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
به سرمه اِثْمِد خوشبو شده با مُشك ، سرمه بكشيد ، كه ديده را جلا مىدهد و مو برمىروياند .
كنز العمّال ، جلد 6 ، صفحه 645 ، حديث 17198 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 302
35- رسول الله صلى الله عليه و آله و سلّم :
عَلَيكُم بِالإِثمِدِ ؛ فَإِنَّهُ مَنبَتَةٌ لِلشَّعرِ ، مَذَهَبةٌ لِلقَذى ، مَصفاةٌ لِلبَصَرِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
بر شما باد سرمه با اِثْمِد ؛ چرا كه مايه روييدن مو ، از ميان رفتن آلودگى و صفا يافتن ديده است.
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 151 ، حديث 26 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 300
36- الإمام الصادق عليهالسلام :
الحِنّاءُ يَذهَبُ بِالسَّهَكِ ، ويَزيدُ في ماءِ الوَجهِ ، ويُطَيِّبُ النَّكهَةَ ، ويُحَسِّنُ الوَلَدَ .
امام صادق عليهالسلام :
حنا ، بوى بد عَرَق را از ميان مىبَرَد ، بر طراوت صورت مىافزايد ، دهان را خوشبو مىكند و فرزند را نيكو مىسازد .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 484 ، حديث 5 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 518
37- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
اِختَضِبوا بِالحِنّاءِ ؛ فَإِنَّهُ يَجلُو البَصَرَ ، ويُنبِتُ الشَّعرَ ، ويُطَيِّبُ الرّيحَ ، ويُسَكِّنُ الزَّوجَةَ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
به حنا خضاب بنديد ؛ چرا كه ديده را جلا مىدهد ، مو بر مىروياند ، بو را خوش مىسازد و همسر مرد را آرامش مىبخشد .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 483 ، حديث 4 ، 9 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 548
38- رسول الله صلى الله عليه و آله و سلّم :
مَنِ اطَّلى وَاختَضَبَ بِالحِنّاءِ آمَنَهُ اللّهُ تَعالى مِن ثَلاثِ خِصالٍ : الجُذامِ ، وَالبَرَصِ ، وَالآكِلَةِ إلى طَليَةٍ مِثلِها .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
هر كس حنا بر بدن خود بمالد و با آن خضاب كند ، خداوند ، او را تا هنگامى كه بخواهد ديگر بار خضاب كند ، از سه چيز در امان مىدارد : جذام ، پيسى و خوره .
بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 90 ، حديث 8 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 478
39- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
عَلَيكُم بِسَيِّدِ الخِضابِ الحِنّاءِ ؛ فَإِنَّهُ يُطَيِّبُ البَشَرَةَ ، ويَزيدُ فِي الجِماعِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
بر شما باد مهتر همه خضابها ، حنا ، كه پوست را پاكيزه مىكند و بر توان همبسترى مىافزايد .
كنز العمّال ، جلد 6 ، صفحه 668 ، حديث 17316 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 478
40-رسول الله صلى الله عليه و آله و سلّم :
نَفَقَةُ دِرهَمٍ فِي الخِضابِ أفضَلُ مِن نَفَقَةِ دِرهَمٍ في سَبيلِ اللّهِ ، إنَّ فيهِ أربَعَ عَشرَةَ خَصلَةً : يَطرُدُ الرّيحَ مِنَ الاُذُنَينِ ، ويَجلُو الغِشاءَ عَنِ البَصَرِ . . .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
خرج كردن يك درهم براى خضاب ، برتر از انفاق يك درهم در راه خداست. اين كار ، چهارده فايده دارد: بو را از گوشها دور مىكند ، پرده [ تاريكى] را از برابر ديده كنار مىزند و آن را جلا مىدهد…
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 482 ، حديث 12 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 306
41- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
اِختَضِبوا بِالحِنّاءِ ؛ فَإِنَّهُ يَجلُو البَصَرَ ، ويُنبِتُ الشَّعرَ ، ويُطَيِّبُ الرّيحَ ، ويُسَكِّنُ الزَّوجَةَ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
به حنا خضاب بنديد؛ چرا كه ديده را جلا مىدهد ، مو بر مىروياند ، بو را خوش مىسازد و همسر مرد را آرامش مىبخشد.
بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 99 ، حديث 9 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 306
42-رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
عَلَيكُم بِسَيِّدِ الخِضابِ الحِنّاءِ ؛ فَإِنَّهُ يُطَيِّبُ البَشَرَةَ ، ويَزيدُ فِي الجِماعِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
بر شما باد مهتر همه خضابها ، حنا ، كه پوست را پاكيزه مىكند و بر توان همبسترى مىافزايد .
كنز العمّال ، جلد 6 ، صفحه 668 ، حديث 17316 ، مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 189 ، حديث 559 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 478
43-امام صادق عليهالسلام :
الحِنّاءُ عَلى أثَرِ النّورَةِ أمانٌ مِنَ الجُذامِ والبَرَصِ .
حنا كردن ، در پى نوره كشيدن ، مايه ايمنى از جذام و پيسى است .
كتاب من لا يحضره الفقيه ، جلد 1 ، صفحه 121 ، حديث 270 ؛ بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 89 ، حديث 6؛ دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 478
44- الإمام الصادق عليهالسلام :
ثَلاثَةٌ تُعَقِّبُ مَكروهاً : . . . وشُربُ الدَّواءِ مِن غَيرِ عِلَّةٍ وإن سَلِمَ مِنهُ .
امام صادق عليهالسلام :
سه چيز ، ناخوشايندى در پى مىآورد : … و نوشيدن دارو بدون بيمارى ، هر چند شخص از آن دارو ، جان به در بَرَد .
تحف العقول ، صفحه 321 ، بحار الأنوار ، جلد 78 ، صفحه 234 ، حديث 53 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 90
45- امام على عليهالسلام فرمودند:
لا تُنالُ الصِّحَّةُ إلاّ بِالحِميَةِ .
تندرستى ، جز با پرهيز ، به دست نمىآيد .
غرر الحكم ، حديث 10605 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 2 / 26
46- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
الطِّيبُ يَشُدُّ القَلبَ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
بوى خوش ، قلب را تقويت مىكند .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 510 ، حديث 6 عن أبي بصير عن الإمام الصادق عليهالسلام دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 108
47- رسول الله صلى الله عليه و آله و سلّم :
ما طابَت رائِحَةُ عَبدٍ إلاّ زادَ عَقلُهُ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
هيچ بندهاى خوشبو نباشد ، مگر آن كه عقلش افزون گردد .
دعائم الإسلام ، جلد 2 ، صفحه 165 ، حديث 593 عن الإمام الصادق عن آبائه عليهمالسلام دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 108
48- رسول الله صلى الله عليه و آله و سلّم :
مَن أكَلَ قَبلَ أن يَشرَبَ و تَسَحَّرَ ، و مَسَّ شَيئا مِنَ الطِّيبِ ؛ قَوِيَ عَلَى الصِّيامِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
هر كس پيش از نوشيدن چيزى ، غذا بخورد و سَحَرى ميل كند و قدرى بوى خوش [بر خود] بمالد ، بر روزه گرفتن ، توان بيشترى يابد .
كنز العمّال ، جلد 8 ، صفحه 510 ، حديث 23882 نقلاً عن شُعب الإيمان عن أنس دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 108
49- امير المؤمنين عليٌّ عليهالسلام :
الطِّيبُ نُشْرَةٌ .
امام على عليهالسلام :
بوى خوش ، درمانگر است .
نهج البلاغه: حكمت 400
50- الإمام الصادق عليهالسلام :
الرّيحُ الطَّيِّبَةُ ؛ تَشُدُّ العَقلَ ، و تَزيدُ في الباهِ .
امام صادق عليهالسلام :
بوى خوش ، عقل را استوار مىكند و بر توان جنسى مىافزايد .
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 275 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 108
51- الإمام الصادق عليهالسلام :
مَن تَطَيَّبَ أوَّلَ النَّهارِ ؛ لَم يَزَل عَقلُهُ مَعَهُ إلَى اللَّيلِ .
امام صادق عليهالسلام :
هر كس در آغاز روز ، بوى خوش استعمال كند ، تا شب ، عقلش او را همراهى مىكند .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 510 ، حديث 7 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 110
52- الإمام الصادق عليهالسلام :
مَن تَطَيَّبَ بِطيبٍ أوَّلَ النَّهارِ و هُوَ صائِمٌ ؛ لَم يَفقِد عَقلَهُ .
امام صادق عليهالسلام :
هر كس در حالى كه روزه است ، در آغاز روزه ، خوشبو كنندهاى به كار ببرد ، عقل خويش را از كف ندهد .
بحار الأنوار ، جلد 96 ، صفحه 290 ، حديث 9 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 110
53- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم
– مِن وَصِيَّتِهِ لِعَلِيٍ عليهالسلام: يا عَلِيُّ ، تِسعَةُ أشياءَ تورِثُ النِّسيانَ : أكلُ التُّفّاحِ الحامِضِ ، وأكلُ الكُزبُرَةِ ، وَالجُبنِ ، وسُؤرِ الفَأرَةِ ، وقِراءَةُ كِتابَةِ القُبورِ ، وَالمَشيُ بَينَ امرَأَتَينِ ، وطَرحُ القَملَةِ ، وَالحِجامَةُ في النُّقرَةِ ، وَالبَولُ فِي الماءِ الرّاكِدِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم
– در سفارشهاى ايشان به على عليهالسلام: اى على! نه چيز است كه فراموشى مىآورَد: خوردن سيب تُرش ، خوردن گشنيز ، پنير و پسمانده موش ، خواندن نوشتههاى روى قبر ، راه رفتن ميان دو زن ، افكندن شپش ، حجامت در گودىِ پسِ سر ، و ادرار كردن در آب راكد.
بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 245 ، حديث 2 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 254
54- الإمام عليّ عليهالسلام :
إنَّ الحِجامَةَ تُصَحِّحُ البَدَنَ ، وتَشُدُّ العَقلَ .
امام على عليهالسلام :
حِجامت ، بدن را صحّت مىدهد و عقل را استحكام مىبخشد.
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 114 ، حديث 18 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 244
55- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
اِحتَجِموا إذا هاجَ بِكُمُ الدَّمُ ؛ فَإِنَّ الدَّمَ رُبَّما تَبَيَّغَ بِصاحِبِهِ فَيَقتُلُهُ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
اگر خون در درونتان به جوش مىآيد ، حجامت كنيد ؛ چرا كه خون ، گاه ممكن است در درون شخص ، طغيان كند و وى را بكُشد .
طبّ الأئمّة لابني بسطام ، صفحه 57 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 120 ، حديث 42 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 462
56- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
إنَّ الحِجامَةَ فِي الرَّأسِ دَواءٌ مِن داءِ الجُنونِ وَالجُذامِ وَالعَشا وَالبَرَصِ وَالصُّداعِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
حجامتِ در سر ، درمانى براى ديوانگى ، جذام ، شبكورى ، پيسى و سردرد است.
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 126 ، حديث 81 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 266
57- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
الحِجامَةُ تَزيدُ العَقلَ ، وتَزيدُ الحافِظَ حِفظاً .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
حِجامت ، عقل را افزون مىكند و بر قدرت حافظه مىافزايد.
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 126 ، حديث 82، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 244
58- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
يُكرَهُ لِلرَّجُلِ أن يَغشَى المَرأَةَ وقَدِ احتَلَمَ ، حَتّى يَغتَسِلَ مِنِ احتِلامِهِ الَّذي رَأى ؛ فَإِن فَعَلَ وخَرَجَ الوَلَدُ مَجنوناً فَلا يَلومَنَّ إلاّ نَفسَهُ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
براى مرد ، مكروه است كه پس از احتلام ، با زن همبسترى كند ، مگر آن كه از احتلام پيشين ، غسل كرده باشد ؛ چه ، اگر چنين كند و فرزندش ديوانه زاده شود ، جز خويش را نكوهش نكند .
بحار الأنوار ، جلد 103 ، صفحه 283 ، حديث 3
59- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
شُمُّوا النَّرجِسَ و لَو فِي اليَومِ مَرَّةً ، و لَو فِي الاُسبوعِ مَرَّةً ، و لَو فِي الشَّهرِ مَرَّةً ، و لَو فِي السَّنَةِ مَرَّةً ، ولَو فِي الدَّهرِ مَرَّةً ؛ فَإِنَّ فِي القَلبِ حَبَّةً مِنَ الجُنونِ وَ الجُذامِ وَ البَرَصِ و شَمُّهُ يَدفَعُها .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
[گُل] نرگس را ببوييد ، هرچند در روز يك بار ، هر چند در هفته يك بار ، هر چند در ماه يك بار ، هر چند در سال يك بار ، و هر چند در همه عمر ، يك بار؛ چراكه در قلب ، هستهاى از ديوانگى ، جذام و پيسى وجود دارد و بوييدن نرگس ، آن را دور مىكند.
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 299
60- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
فِي السِّواكِ اثنَتا عَشَرَةَ خَصلَةً : مَطهَرَةٌ لِلفَمِ ، ومَرضاةٌ لِلرَّبِّ ، ويُبَيِّضُ الأَسنانَ ، ويَذهَبُ بِالحَفَرِ ، ويُقِلُّ البَلغَمَ ، ويُشَهِّي الطَّعامَ ، ويُضاعِفُ الحَسَناتِ ، وتُصابُ بِهِ السُّنَّةُ ، وتَحضُرُهُ المَلائِكَةُ ، ويَشُدُّ اللِّثَةَ ، وهُوَ يَمُرُّ بِطَريقَةِ القُرآنِ ، ورَكعَتَينِ بِسِواكٍ أحَبُّ إلَى اللّهِ عز و جل مِن سَبعينَ رَكعَةً بِغَيرِ سِواكٍ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
در مسواك زدن ، دوازده ويژگى است : مايه پاكى دهان است ؛ سبب خشنودى پروردگار است ؛ دندانها را سفيد مىكند ؛ جِرم دندان را از ميان مىبَرَد ؛ بَلغَم را مىكاهد ؛ غذا را مطبوع مىسازد ؛ حسنات را دو چندان مىكند ؛ به واسطه آن ، سنّت انجام مىگيرد ؛ فرشتگان بدينوسيله حضور مىيابند ؛ لثه را تقويت مىكند ؛ برگذرگاه قرآن مىگذرد و نزد خداوند ، هر دو ركعت نماز با مسواك ، دوست داشتنىتر از هفتاد ركعت بىمسواك است .
الخصال ، صفحه 480 ، حديث 52 ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 129 ، حديث 13 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 374
61- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم فرمودند:
هر كس در هر روز ، دو بار مسواك بزند ، سنّت پيامبران را استمرار بخشيده است ، در برابر هر نمازى كه بخواند ، خداوند ، برايش پاداش صد ركعت مىنويسد ، از فقر به غنا (و بىنيازى) درمىآيد ، دهانش خوشبو مىشود ، حافظهاش فزونى مىيابد ، فهمش استوار مىگردد ، غذايش گوارش مىيابد ، درد دندانهايش از ميان مىرود ، بيمارى از او دور مىگردد ، و فرشتگان ، به واسطه نورى كه بر او مىبينند ، با او دست مىدهند و دندانهايش تميز مىشود .
جامع الأخبار ، صفحه 151 ، حديث 340 عن ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 138 ، حديث 49 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 372
62- رسول الله صلى الله عليه و آله و سلّم :
السِّواكُ شِفاءٌ مِن كُلِّ داءٍ إلاَّ السَّامَ ، وَالسَّامُ : المَوتُ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
مسواك ، شفاى هر دردى است ، مگر سام ، و سام ، مرگ است .
إتحاف السادة المتّقين ، جلد 2 ، صفحه 350 عن عائشة ، كنز العمّال ، جلد 9 ، صفحه 311 ، حديث 26264 نقلاً عن الفردوس دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 372
63- رسول الله صلى الله عليه و آله و سلّم :
السِّواكُ فِي الفَمِ يُثَبِّتُ الأَضراسَ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
مسواك ، دندانها را در دهان تثبيت مىكند .
الفردوس ، جلد 3 ، صفحه 311 ، حديث 4937 عن حذيفة بن اليمان ، كنز العمّال ، جلد 6 ، صفحه 646 ، حديث 17208 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 370
64- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
تَسَوَّكوا ؛ فَإِنَّ السِّواكَ مَطهَرَةٌ لِلفَمِ ، مَرضاةٌ لِلرَّبِّ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
مسواك بزنيد ؛ چرا كه مسواك ، مايه پاكيزگى دهان و خشنودى پروردگار است .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 495 ، حديث 4 عن ابن القدّاح عن الإمام الصادق عن الإمام عليّ عليهماالسلام وليس فيه «تسوّكوا فإنّ» ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 370 . در المعجم الكبير ، به جاى «مايه پاكيزگى» ، عبارت «خوشبو كننده» آمده است .
65- رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
السِّواكُ يَزِيدُ الرَّجُلَ فَصاحَةً .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
مسواك زدن ، بر زبان آورى مرد مىافزايد .
بحار الأنوار : 76 / 135 / 48 منتخب ميزان الحكمة : 288
66- الإمام على عليهالسلام :
ثَلاثٌ يُذهِبنَ البَلغَمَ ويَزِدن فِي الحِفظِ : السِّواكُ ، وَالصَّومُ ، وقِراءَةُ القُرآنِ .
امام على عليهالسلام :
سه چيز ، بلغم را از ميان مىبَرَد و حافظه را افزون مىكند: مسواك زدن ، روزه گرفتن و قرائت قرآن.
مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 119 ، حديث 287 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 254
67- الإمام الباقر عليهالسلام :
السِّواكُ يَذهَبُ بِالبَلغَمِ ، ويَزيدُ فِي العَقلِ .
امام باقر عليهالسلام :
مسواك زدن ، بَلغَم را مىبَرَد و عقل را افزون مىكند.
ثواب الأعمال ، صفحه 34 ، حديث 3عن يحيى أبي البلاد دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 246
68- الإمام الباقر عليهالسلام :
السِّواكُ يَذهَبُ بِالبَلغَمِ ، ويَزيدُ فِي العَقلِ .
امام باقر عليهالسلام :
مسواك زدن ، بلغم را از ميان مىبَرَد و عقل را افزون مىسازد .
ثواب الأعمال ، صفحه 34 ، حديث 3 عن يحيى أبي البلاد دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 372
69- الإمام عليّ عليهالسلام :
ثَلاثٌ يُذهِبنَ البَلغَمَ ويَزِدنَ فِي الحِفظِ : السِّواكُ ، وَالصَّومُ ، وقِراءَةُ القُرآنِ .
امام على عليهالسلام :
سه چيز ، بلغم را از ميان مىبَرَد و حافظه را افزون مىكند : مسواك زدن ، روزه گرفتن و قرائت قرآن .
مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 119 ، حديث 287 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 376
70- الإمام الرضا عليهالسلام :
السِّواكُ يَجلُو البَصَرَ ، ويُنبِتُ الشَّعرَ ، ويَذهَبُ بِالدَّمعَةِ .
امام رضا عليهالسلام :
مسواك زدن ، ديده را جلا مىبخشد ، مو بر مىروياند و اشكْريزش را از ميان مىبَرَد .
مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 118 ، حديث 279 ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 137 نقلاً عن طبّ الأئمّة لابني بسطام دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 372
71- الإمامُ الرِّضا عليهالسلام :
السِّواكُ يَجلُو البَصَرَ ، ويُنبِتُ الشَّعرَ ، ويَذهَبُ بِالدَّمعَةِ .
امام رضا عليهالسلام :
مسواك زدن ، نور چشم را زياد مىكند و مو را پرپشت مىكند و آبريزش چشم را برطرف مىسازد .
بحار الأنوار : 76 / 137 / 48 منتخب ميزان الحكمة : 288
72- الإمام الصادق عليهالسلام :
السِّواكُ يَذهَبُ بِالدَّمعَةِ ، ويَجلُو البَصَرَ .
امام صادق عليهالسلام :
مسواك زدن ، اشكْريزش را مىبَرَد و ديده را جلا مىدهد .
بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 133 ، حديث 42 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 304
73- الإمام الصادق عليهالسلام :
لِكُلِّ شَيءٍ طَهورٌ ، وطَهورٌ الفَمِ السِّواكُ .
امام صادق عليهالسلام :
هر چيز را پاككنندهاى است و پاككننده دهان ، مسواك است .
بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 127 ، حديث 5 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 372
74- الإمام الصادق عليهالسلام :
عَلَيكُم بِالسِّواكِ ؛ فَإِنَّهُ يُذهِبُ وَسوَسَةَ الصَّدرِ .
امام صادق عليهالسلام :
بر شما باد مسواك زدن ؛ چرا كه وسوسه دل را از ميان مىبَرَد .
الأمالي للطوسي ، صفحه 667 ، حديث 1396 عن أبي غندر ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 139 ، حديث 52 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 372
75- الإمام الصادق عليهالسلام :
ثَلاثٌ يُذهِبنَ النِّسيانَ ويُحدِثنَ الذُّكرَ : قِراءَةُ القُرآنِ ، وَالسِّواكُ ، وَالصِّيامُ .
امام صادق عليهالسلام :
سه چيز ، فراموشى را از ميان مىبَرَد و حافظه به بار مىآورد : قرائت قرآن ، مسواك زدن و روزه گرفتن .
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 266 ، حديث 39 وص 275 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 376 . در السرائر به جاى «حافظه به بار مىآورد» ، عبارت «فكر را تيز مىكند» آمده است .
76- امام كاظم عليهالسلام فرمودند:
مَنِ استَنجى بِالسُّعدِ بَعدَ الغائِطِ وغَسَلَ بِهِ فَمَهُ بَعدَ الطَّعامِ لَم تُصِبهُ عِلَّةٌ في فَمِهِ ، ولا يَخافُ شَيئا مِن أرياحِ البَواسيرِ .
هر كس پس از قضاى حاجت ، با مُشكك ، آلودگى مخرج را بزدايد و پس از غذا خوردن نيز دهان خويش را با مُشكك بشويد ، نه بيمارىاى از بيمارىهاى دهان به او مىرسد و نه از باد بواسير مىترسد .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 378 ، حديث 3 ، بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 435 ، حديث 5 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 446
77- الإمام الكاظم عليهالسلام :
السِّواكُ فِي الخَلاءِ يورِثُ البَخَرَ .
امام كاظم عليهالسلام :
مسواك زدن در آبريزگاه ، بد بويى دهان را در پى مىآورد .
كتاب من لا يحضره الفقيه ، جلد 1 ، صفحه 52 ، حديث 110 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 396
78- الإمام الصادق عليهالسلام :
إيّاكَ وَالسِّواكَ فِي الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ يورِثُ وَباءَ الأَسنانِ .
امام صادق عليهالسلام :
از مسواك زدن در حمّام ، حذر كن ؛ چرا كه وباى دندانها را در پى مىآورد .
بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 71 ، حديث 5 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 396
79- الإمام عليّ عليهالسلام :
نَهى رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله و سلّم . . . عَنِ السِّواكِ فِي الحَمّامِ .
امام على عليهالسلام :
پيامبر خدا از مسواك زدن در حمّام ، نهى فرمودند .
بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 328 ، حديث 1 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 /6 39
80- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
الأَصابِـعُ تَجري مَجرَى السِّواكِ ، إذ لَم يَكُن سِواكٌ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
اگر مسواكى نباشد ، انگشتان نيز در حكم مسواكاند .
كنز العمّال ، جلد 9 ، صفحه 311 ، حديث 26168 1 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 382
81- الإمام الباقر عليهالسلام :
أدنَى السِّواكِ أن تَدلُكَ بِإِصبَعِكَ .
امام باقر عليهالسلام :
كمترين مسواك ، آن است كه با انگشت خويش ، مالِش دهى .
الكافي ، جلد 3 ، صفحه 23 ، حديث 5 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 382
82- الإمام الصادق عليهالسلام :
مِن سُنَنِ المُرسَلينَ السِّواكُ .
امام صادق عليهالسلام :
مسواك زدن ، از سنّتهاى فرستادگان [الهى] است .
الكافي ، جلد 3 ، صفحه 23 ، حديث 2
83- الإمام الصادق عليهالسلام :
مِن أخلاقِ الأَنبِياءِ عليهمالسلام السِّواكُ .
امام صادق عليهالسلام :
مسواك زدن ، از سنّتهاى پيامبران است .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 495 ، حديث 1
84- الإمامُ الباقرُ عليهالسلام :
إنّ السِّواكَ في السَّحَرِ قَبلَ الوُضُوءِ مِنَ السُّنَّةِ .
امام باقر عليهالسلام :
مسواك زدن در سحرگاه ، پيش از وضو گرفتن، جزء سنّت است .
الفقيه : 1 / 480 / 1390 ، منتخب ميزان الحكمه: 288
85- الإمامُ الصّادقُ عليهالسلام
لَمّا سُئلَ : أتَرى هذا الخَلقَ كُلَّهُ مِنَ الناسِ ؟: فقالَ : ألْقِ مِنهُمُ التارِكَ للسِّواكِ .
امام صادق عليهالسلام
– در پاسخ به اين سؤال كه : آيا اين خلايق همه در شمار آدميانند ؟- فرمودند: افرادى را كه مسواك نمىزنند از شمار آنها بينداز .
بحار الأنوار : 76 / 128 / 11
86پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم می فرمایند:
الوُضوءُ شَطرُ الإيمانِ ، والسِّواكُ شَطرُ الوُضوءِ .
وضو ، بخشى از ايمان است و مسواك زدن بخشى از وضو .
كنزالعمّال : 26200
87- رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم في وصيَّتِهِ لعليٍّ عليهالسلام:
يا عليُّ ، علَيكَ بالسِّواكِ ، وإن استَطَعتَ أن لا تُقِلَّ مِنهُ فافعَلْ ، فإنَّ كُلَّ صلاةٍ تُصَلِّيها بالسِّواكِ تَفضُلُ على التي تُصَلِّيها بغَيرِ سِواكٍ أربَعينَ يَوما .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم در سفارش به على عليهالسلام ، مىفرمايند :
اى على ! بر تو باد به مسواك زدن ؛ اگر توانستى كه از اين كار كم نكنى چنين كن ؛ زيرا هر نمازى كه با مسواك زدن بخوانى از چهل روز نمازى كه بىمسواك زدن بگزارى برتر است .
البحار : 76 / 137 / 48
88- رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم
في وصيَّتِهِ لعليٍّ عليهالسلام: علَيكَ بالسِّواكِ عِندَ كُلِّ وُضوءٍ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم در سفارش به على عليهالسلام ، مىفرمايند :
بر تو باد به مسواك زدن با هر وضويى .
البحار : 77 / 69 / 8
89- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
خَلِّلوا لِحاكُم ، وقُصّوا أظافيرَكُم ؛ فَإِنَّ الشَّيطانَ يَجري ما بَينَ اللَّحمِ وَالظُّفرِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
ميان ريش خود را تميز كنيد و ناخنهايتان را بگيريد ؛ زيرا شيطان ، ميان گوشت و ناخن ، روان مىشود .
كنز العمّال ، جلد 9 ، صفحه 301 ، حديث 26101 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 550
90- الإمام الباقر عليهالسلام :
إنَّما قُصَّ الأَظفارُ ؛ لِأَنَّها مَقيلُ الشَّيطانِ ، ومِنهُ يَكونُ النِّسيانُ .
امام باقر عليهالسلام :
ناخنها را از آن رو بايد كوتاه كرد كه جايگاه شيطان است و فراموشى ، از آن سرچشمه مىگيرد .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 490 ، حديث 6 ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 123 ، حديث 12 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 552
91- رسول الله صلى الله عليه و آله و سلّم :
مَن قَلَّمَ أظفارَهُ يَومَ السَّبتِ ويَومَ الخَميسِ وأخَذَ مِن شارِبِهِ عوفِيَ مِن وَجَعِ الضِّرسِ ، ووَجَعِ العَينِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
هر كس در روز پنجشنبه و شنبه ، ناخنهاى خود را كوتاه كند و قدرى از سبيل خود بگيرد ، از دندانْ درد و دردِ چشمْ در امان باشد.
بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 120 ، حديث 7 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 286
92- الإمام الباقر عليهالسلام :
مَن أدمَنَ أخذَ أظفارِهِ كُلَّ خَميسٍ لَم تَرمَد عَينُهُ .
امام باقر عليهالسلام :
هر كس به گرفتن ناخن در هر پنجشنبه مداومت ورزد ، چشمْدرد نمىگيرد.
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 491 ، حديث 14 ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 121 ، حديث 10 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 286
93- الإمام الصادق عليهالسلام :
تَقليمُ الأَظفارِ يَومَ الجُمُعَةِ يُؤمِنَ مِنَ الجُذامِ ، وَالبَرَصِ ، وَالعَمى ، وإن لَم تَحتَج فَحُكَّها .
امام صادق عليهالسلام :
كوتاه كردن ناخنها در روز جمعه از جذام و پيسى و كورى ايمنى مىدهد ؛ اگر هم نيازى به كوتاه كردن نبود ، آنها را [كمى] بساى .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 490 ، حديث 2 ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 110 ، حديث 6 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 554
94- الإمام الصادق عليهالسلام :
أخذُ الشّارِبِ وَالأَظفارِ مِنَ الجُمُعَةِ إلَى الجُمُعَةِ أمانٌ مِنَ الجُذامِ.
امام صادق عليهالسلام :
گرفتن سبيل و ناخنها از جمعه تا جمعه ، مايه ايمنى از جذام است .
الكافي ، جلد 3 ، صفحه 418 ، حديث 7 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 554
95- الإمام الصادق عليهالسلام :
خُذ مِن شارِبِكَ وأظفارِكَ في كُلِّ جُمُعَةٍ ؛ فَإِن لَم يَكُن فيها شَيءٌ فَحُكَّها لا يُصيبُكَ جُنونٌ ولا جُذامٌ ولا بَرَصٌ .
امام صادق عليهالسلام :
در هر جمعه ، اندكى از سبيل و ناخنهاى خود را بگير؛ و اگر هم چيزى وجود نداشته باشد ، آن را [كمى] بساى ، ديوانگى ، جذام و پيسى به تو نمىرسد.
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 490 ، حديث 3
96- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
مَن قَلَّمَ أظافيرَهُ يَومَ الجُمُعَةِ لَم تَشعَث أنامِلُهُ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
هر كس روز جمعه ناخنهاى خود را كوتاه كند ، سرانگشتهايش آشفته نشود .
بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 122 ، حديث 12 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 554
97- الإمامُ الصّادقُ عليهالسلام :
إنّ أستَرَ وأخفى ما يُسَلَّطُ الشَّيطانُ مِنِ ابنِ آدَمَ أن صارَ أن يَسكُنَ تَحتَ الأظافِيرِ .
امام صادق عليهالسلام :
پنهانترين و ناپيداترين راهى كه از آن شيطان بر آدمى مسلط مىشود ، لانه كردن او در زير ناخنهاست .
الكافي : 6 / 490 / 7
98- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
تَقليمُ الأَظفارِ ؛ يَمنَعُ الدّاءَ الأَعظَمَ ، ويُدِرُّ الرِّزقَ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
كوتاه كردن ناخنها ، مانع [بروز] درد بزرگ مىشود و روزى را سرشار مىسازد .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 490 ، حديث 1 ، بحارالأنوار ، جلد 76 ، صفحه 119 ، حديث 2 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 116
99- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
مَن أخَذَ مِن شارِبِهِ و أظفارِهِ في كُلِّ جُمُعَةٍ ، أدخَلَ اللّهُ فيهِ شِفاءً ، وأخرَجَ مِنهُ داءً .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
هر كس در هر جمعه ، قدرى از سبيل و ناخنهاى خود را بگيرد ، خداوند به [بدن] او شفايى نهد و دردى از او برون بَرَد .
مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 152 ، حديث 396 وح 398 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 116
100- رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
تَقليمُ الأظفارِ يَمنَعُ الداءَ الأعظَمَ ، و يُدِرُّ الرِّزقَ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
كوتاه كردن ناخنهـا از درد بزرگ جلوگيرى مىكند و روزى را زيــاد مىگرداند .
الكافي : 6 / 490 / 1
101- الإمام الكاظم عليهالسلام :
خَمسٌ مِنَ السُّنَنِ فِي الرَّأسِ ، وخَمسٌ فِي الجَسَدِ ؛ فَأَمَّا الَّتي فِي الرَّأسِ: فَالسِّواكُ ، وأخذُ الشّارِبِ، وفَرقُ الشَّعرِ، وَالمَضمَضَةُ، وَالاِستِنشاقُ .
وأمَّا الَّتي فِي الجَسَدِ : فَالخِتانُ ، وحَلقُ العانَةِ ، ونَتفُ الإِبطَينِ ، وتَقليمُ الأَظفارِ ، وَالاِستِنجاءُ .
امام كاظم عليهالسلام :
پنج چيز درباره سر و پنج چيز هم درباره تن از سنّتهاست : امّا آنچه درباره سر است ، مسواك زدن ، گرفتن سبيل ، از هم گشودن موها از ميانه سر ، آب در دهان چرخاندن ، و آب در بينى چرخاندن است .
آنچه نيز درباره تن است ، ختنه كردن ، تراشيدن موى زهار ، زدودن موهاى زير بغل ، كوتاه كردن ناخنها و زدودن پليدى مخرج است .
الخصال ، صفحه 271 ، حديث 11 ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 67 ، حديث 1 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 536
102- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم فرمودند:
الطَّهاراتُ أربَعٌ : قَصُّ الشّارِبِ ، وحَلقُ العانَةِ ، وتقَليمُ الأَظافِرِ ، وَالسِّواكُ .
پاكيزگىها ، چهار چيز است : كوتاه كردن سبيل ، تراشيدن موى زَهار ، گرفتن ناخنها ، و مسواك زدن .
كنز العمّال ، جلد 6 ، صفحه 654 ، حديث 17233 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 374
103- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم فرمودند:
طَهِّروا هذهِ الأجسادَ طَهَّرَكُمُ اللّه؛ فإنّهُ لَيسَ عَبدٌ يَبيتُ طاهِرا إلاّ باتَ مَعَهُ مَلَكٌ في شِعارِهِ ، ولا يَتَقَلَّبُ ساعَةً مِن اللّيلِ إلاّ قالَ : اللّهُمّ اغفِرْ لعَبدِكَ فإنّهُ باتَ طاهِرا .
اين بدنهارا پاكيزه سازيد، خداوند شما را پاكيزه گرداند ؛ زيرا هيچ بندهاى نيست كه شب با بدنى پاكيزه بخوابد مگر اين كه فرشتهاى در ميان جامه او با وى مىخوابد و هيچ ساعتى از شب از اين پهلو به آن پهلو نمىچرخد مگر اين كه آن فرشته گويد : خدايا ، بندهات را بيامرز ؛ زيرا كه با بدنى پاكيزه خوابيدهاست .
كنز العمّال : 26003
104- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم فرمودند:
لا تُبَيِّتوا القُمامَةَ في بُيوتِكُم وأخرِجوها نَهارا؛ فإنّها مَقعَدُ الشَّيطانِ
زباله را شب در خانههاى خود نگه نداريد و آن را در روز به بيرون از خانه منتقل كنيد ؛ زيرا زباله نشيمنگاه شيطان است .
الفقيه : 4 / 5 / 4968 منتخب ميزان الحكمه : 560
105- رسول الله صلى الله عليه و آله و سلّم
لَمّا أبصَرَ رجُلاً شَعثا شَعرُ رأسِهِ ، وَسخَةً ثِيابُهُ ، سَيّئةً حالُهُ: مِن الدِّينِ المُتعَةُ وإظهارُ النِّعمَةِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم آنگاه كه مردى را با موهايى ژوليده و جامهاى چركين و سر و وضعى نامرتّب ديندد – فرمودند: استفاده از نعمتهاى خدا و آشكار ساختن نعمت جزو دين است .
الكافي : 6 / 439 / 5
106- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
ثَلاثَةٌ يَفرَحُ بِهِنَّ الجِسمُ ويَربو : الطِّيبُ ، ولِباسُ اللَّيِّنِ ، وشُربُ العَسَلِ .
رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم :
سه چيز است كه تن ، به واسطه آنها شاداب مىشود و رشد مىكند : بوى خوش ، جامه نرم و نوشيدن عسل .
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 295 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 94
107- رسول الله صلى الله عليه و آله و سلّم :
الطِّيبُ يَسُرُّ ، والعَسَلُ يَسُرُّ ، وَالنَّظَرُ إلَى الخُضرَةِ يَسُرُّ ، وَالرُّكُوبُ يَسُرُّ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
بوى خوش ، شادى مىآورد . عسل ، شادى مىآورد . نگريستن به سبزه ، شادى مىآورد . و سوارى ، شادى مىآورد .
صحيفة الإمام الرضا عليهالسلام ، صفحه 239 ، حديث 144 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 96
108- الإمام الصادق عليهالسلام :
ثَلاثَةٌ يُسمِنَّ وثَلاثَةٌ يَهزِلنَ : فَأَمَّا الَّتي يُسمِنَّ : فَإِدمانُ الحَمّامِ ، وشَمُّ الرّائِحَةِ الطَّيِّبَةِ ، ولُبسُ الثِّيابِ اللَّيِّنَةِ . . . .
امام صادق عليهالسلام :
سه چيز چاق مىكند و سه چيز ديگر ، لاغر مىكند : آنچه چاق مىكند ، عبارت است از : پيوسته حمّام كردن ، استشمام بوى خوش ، پوشيدن جامه نرم … .
الخصال ، صفحه 155 ، حديث 194 ، مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 127 ، حديث 309
109- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
لِكُلِّ شَيءٍ حيلَةٌ ، وحيلَةُ الصِّحَّةِ فِي الدُّنيا أربَعُ خِصالٍ : قِلَّةُ الكَلامِ ، و قِلَّةُ المَنامِ ، و قِلَّةُ المَشيِ ، و قِلَّةُ الطَّعامِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
هر كارى را چارهاى است و چاره تندرستى در دنيا ، چهار چيز است : كم سخن گفتن ، كم خفتن ، كم راه رفتن و كم خوردن .
بحار الأنوار ، جلد 8 ، صفحه 144 ، حديث 67 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 92
110- الإمامُ الصّادقُ عليهالسلام :
النَّعيمُ في الدُّنيا الأمنُ وصِحَّةُ الجِسمِ ، وتَمامُ النِّعمَةِ في الآخِرَةِ دُخولُ الجَنّةِ ، وما تَمَّتِ النِّعمَةُ على عَبدٍ قَطُّ لَم يَدخُلِ الجَنَّةَ .
امام صادق عليهالسلام :
نعمت دنيا ، امنيّت و تندرستى است و نعمت كامل در آخرت ، وارد شدن به بهشت است و بندهاىكه به بهشت نرود هرگز نعمت بر او كامل نشدهاست.
معاني الأخبار : 408 / 87
111- رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
مَن أمسى وأصبحَ وعِندَهُ ثَلاثٌ فقد تَمَّت علَيهِالنِّعمَةُ في الدُّنيا : مَنأصبَحَ وأمسى مُعافىً في بَدَنِهِ ، آمِنا في سَرْبهِ ، عِندَهُ قُوتُ يَومِهِ ، فإن كانَت عِندَهُ الرّابِعَةُ فَقد تَمَّت علَيهِ النِّعمَةُ في الدُّنيا والآخِرَةِ ؛ وهُو الإيمانُ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
هر كه شب و روز خود را سپرى كند و از سه چيز برخوردار باشد نعمت دنيا بر او تمام شده است : كسى كه صبح و شامش را در تندرستى و آسايش خاطر گذراند و خوراك روز خود را داشته باشد و اگر چهارمين نعمت را هم داشته باشد ، نعمت دنيا و آخرت را كامل دارد و آن(چهارمين) نعمت ايمان است .
تحف العقول : 36
112- امام على عليهالسلام :
الدُّهنُ يُلَيِّنُ البَشَرَةَ ، ويَزيدُ فِي الدِّماغِ ، ويُسَهِّلُ مَجارِيَ الماءِ ، ويُذهِبُ القَشَفَ ، ويُسفِرُ اللَّونَ .
روغن ، پوست را نرم مىكند ، بر توان مغز مىافزايد ، مجارى آب را در بدن مىگشايد ، كثافت پوست را از ميان مىبرد و رنگ را روشن مىكند.
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 519 ، حديث 1 وح 4 ، مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 111 ، حديث 248
113- امام حسين عليهالسلام :
قالَ لي رَسولُ اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم : يا بُنَيَّ ، نَم عَلى قَفاكَ يَخمَص بَطنُكَ ، وَاشرَبِ الماءَ مَصّا يَمرَأكَ أكلُكَ ، وَاكتَحِل وَترا يُضِئ لَكَ بَصَرُكَ ، وَادَّهِن غِبّا تَتَشَبَّه بِسُنَّةِ نَبِيِّكَ .
پيامبر خدا به من فرمودند: «فرزندم! به پشت بخواب تا شكمت كوچك شود ، آب را به مكيدن بنوش تا خوردنت بر تو گوارا آيد ، به شمارِ دفعات فرد ، سرمه بكش تا چشمانت روشن شود و يك روز در ميان ، روغن بزن تا به سنّت پيامبر خويش ، عمل كرده باشى».
دعائم الإسلام ، جلد 2 ، صفحه 164 ، حديث 591 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 300
114- رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
مَن كَثُرَ هَمُّهُ ، سَقِمَ بَدَنُهُ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
هر كس اندوه (و دغدغهاش) فراوان شود ، بدنش بيمار گردد .
الأمالي للطوسي ، صفحه 512 ، حديث 1119
115- امام على (عليهالسلام ) فرمودند:
مَن أكَلَ الطَّعامَ عَلَى النَّقاءِ ، وأجادَ الطَّعامَ تَمَضُّغاً ، وتَرَكَ الطَّعامَ وهُوَ يَشتَهيهِ ، ولَم يَحبِسِ الغائِطَ إذا أتى ؛ لَم يَمرَض إلاّ مَرَضَ المَوتِ .
هر كس در گرسنگى كامل ، غذا بخورد ، غذا را خوب بجَوَد ، در حالى كه هنوز ميل خوردن دارد ، غذا را وا گذارد و چون احساس قضاى حاجت كرد ، آن را محبوس ندارد ، به هيچ بيمارىاى جز بيمارى مرگ ، مبتلا نمىشود .
مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 314 ، حديث 1003 ، بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 422 ، حديث 37
116- امام على (عليهالسلام) فرمودند:
تَوَقَّوُا البَردَ في أوَّلِهِ ، و تَلَقَّوهُ في آخِرِهِ ؛ فَإِنَّهُ يَفعَلُ في الأَبدانِ كَفِعلِهِ فِي الأَشجارِ ؛ أوَّلُهُ يُحرِقُ ، و آخِرُهُ يُورِقُ .
از سرما در آغازش بپرهيزيد و در پايانش استقبال كنيد ؛ چه ، سرما با بدن ، همان كارى را مىكند كه با درختان مىكند : در آغازش مىسوزانَد و در پايانش شاخ و برگ مىرويانَد .
نهجالبلاغه ، حكمت 128 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 271 ، حديث 68 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 106
117- امام على عليهالسلام :
الهَمُّ يُذيبُ الجَسَدَ .
اندوه ، تن را ذوب مىكند .
غرر الحكم ، حديث 1039 ، عيون الحكم والمواعظ ، صفحه 33 ، حديث 595
118-امام على عليهالسلام :
الهَمُّ يُنحِلُ البَدَنُ .
اندوه ، تن را نحيف مىكند .
غرر الحكم ، حديث 367 ، عيون الحكم والمواعظ ، صفحه 33 ، حديث 595 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 106
119- امام على عليهالسلام :
الحُزنُ يَهدِمُ الجَسَدَ .
امام على عليهالسلام :
اندوه ، بدن را فرسوده مىكند .
غرر الحكم ، حديث 609 ، عيون الحكم والمواعظ ، صفحه 32 ، حديث 563 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 106
120- رسول الله صلى الله عليه و آله و سلّم :
بَشِّرِ المَحرورينَ بِطولِ العُمُرِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
گرمْ مزاجان را به درازى عمر ، مژده ده .
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 290
121- امام على (عليهالسلام) فرمودند:
مَن نَظَّفَ ثَوبَهُ ، قَلَّ هَمُّهُ ؛
هر كس جامه خويش را تميز كند، انديشه و اندوهش كم شود .
بحار الأنوار ، جلد 78 ، صفحه 93 ، حديث 104
122- امام على (عليهالسلام) فرمودند:
غَسلُ الثِّيابِ ؛ يُذهِبُ الهَمَّ وَالحُزنَ ، و هُوَ طَهورٌ لِلصَّلاةِ ؛
شستن جامه ، اندوه و غم را مىبَرَد و مايه طهارت براى نماز است .
الخصال ، صفحه 612 ، حديث 10
123- قال الامام الصادق – عليه السلام – : اَرْبَعَةٌ تُهْرِمُ قَبْلَ اَوانِ الْهَرَمِ: اَكْلُ الْقَديدِ وَ الْقُعُودُ عَلَي النَّداوَةِ وَ الصُّعودُ فِي الدَّرَجِ وَ مُجامَعَةُ الْعَجوزِ.
امام صادق – عليه السلام – : چهار چيز، انسان را پيش از فرا رسيدن هنگام پيري، پير مي كند: خوردن گوشت خشكيده، نشستن بر جاي مرطوب، بالا رفتن از پلّه و آميزش با پير زنان.
«تحف العقول، ص 317»
124- قال رسول الله – صلي الله عليه و آله – : مَنْ قَلَّمَ اَظفارَهُ يَوْمَ الجُمُعَةِ يَزيدُ في عُمُرِهِ و مالِهِ.
پيامبر اكرم – صلي الله عليه و آله – : هر كس در روز جمعه ناخن هايش را كوتاه كند، عمر و مالش زياد مي شود.
«جامع الأخبار، ص 333»
125- قال رسول الله – صلي الله عليه و آله – : مَنْ اَرادَ الْـبَقاءَ و لا بَقاءَ: فَلْيُباكِرِ الْغَداءَ وَلْيُجَوِّدِ الْحِذاءَ وَلْيُخَفَّفِ الرِّداءَ وَلْيُقِلَّ مُجامَعَةَ النِّساءِ. قيلَ يا رَسولَ اللّه وَ ما خِفَّةُ الرِّداءِ؟ قالَ: قِلَّةُ الدَّيْنَ.
پيامبر اكرم – صلي الله عليه و آله – : هر كس ماندگاري مي خواهد ـ و البته ماندگاري [ابدي] وجود ندارد ـ بايد صبحانه را زودتر بخورد، كفش مناسب بپوشد، رداي (بالاپوش) خود را سبك كند و كمتر با زنان بياميزد. پرسيدند: اي پيامبر خدا! سبك بودن رَدا به چيست؟ فرمودند: به كم بودنِ بدهي.
«من لايحضره الفقيه، ج 3، ص 555، ح 4902»
126-قال رسول الله – صلي الله عليه و آله – : اَرْبَعةٌ تَزيدُ فِي الْعُمْرِ: اَلتَّزويجُ بِالاَْبْكارِ، وَ الاِْغْتِسالُ بِالْماءِ الحارِّ وَ النَّوْمُ عَلَي الْيَسارِ وَاَكْلُ التُّفاحِ بِالاَْسْحارِ.
پيامبر اكرم – صلي الله عليه و آله – : چهار چيز، بر عمر مي افزايند: ازدواج با دختران، شستشو با آب گرم، خوابيدن بر شانه چپ و خوردن سيب در سحرگاهان.
«مواعظ العدديه، ص 211»
127- قال رسول الله – صلي الله عليه و آله – : بئس العبد القاذورة.
رسول خدا – صلّي الله عليه و آله – فرمودند: بد بنده اي است, بنده کثيف و لا قيد.
«الکافي، ج 6، ص 439»
128- قال رسول الله – صلي الله عليه و آله – (لرجل شعث شعر رأسه، وسخة ثيابه، سيئة حاله): من الدين المتعة وإظهار النعمة.
رسول خدا – صلّي الله عليه و آله – (به مردي که موهايي ژوليده و جامه اي چرکين و سر و وضع نامرتبي داشت)، فرمودند: استفاده و آشکار ساختن نعمت, جزو دين است.
«الکافي، ج 6، ص 439»
129- قال رسول الله – صلي الله عليه و آله – : لا تبيتوا القمامة في بيوتکم وأخرجوها نهارا، فإنها مقعد الشيطان.
رسول خدا – صلّي الله عليه و آله – فرمودند: زباله را شب در خانه هاي خود نگه نداريد و آن را در روز به بيرون از خانه منتقل کنيد، زيرا زباله جايگاه شيطان است.
«من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 5»
130-قال رسول الله – صلي الله عليه و آله – : بيت الشياطين من بيوتکم بيت العنکبوت.
رسول خدا – صلّي الله عليه و آله – فرمودند: خانه هاي عنکبوتي که در خانه هاي شماست, لانه شياطين است.
«الکافي، ج 6، ص 532»
131- قال رسول الله – صلي الله عليه و آله – : من اتخذ ثوبا فلينظفه.
رسول خدا – صلّي الله عليه و آله – فرمودند: هر که جامه اي مي پوشد، بايد آن را پاکيزه نگه دارد.
«الکافي، ج 6، ص 444»
132- قال رسول الله – صلي الله عليه و آله – : طهروا هذه الأجساد طهرکم الله، فإنه ليس عبد يبيت طاهرا إلا بات معه ملک في شعاره، ولا يتقلب ساعة من الليل إلا قال: اللهم اغفر لعبدک فإنه بات طاهرا.
رسول خدا – صلّي الله عليه و آله – فرمودند: اين بدن ها را پاکيزه سازيد تا خداوند شما را پاکيزه گرداند، زيرا هيچ بنده اي نيست که شب با بدني پاکيزه بخوابد مگر اين که فرشته اي در ميان جامه او با وي مي خوابد و هيچ ساعتي از شب از اين پهلو به آن پهلو نمي چرخد مگر اين که آن فرشته گويد: خدايا! بنده ات را بيامرز، زيرا که با بدني پاکيزه خوابيده است.
«کنز العمال، ح 26003»
133- قال رسول الله – صلي الله عليه و آله – : هلک المتقذرون.
رسول خدا – صلّي الله عليه و آله – فرمودند: مردمان کثيف و پلشت به هلاکت در افتند.
«کنز العمال، ح 7422»
134- قال رسول الله – صلي الله عليه و آله – : تنظفوا بکل ما استطعتم، فإن الله تعالي بني الإسلام علي النظافة، ولن يدخل الجنة إلا کل نظيف.
رسول خدا – صلّي الله عليه و آله – فرمودند: خودتان را با هر وسيله اي که مي توانيد پاکيزه کنيد، زيرا خداي متعال اسلام را بر پايه پاکيزگي بنا کرده است و هرگز به بهشت نرود مگر کسي که پاکيزه باشد.
«کنز العمال، ح 26002»
135- قال رسول الله – صلي الله عليه و آله – : إن الإسلام نظيف فتنظفوا، فإنه لا يدخل الجنة إلا نظيف.
رسول خدا – صلّي الله عليه و آله – فرمودند: همانا اسلام پاکيزه است پس شما هم پاکيزه باشيد، زيرا جز شخص پاکيزه کسي به بهشت نمي رود.
«کنز العمال، ح 26007»
136- قال رسول الله – صلي الله عليه و آله – : إن الله يحب الناسک النظيف.
رسول خدا – صلي الله عليه و آله – فرمودند: همانا خداوند، عابد پاکيزه را دوست دارد.
«کنز العمال، ح 26000»
137- قال رسول الله – صلي الله عليه و آله – : … أن الثوب يسبح، فإذا اتسخ انقطع تسبيحه.
رسول خدا – صلّي الله عليه و آله – فرمودند: همانا لباس تسبيح (خدا) مي گويد و هر گاه کثيف شود از تسبيح باز مي ايستد.
«کنز العمال، ح 26009»
138- جابر بن عبد الله: أتانا رسول الله – صلي الله عليه و آله – فرأي رجلا شعثا قد تفرق شعره، فقال: أما کان يجد هذا ما يسکن به شعره؟! و رأي رجلا آخر (و) عليه ثياب وسخة فقال: أما کان هذا يجد ماء يغسل به ثوبه؟
جابر بن عبدالله مي گويد: رسول خدا – صلّي الله عليه و آله – به نزد ما آمد و چشمش به مردي افتاد که موهايش ژوليده و دَرهم بود, پس حضرت فرمودند: آيا اين مرد چيزي پيدا نکرد که با آن موهاي خود را مرتب کند؟ و مرد ديگري را ديد که لباس هاي چرکين به تن داشت، فرمودند: آيا اين مرد آبي پيدا نکرده که با آن لباسش را بشويد؟
«سنن أبي داود، ح 4062»
139- قال رسول الله – صلي الله عليه و آله – : إن الله طيب يحب الطيب، نظيف يحب النظافة.
رسول خدا – صلّي الله عليه و آله – فرمودند: خداوند پاک است و شخص پاک را دوست دارد، پاکيزه است و پاکيزگي را دوست دارد.
«صحيح الترمذي، ح 2799»
140- قال الإمام علي – عليه السلام – : نظفوا بيوتکم من حوک العنکبوت، فإن ترکه في البيت يورث الفقر.
امام علي – عليه السّلام – فرمودند: اتاق هاي خود را از تار عنکبوت تميز کنيد، زيرا باقي گذاشتن آن در خانه فقر مي آورد.
«وسائل الشيعه، ج 3، ص 575»
141- قال الإمام علي – عليه السلام – : لا تؤوا التراب خلف الباب، فإنه مأوي الشيطان.
امام علي – عليه السّلام – فرمودند: خاکروبه را پشت در (خانه) جمع نکنيد، زيرا که جايگاه شيطان مي شود.
«وسائل الشيعه، ج 3، ص 572»
142- قال الإمام علي – عليه السلام – : تنظفوا بالماء من النتن الريح الذي يتأذي به، تعهدوا أنفسکم، فإن الله عزوجل يبغض من عباده القاذورة الذي يتأنف به من جلس إليه.
امام علي – عليه السّلام – فرمودند: خودتان را به وسيله آب از بوي نامطبوعي که مايه آزار ديگران است پاکيزه سازيد، به (سر و وضع) خودتان برسيد، زيرا خداوند عزوجل از بندگان کثيف و لاقيد خود که هر که با او مي نشيند از وي بيزار مي شود, نفرت دارد.
«الخصال، ص 620، ح 10»
143- قال رسول الله – صلي الله عليه و آله – : اَلْبِسُوا الْبَياضَ فَاِنَّهُ اَطيَبُ وَ اَطْهَرُ.
پيامبر اكرم – صلي الله عليه و آله – فرمودند: لباس سفيد رنگ بپوشيد كه پاك و پاكيزه‌تر است.
«وسائل الشيعة، ج3، ص355»
144- قال الامام الصادق – عليه السلام – : اَلْكَتّانُ مِنْ لِباسِ الْأنبِياءِ وَ هُوَ يُنْبِتُ اللّحْمَ.
امام صادق – عليه السلام – فرمودند: لباس كتاني لباس انبياء است و آن گوشت را مي‌روياند.
«وسائل الشيعة، ج3، ص157»
145- قال الامام الصادق – عليه السلام – : اَلثَّوْبُ النَّقِيُّ يَكْبِتُ الْعَدُوَّ.
امام صادق – عليه السلام – فرمودند: لباس پاكيزه دشمن را ذليل مي‌نمايد.
«وسائل الشيعة، ج 3، ص346»
146- قال الامام علي – عليه السّلام – : لا تجتمع الصّحةُ و النَّهَمُ.
امام علي – عليه السّلام – فرمودند: سلامتي و شكم بارگي با هم جمع نمي شوند.
«مستدرك الوسائل، ج 3، ص 82»
147- قال الامام علي – عليه السّلام – للحسن ابنه – عليه السّلام – : يا بُنيَّ اَلا اُعلِّمك اَربعَ خِصالٍ تَستغنِي بها عن الطِّب فقال: بَلي يا أميرالمؤمنين. قال: لا تَجْلِسْ علي الطعام إلاّ و أنت جائع و لا تَقُمْ عن الطعام ألاّ و أنت تَشْتَهيهِ و … .
امام علي – عليه السّلام – به فرزندش امام حسن – عليه السّلام – فرمودند: فرزندم! آيا مي خواهي چهار چيز به تو ياد دهم كه به وسيله آنها از مراجعه به پزشك بي نياز شوي؟ عرض كرد: بله يا اميرالمومنين!، حضرت فرمودند: بر سر سفره منشين مگر آنكه گرسنه باشي، در حالي كه هنوز ميل به غذا داري دست از غذا خوردن بكش، عمل جويدن غذا را به خوبي انجام ده و قبل از خواب، خود را از ادرار و مدفوع تخليه نما.
«بحارالانوار، ج 70، ص 187»
148- امام صادق عليهالسلام :
لَيسَ فيما أصلَحَ البَدَنَ إسرافٌ … إنّما الإسرافُ فيما أتلَفَ المالَ وأضَرَّ بالبَدَنِ .
در آنچه بـدن را سـالم نـگه مىدارد اسراف نيست … بلكه اسراف در چيزهايى است كه مال را تلف كند و به بدن زيان رساند .
بحار الأنوار : 75 / 303 / 6 منتخب ميزان الحكمة : 270
149- رسولُ اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم :
مَن تَرَكَ الخَمرَ لغَيرِ اللّه سَقاهُ اللّهُ مِن الرَّحيقِ الَمخْتومِ ، فقالَ عليٌّ عليهالسلام : لغَيرِ اللّه ؟! قالَ : نَعَم واللّه ، صِيانَةً لنفسهِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
هر كه براى غير خدا (هم كه شده) شرابخوارى را رها كند ، خداوند او را از شراب خالص و مُهر شده بنوشاند . على عليهالسلامعرض كرد : براى غير خدا ؟ فرمودند: آرى ، به خدا قسم ؛ براى حفظ (سلامتى) خويش .
بحار الأنوار : 79 / 150 / 64 منتخب ميزان الحكمة : 186
150- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
إيّاكُم وَالجُلوسَ فِي الشَّمسِ ؛ فَإِنَّها تُبلِي الثَّوبَ ، وتُنتِنُ الرّيحَ ، وتُظهِرُ الدّاءَ الدَّفينَ .
از نشستن در آفتاب ، حذر كنيد ؛ چرا كه جامه را كهنه مىكند ، بوى [بدن] را بد مىسازد و درد نهفته را آشكار مىنمايد .
المستدرك على الصحيحين ، جلد 4 ، صفحه 456 ، حديث 8264 عن ابن عبّاس ، كنز العمّال ، جلد 9 ، صفحه 139 ، حديث 25400 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 490
151- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
فِي الشَّمسِ أربَعُ خِصالٍ : تُغَيِّرُ اللَّونَ ، وتُنتِنُ الرّيحَ ، وتُخلِقُ الثِّيابَ ، وتورِثُ الدّاءَ .
در آفتاب ، چهار چيز است : رنگ را ديگرگون مىسازد ، بوى [بدن] را بد مىكند ، جامه را كهنه مىنمايد ، و بيمارى بر جاى مىنهد .
الخصال ، صفحه 249 ، حديث 111 عن موسى بن إبراهيم المروزي عن الإمام الكاظم عليهالسلام ، روضة الواعظين ، صفحه 340 ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 183 ، حديث 2 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 492
152- امام على عليهالسلام :
إذا جَلَسَ أحَدُكُم فِي الشَّمسِ فَليَستَدبِرها بِظَهرِهِ ؛ فَإِنَّها تُظهِرُ الدّاءَ الدَّفينَ .
هر گاه كسى از شما در زير آفتاب مىنشيند ، پشت به خورشيد قرار گيرد؛ چرا كه آفتاب ، بيمارىهاى نهفته را آشكار مىسازد.
بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 183 ، حديث 3 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 492
153- امام على عليهالسلام :
مَن كَثُرَ أكلُهُ قَلَّت صِحَّتُهُ ، وثَقُلَت عَلى نَفسِهِ مُؤنَتُهُ .
هر كس خوردنش بسيار شود ، تندرستىاش كاهش مىيابد و هزينهاش بر وى سنگين مىگردد .
غرر الحكم ، حديث 8903 ، عيون الحكم والمواعظ ، صفحه 434 ، حديث 7500 دانش نامه احاديث پزشكي : 2 / 46
154- امام رضا عليهالسلام :
مَن أرادَ ألاّ يَشتَكِيَ مَثانَتَهُ ، فَلا يَحبِسِ البَولَ ولَو عَلى ظَهرِ دابَّتِهِ.
هر كس مىخواهد مثانهاش به عارضهاى گرفتار نشود ، پيشاب خود را نگه ندارد ، حتّى اگر كه بر پشت مَركب خويش نشسته باشد .
طبّ الإمام الرضا عليهالسلام ، صفحه 35 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 323 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 586
155- امام رضا عليهالسلام :
اُدخُلِ الخَلاءَ لِحاجَةِ الإِنسانِ ، وَالبَث فيهِ بِقَدرِ ما تَقضي حاجَتَكَ ، ولا تُطِل فيهِ ؛ فَإِنَّ ذلِكَ يورِثُ الدّاءَ الدَّفينَ .
براى قضاى حاجت ، به آبريزگاه برو و در آنجا به همان اندازه كه قضاى حاجت كنى ، بمان و آن را به درازا مكشان ؛ چرا كه اين كار ، درد نهفته را در پى مىآورد .
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 317 ، دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 438 در بحار الأنوار به جاى «الداء الدفين ( درد نهفته در داخل انسان )» عبارت «داء الفيل (پاخره و پافيلى )» آمده است . علاّمه مجلسى ، در توضيح روايت مىگويد : به وجود آمدن پاخره در اثر زياد نشستن در آبريزگاه ، شايد بهخاطر موادّى باشد كه از قسمتهاى بالاى بدن به طرف پاها سرازير شده و موجب ضعف و سستى آنها مىشود.
156- امام كاظم عليهالسلام :
السِّواكُ فِي الخَلاءِ يورِثُ البَخَرَ .
مسواك زدن در آبريزگاه ، بد بويى دهان را در پى مىآورد .
كتاب من لا يحضره الفقيه ، جلد 1 ، صفحه 52 ، حديث 110 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 396
157- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
كَبُرَ مَقتاً عِندَ اللّه الأَكلُ مِن غَيرِ جوعٍ ، وَالنّومُ مِن غَيرِ سَهَرٍ .
خوردن بدون گرسنگى و خوابيدن بدون بيدارى كشيدن [و احساس نياز به خواب] ، نزد خداوند ، گناهى سهمگين است .
الفردوس ، جلد 3 ، صفحه 306 ، حديث 4920 عن عبد اللّه بن عمرو ، كنز العمّال ، جلد 16 ، صفحه 80 ، حديث 44011 دانش نامه احاديث پزشكي : 2 / 84
158- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
إذا نامَ أحَدُكُم وفي يَدِهِ ريحُ غَمَرٍ ، فَلَم يَغسِل يَدَهُ فَأَصابَهُ شَيءٌ ، فَلا يَلومَنَّ إلاّ نَفسَهُ .
اگر كسى از شما در حالى خوابيد كه در دستانش بوى گوشت بود و آن را نشست و آنگاه عارضهاى به وى رسيد ، مباد جز خويش را نكوهش كند .
كنز العمّال ، جلد 15 ، صفحه 243 ، حديث 40768 دانش نامه احاديث پزشكي : 2 / 66
159- امام كاظم عليهالسلام :
عَلاماتُ الدَّمِ أربَعٌ : الحِكَّةُ ، وَالبَثرَةُ وَالنُّعاسُ ، وَالدَّوَرانُ .
خون (غلبه خون) را چهار نشانى است : خارش ، جوش ، چرتزدگى و سرگيجه .
الخصال ، صفحه 250 ، حديث 115 عن يونس بن عبدالرحمن ، روضة الواعظين ، صفحه 340 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 97 ، حديث 12 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 458
160-امام رضا عليهالسلام :
مَن أرادَ ألاّ يَشتَكِيَ اُذُنَهُ ، فَليَجعَل فيها عِندَ النَّومِ قُطنَةً .
هر كس مىخواهد گوشهايش درد نگيرد ، به هنگام خواب در آنها پنبه بگذارد .
طبّ الإمام الرضا عليهالسلام ، صفحه 37 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 324 وفيه «يؤلمه» بدل «يشتكي» دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 318
161- امام حسين عليهالسلام :
قالَ لي رَسولُ اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم : يا بُنَيَّ ، نَم عَلى قَفاكَ يَخمَص بَطنُكَ ، وَاشرَبِ الماءَ مَصّا يَمرَأكَ أكلُكَ ، وَاكتَحِل وَترا يُضِئ لَكَ بَصَرُكَ ، وَادَّهِن غِبّا تَتَشَبَّه بِسُنَّةِ نَبِيِّكَ .
پيامبر خدا به من فرمودند: «فرزندم! به پشت بخواب تا شكمت كوچك شود ، آب را به مكيدن بنوش تا خوردنت بر تو گوارا آيد ، به شمارِ دفعات فرد ، سرمه بكش تا چشمانت روشن شود و يك روز در ميان ، روغن بزن تا به سنّت پيامبر خويش ، عمل كرده باشى».
دعائم الإسلام ، جلد 2 ، صفحه 164 ، حديث 591 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 300
162- امام صادق عليهالسلام :
السُّنَّةُ فِي النّورَةِ في كُلِّ خَمسَةَ عَشَرَ يَوماً ، فَإِن أتَت عَلَيكَ عِشرونَ يَوماً ولَيسَ عِندَكَ فَاستَقرِض عَلَى اللّهِ .
سنّت در مورد نوره ، آن است كه هر پانزده روز يك بار انجام شود . اگر بيست روز بر تو گذشت و اين كار را انجام ندادى و هيچ چيز هم براى خريد آن نداشتى ، به حساب خداوند ، قرض كن .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 506 ، حديث 9
163- امام صادق عليهالسلام :
التَّنَظُّفُ بِالموسى في كُلِّ سَبعٍ، وبِالنّورَةِ فيكُلِّ خَمسَةَ عَشَرَ يَوماً؛
زدودن موها با تيغ در هر هفت روز ، و با نوره در هر پانزده روز ، پسنديده است .
مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 138 ، حديث 346 ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 83 ، حديث 1
164- امام على عليهالسلام :
اُحِبُّ لِلمُؤمِنِ أن يَطلِيَ في كُلِّ خَمسَةَ عَشَرَ يَوماً ؛
براى مؤمن ، اين را دوست دارم كه در هر پانزده روز يك بار ، موزدايى كند .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 506 ، حديث 8
165- امام كاظم عليهالسلام :
غَسلُ الرَّأسِ بِالسِّدرِ يَجلِبُ الرِّزقَ جَلباً ؛
شستن سر با سدر ، روزىآور است .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 504 ، حديث 6
166- لا تَتَّكِ فِي الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ يُذيبُ شَحمَ الكُليَتَينِ ، ولا تُسَرِّح فِي الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ يُرِقُّ الشَّعرَ . . . ولاتَتَدَلَّك بِالخَزَفِ ؛ فَإِنَّهُ يورِثُ البَرَصَ ، ولا تَمسَح وَجهَكَ بِالإِزارِ ؛ فَإِنَّهُ يَذهَبُ بِماءِ الوَجهِ ؛
در حمّام ، تكيه نزن ؛ چرا كه چربى كليهها را ذوب مىكند . در حمّام ، شانه مزن ؛ چرا كه مو را باريك مىكند . سفال(سنگپا) را به تن ممال ؛ چرا كه پيسى مىآورد . لُنگ را نيز بر صورت خود مكش ؛ چرا كه آبِ روى را مىبَرَد .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 501 ، حديث 24
167- امام صادق عليهالسلام :
إيّاكَ والتَّمَشُّطَ فِي الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ يورِثُ وَباءَ الشَّعرِ ؛
از شانه كردن در حمّام بپرهيز ؛ چرا كه وباى مو مىآورد .
علل الشرائع ، صفحه 292 ، حديث 1
168- الإمام عليّ عليهالسلام
– كانَ يَقولُ: ألا لا يَستَلقِيَنَّ أحَدُكُم فِي الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ يُذيبُ شَحمَ الكُليَتَينِ ، ولا يَدلُكَنَّ رِجلَيهِ بِالخَزَفِ ؛ فَإِنَّهُ يورِثُ الجُذامَ .
امام على عليهالسلام :
زنهار! مبادا كه كسى در حمّام ، به پشت بخوابد ؛ زيرا اين كار ، چربى كليهها را ذوب مىكند ؛ و مبادا كسى پاهاى خود را سفال (سنگ پا) بكشد ؛ زيرا اين كار ، جذام مىآورد .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 500 ، حديث 19 عن عمر بن يزيد عن الإمام الصادق عليهالسلام ، مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 134 ، حديث 332 وفيه «رجله» بدل «رجليه» ، بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 81 ، حديث 22 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 496
169- امام رضا عليهالسلام :
مَنِ اغتَسَلَ مِنَ الماءِ الّذي قَدِ اغتُسِلَ فيهِ فَأَصابَهُ الجُذامُ فَلا يَلومَنَّ إلاّ نَفسَهُ ؛
هر كس با آبى غسل كند كه پيشتر در آن غسل شده است و بدين سبب به جذام مبتلا شود ، كسى جز خود را نكوهش نكند .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 503 ، حديث 38 عن محمّد بن عليّ بن جعفر دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 496
170- امام رضا عليهالسلام :
إذا أرَدتَ ألاّ يَظهَرَ في بَدَنِكَ بَثرَةٌ ولا غَيرُها ، فَابدَأ عِندَ دُخولِ الحَمّامِ بِدُهنِ بَدَنِكَ ، بِدُهنِ البَنَفسَجِ ؛
اگر مىخواهى كه در بدنت جوش و جز آن رُخ ننمايد ، هنگام در آمدن به حمّام ، چرب كردن بدن خود را به روغن بنفشه ، آغاز كن .
طبّ الإمام الرضا عليهالسلام ، صفحه 31 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 322 وفيه « فدهِّن» بدل «بدهن» دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 474
171- امام كاظم عليهالسلام :
شَعرُ الجَسَدِ إذا طالَ قَطَعَ ماءَ الصُّلبِ ، وأرخَى المَفاصِلَ ، ووَرَّثَ الضَّعفَ ، وَالسِّلَّ ، وإنَّ النّورَةَ تَزيدُ في ماءِ الصُّلبِ ، وتُقَوِّي البَدَنَ ، وتَزيدُ في شَحمِ الكُليَتَينِ ، وتُسمِنُ البَدَنَ ؛
موى سر ، چون بلند شود ، آب كمر از جريان مىافتد ، مفاصل ، سست مىشوند و ضعف و سِل به دنبال مىآورد . امّا نوره ، آب كمر را افزون مىسازد ، بدن را تقويت مىكند ، بر پيهِ كليهها مىافزايد و بدن را چاق مىكند .
بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 91 ، حديث 12 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 642
172- امام على عليهالسلام :
النّورَةُ نُشرَةٌ وطَهورٌ لِلجَسَدِ ؛
نوره، يك تعويذ (نگه دارنده) و مايه پاكى بدن است .
الكافي، جلد 6 ، صفحه 506 ، حديث 7
173- امام صادق عليهالسلام :
إيّاكَ وشُربَ الماءِ البارِدِ وَالفُقّاعِ فِي الحَمّامِ ؛ فَإِنَّهُ يُفسِدُ المَعِدَةَ ؛
از نوشيدن آب سرد و فقّاع در حمّام حذر كن ؛ چرا كه معده را تباه مىكند .
من لايحضره الفقيه ، جلد 1 ، صفحه 113 ، حديث 232 ، الأمالي للصدوق ، صفحه 445 ، حديث 595
174- امام رضا عليهالسلام :
الاِغتِسالُ بِالماءِ البارِدِ بَعدَ أكلِ السَّمَكِ يورِثُ الفالِجَ ؛
غسل كردن با آب سرد پس از خوردن ماهى ، سستْ اندامى در پى مىآورد.
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 321 نقلاً عن طبّ الإمام الرضا عليهالسلام ، صفحه 26 وفيه « فإنّ الماء» بدل «الاغتسال بالماء» دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 274
175- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
غَسلُ القَدَمَينِ بِالماءِ البارِدِ عَقيبَ الخُروجِ مِنَ الحَمّامِ أمانٌ مِنَ الصُّداعِ ؛
شستن پاها با آب سرد پس از بيرون آمدن از حمّام ، مايه ايمنى از سردرد است.
كنز العمّال ، جلد 10 ، صفحه 48 ، حديث 28300 نقلاً عن أبي نعيم في الطبّ عن أبي هريرة دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 262
176- امام رضا عليهالسلام :
. . . ومَنفَعَةُ الحَمّامِ تُؤَدّي إلَى الاِعتِدالِ ، ويُنَقِّي الدَّرَنَ ، ويُلَيِّنُ العَصَبَ وَالعُروقَ ، ويُقَوِّي الأَعضاءَ الكِبارَ ، ويُذيبُ الفُضولَ وَالعُفوناتِ .
فايده حمّام كردن آن است كه به اعتدال مىانجامد ، چرك را مىزدايد ، پِى و رگها را نرم مىسازد ، اندامهاى بزرگ را تقويت مىكند ، و مواد زايد و عفونتها را نيز ذوب مىكند.
طبّ الإمام الرضا عليهالسلام ، صفحه 29 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 322 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 260
177- امام كاظم عليهالسلام :
الحَمّامُ يَومٌ ويَومٌ لا يُكْثِرُ اللّحْمَ ، وإدْمانُهُ كلَّ يَومٍ يُذيبُ شَحْمَ الكُلْيتَينِ ؛
يك روز در ميان حمّام رفتن انسان را چاق مىكند وهر روز حمّام رفتن چربى كليهها را آب مىكند .
مكارم الأخلاق : 1 / 126 / 303
178- امام صادق عليهالسلام :
ثَلاثٌ يَهْدِمْنَ البدَنَ ورُبّما قَتَلْنَ : أكْلُ القَديدِ الغابِّ ، ودُخولُ الحَمّامِ على البِطْنَةِ ، ونِكاحُ العَجائزِ ؛
سه چيز بدن را تباه مىكند و چه بسا كُشنده است : خوردن آبگوشت شب مانده ، حمّام رفتن با شكم پر و نزديكى كردن با زنان سالخورده .
بحار الأنوار : 76 / 75 / 19
179- امام صادق عليهالسلام :
لا تَدخُلِ الحَمّامَ إلاّ وفي جَوفِكَ شَيءٌ يُطفِئُ عنكَ وهَجَ المَعِدَةِ ، وهُو أقْوى للبَدَنِ . ولا تَدخُلْهُ وأنتَ مُمْتَلئٌ مِن الطَّعام ؛
زمانى حمّام برو كه در معدهات اندك چيزى كه حرارت آن را فرو نشاند باشد . اين براى تقويت بدن تو بهتر است . باشكم پر نيز حمّام نرو .
مكارم الأخلاق : 1 / 125 / 298 منتخب ميزان الحكمة : 166
180- امام على عليهالسلام :
نِعْمَ البَيتُ الحَمّامُ ؛ تُذكَرُ فيهِ النّارُ ، ويَذهَبُ بالدَّرَنِ .
چه نيكو سرايى است حمّام ؛ آتش (دوزخ) را به ياد مىآورد و چرك را (از تن) مىبرد .
الفقيه : 1 / 115 / 237 منتخب ميزان الحكمة : 166
181- امام رضا عليهالسلام :
الجِماعُ بَعدَ الجِماعِ مِن غَيرِ أن يَكونَ بَينَهُما غُسلٌ ؛ يورِثُ لِلوَلَدِ الجُنونَ؛
آميزش پس از آميزش، بى آن كه ميان آنها غسلى صورت پذيرفته باشد، ديوانگى فرزند را در پى مىآورَد.
طبّ الإمام الرضا عليهالسلام ، صفحه 28 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 321 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 268
182- امام على عليهالسلام :
مَن أرادَ البَقاءَ ولا بَقاءَ فَلْيُباكِرِ الغَداءَ ، وَليُجَوِّدِ الحِذاءَ ، وَليُخَفِّفِ الرِّداءَ ،وَلْيُقِلَّ غُشْيانَ النِّساءِ ؛
هر كس طالب ماندن است ، كه البته ماندنى در كار نيست ؛ صبح زود صبحانه بخورد ، كفشِ خوب بپوشد ، قرض خود را كم كند و با زنان كمتر آميزش كند .
عيون أخبار الرضا عليهالسلام : 2 / 38 / 112 منتخب ميزان الحكمة : 408
183- امام على عليهالسلام :
لا رَزِيَّةَ أعظَمُ مِن دَوامِ سُقمِ الجَسَدِ ؛
مصيبتى سختتر از استمرار ناتندرستى نيست .
غرر الحكم ، حديث 10726 ، عيون الحكم والمواعظ ، صفحه 540 ، حديث 9997 دانش نامه احاديث پزشكي : 1 / 134
184- پيامبر خدا(صلی الله عليه و آله):
سافِرُوا تَصِحُّوا وتَسلِمُوا؛
سفر كنيد تا تن درست و سالم بمانيد.
دانشنامه احاديث پزشكى: ج 1 ص 95 ح 82
185- قال رسولُ اللّه(صلى الله عليه و آله وسلم):
لَولا أن أشُقَّ على اُمَّتي لأَمَرتُهُم بِالسِّواكِ مَع كُلِّ صلاةٍ ؛
اگر ترس از سختگيرى بر امّتم نبود ، دستور مى دادم كه با هر نمازى مسواك زنند .
الكافي : 3/22/1 .
185امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا عَيشَ أهنَأٌ مِنَ العافِيَةِ ؛
آسايشى گواراتر از عافيت نيست .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10728
186- امام علي(عليه السلام) فرمودند:
لا لِباسَ أجمَلُ مِنَ السَّلامَةِ ؛
هيچ لباسى زيباتر از سلامت نيست .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث10635
187- امام علي(عليه السلام) فرمودند:
صِحَّةُ الاَجسامِ مِن أهنَإ الأقسامِ ؛
سلامت جسم از گواراترين بهرههاست .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5812
188- امام علي(عليه السلام) فرمودند:
شَيئانِ لاَ يعرِفُ فَضلَهُما اِلاَّمَن فَقَدَهُما ؛ الشَّبابُ وَ العافِيَةُ ؛
دو نعمت است كه قدر آنها را نمىداند مگر كسى كه از دستشان مىدهد : جوانى و تندرستى .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث5764
189- امام علي(عليه السلام) فرمودند:
ثَمَرَةُ الحَزمِ السَّلامَةُ ؛
سلامتى ، ميوه دورانديشى است .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث4590
190- امام علي(عليه السلام) فرمودند:
تَوقَّوا البَردَ في أوَّلِهِ وَ تَلَقَّوهُ فِي آخِرِهِ، فَإنَّهُ يَفعَلُ فِى الأبدانِ كَما يَفعَلُ فِى الأغصانِ أوَّلُهُ يُحرِقُ وَ آخِرُهُ يُورِقُ ؛
در آغاز سرما (فصل پاييز) خود را از سرما نگه داريد و در آخرش (فصل بهار) خود را به آن بسپاريد ؛ زيرا سرما با تنها همان مىكند كه با شاخههاى درخت : در آغاز مىسوزاند و در پايان، به برگ و بار مىنشاند .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث4551
191- امام علي(عليه السلام) فرمودند:
بادِر شَبابَكَ قَبلَ هَرَمِكَ وَ صِحَّتَكَ قَبلَ سُقمِكَ ؛
جوانىات را پيش از پيرى، و سلامتىات را پيش از بيمارى درياب .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث4381
192- امام علي(عليه السلام) فرمودند:
بِصِحَّةِ المِزاجِ تُوجَدُ لَذَّةُ الطَّعمِ ؛
با سلامت مزاج، گوارايى غذا احساس مىشود .
غرر الحكم و درر الكلم، حديث4289
193- حضرت امام موسى کاظم (عليه السلام) فرمودند:
لا تستغنى شیعتنا عن أربع: خمرة یصلى علیها و خاتم یتختم به و سواک یستاک به و سبحة من طین قبر أبى عبدالله علیه السلام؛
پیروان ما از چهار چیز بىنیاز نیستند:
۱ ـ سجادهاى که بر روى آن نماز خوانده شود.
۲ ـ انگشترى که در انگشت باشد.
۳ ـ مسواکى که با آن دندانها را مسواک کنند.
۴ ـ تسبیحى از خاک مرقد امام حسین (عليه السلام)
تهذیب الاحکام، ج ۶، ص ۷۵
194- امام صادق عليهالسلام :
الحِنّاءُ يَذهَبُ بِالسَّهَكِ ، ويَزيدُ في ماءِ الوَجهِ ، ويُطَيِّبُ النَّكهَةَ ، ويُحَسِّنُ الوَلَدَ ؛
حنا كردن ، بدبويى عَرَق را از ميان مىبَرَد ، بر طراوت و تازگى چهره مىافزايد ، بوى دهان را خوش مىسازد و فرزند را نكو مىكند .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 484 ، حديث 5
195- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
اِختَضِبوا بِالحِنّاءِ ؛ فَإِنَّهُ يَجلُو البَصَرَ ، ويُنبِتُ الشَّعرَ ، ويُطَيِّبُ الرّيحَ ، ويُسَكِّنُ الزَّوجَةَ ؛
به حنا خضاب بنديد؛ چرا كه ديده را جلا مىدهد ، مو بر مىروياند ، بو را خوش مىسازد و همسر مرد را آرامش مىبخشد.
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 483 ، حديث 4
196- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
الحِنّاءُ خِضابُ الإِسلامِ ؛ يَزيدُ فِي المُؤمِنِ عَمَلَهُ، ويَذهَبُ بِالصُّداعِ، ويُحِدُّ البَصَرَ ، ويَزيدُ فِي الوِقاعِ ، وهُوَ سَيِّدُ الرَّياحينِ فِي الدُّنيا وَالآخِرَةِ؛
حنا، خضاب اسلام است؛ بر [ثواب] عمل مؤمن مىافزايد ، سردرد را از ميان مىبَرَد ، چشم را تيزبين مىكند ، قدرت آميزش را افزون مىسازد و مهترِ گياهان خوشبو در دنيا و آخرت است.
طبّ النبيّ صلى الله عليه و آله و سلّم، ص10 و مكارم الأخلاق، ج1، ص189، ح558
197- امام على عليهالسلام :
الدُّهنُ يُلَيِّنُ البَشَرَةَ ، ويَزيدُ فِي الدِّماغِ ، ويُسَهِّلُ مَجارِيَ الماءِ ، ويُذهِبُ القَشَفَ ، ويُسفِرُ اللَّونَ ؛
روغن ، پوست را نرم مىكند ، بر توان مغز مىافزايد ، مجارى آب را در بدن مىگشايد ، كثافت پوست را از ميان مىبَرَد و رنگ را روشنتر مىكند .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 519 ، حديث 1 وح 4
198- امام رضا عليهالسلام :
مَن أرادَ ألاّ تُشقَقَ شَفَتاهُ ، ولا يَخرُجَ فيها ناسورٌ ، فَليُدَهِّن حاجِبَيهِ ؛
هر كس مىخواهد كه لبهايش نتركد و از آن ناسور بيرون نزند ، به ابروهاى خود ، روغن بمالد.
طبّ الإمام الرضا عليهالسلام ، ص40 و بحار الأنوار ، ج62 ، ص325
199- امام باقر عليهالسلام :
دُهنُ الَّليلِ يَجري فِي العُروقِ ، ويُرَوِّي البَشَرَةَ ، ويُبَيِّضُ الوَجهَ ؛
روغن [ماليدن] شبانه ، در رگها جريان مىيابد و پوست را آبيارى و چهره را سفيد مىكند .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 519 ، حديث 5
200- امام رضا عليهالسلام :
إذا أرَدتَ ألاّ يَظهَرَ في بَدَنِكَ بَثرَةٌ ولا غَيرُها ، فَابدَأ عِندَ دُخولِ الحَمّامِ بِدُهنِ بَدَنِكَ ، بِدُهنِ البَنَفسَجِ؛
اگر مىخواهى كه در بدنت جوش و جز آن رُخ ننمايد ، هنگام در آمدن به حمّام ، چرب كردن بدن خود را به روغن بنفشه ، آغاز كن .
طبّ الإمام الرضا عليهالسلام ، ص31 و بحار الأنوار ، ج62 ، ص322
201- امام على عليهالسلام :
اِدَّهِنوا بِالزَّيتِ وَائتَدِموا بِهِ ؛ فَإِنَّهُ دُهنَةُ الأَخيارِ ، وإدامُ المُصطَفَينَ ؛
به روغن زيتون ، خود را چرب كنيد و از آن، خورش سازيد ؛ چرا كه آن ، روغنِ نيكان و خورش برگزيدگان است .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 331 ، حديث 4
202- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
كُلُوا الزَّيتَ ، وَادَّهِنوا بِالزَّيتِ ؛ فَإِنَّهُ مِن شَجَرَةٍ مُبارَكَةٍ ؛
زيتون بخوريد و خود را با روغن زيتون چرب كنيد ؛ چرا كه آن ، از درختى خجسته است .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 331 ، حديث 1
203- امام صادق عليهالسلام :
البَنَفسَجُ سَيِّدُ أدهانِكُم ؛
بنفشه ، مِهتر همه روغنهاى شماست .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 521 ، حديث 1
204- امام صادق عليهالسلام :
فَضلُ البَنَفسَجِ عَلَى الأَدهانِ كَفَضلِ الإِسلامِ عَلَى الأَديانِ . نِعمَ الدُّهنُ البَنَفسَجُ ، لَيَذهَبُ بِالدّاءِ مِنَ الرَّأسِ وَالعَينَينِ ، فَادَّهِنوا بِهِ ؛
برترى بنفشه بر ديگر روغنها به سان برترى اسلام بر ديگر اديان است . بنفشه ، خوب روغنى است! درد را از سر و چشمان مىبرد . خود را بدان ، چرب كنيد .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 521 ، حديث 5
205- امام صادق عليهالسلام :
غَسلُ الرَّأسِ بِالخَطمِيِّ أمانٌ مِنَ الصُّداعِ وبَراءَةٌ مِنَ الفَقرِ، وطَهورٌ لِلرَّأسِ مِنَ الحَزازَةِ ؛
شستن سر با خَطْمى ، مايه ايمنى از سردرد ، بركنار ماندن از فقر ، و پاكيزگى سر از سبوسه است .
بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 86 ، حديث 1
206- امام كاظم عليهالسلام :
إنَّ شَعرَ الرَّأسِ إذا طالَ ضَعُفَ البَصَرُ ، وذَهَبَ بِضَوءِ نورِهِ . وطَمُّ الشَّعرِ ؛ يُجلِي البَصَرَ ، ويَزيدُ في ضَوءِ نورِهِ ؛
موى سر ، اگر بلند شود ، ديده به ضعف مىگرايد و فروغِ نورش مىرود؛ امّا كوتاه كردن مو ، ديده را جلا مىدهد و بر فروغ نور آن مىافزايد.
بحار الأنوار ، جلد 76 ، صفحه 85 ، حديث 10
207- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
مَنِ اتَّخذَ شَعرا فليُحْسِنْ وَلايَتَهُ ، أو لِيَجُزَّهُ ؛
هـر كـس مو بگذارد بايد خوب به آن برسد و گرنه كوتاهش كند .
وسائل الشيعه : 1 / 432 / 1
208- عن ابن سنان :
سألتُ الصادق عليهالسلام عن إطالة الشعر ، فَقالَ : كانَ أصحابُ رسول اللّه صلى الله عليه و آله و سلّم مُقَصِّرين؛ يَعنِي الطَّمَّ؛
به نقل از ابن سنان: به امام صادق عليهالسلام گفتم : درباره بلند كردن موها چه مىفرمايى؟
فرمود ند: ياران حضرت محمّد صلى الله عليه و آله و سلّم ، موهاى خود را مىزدند ؛ يعنى كوتاه مىكردند .
مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 139 ، حديث 350
209- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
كَثرَةُ تَسريحِ الرَّأسِ تَذهَبُ بِالوَباءِ ، وتَجلِبُ الرِّزقَ ، وتَزيدُ فِي الجِماعِ ؛
فراوان شانه زدن موها ، وَبا را از ميان مىبَرَد ، روزى مىآورد و بر قدرت انسان براى نزديكى مىافزايد .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 489 ، حديث 6
210- عن ابن فَضّال عمّن ذكره عن الإمام الصادق عليهالسلام ، قال :
ذَكَرنَا الأَخذَ مِنَ الشّارِبِ ، فَقالَ : نُشرَةٌ ، وهُوَ مِنَ السُّنَّةِ؛
به نقل از ابن فضّال ، از راوىاى كه خود از وى نام برده است -: [نزد امام صادق عليهالسلام ] از كوتاه كردن سبيل سخن به ميان آورديم . فرمودند: اين عمل ، نوعى پيشگيرى از بيمارى و عمل به سنّت پيامبر صلى الله عليه و آله و سلّم است .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 487 ، حديث 8
211- امام صادق عليهالسلام :
خُذ مِن شارِبِكَ وأظفارِكَ في كُلِّ جُمُعَةٍ ؛ فَإِن لَم يَكُن فيها شَيءٌ فَحُكَّها لا يُصيبُكَ جُنونٌ ولا جُذامٌ ولا بَرَصٌ ؛
در هر جمعه ، اندكى از سبيل و ناخنهاى خود را بگير؛ و اگر هم چيزى وجود نداشته باشد ، آن را [كمى] بساى ، ديوانگى ، جذام و پيسى به تو نمىرسد.
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 490 ، حديث 3
212- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
مَن قَلَّمَ أظفارَهُ يَومَ السَّبتِ ويَومَ الخَميسِ وأخَذَ مِن شارِبِهِ عوفِيَ مِن وَجَعِ الضِّرسِ ، ووَجَعِ العَينِ ؛
هر كس در روز پنجشنبه و شنبه ، ناخنهاى خود را كوتاه كند و قدرى از سبيل خود بگيرد ، از دندانْ درد و دردِ چشمْ در امان باشد.
من لا يحضره الفقيه ، جلد 1 ، صفحه 128 ، حديث 312
213- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
لا يُطَوِّلَنَّ أحَدُكُم شارِبَهُ ؛ فَإِنَّ الشَّيطانَ يَتَّخِذُهُ مَخبَأً يَستَتِرُ بِهِ ؛
مبادا كه كسى از شما سبيل خود را بلند كند ؛ زيرا شيطان، آن را مخفيگاه مىگيرد و در آن، پنهان مىشود.
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 488 ، حديث 11
214- امام صادق عليهالسلام :
تَسريحُ الرَّأسِ يَقطَعُ البَلغَمَ ، وتسَريحُ الحاجِبَينِ أمانٌ مِنَ الجُذامِ ، وتَسريحُ العارِضَينِ يَشُدُّ الأَضراسَ ؛
شانه كردن موى سر ، بلغم را از ميان مىبَرَد ، شانهزدن ابروها ، ايمنى از جذام است و شانهزدن موى گونهها ، دندانها را استحكام مىدهد .
مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 167 ، حديث 480
215- امام صادق عليهالسلام :
المَشطُ لِلِّحيَةِ يَشُدُّ الأَضراسَ؛
شانه زدن ريش ، دندانها را استحكام مىبخشد .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 488 ، حديث 1
216- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
إنّ اللّهَ تعالى جميلٌ يُحِبُّ الجَمالَ ، ويُحِبُّ أنْ يَرى أثَرَ نِعمَتِهِ على عَبدِهِ ، ويُبغِضُ البُؤْسَ والتَّباؤسَ؛
خداوند متعال زيباست، زيبايى را دوست دارد و دوست دارد اثر نعمت خود را در بندهاش ببيند. او فقر و فقرنمايى را دشمن دارد .
كنز العمّال : 17166
217- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
لِيَأخُذْ أحدُكُم مِن شارِبهِ والشَّعْرِ الّذي في أنْفِهِ ، ولْيَتَعاهَدْ نَفْسَهُ ، فإنَّ ذلك يَزيدُ في جمَالِهِ؛
هر كس از شما بايد مقدارى از سبيل و موهاى بينى خود را بگيرد و به خود برسد ؛ زيرا اين كارها بر زيبايى مىافزايد .
قرب الإسناد : 67 / 215
218- امام على عليهالسلام :
لِيَتَزَيَّنْ أحدُكُم لأخيهِالمُسلمِ إذا أتاهُ كما يَتَزَيَّنُ للغَريبِ الذي يُحِبُّ أن يَراهُ في أحسَنِ الهَيئَةِ؛
هر يك از شما ، همان گونه كه خود را براى غريبهاى كه دوست دارد وى را در بهترين حالت ببيند ، آراسته و مرتب مىكند ، براى رفتن نزد برادر مسلمانش نيز خود را بيارايد .
بحار الأنوار : 79 / 298 / 3
219- امام على عليهالسلام :
سُمونُ البَقَرِ شِفاءٌ؛
روغن گاو ، شفاست .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 335 ، حديث 1
220- امام صادق عليهالسلام :
اللّوبِيا يَطرُدُ الرِّياحَ المُستَبطِنَةَ ؛
لوبيا ، بادهاى نهفته درون را دور مىكند .
الكافي ، ج 6 ، ص 344 ، ح 4
221- امام رضا عليهالسلام :
الاِغتِسالُ بِالماءِ البارِدِ بَعدَ أكلِ السَّمَكِ يورِثُ الفالِجَ ؛
غسل كردن با آب سرد پس از خوردن ماهى ، سستْ اندامى در پى مىآورد.
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 321
222- امام صادق عليهالسلام :
الرّيحُ الطَّيِّبَةُ تَشُدُّ العَقلَ ، و تَزيدُ فِي الباهِ؛
بوى خوش ، قلب را استوارى مىبخشد و بر توان جنسى مىافزايد .
بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 275
223- امام على (عليهالسلام) فرمودند:
الطِّيبُ نُشْرَةٌ؛
بوى خوش، درمانگر است.
نهج البلاغه، حكمت 400
224- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
إنَّ الرّيحَ الطَّيِّبَةَ تَشُدُّ القَلبَ ، وتَزيدُ فِي الجِماعِ؛
بوى خوش، قلب را استوارى مىبخشد و بر توان همبسترى مى افزايد .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 510 ، حديث 3
225- امام كاظم عليهالسلام :
لا يَنبَغِي للرَّجُلِ أن يَدَعَ الطِّيبَ في كُلِّ يَومٍ ، فإن لَم يَقدِرْ علَيهِ فَيَومٌ ويَومٌ لا ، فإن لَم يَقدِرْ ففي كُلِّ جُمُعَةٍ و لا يَدَعْ ؛
شايسته است كه مرد هر روز از بوى خوش استفاده كند ؛ اگر هر روز نتوانست ، يك روز در ميان عطر زند و چنانچه اين هم مقدورش نبود جمعهها را ترك نكند .
الكافي : 6 / 510 / 4
226- امام رضا عليهالسلام :
الطِّيبُ مِن أخلاقِ الأنبياءِ؛
عطر زدن از اخلاق پيامبران است .
الكافي : 6 / 510 / 1
227- امام رضا عليهالسلام :
ثَلاثٌ مِن سُنَنِ المُرسَلينَ : العَطَرُ ، وأخذُ الشَّعرِ ، وكَثرَةُ الطَّروقَةِ؛
از سنّتهاى پيامبران است : عطر زدن ، كوتاه كردن مو و فراوانىِ آميزش .
الكافي ، جلد 5 ، صفحه 320 ، حديث 3
228- امام على عليهالسلام :
اِستِجادَةُ الحِذاءِ ؛ وِقايَةٌ لِلبَدَنِ ، و عَونٌ عَلَى الصَّلاةِ وَالطَّهورِ؛
كفش خوب به پا كردن ، مايه نگهدارى بدن است و يارىدهندهاى است بر نماز و طهارت .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 462 ، حديث 1
229- امام على عليهالسلام :
مَن أرادَ البَقاءَ ولا بَقاءَ فَلْيُباكِرِ الغَداءَ ، وَليُجَوِّدِ الحِذاءَ ، وَليُخَفِّفِ الرِّداءَ .
هر كس طالب ماندن است ، كه البته ماندنى در كار نيست ؛ صبح زود صبحانه بخورد ، كفشِ خوب بپوشد، قرض خود را كم كند .
عيون أخبار الرضا عليهالسلام : 2 / 38 / 112
230- امام صادق عليهالسلام :
وَطِئَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله و سلّم الرَّمضاءَ فَأَحرَقَتهُ ، فَوَطِئَ عَلَى الرِّجلَةِ ؛ وهِيَ البَقلَةُ الحَمقاءُ ، فَسَكَنَ عَنهُ حَرُّ الرَّمضاءِ ، فَدَعا لَها وكانَ يُحِبُّها صلى الله عليه و آله و سلّم ويَقولُ : مِن بَقلَةٍ ما أبرَكَها؛
پيامبر خدا بر زمين سوختهاى پا نهاد و آن زمين ، پايش را سوزاند . پس ، پاى خويش را بر خُرفه نهاد و در نتيجه ، سوزش حاصل از زمين سوخته ، فرو نشست . از آن پس ، پيامبر صلى الله عليه و آله و سلّم خُرفه را دوست داشت ، براى آن دعا مىكرد و مىگفت : چه گياه پُر بركتى است!
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 367
231- امام حسين عليهالسلام :
قالَ لي رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله و سلّم : يا بُنَيَّ . . . وَاستَجِدِ النِّعالَ ؛ فَإِنَّها خَلاخيلُ الرِّجالِ ؛
پيامبر خدا به من فرمودند: فرزندم! . . . كفش خوب به پا كن كه كفش ، خلخالِ (زينت پاى) مردان است .
دعائم الإسلام ، جلد 2 ، صفحه 164 ، حديث 591
232- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
دُمْ على الطَّهـارَةِ يُوَسَّعْ علَيكَ في الرِّزقِ؛
پيوسته در حال طهارت و پاكيزگى باش، روزيت افزايش مىيابد.
كنز العمّال : 44154
233- امام صادق(عليه السلام) مي فرمايند :
الخِلالُ بَعدَ الطَّعامِ ؛ يَشُدُّ اللِّثاتِ ، ويَجلِبُ الرِّزقَ ، ويُطَيِّبُ النَّكهَةَ؛
خلال كردن پس از [خوردن] غذا ، لثهها را محكم مىكند، روزى مىآورد و بوى دهان را خوش مىسازد.
إحقاق الحقّ ، جلد 12 ، صفحه 283
234- عن أحمد بن عبد اللّه الأسدي عن رجل عن الإمام الصادق عليهالسلام :
ناوَلَ النَّبِيُّ صلى الله عليه و آله و سلّم جَعفَرَ بنَ أبي طالِبٍ عليهالسلام خِلالاً ، فَقالَ لَهُ :
يا جَعفَرُ ، تَخَلَّل ؛ فَإِنَّهُ مَصلَحَةٌ لِلفَمِ – أو قالَ : لِلِّثَةِ – ، ومَجلَبَةٌ لِلرِّزقِ؛
– به نقل از احمد بن عبد اللّه اسدى، از مردى، از امام صادق(عليهالسلام): پيامبر خدا، خلالى به جعفر بن ابىطالب دادند و فرمودند: اى جعفر! خلال كن ، كه اين كار، موجب بهداشت دهان (يا فرمودند: لثه) و سبب جلب روزى است.
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 376 ، حديث 4
235- پيامبر خدا (صلى الله عليه و آله و سلّم) مي فرمايند :
تَخَلَّلوا عَلى أثَرِ الطَّعامِ ؛ فَإِنَّهُ صِحَّةٌ لِلنّابِ وَالنَّواجِذِ ، ويَجلِبُ عَلَى العَبدِ الرِّزقَ؛
در پى غذا خوردن ، خلال كنيد؛ چرا كه مايه سلامت دندانهاى نيش و نواجد (آسيا) است و براى انسان ، جلب روزى مىكند.
مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 331 ، حديث 1061
236- قالَ عَبدُاللّهِ بنُ أبي يَعفورٍ لِلصّادِقِ عليهالسلام : جُعِلتُ فِداكَ ! يُقالُ : مَا استُنزِلَ الرِّزقُ بِشَيءٍ مِثلِ التَّعقيبِ فيما بَينَ طُلوعِ الفَجرِ إلى طُلوعِ الشَّمسِ .
فَقالَ : أجَل ، ولكِن اُخبِرُكَ بِخَيرٍ مِن ذلِكَ ، أخذِ الشّارِبِ وتَقليمِ الأَظفارِ يَومَ الجُمُعَةِ ، وتَقليمُ الأَظفارِ يَومَ الخَميسِ يَدفَعُ الرَّمَدَ ؛
عبد اللّه بن ابى يعفور به امام صادق(عليهالسلام) گفت: فدايت شوم! گفته مىشود هيچ چيز به اندازه تعقيبات ميان طلوع سپيده و طلوع خورشيد ، سبب نزول روزى نشده است.
امام صادق(عليهالسلام) فرمودند: آرى؛ امّا تو را از بهتر از اين آگاه سازم: گرفتن سبيل و كوتاه كردن ناخن در روز جمعه. كوتاه كردن ناخنها در روز پنجشنبه نيز چشمْدرد را دور مىكند.
من لا يحضره الفقيه ، جلد 1 ، صفحه 127 ، حديث 310
237- امام كاظم(عليهالسلام) نيز مي فرمايند:
غَسلُ الرَّأسِ بِالسِّدرِ يَجلِبُ الرِّزقَ جَلباً ؛
شستن سر با سدر ، روزىآور است .
الكافي ، جلد 6 ، صفحه 504 ، حديث 6
238- قال الصادق – عليه السلام -:
ليتزين احدكم يوم الجمعة يغتسل و يتطيب و يسرح لحيته و يلبس انظف ثيابه وليتهياء للجمعة وليكن عليه فى ذلك اليوم السكينة و الوقار ؛
بايد هر يك از شما در روز جمعه خود را بيارايد (رعايت چهار نوع نظافت 🙂
1 – غسل كند.
2 – عطر بزند
3 – ريش و موهاى خود را شانه كند.
4 – پاكيزه ترين جامه هايش را بپوشد و براى نماز جمعه آماده شود، البته بايد آرامش و وقار در رفتار او نمايان باشد.
(فروع كافى ، ج 3، ص 417).
239-قال رسول الله – صلى الله عليه وآله -:
السواك شطر الوضوء ؛
مسواك كردن جزئى از وضو است .
(محجة البيضاء، ج 1، ص 297)
240- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
الماءُ الَّذي تُسَخِّنُهُ الشَّمسُ لا تَوَضَّؤوا بِهِ ، ولا تَغتَسِلوا بِهِ ، ولا تَعجِنوا بِهِ ؛ فَإِنَّهُ يورِثُ البَرَصَ ؛
با آبى كه به آفتاب گرم شده است ، نه وضو سازيد ، نه غسل كنيد و نه خمير بسازيد ؛ چرا كه پيسى مىآورد .
الكافي ، جلد 3 ، صفحه 15 ، حديث 5
241- امام على عليهالسلام :
قِيامُ اللَّيلِ مَصَحَّةُ البَدَنِ ؛
شب زندهدارى ، مايه تندرستى است .
تهذيب الأحكام ، جلد 2 ، صفحه 121 ، حديث 457 ، بحار الأنوار ، جلد 62 ، صفحه 267 ، حديث 48
242- پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و سلّم :
نَظِّفُوا طَريقَ القرآنِ ، قيلَ : يا رسولَ اللّه ، وما طَريقُ القرآنِ ؟ قالَ : أفواهُكُم ، قيلَ : بماذا ؟ قالَ : بالسِّواكِ ؛
گذرگاه قرآنرا نظافت كنيد. عرض شد: اى رسول خدا، گذرگاه قرآن چيست؟ فرمودند: دهانهايتان. عرض شد: با چه تميزش كنيم؟ فرمودند: با مسواك زدن .
بحار الأنوار : 92 / 213 / 11 منتخب ميزان الحكمة : 460
243- امام رضا علیهالسلام فرمودند:
مِن اَخلاقِ النبیاءِ التَّنَظُّفُ؛
پاکیزگى از اخلاق پیامبران است.
کافى، ج 5، ص 567، ح 50
244- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
النّظافه من الإیمان؛
پاکیزگى از ایمان است.
نهج الفصاحه
245- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
النّظر إلى الخضره یزید فی البصر؛
به سبزه نگریستن بینائى را فزون می کند.
نهج الفصاحه
246- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ما جاءنی جبرئیل قطّ إلّا أمرنی بالسّواک حتّى لقد خشیت أن أحفی مقدّم فمی؛
هر وقت جبریل پیش من آمد مرا به مسواک کردن فرمان داد تا آنجا که ترسیدم جلو دهان خود را ببرم.
نهج الفصاحه
247- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
فی السّواک ثمانیه خصال: یطیب الفم، و یشدّ اللّثه، و یجلو البصر، و یذهب البلغم، و یفرّح الملائکه، و یرضی الرّبّ، و یزید فی الحسنات، و یصحّ المعده؛
در مسواک کردن هشت فائده هست: دهان را پاکیزه کند، و لثه را محکم کند، و چشم را روشن کند، و بلغم ببرد، و فرشتگان را خوشحال کند، و پروردگار را خشنود کند، و اعمال خوب را بیفزاید، و معده را به صلاح آرد.
نهج الفصاحه
248- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
غسل الإناء و طهاره الفناء یورثان الغنى؛
شستن ظرفها و پاکیزگى حیاط، مایه غناست.
نهج الفصاحه
249- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیکم بالسّواک فنعم الشی ء السّواک یشدّ اللّثه و یذهب بالبخر و یصلح المعده و یزید فی درجات الجنّه و یرضی الرّبّ و یسخط الشّیطان؛
مسواک کنید که مسواک خوب چیزی است، لثه را محکم کند و بوى دهان ببرد و معده را به صلاح آورد و درجات بهشت بیفزاید و پروردگار را خشنود کند و شیطان را به خشم آرد.
نهج الفصاحه
250- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
علیکم بالسّواک فإنّه مطیبه للفم مرضاه للرّبّ؛
مسواک کنید که مایه پاکیزگى دهان و رضاى خداست.
نهج الفصاحه
251- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
طیّبوا أفواهکم بالسّواک؛
دهانهاى خویش را به مسواک پاکیزه کنید.
نهج الفصاحه
252- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
السّواک من الفطره؛
مسواک کردن اقتضاى فطرت است.
نهج الفصاحه
253- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
السّواک مطهره للفم مرضاه للرّبّ و مجلاه للبصر؛
مسواک کردن موجب پاکى دهان و رضایت پروردگار و روشنى چشم است.
نهج الفصاحه
254-پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
السّواک یزید الرّجل فصاحه؛
مسواک کردن فصاحت مرد را افزون می کند.
نهج الفصاحه
255- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
السّواک نصف الإیمان و الوضوء نصف الإیمان؛
مسواک کردن یک نیمه ایمان است. و وضو گرفتن یک نیمه ایمان است.
نهج الفصاحه
256- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
رکعتان بسواک أفضل من سبعین رکعه بغیر سواک و دعوه فی السّرّ أفضل من سبعین دعوه فی العلانیه و صدقه فی السّرّ أفضل من سبعین صدقه فی العلانیه؛
دو رکعت نماز با مسواک بهتر از هفتاد رکعت بدون مسواک است و یک دعاى نهان بهتر از هفتاد دعاى آشکار است و یک صدقه نهان بهتر از هفتاد صدقه آشکار است.
نهج الفصاحه
257- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
حبّذا المتخلّلون من أمّتی فی الوضوء و الطّعام؛
چه نیکند از امت من آنها که در وضو و غذا مسواک می کنند.
نهج الفصاحه
258- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث یجلین البصر: النّظر إلى الخضره و إلى الماء الجاری و إلى الوجه الحسن؛
سه چیز چشم را قوت می دهد: دیدن سبزه و آب جارى و روى خوب.
نهج الفصاحه
259- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
ثلاث حقّ على کلّ مسلم: الغسل یوم الجمعه و السّواک و الطّیب؛
سه چیز است که بر هر مسلمانى لازم است: غسل جمعه و مسواک زدن و استعمال بوى خوش.
نهج الفصاحه
260- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تنظّفوا بکلّ ما استطعتم فإنّ اللَّه تعالى بنى الإسلام على النّظافه و لن یدخل الجنّه إلّا کلّ نظیف؛
هر چه مى توانید پاکیزه باشید زیرا خداوند اسلام را بر پاکیزگى نهاده و جز مردم پاکیزه کسى به بهشت نمی رود.
نهج الفصاحه
261- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
تخلّلوا فإنّه نظافه و النّظافه تدعوا إلى الإیمان و الإیمان مع صاحبه فی الجنّه؛
دندانها را تمیز کنید زیرا مایه نظافت است و نظافت باعث ایمان است و ایمان با صاحب خود در بهشت است.
نهج الفصاحه
262- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
الإسلام نظیف فتنظّفوا فإنّه لا یدخل الجنّه إلّا نظیف؛
اسلام پاکیزه است شما نیز پاکیزه باشید زیرا به جز پاکیزگان کسى به بهشت نمی رود.
نهج الفصاحه
263- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالى طیّب یحبّ الطّیب نظیف یحبّ النّظافه، کریم یحبّ الکرم، جواد یحبّ الجود فنظّفوا أفنیتکم و لا تشبّهوا بالیهود.
خداوند خوشبو است و بوى خوش را دوست دارد،پاکیزه است و پاکیزگى را دوست دارد، بزرگوار است و بزرگوارى را دوست دارد،بخشنده است و بخشش را دوست دارد پس جلو خانه هاى خویش را پاکیزه سازید و مانند یهودان مباشید.
نهج الفصاحه
264- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ اللَّه تعالى جمیل یحبّ الجمال سخیّ یحبّ السّخاء، نظیف یحبّ النّظافه؛
خداوند زیباست و زیبائى را دوست دارد، بخشنده است و بخشش را دوست دارد، پاکیزه است و پاکیزگى را دوست دارد.
نهج الفصاحه
265- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إنّ الإسلام نظیف فتنظّفوا فإنّه لا یدخل الجنّه إلّا نظیف؛
اسلام پاکیزه است، شما نیز پاکیزه باشید که هر کس پاکیزه نیست به بهشت نمى رود.
نهج الفصاحه
266- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إن أفواهکم طرق للقرآن فطیّبوها بالسّواک؛
دهانهاى شما معبر قرآن است آن را با مسواک پاکیزه کنید.
نهج الفصاحه
267- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أمرت بالسّواک حتّى خفت على أسنانی؛
مرا آن قدر به مسواک زدن فرمان دادند که بر دندانهاى خود بیمناک شدم.
نهج الفصاحه
268- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أمرت بالسّواک حتّى خشیت أن یکتب علیّ؛
مرا آن قدر به مسواک زدن فرمان دادند که ترسیدم مسواک زدن بر من واجب شود.
نهج الفصاحه
269- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اللّهمّ عافنی فی بدنی. اللّهمّ عافنی فی سمعی. اللّهمّ عافنی فی بصری. اللّهمّ إنّی أعوذ بک من الکفر و الفقر. اللّهمّ إنّی أعوذ بک من عذاب القبر، لا إله إّلا أنت؛
خدایا تن مرا سالم دار خدایا گوش مرا سالم دار خدایا چشم مرا سالم دار خدایا از کفر و فقر به تو پناه مى برم، خدایا از عذاب قبر به تو پناه می برم، خدائى جز تو نیست.
نهج الفصاحه
270- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اللّهمّ إنّی أسألک صحّه فی إیمان و إیمانا فی حسن خلق و نجاحا یتبعه فلاح؛
خدایا من از تو صحتى می خواهم که قرین ایمان باشد و ایمانى که با نیک خوئى همراه باشد و موفقیتى که رستگارى دنبال آن باشد.
نهج الفصاحه
271-پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أفشوا السّلام تسلموا؛
سلام را آشکار سازید تا سلامت مانید.
نهج الفصاحه
272- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
اغسلوا ثیابکم و خذوا من شعورکم و استاکوا و تزیّنوا و تنظّفوا فإنّ بنی إسرائیل لم یکونوا یفعلون ذلک فزنت نساؤهم؛
لباسهاى خود را تمیز کنید و موهاى خود را کم کنید، مسواک بزنید و آراسته و پاکیزه باشید زیرا یهودان چنین نکردند و زنانشان زناکار شدند.
نهج الفصاحه
273- پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
أطلب العافیه لغیرک ترزقها فی نفسک؛
عافیت را براى دیگران بخواه تا نصیب تو شود.
نهج الفصاحه
274- پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
إذا استکتم فاستاکوا عرضا؛
وقتى مسواک مى کنید، مسواک را به عرض دهان بکشید.
نهج الفصاحه
275- قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبي – عَلَيْهِ السَّلام – :
غَسْلُ الْيَدَيْنِ قَبْلَ الطَّعامِ يُنْفِي الْفَقْرَ، وَبَعْدَهُ يُنْفِي الْهَمَّ؛
امام حسن مجتبي – عليه السلام – فرمودند:
شستن دست ها قبل از طعام فقر و تنگدستي را مي زدايد و بعد از آن ناراحتي ها و آفات را از بين مي برد.
كلمة الإمام الحسن – عليه السلام -، ص 46
276- قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبي – عَلَيْهِ السَّلام – :
تَرْكُ الزِّنا، وَكَنْسُ الْفِناء، وَغَسْلُ الاْناء مَجْلَبَةٌ لِلْغِناء؛
امام حسن مجتبي – عليه السلام – فرمودند:
انجام ندادن زنا، جاروب و نظافت كردن راهرو و درب منزل، و شستن ظروف سبب رفاه و بي نيازي مي گردد.
كلمة الإمام حسن – عليه السلام -، ص 212
277- قالَتْ فاطِمَةُ الزَّهْراء – سلام الله عليها – : لا يَلُومَنَّ امْرُءٌ إلاّ نَفْسَهُ، يَبيتُ وَ في يَدِهِ ريحُ غَمَر ؛
حضرت فاطمه زهرا – سلام الله عليها – فرمودند: كسي كه بعد از خوردن غذا، دست هاي خود را نشويد دست هايش آلوده باشد، ـ چنانچه ناراحتي برايش بوجود آيد ـ كسي جز خودش را سرزنش نكند.
كنزل العمّال، ج 15، ص 242، ح 40759
278- امام صادق (علیه السلام ) می فرمایند:
طهر قلبک بالتقوی و الیقین عندطهارة جوارحک بالماء؛
در وقت پاکیزه نمودن اعضای خود با آب ، دل خویش را به پرهیزگاری و یقین پاک گردان .
( بحار الانوار، ج ,80 ص 239 )
279- حضرت علي (علیه السلام) فرمودند :
در بامداد وعصر که هوا خنک است راه پيمايي کن ودر وسط روز که هوا گرم است مردم را (براي استراحت وآسايش) باز دار وآهسته بران (تا ناتوانان نيز بتوانند همراه توانايان بيايند).
نهج البلاغه فيض الاسلام : نامه 12 / 856
300- پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
طوبي لمن اسلم وکان عيشه کفافاً وقواه شداداً؛
خوشبخت کسي است که اسلام را پذيرفته و به قدر معاش خود در آمد دارد وقواي بدنش نيرومند است.
بحار الانوار : 72 / 67
301- رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
ان الله يحب الرجل القوي؛
خداوند متعال انسان قوي ونيرومند را دوست دارد.
بحار الانوار : 64 / 184
302- امام صادق (علیه السلام) توصيه فرمودند :
ولاتسمنوا تسمُّن الخنازير للذبح؛
از چاق شدن همانند خوکهايي که براي ذبح نگهداري مي شوند، بپرهيزيد.
الکافي : 6 / 270
303- حضرت علي (علیه السلام) فرمودند :
من يعمل يزدد قوةً ، من يقصر في العمل يزدد فترة؛
هر کس کار (بدني ) کند قوي تر شده، وهر کس در کار کردن کوتاهي نمايد، ضعيف تر خواهد شد .
غرر الحکم : 5 / 204
304- پيامبراکرم صلى الله عليه و آله و سلّم می فرمایند:
الحِميَةُ رَأسُ الدَّواءِ ، وَالمَعِدَةُ بَيتُ الدّاءِ ، وعَوِّدوا كُلَّ جِسمٍ مَا اعتادَ؛
پرهيز، سرآمد درمان، و معده، خانه درد است . هر بدنى را به همان كه بدان خو مىگيرد، عادت دهيد .
الأحكام النبويّة ، جلد 2 ، صفحه 7
305- امام صادق عليهالسلام می فرمایند:
لاَ تَدَعُوا آنِيَتَكُمْ بِغَيْرِ غِطَاءٍ ؛ فإنَّ الشَّيْطَانَ إذَا لَمْ تُغَطَّ الآنِيَةُ بَزَقَ فِيها ، وَأخَذَ مِمَّا فِيهَا مَا شَاءَ؛
ظرفهاى خود را بدون در پوش نگذاريد ؛ زيرا هر گاه روى ظرفها پوشيده نباشد ، شيطان در آنها آب دهان مىاندازد و هر چه بخواهد از آنها بر مىدارد .
مستدرك الوسائل : 8 / 295 / 9485
306- امام على عليهالسلام می فرمایند:
إنَّ صِحَّةَ الجِسمِ مِن قِلَّةِ الطَّعامِ ، وقِلَّةِ الماءِ .
سلامت تن ، از كمىِ غذا و كمىِ آب است .
تحف العقول ، صفحه 172
307- امام على عليهالسلام می فرمایند:
قِلَّةُ الغِذاءِ أكرَمُ لِلنَّفسِ ، وأدوَمُ لِلصِّحَّةِ .
كمخورى، مايه گرامى داشتن بيشترِ خويش است و سلامت را بيشتر استمرار مىبخشد .
غرر الحكم ، حديث 6819
308- پيامبر صلىاللهعليهوآله :
مَنْ قَلَّ طَعْمُهُ صَحَّ بَدَنُهُ وَ مَنْ كَثُرَ طَعْمُهُ سَقُمَ بَدَنُهُ وَ قَسا قَلْبُهُ؛
هر كس كم بخورد، سالم مىماند و هر كس زياد بخورد تنش بيمار مىشود و قساوت قلب پيدا مىكند.
نهج الفصاحه، ح 2779.
309- رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
بلا همانند قندیل ها بین آسمان و زمین آویزان است، هرگاه بنده عافیت را از پروردگارش بخواهد، خدای متعال بلا را از او برگرداند، [حتی] در حالی که برای او قطعی شده باشد.
( كنز العمال : ج 7 ص 825 ح 21560 )
310- پيامبر اکرم صلىاللهعليهوآله و سلم می فرمایند :
اِغْتَنِموا بَردَ الرَّبيعِ فَاِنَّهُ يَفعَلُ بِاَبدانِكُمْ ما يَفعَلُ بِاَشجارِكُم وَ اجْتَنِبوا بَردَ الخَريفِ فَاِنَّهُ يَفعَلُ بِاَبدانِكُم ما يَفعَلُ بِاَشجارِكُم ؛
غنيمت بدانيد هواى بهار را، زيرا كه با بدنهاى شما همان مىكند كه با درختان مىكند و خودتان را از هواى پائيز بپوشانيد كه با شما همان مىكند كه با درختان مىكند.
بحارالأنوار، ج 59، ص 271، ح 69.
311- امام رضا عليهالسلام می فرمایند:
هر كس مىخواهد مثانهاش به بيمارىاى مبتلا نشود، ادرار خود را نگه ندارد.
طب الرضا عليهالسلام ، ص 35 .
312- امام على عليهالسلام می فرمایند:
شُرْبُ الدَّواءِ لِلْجَسَدِ كَالصّابونِ لِلثَّوبِ، يُنَقّيهِ وَ لكِنْ يُخْلِقُهُ؛
نوشيدن دارو براى بدن، همانند صابون (پودر شوينده) براى لباس است كه آن را تميز مىكند، امّا فرسودهاش هم مىكند.
شرحنهجالبلاغه، ابن ابىالحديد، ج20، ص 300، ح 422 .
313- امام رضا عليهالسلام می فرمایند: اِذا جُعْتَ فَكُل وَاِذا عَطِشْتَ فَاشْرَبْ وَ اِذا هاجَ بِكَ البَولُ فَبُلْ، وَ لا تُجامِعْ اِلاّ مِنْ حاجَةٍ، وَ اِذا نَعَسْتَ فَنَم، فَاِنَّ ذلِكَ مَصَحَّةٌ لِلْبَدَنِ؛
چون گرسنه شدى بخور، چون تشنه شدى بنوش، چون ادرار بر تو فشار آورد، ادرار كن، جز از سر نياز، با همسرت نزديكى مكن و چون احساس خوابآلودگى كردى، بخواب، كه اينها مايه تن درستى است.
فقه الرضا، ص 340 .
314- امام حسين عليهالسلام می فرمایند:
فَبادِروا بِصِحَّةِ الاَْجْسامِ فى مُدَّةِ الاَْعْمارِ؛
در مدت عمر، در حفظ سلامت تن بكوشيد.
تحف العقول، ص 239.
315- امام على عليهالسلام می فرمایند:
اَلصِّحَّةُ اَفْضَلُ النِّعَمِ؛
سلامتى بهترين نعمت است.
غررالحكم، ح 1050.
316- پيامبراکرم صلى الله عليه و آله می فرمایند:
عَلَيْكُمْ بِالسِّواك فَنِعْمَ الشَّىْءُ السِّواكُ يَشُدُّ اللِّثَةَ وَ يَذْهَبُ بِالْبَخَرِ وَ يُصْلِحُ الْمِعْدَةَ وَ يَزيدُ فى دَرَجاتِ الْجَنَّةِ وَ يُسْخِطُ الشَّيْطانَ؛
مسواك بزنيد؛ چرا كه مسواك چيز خوبى است؛ لثه را محكم مىكند، بوى دهان را مىبرد، معده را اصلاح مىكند، بر درجات انسان در بهشت مىافزايد و شيطان را ناخرسند مىنمايد.
نهج الفصاحه، ح 1975.
317- امام رضا عليه السلام می فرمایند :
شُرْبُ الْماءِ الْبارِدِ عَقيبَ الشَّىْءِ الحارِّ وَ عَقيبَ الحَلاوَةِ يَذْهَبُ بِالاَْسْنانِ… وَ مَنْ اَرادَ اَلاّ يَفْسُدَ اَسْنانُهُ فَلا يَأكُلْ حُلْوا اِلاّ بَعْدَ كَسْرَةِ خُبزٍ؛
خوردن آب سرد بعد از چيزهاى گرم و شيرينى، دندانها را از بين مىبرد … هر كس مىخواهد دندانهايش فاسد نشود، شيرينى نَخورد، مگر پس از خوردن لقمهاى نان.
بحارالأنوار، ج 62، ص 321، ح 325.
318- امام كاظم عليه السلام می فرمایند :
اَلسِّواكُ فِى الخَلاءِ يورِثُ البَخَرَ؛
مسواك زدن در توالت، دهان را بدبو مىكند.
من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 52، ح 110.
319- امام صادق عليه السلام می فرمایند :
اِذا قُمْتَ بِاللَّيْلِ فَاسْتكِ فَاِنَّ الْمَلَكَ يَاْتيكَ فَيَضَعُ فاهُ عَلى فيكَ فَلَيْسَ مِنْ حَرْفٍ تَتْلوهُ وَ تَنْطِقُ بِهِ اِلاّ صَعِدَ بِهِ اِلَى السَّماءِ فَلْيَكُنْ فوكَ طَيِّبَ الرِّيحِ؛
شبانگاه كه (براى نماز) برخاستى، مسواك بزن چرا كه فرشتهاى نزد تو مىآيد و دهانش را بر دهانت مىگذارد و آنگاه هيچ حرفى از قرآن و نماز و دعا نمىخوانى مگر آنكه آن را به آسمان بالا مىبرد، پس بايد كه دهانت خوشبو باشد.
وسائل الشيعة، ج 1، ص 357.
320- امام صادق عليه السلام می فرمایند :
اَلحِنّاءُ يَذْهَبُ بِالسَّهَكِ وَ يَزيدُ فى ماءِ الْوَجْهِ وَ يُطَيِّبُ النَّكْهَةَ وَ يُحَسِّنُ الْوَلَدَ؛
حنا، بوى بد عرق را از بين مىبرد و چهره را شاداب، دهان را خوشبو و فرزند را زيبا مىكند.
كافى، ج 6، ص 484، ح 5 .
321- پيامبراکرم صلى الله عليه و آله می فرمایند:
طَهِّروا اَفْواهَكُمْ فَاِنَّها مَسالِكُ التَّسْبيحِ؛
دهانهاى خود را پاكيزه كنيد كه راههاى تسبيح خداوند است.
مكارم الاخلاق، ص 51.
322- امام صادق عليه السلام می فرمایند :
اَلْخِلالُ بَعْدَ الطَّعامِ، يَشُدُّ اللِّثاتِ وَ يَجْلِبُ الرِّزْقَ وَ يُطَيِّبُ النَّـكْهَةَ؛
خلال كردن بعد از غذا، لثهها را محكم، روزى را زياد و دهان را خوشبو مىكند.
احقاق الحق، ج 12، ص 283 .
323- رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
تَخَلَّلوا فَإِنَّهُ لَيْسَ شَىْءٌ أَبْغَضَ إِلَى الْمَلائِكَةِ مِنْ أَنْ يَرَوْا فى أَسْنانِ الْعَبْدِ طَعاما؛
خلال كنيد كه بدترين چيز نزد فرشتگان اين است كه لاى دندانهاى بنده، مانده غذا ببينند.
مكارم الاخلاق، ص 153 .
324- امام صادق عليه السلام می فرمایند :
… وَ السَّعْتَرُ وَ الْمِلحُ… يُطَيِّبانِ النَّـكْهَةَ؛
آويش و نمك، دهان را خوشبو مىكنند.
مكارم الاخلاق، ج 1، ص 416، ح 1410.
325- امام صادق عليه السلام می فرمایند :
اَ لْكُحْلُ بِاللَّيلِ يُطَيِّبُ الْفَمَ وَ مَنْفَعَتُهُ اِلى اَرْبَعينَ صَباحا؛
سرمه كشيدن در شب، دهان را خوشبو مىكند و آثار آن تا چهل روز ادامه دارد.
مكارم الاخلاق، ص 46.
326- پيامبراکرم صلى الله عليه و آله می فرمایند:
رَحِمَ اللّهُ الْمَتَخَلِّلينَ مِنْ اُمَّتى فِى الْوُضوءِ وَ الطَّعامِ؛
خداوند رحمت كند خلال كنندگان امتم را در هنگام وضو گرفتن و بعد از غذا خوردن.
مكارم الاخلاق، ص 153.
327-پيامبراکرم صلى الله عليه و آله می فرمایند:
هر كس هر روز دو بار مسواك بزند: سنت پيامبران را ادامه داده است و براى هر نمازى كه بخواند خداوند پاداش صد ركعت برايش مىنويسد و از فقر نجات مىيابد و دهانش خوشبو، حافظهاش تقويت، فهمش زياد، غذايش گوارا و درد دندان و بيمارىاش برطرف مىشود و فرشتگان به خاطر نورى كه در او مشاهده مىكنند، با او دست مىدهند و دندانهايش تميز مىشود.
جامع الأخبار، ص 151، ح 340 .
328- امام صادق عليه السلام می فرمایند :
ثَلاثٌ يُذْهِبْنَ النِّسْيانَ وَ يُحْدِثْنَ الذُّكْرَ: قِراءَةُ الْقُرآنِ، وَ السِّواكُ وَ الصِّيامُ؛
سه چيز، فراموشى را از بين مىبرد و حافظه را زياد مىكند: خواندن قرآن، مسواك زدن و روزه گرفتن.
دعائم الاسلام، ج 2، ص 137، ح 481.
329- امام صادق عليه السلام می فرمایند :
ما أَدَرْتَ عَلَيْهِ لِسانَكَ فَأَخْرَجْتَهُ فَابْلَعْهُ وَما أَخْرَجْتَهُ بِالْخَلالِ فَارْمِ بِهِ؛
بعد از غذا زبان را دور دهان بگردان، هرچه با زبان درآمد فرو ببر، و آنچه را با خلال بيرون آوردى از دهان بيرون افكن.
مكارم الأخلاق، ص152 .
330-پيامبراکرم صلى الله عليه و آله می فرمایند:
اَلسِّواكُ يَزيدُ الرَّجُلَ فَصاحَةً؛
مسواك بر شيوايى سخن انسان مىافزايد.
مكارم الاخلاق، ص 48.
331- امام باقر عليه السلام می فرمایند :
اَلسِّواكُ يَذْهَبُ بِالْبَلْغَمِ وَ يَزيدُ فِى الْعَقْلِ؛
مسواك بلغم و رطوبات معده را از بين مىبرد و عقل را زياد مىكند.
ثواب الاعمال، ص 18.
332- امام رضا عليه السلام می فرمایند :
اَلسِّواكُ يَجْلُو الْبَصَرَ وَ يُنْبِتُ الشَّعْرَ وَ يَذْهَبُ بِالدَّمْعَةِ؛
مسواك زدن، نور چشم و رشد مو را زياد و آبريزش چشم را برطرف مىكند.
بحارالأنوار، ج 76، ص 137.
33- پيامبراکرم صلى الله عليه و آله می فرمایند:
ثَلاثٌ حَقٌّ عَلى كُلِّ مُسْلِمٍ: اَلْغُسْلُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَ السِّواكُ وَ الطِّيبُ؛
سه چيز بر هر مسلمانى لازم است: غسل جمعه، مسواك زدن و عطر.
نهج الفصاحه، ح 1256 .
334- امام باقر عليه السلام می فرمایند :
لَوْ يَعْلَمُ النّاسُ ما فِى السِّواكِ لاََباتوهُ مَعَهُمْ فى لِحافٍ؛
اگر مردم خاصيت مسواك را مىدانستند (هرگز آن را از خود جدا نمىكردند و حتى) آن را شب به بستر خود مىبردند.
بحارالأنوار، ج 76، ص 130، ح 17 .
335- امام على عليهالسلام می فرمایند :
تَنَظَّفوا بِالْماءِ مِنَ النَّتْنِ الرِّيحِ الَّذى يُتَأَذّى بِهِ وَ تَعَهَّدوا اَنْفُسَكُمْ، فَاِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ يُبْغِضُ مِنْ عِبادِهِ القاذورَةَ الَّذى يَتَاَنَّفُ بِهِ مَنْ جَلَسَ اِلَيْهِ؛
خودتان را با آب، از بوى بدى كه ديگران را آزار مىدهد، پاك كنيد و اين كار را پيوسته انجام دهيد؛چرا كه خداوند، از بنده آلودهاى كه هر كس با او بنشيند، بينىاش را از [بوى بد] وى مىگيرد، نفرت دارد.
خصال، ص 620، ح 10.
336- پيامبر اکرم صلىاللهعليهوآله می فرمایند :
مالى اَراكُمْ تَدْخُلونَ عَلَىَّ قُلْحَا مُرغا؟ مالَكُمْ لاتَسْتاكونَ؟
شما را چه شده است وقتى بر من وارد مىشويد، مىبينمتان كه دندانهايتان جرم گرفته و زرد و موهايتان ژوليده است. چرا مسواك نمىزنيد.
محاسن، ج 2، ص 561، ح 943 .
337- پيامبر اکرم صلىاللهعليهوآله می فرمایند :
يَسْاَلُ اَحَدُكُمْ عَنْ خَبَرِ السَّماءِ وَ هُوَ يَدَعُ اَظْفارَهُ كَأَظْفارِ الطَّيْرِ، يَجْتَمِعُ فيهَا الْجَنابَةُ وَ الخَبَثُ وَ التَّفَثُ ؛
بعضى از شما از خبرِ آسمان مىپرسند، در حالى كه ناخنهاى خود را به مانند چنگال پرندگان، وا مىگذارند كه در آنها جنابت، آلودگى و چرك، جاى مىگيرد.
كنز العمال، ح 17260.
338- امام صادق عليهالسلام می فرمایند :
اِنَّ لِكُلِّ ثَمَرَةٍ سَمّا فَاِذا اَتَيْتُمْ بِها فَمَسّوها بِالْماءِ أوْ اَغْمِسوها فِى الماءِ؛
هر ميوهاى سمّى دارد، هرگاه ميوه بهدستتان رسيد، آن را با آب بشوييد و يا در آب فرو بريد.
كافى، ج 6، ص 350، ح 4.
339-امام رضا عليهالسلام می فرمایند :
عَلَيْكَ بِالاِثْمِدِ فَاِنَّهُ يَجْلُو الْبَصَرَ وَ يُنْبِتُ الاَْشْفارَ وَ يُطَيِّبُ النَّكْهَةَ وَ يَزيدُ فِى الباه؛
سرمه سياه بِكشيد، چرا كه ديده را جلا مىدهد، مژهها را مىروياند، دهان را خوشبو مىكند و بر توان جنسى مىافزايد.
مكارم الاخلاق، ص 46 .
340- پيامبر اکرم صلىاللهعليهوآله می فرمایند :
مَنِ اتَّخَذَ شَعْرا فَلْيُحْسِنْ وَلايَتَهُ، اَو لِيَجُزَّهُ؛
هر كس مو مىگذارد، آن را خوب نگه دارد وگرنه كوتاهش كند.
كافى، ج 6، ص 485، ح 2.
341- امام على عليهالسلام می فرمایند :
نِعْمَ الْبَيْتُ الْحَمّامُ تَذْكُرُ فيهِ النّارَ وَ يَذْهَبُ بِالدَّرَنِ؛
چه خوب جايگاهى است حمّام، يادآور دوزخ است و چرك را از ميان مىبرد.
من لايحضره الفقيه، ج 1، ص 115، ح 237.
342- امام باقر عليهالسلام می فرمایند :
اِنَّما قُصَّ الاَْظْفارُ، لاَِنَّها مَقيلُ الشَّيْطانِ وَ مِنْهُ يَكونُ النِّسْيانُ؛
كوتاه كردن ناخن، از آن رو لازم است كه پناهگاه شيطان است و فراموشى مىآورد.
كافى، ج 6، ص 490، ح 6 .
343- رسول اكرم صلىاللهعليهوآله :
غَسْلُ اِلاْناءِ وَ طَهارَةُ الْفِناءِ يورِثانِ الْغِنى؛
شستن ظرفها و پاكيزگى حياط خانه مايه غناست.
نهج الفصاحه، ح 2031.
344- پيامبر اکرم صلىاللهعليهوآله می فرمایند :
لا يُطَوِّلَنَّ أَحَدُكُمْ شارِبَهُ وَلا شَعْرَ إِبْطَيْهِ وَلا عانَـتَهُ فَإِنَّ الشَّيْطانَ يَتَّخِذُها مَخْبَئا يَسْتَتِرُ بِها؛(
كسى از شما موهاى سبيل و موهاى زير بغل و موى زير شكم خود را بلند نكند؛ چرا كه شيطان (ميكروب) اين نقاط را پناهگاه خود قرار داده، و زير موها پنهان مىشود.
وسائل الشيعه، ج 1، ص 422، ح 6 .
345- رسول اكرم صلىاللهعليهوآله :
تَنَظَّفوا بِكُلِّ مَا اسْتَطَعْتُمْ فَإِنَّ اللّهَ تَعالى بَنَى الاِْسْلامَ عَلَى النَّظافَةِ وَلَنْ يَدْخُلَ الْجَنَّةَ إِلاّكُلُّ نَظيفٍ؛
خودتان را با هر وسيلهاى كه مىتوانيد پاكيزه كنيد، زيرا كه خداى متعال اسلام را برپايه پاكيزگى بنا كرده است و هرگز به بهشت نمىرود، مگر كسى كه پاكيزه باشد.
نهج الفصاحه، ح 1182.
346- پيامبراکرم صلىاللهعليهوآله :
اَحِبُّو الْمَعْروفَ وَ اَهْلَهُ فَوَالَّذى نَفْسى بِيَدِهِ اِنَّ الْبَرَكَةَ وَ الْعافيَةَ مَعَهُما؛
نيكى و نيكوكاران را دوست بداريد. سوگند به آن كه جانم به دست اوست، بركت و تندرستى، با نيكى و نيكوكاران است.
كنز العمّال، ح 15974
347- امام علی(علیه السلام) می فرمایند:
سلامت در تأنّى و پر حوصله بودن است.
(غررالحکم ، باب تأنّی)
348- رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
لباس های خود را تمیز کنید و موهای خود را کم کنید , مسواک بزنید و آراسته و پاکیزه باشید ؛ زیرا یهودیان چنین نکردند و زنانشان زناکار شدند.
(نهج الفصاحه ، حدیث 377)
349- امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
پر خورى و خواب زياد، بدن را تباه كند و زيان به بار آورد.
غررالحکم ، باب خوردن
350- امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
ميوه دور انديشى سلامت (و تندرستى) است.
غررالحکم ، باب دور اندیشی
351- امام علی (علیه السلام) می فرمایند:
خود را حفظ كنيد از سرما در آغاز فصل سرما و برخوردار شويد از آن در پايان آن ، كه در بدن هاى شما آن كارى را كند كه در شاخه هاى درختان كند ، آغازش بسوزاند ، و پايانش برگ بروياند.
غرر الحکم ، باب سرما
352- امام على عليهالسلام می فرمایند:
حُسْنُ الظَّنِّ راحَةُ الْقَلْبِ وَ سَلامَةُ الدّينِ؛
خوشگمانى، مايه آسايش قلب و سلامت دين است.
غررالحكم، ح 4816
353- امام صادق عليهالسلام می فرمایند:
اَلنَّومُ راحَةٌ لِلْجَسَدِ وَ النُّطْقُ راحَةٌ لِلرُّوحِ وَ السُّكوتُ راحَةٌ لِلْعَقْلِ؛
خواب مايه آسايش جسم، سخن مايه آسايش جان و سكوت مايه آسايش عقل است.
من لايحضره الفقيه، ج 4، ص 402.
354- امام صادق عليهالسلام می فرمایند:
خَمْسُ خِصالٍ مَنْ فَـقَـدَ واحِدَةً مِنْهُنَّ لَمْ يَزَلْ ناقِصَ العَيْشِ زائِلَ الْعَقْلِ مَشْغولَ الْقَلْبِ، فَاَوَّلُّها: صِحَّةُ البَدَنِ وَ الثّانيَةُ: اَلاَْمْنُ وَ الثّالِثَةُ: اَلسَّعَةُ فِى الرِّزْقِ، وَ الرّابِعَةُ: اَلاَْنيسُ الْمُوافِقُ (قال الراوى:) قُلْتُ: و مَا الاَْنيسُ الْمُوافِقُ؟ قال: اَلزَّوجَةُ الصّالِحَةُ، وَ الوَلَدُ الصّالِحُ، وَ الْخَليطُ الصّالِحُ وَ الخامِسَةُ: وَ هِىَ تَجْمَعُ هذِه الْخِصالَ: الدَّعَةُ؛
پنج چيز است كه هر كس يكى از آنها را نداشته باشد، همواره در زندگىاش كمبود دارد و كم خرد و دل نگران است: اول، تندرستى، دوم امنيت، سوم روزى فراوان، چهارم همراهِ همرأى. راوى پرسيد: همراهِ همرأى كيست؟ امام فرمودند: همسر و فرزند و همنشين خوب و پنجم كه در برگيرنده همه اينهاست، رفاه و آسايش است.
خصال، ص 284.
355- پيامبر اکرم صلىاللهعليهوآله وسلم می فرمایند :
مَنْ سَرَّهُ اَنْ يُنْسَاَلـَهُ فى عُمُرِهِ وَ يُوَسَّعَ لَهُ فى رِزْقِهِ فَلْيَتَّقِ اللّهَ وَ لْيَصِلْ رَحِمَهُ؛
هر كس دوست دارد كه عمرش طولانى و روزىاش زياد شود، تقواى الهى پيشه كند و صله رحم نمايد.
بحارالأنوار ، ج 74، ص 102، ح 56 .
356- امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:
خود را با كار مداوم خسته نكنيد و براى خود تفريح و تنوع قرار دهيد ولى‌از كارى كه در آن اسراف باشد يا شما را در اجتماع سبك كند پرهيز كنيد .
(بحار الانوار ، ج 78 ، ص 346)
357- پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
مَن ساءَ خُلقُهُ عَذَّبَ نَفسَهُ وَ مَن كَبُرَ هَمُّهُ سَقُمَ بَدَنُهُ؛
هر كس بد اخلاق باشد، خودش را عذاب مىدهد و هر كس غم و غصهاش زياد شود، تنش رنجور مىگردد.
نهج الفصاحه، ح 3002
358- پیامبر اكرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:
نِعمَتانِ مَكفُورَتانِ الأَمنُ وَالعافِيَةُ؛
دو نعمت است كه شكر آنها گزارده نمی شود : امنيت و سلامتى.
الخصال، ص 34
359- امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلحَسَدُ یضنِى الجَسَدَ؛
حسد، بدن را فرسوده و علیل مى کند.
غررالحکم، ح 943
360- امام علی(علیه السلام) فرمودند:
لا لِباسَ أجمَلُ مِنَ السَّلامَةِ؛
هیچ لباسى زیباتر از سلامتى نیست.
(عیون الحکم والمواعظ، ح 9891)
361- امیر المؤمنین (علیه السلام) فرمودند:
صِحَّه الجَسَدِ مِن قِلّه الحَسَدی
سلامت بدن نشانه کمی حسد است.
(جهاد با نفس، ح 553)
362- امام صادق علیه السلام فرمودند:
الـرغبه فـى الـدنیـا تـورث الغم و الحزن والزهـد فـى الدنیا راحه القلب و البـدن.
رغبت و تمایل به دنیا مایه غم و اندوه و زهد و بـى میلى به دنیا سبب راحتى قلب و بدن است.
(تحف العقول، ص 358)
363- امام صادق عليهالسلام :
اَلرَّضاعُ واحِدٌ وَ عِشْرونَ شَهْرا، فَما نَقَصَ فَهُوَ جَورٌ عَلَى الصَّبىِّ ؛
شيرخوارى ، 21 ماه است . پس هر چه كم شود ، ظلم بر كودك است .
كافى ، ج 6، ص 40، ح 3 .
364- امام رضا عليهالسلام :
لا تَقْرَبِ النِّساءَ في اَوَّلِ اللَّيْلِ لا شِتاءً وَ لا صَيْفا وَ ذلِكَ اَنَّ الْمَعِدَةَ وَ الْعُروقَ تَـكونُ مُمْتَلِئَةً وَ هُوَ غَيْرُ مَحْمودٍ ، يُتَخَوَّفُ مِنْهُ الْقولَنْجُ وَ الفالِجُ ، وَ الْلَّقْوَةُ وَ النِّقرِسُ ، وَ الْحَصاةُ وَ التَّقْطيرُ ، وَ الْفَتْقُ وَ ضَعْفُ الْبَصَرِ وَ الدِّماغِ. فَاِذا اُريدَ ذلِكَ فَلْيَكُنْ فى آخِرِ اللَّيْلِ؛ فَاِنَّهُ اَصَحُّ لِلْبَدَنِ ، وَ اَرْجى لِلْوَلَدِ ، وَ اَذْكى لِلْعَقْلِ فِى الْوَلَدِ الَّذى يُقْضى بَيْنَهُما؛
آغاز شب ، چه در زمستان و چه در تابستان ، با زنان آميزش مكن ، اين بدان جهت است كه معده و رگها پُرند و اين وضعيت مناسبى [براى آميزش] نيست و بيم قولنج و فلج و لقوه چانه و نِقرس و سنگ [كليه [و تقطير (چكايش) بول وفتق و ضعف در بينايى و ذهن مىرود . پس اگر قصد آميزش دارد ، بايد در پايان شب انجام دهد، كه براى بدن ، صحتافزاتر و براى فرزنددار شدن اميدبخشتر و براى باهوش شدن فرزندى كه در اين ميان پديد مىآيد ، بهتر است .
طب الامام الرضا عليهالسلام ، ص 64.
365- پيامبر صلىاللهعليهوآله وسلم :
مَنْ قَلَّمَ اَظفارَهُ يَوْمَ الجُمُعَةِ يَزيدُ فى عُمُرِهِ و مالِهِ؛
هر كس در روز جمعه ناخنهايش را كوتاه كند، عمر و مالش زياد مىشود.
جامع الأخبار ، ص 333 .
366- پيامبر صلىاللهعليهوآله :
مَنْ اَرادَ الْـبَقاءَ و لا بَقاءَ: فَلْيُباكِرِ الْغَداءَ وَلْيُجَوِّدِ الْحِذاءَ وَلْيُخَفَّفِ الرِّداءَ وَلْيُقِلَّ مُجامَعَةَ النِّساءِ. قيلَ يا رَسولَ اللّهِ وَ ما خِفَّةُ الرِّداءِ؟ قالَ: قِلَّةُ الدَّيْنَ ؛
هر كس ماندگارى مىخواهد ـ و البته ماندگارى [ابدى] وجود ندارد ـ بايد صبحانه را زودتر بخورد، كفش مناسب بپوشد، رداى (بالاپوش) خود را سبك كند و كمتر با زنان بياميزد. پرسيدند: اى پيامبر خدا! سبك بودن رَدا به چيست؟ فرمودند: به كم بودنِ بدهى.
من لايحضره الفقيه ، ج 3، ص 555، ح 4902 .
367-امام صادق عليهالسلام :
اِغْسِلُوا اَيْديَكُمْ قَبْلَ الطَّعامِ وَ بَعْدَهُ فَاِنَّهُ يَنْفِى الْفَقْرَ وَ يَزيدُ فِى الْعُمُرِ؛
دستهايتان را قبل و بعد از غذا خوردن بشوييد، كه فقر را مىبَرَد و بر عمر مىافزايد.
محاسن ، ج 2، ص 202، ح 1594 .
گرد اوری وتنظیم محمد علی محسن زاده