ویژگیهای انسان شایسته (9)

ویژگیهای انسان شایسته (9)

9. روحیه جهادی و عاشورایی

تبیین

جهاد یعنی تلاش و کوشش در تمام عرصه‌های زندگی. انسان با ایمان و انقلابی، و پاسدار انقلاب در همه صحنه‌ها از روحیه جهادی برخوردار است. منظور از ر وحیة جهادی، روحیه‌ای است که نهایت تلاش و توان خود را در رویارویی با دشمن در عرصه‌های گوناگون نظامی و امنیتی، علمی و فرهنگی، سیاسی و اقتصادی به کار می‌گیرد.

 

 

مستندات

الف – آیات

قُلْ هَلْ تَرَبَّصُونَ بِنَا إِلاَّ إِحْدَى الْحُسْنَيَيْنِ وَنَحْنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمْ أَن يُصِيبَكُمُ اللّهُ بِعَذَابٍ مِّنْ عِندِهِ أَوْ بِأَيْدِينَا فَتَرَبَّصُواْ إِنَّا مَعَكُم مُّتَرَبِّصُونَ. (توبه: 52)

بگو: آیا برای ما جز یکی از این دو نیکی را انتظار دارید (یا پیروزی یا شهادت) در حالی که ما انتظار می‌کشیم که خدا از جانب خود عذابی به شما برساند ویا به دست ما (مجازات شوید) پس انتظار بکشید که ما هم با شما در انتظاریم!

2. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِن تَنصُرُوا اللَّهَ يَنصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ. (محمد: 7)

ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اگر خدای را یاری کنید، یاریتان می‌کند و گامهایتان را استوار می‌دارد.

وعده خداوند به پیروزی مؤمنان مجاهد و استواری گامهایشان، موجب تقویت روحیه آنان می‌شود.[1]

3. إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الَّذِينَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِهِ صَفًّا كَأَنَّهُم بُنيَانٌ مَّرْصُوصٌ. (صف: 4)

در حقیقت، خدا دوست دارد کسانی را که در راه او صف در صف، چنانکه گویی بنایی ریخته شده از سرب‌اند، جهاد می‌کنند.

بیان دوستی خداوند نسبت به مجاهدان راه خدا، موجب تقویت روحیه آنان می‌شود.[2]

4. …يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَلاَ يَخَافُونَ لَوْمَةَ لآئِمٍ … .(مائده: 54)

در راه خدا جهاد می‌کنند و از سرزنش هیچ ملامتگری نمی‌ترسند.

ب- روایات

1. امام علی(علیه‌السلام) :

اِنّی وَ اللهِ لَقیتُهُم واحِداً وَهُم طِلاعُ الأرضِ کُلِّها ما بالَیتُ وَ لا استوحَشتُ وَ اِنّی مِن ضَلالِهمُ الّذی هُم فیهِ وَالْهُدَی الّذی انا عَلیهِ لَعَلی بَصیرَةٍ مِن نَفسی وَ یَقینٍ مِن رَبّی وَ اِِنّی اِلی لِقاءِ اللهِ لَمُشتاقَ وَ حُسنِ ثَوابِهِ لَمُنتَظِرٌ راجٍ.[3]

به خدا سوگند! اگر تنها با دشمنان رو به رو شوم، در حالی که آنان تمام روی زمین را پر کرده باشند، نه باکی داشته، و نه می‌هراسم! من به گمراهی آنان و هدایت خود که بر آن استوارم، آگاهم، و از طرف پروردگارم به یقین رسیده‌ام، وهمانا من برای ملاقات پروردگار مشتاق، و به پاداش او امیدوارم.

2. امام حسین(علیه‌السلام):

مَن کَانَ فِینَابَاذِلاً مُهْجَتَهُ مُوَطِّناً عَلَی لِقَاءِ اللهِ نَفْسَهُ فَلْیَرْ حَلْ مَعَنا.[4]

هرکس بخواهد در راه ما خون خویش را برای ملاقات الهی نثار کند، پس همراه ما حرکت کند.

فرهنگ عاشورا، تجلی ارزش‌های اسلامی همچون جهاد و شهادت است که پاداش آن لقاء الله است، توجه به این فرهنگ موجب تقویت روحیه جهادی می‌شود.

3. امام سجاد (علیه‌السلام):

وَاجْعلِ الْجَنَّةَ نَصْبَ أعْیُنِهِمْ وَلَوُّحْ مِنْها لاَبْصرِهِمْ ما أعْدَدْتَ فیها مِنْ مَساکِنِ الْخُلْدِ وَ مَنازِلِ الْکَرامَةٍ.[5]

[بار خدایا] بهشت را نصب‌العین (در برابر) آن قرار ده و نعمت‌هایی را که در بهشت برایشان فراهم ساخته‌ای به آن بنما؛ یعنی مساکن جاودان و منازل کرامت… .

توجه به نعمت‌های بهشتی موجب تقویت روحیه مجاهدان می‌شود.

ج – رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره) :

امروز، روز حضور در حجله جهاد و شهادت و میدان نبرد است، روز نشاط عاشقان خداست، روز جشن و سرور عارفان الهی است؛ امروز، روز نغمه‌سرایی فرشتگان در ستایش انسان‌های مجاهد ماست. درنگ امروز، فردای اسارت باری را به دنبال دارد. امروز باید لباس محبت دنیا را از تن بیرون نمود و زره جهاد و مقاومت پوشید و در افق طلیعه فجر، تا ظهور شمس به پیش تاخت و ضامن بقای خون شهیدان بود.

ملت شهید پرور ایران بدانند که این روزها روز امتحان الهی است، روز پرخاش علیه کسانی است که با اسلام کینه دیرینه دارند، روز انتقام از کفر و نفاق است، روز فداکاری است، امروز، روز عاشورای حسینی است؛ امروز، ایران کربلاست، حسینیان آماده باشید «جَهِّزُوا أنفُسَکُم بِالصَّلاحِ وَالسِّلاح» نهراسید که نمی‌هراسید، کمربندهایتان را محکم کنید ای آزادگان و احرار به پا خیزید.[6]

مقام معظم رهبری :

1. آنجایی که حرکت و روح جهادی وجود دارد، انسان در ایمان و آرمان و خدمت به دیگران حل می‌شود و خود را فراموش می‌کند. این روحیه را باید در جامعه تقویت کرد.[7]
2. اگر روحیه جهاد و مقاومت در مقابل دشمنی‌های دشمن با شد، این جوان هرجاست در پادگان، در دانشگاه، در حوزه علمیه، در بازار، در کارخانه، در محیط‌های گوناگون، مجاهد فی سبیل الله است، پاسدار ارزش‌ها و پاسدار دین است و این امروز بحمدالله وجود دارد؛ این را قدر بدانید.[8]
3. در هر بخشی از بخش‌های گوناگون صنعتی و فنی و علمی و تحقیقاتی که ما با روحیة جهادی وارد شدیم، پیش رفته‌ایم. روحیة جهادی یعنی چه؟ یعنی اعتقاد به این که «ما می‌توانیم» و کار بی وقفه و خستگی ناپذیر و استفاده از همة ظرفیت وجودی و ذهنی و اعتماد به جوان‌ها.[9]

 34. سخت کوشی

تبیین

سخت کوشی یعنی جدیت، تلاش، انجام دادن کارهای دشوار و کوشش بسیار، که از ویژگی‌های انسان مؤمن به شمار می‌رود.

مستندات

الف- آیات

1. وَجَاهِدُوا فِي اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ. (حج: 78)

و در راه خدا چنان که حق جهاد [در راه] اوست جهاد کنید.

2. وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ. (عنکبوت: 69)

و کسانی که در راه ما کوشیده‌اند، به یقین راه‌های خود را بر‌آنان می‌نماییم و در حقیقت خدا با نیکوکاران است.

3. أَمْ حَسِبْتُمْ أَن تَدْخُلُواْ الْجَنَّةَ وَلَمَّا يَعْلَمِ اللّهُ الَّذِينَ جَاهَدُواْ مِنكُمْ وَيَعْلَمَ الصَّابِرِينَ. (آل عمران: 142)

آیا پنداشتید که (با ادعای ایمان) داخل بهشت می‌شوید، در حالی که خداوند هنوز مجاهدات از شما و صابرات را مشخص نساخته است!

4. وَ أَن لَّیس لِلاْنِسَانِ إِلَّا مَا سَعَی. وَ أنَّ سَعْیهُ سَوْفَ یُرَی. (نجم: 39-49)

اینکه برای انسان بهره‌‌ای جز تلاش و کوشش او نیست و سعی او به زودی دیده می‌شود.

ب – روایات

1. پیامبر اکرم (ص) :

أفْضَلُ الأعْمَالِ أحْمَزَهَا.[10]

برترین کارها سخت‌ترین آنهاست.

2. امام علی (علیه‌السلام):

إفْعَلُوا الْخَیرَ مَا اسْتَطَعْتُم فَخَیْرٌ مِنَ الْخَیْرِ فَاعِلُهُ.[11]

آنچه در توان دارید نیکی کنید، انجام دهنده نیکی از نیکی بهتر است.

3. همان حضرت (علیه‌السلام):

مَنْ بَذَلَ جُهدَ طَاقَتِهِ بَلَغَ کُنهَ إرَادَتِهِ.[12]

هرکه نهایت تلاش خود را بذل کند به نهایت خواسته خود می‌رسد.

ج – رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره):

1. باید تمامی قدرت‌ها و ابر قدرت‌ها بدانند که ما تا آخرین نفر و تا آخرین منزل و تا آخرین قطره خون برای اعلای کلمة الله ایستاده‌ایم.[13]

2. و [باید] در تجهیز کلیه آحاد و افراد این کشور براساس اصول وفرمول‌های دفاع همه جانبه و تا رسیدن به تشکیل واقعی و حقیقی بسیج و ارتش بیست میلیونی کوشش نمود.[14]

مقام معظم رهبری:

شما باید دنبال کار را بگیرید، مجاهدت برای خدا بکنید تا اینکه این بنا [حکومت اسلامی] تکمیل بشود.[15]

* 82. خستگی ناپذیری

تبیین

به کسی که بر اثر کار بسیار رنجیده و درمانده و خسته نشود خستگی‌ناپذیر گفته می‌شود؛ و ایستادگی و پایداری نماد خستگی‌ناپذیری است.

مستندات

الف – آیات

1. فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَن تَابَ مَعَكَ. (هود: 112)

پس همانگونه که دستور یافته‌ای ایستادگی کن و هر که با تو [توبه] کرده [و به درگاه خدا روی آورده نیز چنین کن].

2. إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ. (احقاف: 13)

محققاً کسانی که گفتند: پروردگار ما خداست سپس ایستادگی کردند ترسی بر آنان نیست و غمگین نخواهند شد.

3. يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ إِذَا لَقِيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُواْ وَاذْكُرُواْ اللّهَ كَثِيرًا لَّعَلَّكُمْ تُفْلَحُونَ. (انفال: 45)

ای کسانی که ایمان آورده‌اید چون با گروهی برخورد می‌کنید پایداری ورزید و خدا را بسیار یاد کنید، باشد که رستگار شوید.

ب- روایات

1. امام علی (علیه‌السلام):

تَزُولُ الجِبَالُ وَلَا تَزَلْ! عَضّّ عَلی نَاجِذِکَ، أعِرِ اللهَ جُمْجُمَتَکَ، تِدْفِی الأرضِ قَدَمَکَ.[16]

اگر کوه‌ها از جا کنده شوند تو ثابت و استوار باشد، دندان‌ها را بر هم بفشار، کاسه سرت را به خدا عاریت ده، پایت بر زمین میخکوب کن.

2. همان حضرت (علیه‌السلام):

العَمَلَ العَمَلَ، ثُمَّ النَّهایَةَ النَّهایَةَ، وَالإستِقَامَةَ الإستِقَامَةَ ثُمَّ الصَّبرَ الصَّبرَ وَالوَرَعَ الوَرَعَ. [17]

عمل صالح! عمل صالح! سپس آینده‌نگری! آینده نگری! و استقامت استقامت! آن‌گاه بردباری! بردباری! و پرهیزکاری پرهیزکاری.

ج – رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره):

1. من به تمام دنیا با قاطعیت اعلام می‌کنم اگر جهانخواران بخواهند در مقابل دین ما بایستند ما در مقابل همه دنیای آنان خواهیم ایستاد و تا نابودی تمام آنان از پای نخواهیم نشست یا همه آزاد می‌شویم و یا به آزادی بزرگتری که شهادت است می‌رسیم.[18]
2. ملتی که بخواهند شرافت خودش را حفظ کند، اسلام را که مبدأ همه شرافت‌هاست بخواهد حفظ کند، این ملت باید علاوه بر جهاد، استقامت در جهاد داشته باشد.[19]

مقام معظم رهبری :

1. معارضه سیاسی و فرهنگی دولت‌ها، بخش کوچک معارضه با جمهوری اسلامی است؛ بخش مهم‌تر، معارضه فرهنگی غرب با نظام جمهوری اسلامی است که یک معارضه عمیق و بلند مدت است. ایستادگی در مقابل اینها، روح حسینی می‌خواهد. آن کسانی که امروز در مقابل تهاجم و توطئه آفرینی‌های دشمنان ما در جبهه استکبار در کار جهادی و سیاسی ایستادگی می‌کنند کار حسین‌بن علی(علیه‌السلام) را می‌کنند.[20]

2. اگر از خدای متعال استمداد و استعانت کنیم، روح خستگی‌ناپذیری را در ما به وجود خواهد آورد. یکی از نعمت‌های بزرگ خدا این است که آدم خسته نشود و حوصله‌اش سر نرود… خستگی روحی انسان را از رسیدن به اهداف باز می‌دارد. برای این که این خستگی روحی پیش نیاید – که از خستگی جسمی گاهی خطرش هم بیشتر است – استمداد از پروردگار، توکل به خدا و امیدواری به کمک الهی لازم است.[21]

3. سربازان عدالت اجتماعی باید خستگی‌ناپذیر باشند کسانی که در این راه‌های طولانی و آرمان‌های بزرگ حرکت می‌کنند باید خستگی حس نکنند.[22]

*83. تلاش مضاعف

تبیین

تلاش و کوشش دو چندان یا بیشتر برای بدست آوردن چیزی و رسیدن به هدف، از شایستگی‌های پاسدار مکتبی است.

مستندات

الف – آیات

1. فَلَا تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَجَاهِدْهُم بِهِ جِهَادًا كَبِيرًا. (فرقان: 52)

پس، از کافران اطلاعت مکن، و با [الهام گرفتن از قرآن] با آنان به جهادی بزرگ بپرداز.

2. وَلَوْ شَاء اللّهُ لَجَعَلَكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلَكِن لِّيَبْلُوَكُمْ فِي مَآ آتَاكُم فَاسْتَبِقُوا الخَيْرَاتِ.(مائده: 48)

و اگر خدا می‌خواست شما را یک امت قرار می‌داد ولی [خواست] تا شما را در آنچه داده است بیازماید، پس در کارهای نیک بریکدیگر سبقت گیرید.

3. يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ(انشقاق: 6)

ای انسان به درستی که تو با تلاش و کوشش به سوی پروردگارت می‌رود، پس او را ملاقات می‌کنی.

ب – روایات

1. امام علی (علیه‌السلام):

وَجَاهِدْ فِی اللهِ حَقَّ جِهَادِهِ وَلَا تَأْخُذْکَ فِی اللهِ لَوْمَةُ لَائِمٍ، وَ خُضِ الْغَمَرَاتٍ لِلْحَقِّ حَیْثُ کَانَ.[23]

و در راه خدا آن گونه که شایسته است تلاش کن، و هرگز سرزنش ملامتگران تو را از تلاش در راه خدا باز ندارد. برای حق در مشکلات و سختی‌ها تلاش کن.

2. همان حضرت(علیه‌السلام):

فَاسْعَ فِی کَدْحِکَ.[24]

نهایت کوش را در زندگی داشته باش.

3. و نیز :

فَعَلَیکُم بِالجِدِّ وَالإجْتِهَادِ، وَالتَّأَهُبِ وَالإسْتِعدَادِ.[25]

برشما باد به تلاش و کوشش، آمادگی و آماده شدن.

ج – رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره):

1. جهاد، شمایل دنیای آزادی و استقلال در عرصه کار و تلاش و پیکار علیه فقر و تنگدستی و رذالت و ذلت است.[26]

2. ما باید در ارتباط با مردم جهان و رسیدگی به مشکلات و مسائل مسلمانان و حمایت از مبارزان و گرسنگان و محرومان، با تمام وجود تلاش نماییم.[27]

مقام معظم رهبری:

1. با ابتکارهای بیشتر و تلاش مضاعف، کشور را بسازید.[28]

2. با همت مضاعف و چند برابر و همچنین کار مضاعف و تلاش مضاعف و چند برابر – ان شاء الله – میدان‌های وسیع دیگری را پیش بروید، فتح کنید و نیروهای مسلح جمهوری اسلامی را وقاطعاً به آن نقطه برسانید که شایسته این نظام و شایسته عناصر مؤمن و صادق و خدمتگزاری مثل شماست.[29]

3. همان باید تلاش مضاعف کنند.[30]

™ 35. تکلیف محوری

تبیین

مراد از تکلیف محوری، انجام دادن وظایف و مسئولیت‌ها در زمینه‌های فردی، اجتماعی و سازمانی با طراحی و برنامه‌ریزی بدون دلبستگی به نتیجه است.

مستندات

الف – ایات

1. فَقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللّهِ لاَ تُكَلَّفُ إِلاَّ نَفْسَكَ وَحَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ. (نساء 84)

پس در راه خدا پیکار کن، جز عهده‌دار شخص خود نیستی و[لی] مؤمنان را [به مبارزه] برانگیز.

ب – روایات

1. امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در رابطه با تکلیف جنگ با شما میان:

وَقَدْ قَلَّبْتُ هذَا الْأمْرَ بَطْنَهُ وَ ظَهْرَهُ حَتّی مَنَعَنِی النَّوْمَ فَما وَجَدْتُنی یَسَعُنی إلّاقِِتالُهُمُ أوْالجُحُودُ بِهِ مُحَمَّدٌ صلّی اللهُ عَلَیهِ وَسَلَّم.[31]

پشت و روی این کار را نگریستم به گونه‌ای که مرا از خواب بازداشت دیدم جز این چاره‌ای ندارم که جنگ با آنان را پیش گیریم یا آنچه را محمد (ص) آورده است نپذیریم.

2. نیز آن حضرت دربارة تأخیر در فرمان آغاز جنگ در صفّین:

فَوَ اللهِ دَفَعْتُ الْحَرْبَ یَوْماً إلّا وَ أنَا أطْمَعُ أنْ تَلْحَقَ بِی طائِفَةٌ فَتَهْتَدِی بِی وَتَعْشُوَ إلی ضَوْئِی.[32]

به خدا که یک روز جنگ را واپس نیفکندم جز این که امید داشتم گروهی به سوی من بیایند و به وسیله من هدایت شوند و به نور من راه یابند.

ج –رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره)

ما به شرط اینکه پیروز بشویم در میدان نیامده‌ایم، ما برای ادای یک وظیفه اسلامی، وجدانی، ملی وارد شده‌ایم.[33]

مقام معظم رهبری :

1. ما به تکلیف عمل می‌کنیم، ما برای پیروزی نمی‌جنگیم، ما برای جواب دادن به خدا می‌جنگیم، خدای متعال تکلیف کرده، ما عمل می‌کنیم، پیروزی داد منت پذیرش هستیم؛ پیروزی هم نداد، باز هم از این که توفیق داد به تکلیفمان عمل بکنیم، منت‌پذیر هستیم. راز پیروزی‌ها همین است. اگر انسان شرع را امام خود قرار بدهد، یعنی طبق آنچه که تکلیف اسلامی و شرعی است قدم به قدم حرکت بکند، یقیناً به پیروزی خواهد رسید.[34]

2. ما برای تکلیف کار می‌کنیم اما خدای متعال بر همین عمل برای تکلیف بهترین نتیجه را به ما خواهد داد.[35]

3. برای خدا، برای وظیفه و تکلیف فعالیت کنیم نه برای خواهش‌ها و هواهای نفسانی یا توقعات و گفتن این و آن. اگر این شد‌، آن وقت، میدان هیچ گاه از انسان‌های بزرگ و ستون‌های استواری که می‌توانند این خمیه را نگه دارند، خالی نخواهد بود.[36]

* 84. شناخت تکالیف دینی و انقلابی در امور سازمانی

تبیین

منظور آگاهی از وظایف دینی و مسئولیت‌های انقلابی در کارهای مربوط به پاسداری از انقلاب اسلامی.

مستندات

الف – آیات

1. فَاسْأَلُواْ أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لاَ تَعْلَمُونَ. (انبیاء : 7)

اگر نمی‌دانید از پژوهندگان کتاب‌های آسمانی بپرسید.

2. إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَاءُ. (فاطر: 28)

از بندگان خدا، تنها دانایانند که از او می‌ترسند.

ب- روایات

1. امام علی(علیه‌السلام) در وصیت خود به امام حسن (علیه‌السلام) :

وَ أنْ أبتَدِئَکَ بِتَعلِیمَ کِتَابِ اللهِ عَزَّوَجَلَّ وَ تَأوِیِلِه وَ شَرَایع الإسلَامِ وَ أحکَامِهِ وَ حَلالِهِ وَ حَرَامِهِ.[37]

پس در آغاز تربیت، تصمیم گرفتم تا کتاب خدای توانا و بزرگ را همراه با تفسیر آیات بتو بیاموزم و شریعت اسلام و احکام آن از حلال و حرام را به تو تعلیم دهم.

2. و نیز همان حضرت (علیه‌السلام):

وَتَفَقَّةْ فِی الدِّینِ.[38]

شناخت خود را در دین، به کمال رساندن.

ج – رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره):

مسائلی را که انسان غالباً به آنها احتیاج دارد، واجب است یادبگیرد.[39]

مقام معظم رهبری:

آموزش‌های نظامی وفنی به جای خود و آموزش‌های دینی و سیاسی و اعتقادی هم به جای خود، هرکدام بایستی به صورت کامل وجود داشته باشد.[40]

* 85. عمل به تکلیف بدون ملاحظه‌کاری و ملاحظه نتیجه

تبیین

منظور انجام دادن وظایف دینی و انقلاب براساس تکلیف شرعی است بدون توجه به نتیجه دلخواه.

مستندات

الف – آیات

1. وَمَا آتَاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَمَا نَهَاكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا. (حشر: 7)

و آنچه را فرستاده [او] به شما داد آن را بگیرید و از آنچه شما را بازداشت بازایستید.

2. وَمَنْ يَأْتِهِ مُؤْمِنًا قَدْ عَمِلَ الصَّالِحَاتِ فَأُوْلَئِكَ لَهُمُ الدَّرَجَاتُ الْعُلَى. (طه: 75)

و هرکه مؤمن به نزد پروردگار رود، در حالی که کارهای شایسته انجام داده باشد برای آنان درجات والا خواهد بود.

ب – روایات

1. امام علی(علیه‌السلام):

إعمَلُوا رَحِمَکُم اللهُ عَلَی أعلَامٍ بَیِّنَةٍ فَالطَّرِیقُ نَهجٌ یَدعُوا إلَی دَارِالسَّلَامِ.[41]

خدا شما را بیامرزد، اعمال نیکو را براساس نشانه‌های روشن انجام دهید، زیرا راه، روشن است و شما را به خانة امن و امان دعوت می‌کند.

2. و نیز همان حضرت (علیه‌السلام):

وَاخْرُجُوا إلَی اللهِ بِمَا افْتَرَضَ عَلَیکُم مِن حَقِّهِ وَ بَیَّنَ لَکُم مِن وَظَائِفِهِ.[42]

و با انجام فرائضی که بر شما واجب کرده و تکالیفی که بر شما معین کرده حق خد را ادا کنید.

ج – رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره):

1. مگر ما فراموش کرد‌ه‌ایم که ما برای ادای تکلیف جنگیده‌ایم، و نتیجه، فرع بر آن بوده است. ملت ما تا آن روز که احساس کرد که توان و تکلیف جنگ دارد به وظیفه خود عمل کرد و خوشا به حال آنان که تا لحظه آخرهم تردید ننمودند.[43]

2. همة ما مأمور به ادای تکلیف و وظیفه‌ایم نه مأمور به نتیجه.[44]

3. سپاه باید بیشتر از این تابع اسلام فقاهت شود و نقایص خود را جبران نماید تا برای اسلام و نهضت مفیدتر گردد.[45]

مقام معظم رهبری:

1. تکلیف ما هرچه و در هر وقت باشد، امیدوارم که انشاء الله به آن تکلیف عمل بکنیم؛ خدای متعال هم هدایت و هم ارشاد و کمک کند تا تکلیف را در هر برهه‌ای بفهمیم و به آن عمل کنیم.[46]

2. کسی که برای تکلیف عمل می‌کند، دچار تردید و تزلزل نمی‌شود، ترسیده و خسته نمی‌شود، از راه بر نمی‌گردد و مصلحت‌اندیشی‌های شخصی، تعیین کننده راه او و جهت‌گیری او نمی‌شود.[47]

™ 36. ایثار و شهادت طلبی

تبیین

منظور از خودگذشتگی و مقدم داشتن دیگران بر خود، فداکاری و استقبال از جان‌نثاری و شهادت در جهاد در راه خداست.

مستندات

الف – آیات

1. وَ یؤْثِرُونَ عَلَی أنفُسِهِمْ وَلَوْ کانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ.(حشر: 9)

هرچند در خودشان احتیاجی [مبرم] باشد دیگران را بر خودشان مقدم می‌دارند.

2. فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللّهُ مِن فَضْلِهِ وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُواْ بِهِم مِّنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلاَ هُمْ يَحْزَنُونَ. (آل‌عمران: 170)

به آنچه از خدا از فضل خود به آنان داد است شادمان‌اند و برای کسانی که از پی‌ایشان‌اند و هنوز به آن نپیوسته‌‌اند شادی می‌کنند که نه بیمی برایشان است و نه اندوهگین می‌شوند.

3. مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَى نَحْبَهُ وَمِنْهُم مَّن يَنتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا. (احزاب: 23)

از میان مؤمنان مردانی‌اند که به آنچه با خدا عهد بستند صادقانه وفا کردند. برخی از آنان به شهادت رسیدند و برخی از آنها در [همین] انتظارند و [هرگز عقیده خود را] تبدیل نکردند.

ب – روایات

1. امام علی (علیه‌السلام) :

فَعَاوِدُواالکَرَّ … وَطِیبُوا عَنْ أنفُسَکُمْ نَفساً وامْشُوا إلَی المَوْتِ مَشیاً سُجُحاً.[48]

پی در پی حمله کنید … از شهادت خرسند باشید و به آسانی از آن استقبال کنید.

2. امام حسین (علیه‌السلام):

لَیسَ شَأنِی مَنْ یَخَافُ المَوْتِ، مَا أهْوَنَ الْمَوتَ عَلَی سَبِیلِ نَیلِ العِزَّ وَ إحْیَاءِ الحَقُّ… .

مَرْحَباً بِالقَتلِ فِی سَبیلِ اللهِ وَ لکِنَّکُم لا تَقدِرونَ عَلَی هَدمٍ مَجدِی وَ مَحوِ عِزِّی وَ شَرَفِی فَإذا لا أبالِی بِالقَتلِ.[49]

من آن نیستم که از مرگ بترسم، هر مرگی در راه رسیدن به عزت و احیای حق چه آسان است… .

خوشا به مرگ در راه خدا! شما نمی‌توانید مجد و عزت و شرف مرا نابود کنید، پس مرا از کشته شدن چه باک.

ج – رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره):

1. این قدرت خدای تبارک و تعالی است که جوان‌های ما را عاشق شهادت کرده است که این عزیزان بیایند اینجا، و از آنها کسانی اصرار کنند که من دعا کنم شهید بشوند و من به آنها عرض می‌کنم که پیروز باشید و ان‌شاءالله ثواب شهید دارید.[50]

2. شما این اخلاصتان و این شهادت طلبی و این ایثار برای خداست که ارزش به شما داده است و ارزش او از هیچ معیاری نمی‌تواند اندازه‌گیری کند.[51]

3. شما که جان‌نثاری دارید می‌کنید و ایثار می‌کنید و با ایده شهادت به میدان‌های جنگ می‌روید و از اسلام دفاع می‌کنید و از مکتب دفاع می‌کنید و کشورهایی را که [چشم] طمع به این کشور دوخته‌اند مأیوس می‌کنید، هم اینها ارزشمند و بسیار ارزشمند (است).[52]

4. کسی که شهادت را زندگی دانست برای خودش، زندگی ابدی دانست برای خودش، این در مقابل غیر می‌ایستد و آخر نفس را می‌کشد و شهادت طلب می‌کند.[53]

مقام معظم رهبری:

1. سلام خداوند و بندگان شایسته‌ای به آنان که جان خود را مشتاقانه به میدان دفاع از دین خدا و عزت و استقلال میهن اسلامی بردند، عاشقانه هستی خود را نثار کردند تا هستی امت اسلامی استقرار و قوام بگیرد و از لذت‌ها و هوس‌های زندگی چشم پوشیدند تا چشمشان به جمال محبوب ازلی روشن شود و در راه شهادت گام نهادند تا راه خدا و راه سعادت خلق همواره باز و به روی مردم گشوده بماند.[54]

2. شهادت بالاترین ارزش عاشورایی انسان و بالاترین ارزش در معیار ارزش‌های معنوی است.[55]

3. وظیفه قدردانی از ایثارگران به ویژه شهیدان فریضه‌ای عینی و تعیینی و همیشگی است.[56]

* 86. از خود گذشتگی

تبیین

منظور فداکاری و از خودگذشتگی در جهاد در راه خداست.

مستندات

الف – آیات

1. وَمِنَ النَّاسِ مَن يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاء مَرْضَاتِ اللّهِ وَاللّهُ رَؤُوفٌ بِالْعِبَادِ. (بقره: 207)

و از میان مردم کسی است که جان خود را برای طلب خشنودی خدا می‌فروشد و خداوند بر بندگان مهربان است.

2. وَالَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَن يُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ. (محمد: 4)

و کسانی که در راه خدا کشته شده‌اند هرگز کارهایشان را ضایع نمی‌کند.

ب- روایات

1. امام علی (علیه‌السلام)

أعِرِ اللهَ جُمْجُمَتَکَ.[57]

کاسه سرت را به خدا عاریت ده.

2. و نیز همان حضرت (علیه‌السلام):

وَالَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَن يُضِلَّ أَعْمَالَهُمَْ اعْلَم أنَّ أفضَلَ المُؤمِنینَ أفْضَلُهُم تَقْدِمَةً مِن نَفْسِهِ وَ أهلِهِ وَ مالِهِ.[58]

و بدان بهترین مؤمنان کسانی هستند که جان و خاندان و مال خود را در راه خدا تقدیم کنند و از همه در این راه پیشگام‌تر باشند.

ج – رهنمودها

امام خحمینی (قدس‌سره):

ملتی که سالار شهیدان را پیشوا و ایثار و فداکاری را سلاح و شهادت را سبب جاودانگی خود می‌داند از چه می‌ترسد و با چه کسی جز خدا معامله می‌کند؟[59]

مقام معظم رهبری:

1. روحیه ایثار و از خود گذشتگی، برای دیگران فکر کردن و کار کردنع روحیه ای است که ملت‌ما را به نتایج و غایات این حرکت خواهد رساند.[60]
2. تفکر بسیجی، ترکیبی است از ایمان عمیق، تلاش مخلصانه، هوشیاری در شناخت دشمن، گذشت و ایثار در برابر دوست و ایستادگی و مقاومت شجاعانه و خستگی‌ناپذیر.[61]
3. شهیدان ما، این حق بزرگ را بر فرهنگ اسلامی و همه وابستگان و دلبستگان به آن در سراسر جهان دارا می‌باشند که یکی از سرفصل‌های مهم ولی فراموش شدة این فرهنگ را در دنیای امروز زنده کرده‌اند و آن فداکاری و از خودگذشتی برای آرمان‌های بلند اسلامی و انسانی است.[62]

* 87. نهراسیدن از مرگ و استقبال از شهادت در راه خدا

تبیین

منظور ترس نداشتن از کشته شدن و به پیشواز شهادت در راه خدا رفتن است.

مستندات

الف –آیات.

1. إِنَّ اللّهَ اشْتَرَى مِنَ الْمُؤْمِنِينَ أَنفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الجَنَّةَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ فَيَقْتُلُونَ وَيُقْتَلُونَ. (توبه: 111)

در حقیقت، خدا از مؤمنان جان و مالشان را به [بهای] اینکه بهشت برای آنان باشد خریده است؛ همان کسانی که در راه خدا می‌جنگند و می‌کُشند و کشته می‌شوند.

ب – روایات

1. امام علی (علیه‌السلام):

إنَّ أکْرَمَ الْمَوْتِ القَتلُ وَالَّذی نَفسُ ابنُ أبِی طَالِبٍ بِیَدِهِ لَأَلفُ ضَرَبةٍ بِالسَّیفِ أهوَنُ عَلیَّ مِن مِیتَةٍ عَلَی الفِرّاشِ فِی غیرِ طَاعَةِ اللهِ.[63]

همانا گرامی‌ترین مرگ‌ها کشته شدن در راه خداست. سوگند به آن کس که جان پسر ابوطالب در دست اوست هزار ضربت شمشیر بر من آسان‌تر از مرگ در بستر استراحت در غیرطاعت خداست.

2. و نیز همان حضرت (علیه‌السلام):

اِنّی وَاللهِ لَو لَقیتُهم واحِدآً وَ هُم طِلاعُ الاَرضِ کُلِّها ما بالیتُ ولا استوحشتُ.[64]

به خدا سوگند، اگر تنها با دشمنان روبه‌رو شوم، در حالی که آنان تمام روی زمین را پرکرده باشند، نه باکی داشته و نه می‌هراسم.

ج – رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره):

1. شما این اخلاصتان و این شهادت طلبی و این ایثار برای خداست که ارزش به شما داده است و ارزش او را هیچ معیاری نمی‌تواند اندازه‌گیری کند.[65]

2. آنچه برای این جانب غرورانگیز و افتخار آمیز است، روحیه بزرگ و قلوب سرشار از ایمان و اخلاص و روح شهادت طلبی این عزیزان – که سربازان حقیقی ولی الله الاعظم ارواحنا فداه – هستند، و این است فتح الفتوح.[66]

مقام معظم رهبری :

1. جوانان ما، مردان مؤمن ما، رزمندگان ما در نیروهای مسلح با همت، با ایمان، با توکل به خدا و با گذاشتن جان عزیز در کف دست و نترسیدن و نهراسیدن از خطر مرگ وارد میدان شدند.[67]
2. جهاد وقتی می‌تواند اثر خودش را به طور کامل نشان دهد که با دل نهادن به شهادت همراه باشد.[68]

™ 37. ظلم ستیزی و دفاع از حق

تبیین

دشمنی با ستم و مبارزه با ستمکار، ظلم ستیزی و دفاع از ارزش‌های الهی ویاری ستمدیدگان از دستورات مهم اسلام و یکی از کارکردهای جهاد به شمار می‌آید.

الف – آیات

1. وَمَا لَكُمْ لاَ تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاء وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ وَلِيًّا وَاجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ نَصِيرًا. (نساء: 75)

و چرا شا در راه خدا [و در راه نجات] مردان و زنان و کودکان مستضعف نمی‌جنگید؟ همانان که می‌گویند: پروردگارا، ما را از این شهری که مردمش ستم پیشه‌اند بیرون ببر از جانب خود برای ما سرپرستی قرار ده و از نزد خویش یاوری برای ما تعیین فرما.

2. أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ. الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِن دِيَارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلَّا أَن يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ. (حج: 39-40)

به کسانی که جنگ بر آنان تحمیل شده رخصت [جهاد] داده شده است؛ چرا که مورد ظلم قرار گرفته‌اند و البته خدا بر پیروزی آنان سخت تواناست؛ همان کسانی که به ناحق از خانه‌هایشان رانده شدند [آنها گناهی نداشتند] جز اینکه می‌گفتند: پروردگار ما خداست.

ب- روایات

1. امام علی (علیه‌السلام) :

وَالَّذِي فَلَقَ الْحَبَّةَ، وَبَرَأَ النَّسَمَةَ، لَوْلاَ حُضُورُ الْحَاضِرِ، وَقِيَامُ الْحُجَّةِ بِوُجُودِ النَّاصِرِ، وَمَا أَخَذَ اللهُ عَلَي العُلَمَاءِ أَلاَّ يُقَارُّوا عَلَي کِظَّةِ ظَالِمٍ، وَلا سَغَبِ مَظْلُومٍ، لَأَلْقَيْتُ حَبْلَهَا عَلَي غَارِبِهَا، وَلَسَقَيْتُ آخِرَهَا بِکَأْسِ أَوَّلِها.[69]

سوگند به خدایی که دانه را شکاف و جان را آفرید اگر حضور فراوان بیعت کنندگان نبود و یاران حجت را بر من تمام نمی‌کردند و اگر خداوند از علما عهد و پیمان نگرفته بود که در برابر شکم‌بارگی ستمگران و گرسنگی مظلومات سکوت نکنند مهار شتر خلافت را بر کوهان آن انداخته رهایش می‌ساختم و آخر خلافت را به کاسه اول آن سیراب می‌کردم.

2. همان حضرت(علیه‌السلام):

أیُّهَا النَّاسُ أعِینُونی عَلَی أنفُسِکُم وَ ایمُ اللهِ لَأُنْصِفَنَّ الْمَظلُومَ مِن ظَالِمِهِ وَ لَأَقُودَنَّ الظَالِمَ بِخِزامَتُةُ حَتَّی أورِدَهُ مَنهَلَ الحَقِّ و إن کَآنَ کَارِهاً.[70]

ای مردم برای اصلاح خودتان مرا یاری کنید. به خدا سوگند که داد ستمدیده را از ظالم ستمگر بستانم و مهار ستمگر را بگیرم و به آبشخور حق وارد سازم گرچه تمایل نداشته باشد.

3. و نیز

کُونَا لِلظَّالِمِ خَصماً وَلِلمَظلُومِ عَؤناً.[71]

دشمن ستمگر و یاور ستمدیده باشید.

ج – رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره) :

1. قدرت‌ها و ابر قدرت‌ها و نوکران، مطمئن باشند اگر خمینی یکه و تنها بماند به راه خود که راه مبارزه با کفر و ظلم و شرک و بت‌پرستی است ادامه می‌دهد و به یاری خدا در کنار بسیجیان اسلام، خواب راحت از دیدگان جهانخواران و سرسپردگانی که به ستم و ظلم خویش اصرار می‌نمایند سلب خواهد کرد.[72]

2. با جدیت به تحصیل علوم و کسب معارف و بهره‌وری از استعدادهای الهی خود بپردازید، و هیچ گاه سلام مبارزه با ظلم و استکبار و استضعاف را بر زمین نگذارید و دوستی با دوستان خدا و دشمنی با دشمنان خدا را شعار خود سازید.[73]

3. تکلیف ما این است که در مقابل ظلم بایستیم و این کسی که تعدی به ما کرده است تو دهنی به او بزنیم.[74]

مقام معظم رهبری:

1. امروز در دنیا نام اسلام را با عنوان شجاعت و عدالت‌خواهی و ظلم ستیزی می‌شناسند.[75]

2. باید هوشیار و خردمند و شجاع و فرصت‌شناس بود در این صورت همه تلاش دشمن ناکام خواهد ماند.[76]

* 88. نپذیرفتن حرف زور و مقابله با آن

مستندات

الف – آیات

1. أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ. (حج:39)

به کسانی که جنگ برآنان تحمیل شده رخصت [جهاد] داده شده است؛ چرا که مرد ظلم قرار گرفته‌اند و البته خدا بر پیروزی آنان سخت تواناست.

2. لاَّ يُحِبُّ اللّهُ الْجَهْرَ بِالسُّوَءِ مِنَ الْقَوْلِ إِلاَّ مَن ظُلِمَ وَكَانَ اللّهُ سَمِيعًا عَلِيمًا. (نساء : 148)

خداوند دوست ندارد کسی با سخنان خود بدی (ی دیگران) را اظهار کند؛ مگر آن کس که مورد ستم واقع شده باشد، خداوند شنوای داناست.

ب – روایات

امام حسین (علیه‌السلام ):

أَلا وَ إنَّ الدَّعِیَّ قَدْ رَکَزَبَینَ اثْنَتَیْنِ: بَیْنَ السِّلَّةِ وَ الذِّلَّةِ وَ هَیْهَاتَ مِنَّا الذِّلَّة یَأبَی اللهُ لَنَا ذلکَ وَ رَسُولُهُ و المُؤْمِنُونَ و حُجُورٌ طَابَتٌ وَ حُجُورٌ طَهُرَتْ وَ إنُوفٌ حَمِیَّةٌ و نُفُوسٌ إبِیَةٌ مِنْ أنْ تُؤْثَرَ طاعَةُ اللِّئَامِ عَلَی مَصارِع الکِرَامِ.[77]

آگاه باشید! ناپاک پسر ناپاک مرا بین دو کار مخیر گردانید؛ شمشیر کشیدن یا خواری چشیدن، و به دور باد که ما به ذلت تن دهیم، که خدا و رسولش و مؤمنان بر ما نمی‌پسندند، و دامن‌های پاک و پاکیزه و سرهای پرغیرت و جان‌های والایی که فرانبرداری فرومایگان را برکشته شدن با افتخارترجیح ندهند.

ج – رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره):

1. آنها که اسیر هواهای نفسانی و حیوانی بوده و هستند برای حفظ یا رسیدن به آن تن به هر ذلت و خواری می‌دهند و در مقابل زور وقدرت‌های شیطانی تسلیم و نسبت به توده‌های ضعیف، ستمکار و زورگو هستند ولی وارستگان به خلاف آنانند.[78]

2. شرافت انسانی به این است که در مقابل زور بایستند و جوانان ما ایستادند.[79]

مقام معظم رهبری :

ما وقتی که خود را دارای هدف و خط مستقیمی به سمت آن می‌دانیم وقتی بر دوش خودمان مسئولیت الهی حس می‌کنیم، وقتی مصمم هستیم که در راه این مسئولیت – علی رغم میل همه شیطان‌های عالم- حرکت بکنیم، وقتی این ملت تصمیم دارد که حرف زور را از هیچ کدام از قلدرها و سرگردنه بگیرهای مسلح دنیا به گوش نگیرد پس باید خودمن را آماده دفاع کنیم.[80]

* 89. ظلم نکردن به دیگران

تبیین

ستم نکردن به دیگران مورد تأکید اسلام است، همچنان که زیر بار ظلم نرفتن چنین است.

مستندات

الف – آیات

1. وَلَقَدْ أَهْلَكْنَا الْقُرُونَ مِن قَبْلِكُمْ لَمَّا ظَلَمُواْ. (یونس: 13)

و قطعنا نسل‌های پیش از شما را هنگامی که ستم کردند به هلاکت رساندیم.

2. لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَتُظْلَمُؤنَ. ( بقره : 279)

نه ستم می‌کنید و نه ستم می‌بینیند.

ب – روایات

1. امام علی (علیه‌السلام)

فاللهَ اللهِ فِی عَاجِلِ البَغْی وَ آجلِ وَخَامَةِِ الظّلمِ.[81]

خدا را خدا را! از تعجیل در عقوبت و کیفر سرکشی و ستم برحذر باشید و از آینده دردناک ظلم (به دیگران بترسید).

2. همان حضرت (علیه‌السلام) :

وَظُلمُ الضَّعِیفِ أفحَشُ الظُّلمِ.[82]

و بدترین ستم‌ها، ستمکاری به ناتوان است.

3. و نیز و قتی به آن حضرت پیشنهاد کردند در تقسیم بیت‌المال اشراف و بزرگان را برتی دهد فرمود:

أَتَأْمُرُونِّي أَنْ أَطْلُبَ النَّصْرَ بِالْجَوْرِ فِيمَنْ وُلِّيتُ عَلَيْهِ! وَاللهِ لاَ أَطُورُ بِهِ مَا سَمَرَ سَمِيرٌ، وَمَا أَمَّ نَجْمٌ فِي السَّمَاءِ نَجْماً.[83]

مرا فرما می‌دهید تا پیروزی را با ستم کردن به کسانی که بر آنها حکومت می‌کنم به دست آورم؟! به خدا سوگند هرگز به چنین کاری دست نخواهم زد.

4. و نیز:

وَاللهِ لَوْ اُعْطِیتُ الْاَقالِیمَ السَّبْعَةَ بِما تَحْتَ اَفْلاکِها عَلی اَنْ اَعْصِیَ اللهَ فی نَمْلَةٍ أسْلُبُها جُلْبَ شَعِیرةٍ ما فَعَلْتُ.[84]

به خدا اگر هفت اقلیم را با آنچه زیر‌آسمان‌هاست به من دهند تا خد را نافرمانی نمایم و پوست جوی را از مورچه‌ای به ناروا بربایم چنین نخواهم کرد.

ج – رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره):

ما صریح می‌گوییم که ابداً نظر نداریم به اینکه به یک کشوری تعدی بکنیم، ما از خودمان دفاع داریم می‌کنیم.[85]

مقام معظم رهبری :

سعی کنیم آنچه را که وظیفه قانونی است با دقت و با اتقان و با رعایت حال آن کسانی که با آنها سر و کار داریم، انجام دهیم؛ یعنی ظلم به کسی نشود و حق کسی پامال نگردد.[86]

* 90. دفاع از مظلوم و مبارزه با ظلم و ظالم

تبیین

حمایت و دفاع از ستمدیده و مبارزه با ستمگری و ستمکار از وظایف دینی یک مسلمان است .

مستندات

الف – آیات

وَمَا لَكُمْ لاَ تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاء وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ وَلِيًّا وَاجْعَل لَّنَا مِن لَّدُنكَ نَصِيرًا. (نساء: 75)

و چرا شما در راه خدا و [در راه نجات] مردان و زنان و کودکان مستضعف نمی‌جنگید؟ همانان که می‌گویند پروردگارا، ما را از این شهری که مردمش ستم پیشه‌اند بیرون ببر و از جانب خود سرپرستی قرار ده و از نزد خویش یاوری برای ما تعیین فرما.

ب- روایات

1. پیامبر اعظم (ص):

مَن سَمِعَ رَجُلاً یُنادی یا لِلمُسلمینَ فَلَم یَجِبهُ فَلَیس بِمُسلمٍ.[87]

هرکس فریاد (مظلومیت) کسی را بشنود که می‌گوید: ای مسلمان‌ها! (به دادم برسید) و او را کمک و یاری ندهد، مسلمان نیست.

2. امام علی (علیه‌السلام).

الذَّلیلُ عِندِی عَزِیزٌ حَتَّی آخُذَ الحَقُّ لَهُ وَالقَوِیُّ عِندِی ذَلِیلٌ حَتَّی آخُذَ الحَقُّ مِنهُ.

خوارترین افراد نزد من عزیز است تا حق او را باز گردانم و نیرومند در نظر من پست و ناتوان است تا حق را از او بازستانم.

3. امام سجاد (علیه‌السلام):

اَللّهم اِنّی اَعتذِرِ الیکَ مِن مَظلُومٍ ظُلِمَ بحضرتی فَلَم اَنصرهُ.[88]

بار الها به درگاهت پوش می‌طلبم در مورد ستم دیده‌ای که در حضور من به او ستم شد و من یاری‌اش نکردم.

ج – رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره) :

1. تکلیف ما این است که در مقابل ظلم‌ها بایستیم، تکلیف ما این است که با ظلم‌ها مبارزه کنیم، معارضه کنیم، اگر توانستیم آنها را عقب برانیم که بهتر، و اگر نتوانستیم به تکلیف خودمان عمل کردیم.[89]

2. ما مکلفیم از طرف خدای تبارک و تعالی که با ظلم مقابله کنیم.[90]

3. ما مظلومین همیشه تاریخ محرومان و پابرهنگانیم، ما غیر از خدا کسی را نداریم و اگر هزار بار قطعه قطعه شویم دست از مبارزه با ظالم بر نمی‌داریم.[91]

مقام معظم رهبری :

1. برای امیرالمؤمنین (علیه‌السلام)، اجرای عدالت و دفاع از مظلوم و سرسختی با ظالم – هرکه می‌خواهد باشد، یعنی ظالم هر که باشد و مظلوم هرکه باشد – مهم بود. امیرالمؤمنین برای دفاع از مظلوم شرط اسلام را نگذاشته‌ است.[92]

2. اصلی‌ترین شعارهایی که در این انقلاب بر روی پرچم انقلاب نوشته شده است، شعار اسلامی بودن است، پایبند بودن به مبانی دین و اصول و قواعد دینی است، سلطه‌ستیزی است، ستیزه با استکباری است، دفاع از مظلومان عالم است؛ آن هم دفاع صریح و صادقانه از همه مظلومان.[93]

* 91. دفاع از حق در گفتار و عمل

تبیین

منظور، دفاع از ارزش‌های الهی در گفتار و کردار است.

مستندات

الف – آیات

1. وَقِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْاْ قَاتِلُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ أَوِ ادْفَعُواْ. (آل عمران: 167)

و به ایشان گفته شد: بیاید در راه خدا بجنگید یا (از حق) دفاع کنید.

ب – روایات

امام علی(علیه‌السلام):

فَأَنْتَ مَحقُوقٌ… أنْ تُنَافِحَ عَنْ دِینِکَ وَ لَوْ لَمْ یَکُنْ لَکَ إلَّا سَاعَةٌ مِنَ الدَّهرِ.[94]

برتو سزاوار است… از دین خود دفاع کنی هرچند ساعتی از عمر تو باقی نمانده باشد.

ج – رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره):

ما باید برای ادامه این فریضه الهی، برای ادامه این انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی کوشش کنیم و کوشش‌مان را افزون کنیم، برای اینکه‌آنها، مخالفین ما، مخالفین اسلام کوششان را هر روز افزون می‌کنند، هر روز توطئه‌هایشان را زیاد می‌کنند. ما هم باید در مقابل آنها هر روز کوشش‌مان را دفاع از حق و حقیقت افزون کنیم.[95]

مقام معظم رهبری :

1.ما هرگز دفاع از حق و عدالت را به خاطر میل دل قدرت‌های استکباری کنار نگذاشتیم.[96]

2. دفاع هم همیشه با آلات قهریه نیست، با مشت نیست، با تفنگ نیست، گاهی دفاع با فهمیدن است، گاهی دفاع با زمان است، گاهی دفاع از حقیقت با حضور در جایی است.[97]

 38. شجاعت و خطرپذیری

تبیین

منظور، دلیری و دلاوری در جهاد در راه خدا هر چند به کشتن دشمن یا کشته شدن خود بینجامد. شجاعت راه اعتدال بین افراط (تهوّر) و تفریط (جبن و ترس) و مورد پسند اسلام است در حالی که تهور و ترس ناپسند شمرده شده‌اند.

مستندات

الف – آیات

1. الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَيَخْشَوْنَهُ وَلَا يَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ وَكَفَى بِاللَّهِ حَسِيبًا. (احزاب : 39)

همان کسانی که پیام‌های خدا را ابلاغ می‌کنند و از او می‌ترسند و از هیچ کس جز خدا بیم ندارند و خدا برای حسابرسی کفایت می‌کند.

2. الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُواْ لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِيمَاناً وَقَالُواْ حَسْبُنَا اللّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ. (آل‌عمران: 173)

همان کسانی که [برخی از] مردم به ایشان گفتند: مردمان برای [جنگ با] شما گرد آمده‌اند پس از آنان بترسید و[لی این سخن] بر ایمانشان ا فزود و گفتند خدا ما را بس است و نیکوحمایتگری است.

3. أَلاَ تُقَاتِلُونَ قَوْمًا نَّكَثُواْ أَيْمَانَهُمْ وَهَمُّواْ بِإِخْرَاجِ الرَّسُولِ وَهُم بَدَؤُوكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ أَتَخْشَوْنَهُمْ فَاللّهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَوْهُ إِن كُنتُم مُّؤُمِنِينَ. (توبه: 13)

چرا با گروهی که سوگندهای خود را شکستند و برآن شدند که فرستاده [خدا] را بیرون کنند، و آنان بودند که نخستین بار [جنگ را] با شما آغاز کردند نمی‌جنگید؟ آیا از‌آنان می‌ترسید؟ با اینکه اگر مؤمن‌اید خدا سزاوارتر است که از او بترسید.

ب- روایات

1. امام علی (علیه‌السلام) :

کُنَّا احْمَرَّ البَأْسُ اتَّقَیْنَا بِرَسُول الله(ص) فَلَمْ یَکُنْ أحَدٌ مِنَّا أقْرَبَ إلَی العَدُوِّمِنْهُ.[98]

هرگاه آتش جنگ شعله می‌کشید ما را به رسول خدا (ص) پناه می‌بردیم که در آن لحظه کسی از ما همانند او به دشمن نزدیک نبود.

2. همان حضرت (علیه‌السلام):

الشَّجَاعَةُ عِزٌّ حَاضِرٌ وَالجُبْنَ ذُلَّ ظاهِرٌ.[99]

شجاعت عزت حاضر است وترس خواری آشکار است.

3. و نیز (ص):

الشَّجاعَةُ زَیْنٌ الجُبْنُ شَیْنٌ.[100]

شجاعت زین و ترس ننگ و عار است.

ج – رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره):

1. جوانان غیور ایران در سایه معنویت اسلام… به قله بلند ایمان و تعهد به اسلام صعود نموده‌اند و با شجاعت و شهامت کم‌نظیر بر کفر جهانی و عفلقیان تاخته و آنان را از کشور عزیز خود بیرون رانده‌اند و میهن اسلامی خود را از دست چپاولگران شرق و غرب نجات داده و تفاله‌های وابسته و پیوستة آنان را به جای خود نشانده‌اند.[101]

2. شجاعت در جنگ حرکتی است قهرمانانه، روی نقشه و نظم و حساب و حال که تهور بی حساب و نظم بر دشمن تاختن است.[102]

3. جوانان رزمنده و شجاع ارتش و سپاه و سایر قوای مسلح، پیروان شهید جاویدی هستند که تاریخ می‌گوید هریک از جوانان و یاران او که به شهادت می‌رسیدند رخسار مبارکش افروخته‌تر و آثار شجاعت و تصمیم در او بارزتر می‌گردید؛ و یادگار شجاعت و تصمیم در او بارزتر می‌گردید؛ و یادگار شجاعان صدر اسلام هستند که پرچم از دست هریک از فرماندهان می‌افتاد دیگری پرچم را می‌گرفت و به رزم در راه هدف ادامه می‌داد.[103]

مقام معظم رهبری :

1. جهاد یعنی تلاش بی‌وقفه همراه با خطرپذیری – در حدمعقول البته – و پیشرفت و امید به آینده.[104]

2. جوان، سرشار از امید و نشاط است و مایل است کاری به او محلول کنند و آن را با شجاعت و خطرپذیری انجام دهد.[105]

3. از جمله مصادیق دیگر فرهنگ عمومی این است که افراد یک ملت، مردمی باشند که خیلی عافیت طلب و به دنبال منافع شخصی خود نباشند بلکه واقعاً حاضر باشند برای ملت و کشورشان مورد میدان شوند و خطرپذیری کنند.[106]

* 92. استقبال و پذیرش کارهای سخت و حضور در عرصه‌های پرخطر

تبیین

منظور به پیشواز انجام کارهای دشوار رفتن و حضور در میدان‌های خطر و هولناک.

مستندات

الف – آیات

1. يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ جَاهِدِ الْكُفَّارَ وَالْمُنَافِقِينَ وَاغْلُظْ عَلَيْهِمْ. (توبه: 73)

ای پیامبر با کافران و منافقان جهاد کن و برآنان سخت بگیرد.

2. مُّحَمَّدٌ رَّسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ.(فتح: 29)

محمد(ص) فرستاده خداست، و کسانی که با او هستند، در برابر کفار سرسخت و شدید، و در میان خود مهربانند.

ب – روایات

1. امام علی (علیه‌السلام) :

وَأَعْطُوا السُّيُوفَ حُقُوقَهَا، وَوَطِّئُوا لِلْجُنُوبِ مَصَارِعَهَا، وَاذْمُرُوا أَنْفُسَکُمْ عَلَي الطَّعْنِ الْدَّعْسِيِّ.[107]

حق شمشیرها را ادا کنید و پشت دشمن را به خاک بمالید و برای فرو کردن نیزه‌ها و محکم‌ترین ضربه‌های شمشیر خود را آماده کنید.

2. همان حضرت(علیه‌السلام):

إینَ القَوْمُ الَّذینَ… هِیجُوا إلَی الجِهَاد فَوَلِهُوا وَلَهُ اللِّقَاح إلَی اَوْلادِهَا وَ سَلَبُا السُّیُوفَ اَغْمادَهَا وأخَأُوا بِأطرَافِ الأرضِ زَحفاً زَحفاً وَ صَفّاً صَفّاً.[108]

کجا هستید مردمی که … به سوی جهاد برانگیخته شده، چونان شتری که به سوی بچه خود روی می‌آورد، شیفته جهاد گردیدند، شمشیرها از نیام برآوردند و گرداگرد زمین را گروه گروه وصف به صف احاطه کردند.

ج – رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره):

دفاع از اسلام و کشور اسلامی امری است که در مواقع خطر، تکلیف شرعی، الهی و ملی است، و بر تمام قشرها و گروه‌ها واجب است در این موقع حساس که ملت با دش منان سرسخت و ابرقدرت‌ها خصوصاً امریکا… مواجه است اگر غفلت شود و با قدرت و پشتکار در مقابل دشمنان بشریت خود را مهیا نکند و با بسیج عمومی که به خواست خداوند متعال هیچ قدرتی نمی‌تواند با آن مقابله کند مهیای دفاع از کشور اسلام نشود خود را و کشور خود را دست خود به تباهی کشانده است.[109]

مقام معظم رهبری :

… نیروی عظیم بسیج توانسته در میدان‌های پرخطر وظیفه‌های سنگینی را بر عهده بگیرد و کارهایی را که گاهی از هیچ عنصری دیگر ساخته نبود و بر نمی‌آمد انجام بدهد.[110]

* 93. مرعوب عِدّه و عُدّه دشمن نشدن

تبیین

منظور نترسیدن از جمعیت انبوه و سلاح و امکانات دشمن در جهاد در راه خداست.

مستندات

الف- آیات

1. وَلَمَّا رَأَى الْمُؤْمِنُونَ الْأَحْزَابَ قَالُوا هَذَا مَا وَعَدَنَا اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَصَدَقَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَمَا زَادَهُمْ إِلَّا إِيمَانًا وَتَسْلِيمًا. (احزب: 22)

و چون مؤمنان سپاه انبوه دشمن را (در جنگ احزاب) دیدند گفتند: این همان است که خدا و فرستاده‌اش به ما وعده داده‌اند و خدا فرستاد‌اش راست گفتند؛ و جز بر ایمان و فرمانبرداری آنان نیفزود. (اینان نه تنها مرعوب ساز و برگ و نیروی دشمن نشدند، بلکه بر ایمانشان افزوده شد).

2. أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكَافِرِينَ يُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَلاَ يَخَافُونَ لَوْمَةَ لآئِمٍ. (مائده: 54)

[اینان] با مومنان فروتن [و] بر کافران سرفرازند، در راه خدا جهاد می‌کنند و از سرزنش هیچ ملامتگری نمی‌ترسند.

ب – روایات

امام علی (علیه‌السلام) :

إِرْمِ بِِبَصَرِکَ أَقْصَي الْقَوْمِ، وَغُضَّ بَصَرَکَ، وَاعْلَمْ أَنَّ النَّصْرَ مِنْ عِنْدِ اللهِ سُبْحَانَهُ.[111]

به صوفوف پایانی لشکر دشمن بنگر، از فراوانی دشمن چشم بپوش و بدان که پیروزی از سوی خدای سبحان است.

2. همان حضرت (علیه‌السلام) :

عَلَیکُم بِهذَا السَّوَادِ الأعظَمِ وَالرِّوَاقِ المُطنَّبِ فَاصرِبُوا ثَبَجَهُ.[112]

به آن گروه فراوان اطراف خیمه پر زرق و برق و طناب در هم افکنده (فرماندهی معاویه) به سختی حمله کنید و به قلب آنها هجوم برید.

ج – رهنمودها

امام خمینی (قدس‌سره):

1.سلام و درود بر محمد حبیب الله که به تنهایی قیام کرد و تا آخرین ساعات زندگی با کفار ظلم پیشه به جنگ برخاست و از کمی عده و عُدّه ننالید.[113]

2. سلام بر حسین بن علی که با یاران معدود خویش برای برچیدن بساط ظلم غاصبان خلافت به پا خاست و از ناچیز بودن عدَه و عدّه به خود، خیال سازش با ستمگر را راه نداد و کربلا را قتلگاه خود و فرزندان و اصحاب معدودش قرار داد و فریاد هیهات منّا‌الذله‌اش را به گوش حق طلبان رساند.[114]

مقام معظم رهبری :

1. شما می‌دانید امروز دشمنان اسلام از لحاظ عِدّه و عُدّه و امور مادی از کسانی که در خدمت اسلام و پشتیبان اسلامند قوی‌ترند، این در صورتی است که آن ایمان را حذف کنیم ، اما اگر عامل ایمان مورد ملاحظه قرار بگیرد و ارتش و نیروی مسلح اسلامی – اعم از ارتش و سپاه – به ایمان مجهز بشود و با اتکای به خدا و برای جهاد فی سبیل الله و انجام تکلیف عمل بکند هیچ قدرتی در دنیا با هر تجهیزاتی که داشته باشد نخواهد توانست در مقابل او مقاومت کند.[115]

2. ایران اسلامی تسلیم روز و تهدید و مرعوب چهره عبوس استکبار نمی‌شود. ملت و دولت ایران مواضع شجاعانه و مستقل و خردمندانه خود را که درس ماندگار امام خمینی عظیم است قدر می‌دانند و از آن دفاع می‌کنند.[116]