10. ترتیب
1. منظور از ترتیب و حکم آن: نمازگزار باید نماز را به ترتیبی که گفته شد انجام دهد و هریک از اجزای آن را در جای خود بیاورد، پس اگر عمداً این ترتیب را به هم زند، مثلاً سوره را پیش از حمد بخواند یا سجود را پیش از رکوع به جا آورد، نماز باطل میشود. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 335)
2-رعایت نکردن سهوی ترتیب :
(مقدم شدن سهوی جزیی بر جزء دیگر)
– 1. رکنی را بر رکن دیگر مقدم داشته است، مانند آن که دو سجده را فراموش کند و پس از آن که به رکوع رکعت بعد رفت یادش بیاید: نماز باطل است.
– 2. غیر رکنی را بر رکن مقدم داشته است، مانند آن که دو سجده را فراموش کند و تشهد بخواند و آنگاه یادش بیاید که دو سجده را به جا نیاورده است: باید رکن را به جا آورد، و آنچه را اشتباهاً پیش از آن خوانده دوباره بخواند.
– 3. رکنی را بر غیر رکن مقدم داشته است، مانند آن که حمد را فراموش کند و پس از آن وارد رکوع شد متوجه شود که حمد را نخوانده است: نمازش صحیح است.
– 4. غیر رکنی را بر غیر رکن مقدم داشته است، مانند آن که حمد را فراموش کند و به خواندن سوره مشغول شود، ولی پیش از آن که به رکوع برود متوجه شود که حمد را نخوانده است: در این صورت، باید آنچه را فراموش کرده (مثلاً حمد) بخواند و بعد از آن، چیزی را که اشتباهاً جلوتر خوانده (مثلاًسوره) دوباره بخواند.
(استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 336و 337و 338و 339)
11. موالات
نمازگزار باید اجزای نماز، مانند رکوع و سجود و تشهد و غیره را با «موالات» یعنی پی در پی به جا آورد و میان آنها فاصلهی طولانی و غیر متعارف نیندازد، پس اگر میان اجزای نماز به قدری فاصله شود که در نظر بیننده از حالت نماز خواندن خارج شود، نمازش باطل است. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 340)
توجه
· اگر میان کلمهها یا حروف یک کلمه سهواً فاصلهی غیر متعارف بیندازد، ولی به طوری نباشد که صورت نماز از بین برود، اگر در وقتی ملتفت شود که وارد رکن بعد از آن شده است، نماز صحیح است و تکرار آن کلمات و جملات لازم نیست، ولی اگر پیش از وارد شدن در رکن بعدی ملتفت شود باید برگردد و آنها را دوباره بخواند. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 341)
8. قنوت
1. معنای قنوت و حکم آن
در همهی نمازهای واجب و مستحب، مستحب است که در رکعت دوم پس از پایان حمد و سوره و پیش از رکوع، دستها را به دعا بردارد و دعا بخواند. این عمل را «قنوت» مینامند.
توجه
· در نماز جمعه، قنوت را در رکعت اول، پیش از رکوع و در رکعت دوم بعد از رکوع به جا میآورد.
· در نماز عید فطر و قربان، در رکعت اول پنج قنوت و در رکعت دوم چهار قنوت به جا میآورد.
2. ذکر قنوت
در قنوت میتواند هر ذکر یا دعا یا آیهیی از قرآن را بخواند و حتی میتواند به یک «صلوات» یا «سُبحَآنَ اللهِ» یا «بِسم اللهِ» یا «بِسم اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیمِ» اکتفا کند، ولی بهتر است دعاهایی را بخواند که در قرآن آمده است، مانند «رَبَّنا آتِنَا فی الدُّنیَا حَسَنَةً وَ فِی الآخِرَةٍ حَسَنَةً وَ قِنَا عَذابَ النَّار»، یا ذکرها و دعاهایی که از ایمه (علیهم السلام) نقل شده است، مانند این ذکر: «لاَ اِلَهَ اللهُ الحَلیمُ الکَرِیمُ، لاَ اِلهَ اِلاَّ اللهُ العَلِیُّ العَظیمُ، سُبحَآنَ اللهِ رَبِّ السَّمَاوَاتٍ السَّبعِ وَ رَبَّ الاَرَضِینَ السَّبعِ، وَ مَا فِیهِنَّ وَ مَا بَینَهُنَّ، وَ رَبَّ العَرشٍ العَظیمِ، وَ الحَ»دُ للهِ رَبِّ العَالَمینَ».
9. تعقیب
تعقیب نماز لازم نیست به عربی باشد، ولی بهتر است دعاها و ذکرهایی را بخواند که از ائمه (علیهم السلام) رسیده است، و از جمله ی بهترین آنها ذکری است که به تسبیح حضرت زهرا(علیهم السلام) معروف است، و آن عبارت است: 34 مرتبه «اَللهُ اَکبَرُ. 33 مرتبه «اَلحَمدُ لِلّهِ». و 33 مرتبه «سُبحَانَ اللهِ».
توجه
· در کتابهای دعا، تعقیباتی با مضامین عالی و عبارات زیبا از ایمه (علیهم السلام) نقل شده است.
· مستحب است پس از نماز، سجدهی شکر کند یعنی به قصد شکر همهی نعمتها و نعمت توفیق الهی بر نماز، پیشانی را بر زمین بگذارد و بهتر آن است که سه مرتبه یا بیشتر بگوید: «شُکراً لِلّهِ»