9. کفاره ی افطار قضای ماه رمضان
کسی که قضای روزهی ماه رمضان را گرفته جایز نیست بعد از ظهر روزه را باطل کند و اگر عمداً چنین کاری را انجام دهد باید کفاره بپردازد. (اجوبة الاستفتاءات، س 805)
توجه
· کسی که روزهی قضای ماه رمضان را به جا میآورد میتواند پیش از ظهر روزه را افطار کند، به شرط اینکه وقت برای قضای روزه تنگ نباشد، اما اگر وقت، تنگ باشد مثلاً پنج روز قضا به ذمه دارد و پنج روز هم بیشتر به ماه رمضان باقی نمانده افطار پیش از ظهر (همچون افطار بعد از ظهر) برای او به احتیاط (واجب) جایز نیست، هر چند اگر افطار کند کفاره ندارد. (اجوبة الاستفتاءات، س 805 و استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م 87)
· اگر کسی برای گرفتن روزهی قضای ماه رمضان اجیر شود و بعد از زوال افطار کند کفاره بر او واجب نیست. (اجوبة الاستفتاءات، س 809)
2. مقدار کفاره
کفارهی افطار قضای ماه رمضان عبارت است از غذا دادن به ده فقیرو اگر نمیتواند واجب است سه روز روزه بگیرد. (اجوبة الاستفتاءات، س 805 و استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م 72)
10. کفارهی تأخیر
1. وجوب کفاره و مورد آن
کسی که روزهی ماه رمضان را به واسطهی عذری نگیرد و تا رمضان آینده هم به خاطر سهلانگاری و بدون عذر قضای آن را به جا نیاورد باید بعداً روزه را قضا کند و برای هر روز کفارهی تأخیر بدهد، اما اگر قضای روزهیم اه رمضان را به علت استمرار عذری که مانع روزه گرفتن است، مانند مسافرت تا ماه رمضان سال آینده به تأخیر اندازد قضای روزههایی که از او فوت شده کافی است و واجب نیست کفاره بدهد، هر چند احتیاط (مستحب) در جمع بین قضا و کفاره است. ناگفته نماند در خصوص بیماری، توضیحی وجود دارد که خواهد آمد. (اجوبة الاستفتاءات، س 736و803و810 و استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م 89و90)
توجه
· کفارهی تأخیر قضای ر وزه تا ماه رمضان سال بعد، بر اثر جهل به وجب آن ساقط نمیشود، بنابراین اگر شخصی به خاطر جهل به وجوب قضای روزه تا قبل از ماه رمضان سال آینده قضای روزههایش را به تأخیر اندازد باید برای هر روزه کفارهی تأخیر بدهد. (اجوبة الاستفتاءات، س 813)
· کفارهی تأخیر قضای روزهی ماه رمضان – هر چند به مدت چند سال هم تأخیر افتاده باشد – یکبار واجب است و با گذشت سالها متعدد نمیشود، بنابراین اگر قضای روزهی ماه رمضان را چند سال به تأخیر اندازد باید قضا را به جا آورد و برای هر روز یک کفارهی تأخیر بدهد. (اجوبة الاستفتاءات، س 803 و استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م 91)
2. مقدار کفاره
کفارهی تأخیر عبارت است از یک مد طعام که بایستی به فقیر داده شود. (اجوبة الاستفتاءات، س 803و 810)
توجه
· کسی که باید برای هر روز یک مد طعام بدهد میتواند کفارهی چند روز را به یک فقیر بدهد. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م92)
11. فدیه
1-موارد فدیه
– 1. مرد و زن پیر که روزه گرفتن برای آنها مشقت دارد.
– 2. کسی که مبتلا به بیماری استسقا است یعنی زیاد تشنه میشود و روزه برای او مشقت دارد.
– 3. زن باردار که وضع حمل او نزدیک است و روزه برای حملش ضرر دارد.
– 4. زن شیرده که شیر او کم است و روزه برای بچهیی که شیر میدهد ضرر دارد.
– 5. فرد بیمار که روزه برای او ضرر دارد و بیماری او تا ماه رمضان سال بعد ادامه پیدا میکند.
- زن بارداری که خوف از ضرر روزه بر جنین خود دارد باید روزهاش را افطار کند و برای هر روزی فدیه بدهد و قضای روزه را هم بعداً به جا آورد. (اجوبة الاستفتاءات، س 803و806)
- زن شیردهی که به دلیل کم یا خشک شدن شیرش بر اثر روزه، خوف ضرر بر طفل خود دارد باید روزهاش را افطار کند و برای هر روزی فدیه بدهد و قضای روزه را هم بعداً به جا آورد. (اجوبة الاستفتاءات، س 747)
- بیماری که به واسطهی بیماری، روزهی ماه رمضان را نگرفته و بیماریش تا ماه رمضان سال بعد ادامه پیدا کرده است، قضای روزههایی را که نگرفته واجب نیست، فقط باید برای هر روز فدیه بپردازد. (اجوبة الاستفتاءات، س 749و 752 و استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م 88)
توجه
· زنی که به علت بیماری از روزه گرفتن معذور است و به جهت ادامهی بیماری قادر بر قضا کردن آنها تا ماه رمضان سال آینده هم نیست فدیه بر خود او واجب است و چیزی بر عهدهی شوهرش نیست. (اجوبة الاستفتاءات، س 804)
· زنی که در دو سال متوالی باردار بوده وبه دلیل عذر شرعی، روزهی ماه رمضان را نگرفته، فقط قضا بر او واجب است. بلی اگر عذر او در خوردن روزه، خوف از ضرر روزه بر جنین یا کودکش بوده باید علاوه بر قضا، برای هر روزی فدیه هم بپردازد و چنانچه قضا را بعد از رمضان، تا ماه رمضان سال بعد بدون عذر شرعی به تأخیر انداخته علاوه بر قضا و فدیه، کفارهی تأخیر هم بر او واجب است. (اجوبة الاستفتاءات، س 806)
2. مقدار فدیه
مقدار فدیه همان مقدار کفارهی تأخیر است یعنی یک مد طعام که بایستی به فقیر داده شود. (اجوبة الاستفتاءات، س 747و 752و806)
یک نکته در ارتباط با کفاره
· اگر نذر کند که روز معینی را روزه بگیرد، چنانچه در آن روز عمداً روزه نگیرد یا روزهاش را باطل کند باید کفاره بدهد. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م66)
توجه
· کفارهی نذر همان کفارهی قسم است که در جای خود گفته خواهد شد. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م66)