1- شرایط تیمم
الف_شرايط چيزي كه بر ان تيمم مي كند
پاك باشد.
مباح باشد( غصبي نباشد)
ب_در اعضاي تيمم مانعي نباشد.
ج_ كيفيت تيمم:
*پيشاني ودستها را از بالا به پائين مسح كند.
*ترتيب را رعايت كند.كارهاي تيمم را پشت سر هم مراعات كند( موالات)
*كارهاي تيمم را خودش در حال لختيار انجام دهد.( مباشرت)
1. چیزی که بر آن تیمم می کند پاک باشد.
چیزی که بر آن تیمم میکند باید پاک باشد. (استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 124)
2- چیزی که بر آن تیمم میکند مباح باشد.
چیزی که بر آن تیمم میکند باید مباح (غیرغصبی) باشد، ولی در صورتی که نداند یا فراموش کرده باشد که غصبی است تیمم او صحیح است.
(استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 135)
3- مانعی در اعضای تیمم نباشد.
در اعضای تیمم بایستی مانعی نباشد، بنابراین برای تیمم باید انگشتر و مانند آن را از دست بیرون آورد، واگر به پیشانی یا دیگر اعضای تیمم چیزی چسبیده یا چیزی آن را پوشانیده است قبلاً باید آن را برطرف کند. (استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 141)
توجه
· مویی که بر روی دست یا پیشانی روییده است مانع تیمم نیست، ولی اگر موی سر روی پیشانی ریخته باشد باید آن را عقب بزند.
· اگر به خاطر زخم و امثال آن، اعضای تیمم را بسته است، در صورتی که باز کردن آن ضرر داشته یا دشوار باشد، باید با دست بسته یا بر روی عضو بسته، مسح کند. (استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 142)
4- پیشانی و دستها را از بالا به پایین مسح کند
پیشانی و پشت دستها را باید از بالا به پایین مسح کند.
(استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 139)
5- ترتیب
تیمم را باید به ترتیبی که (در بحث کیفیت تیمم) گفته شد انجام دهد و اگر خلاف آن عمل کند باطل است. (اجوبة الاستفتاءات، س 209 و استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 136)
6. موالات
کارهای تیمم را باید پشت سرهم به جا آورد و اگر بین آنها به قدری فاصله دهد که نگویند تیمم میکند، باطل است. (استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 139)
7. مباشرت
کارهای تیمم را باید خودش در حال اختیار انجام دهد و از دیگری کمک نگیرد و اگر به خاطر بیماری یا فلج بودن و غیره نمیتواند تیمم کند باید نایب بگیرد، و نایب باید او را با دست خود او تیمم دهد، و اگر این هم ممکن نباشد باید نایب، دست خود را بر زمین بزند و به پیشانی و پشت دستهای او بکشد.
(استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 144)
یک نکته در ارتباط با شرایط تیمم
§ اعضای تیمم (پیشانی و پشت دستها) لازم نیست پاک باشند، گرچه موافق احتیاط است. (اجوبة الاستفتاءات، س 226 و استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 140)
6- احکام تیمم
1- اگر چیزهایی که تیمم بر آن صحیح است پیدا نشود باید به گرد و غباری که بر روی فرش و لباس و امثال ان نشسته است تیمم کند، و اگر آن نیز پیدا نشود ولی گِل تر در دسترس باشد باید به آن تیمم کند، و در صورتی که به هیچ یک از اینها دسترسی نباشد – مانند کسی که در هواپیما و امثال آن است – بنابر احتیاط (واجب) باید نماز را در وقت بدون وضو و تیمم بخوانند و سپس با وضو یا تیمم قضا کند.
(اجوبة الاستفتاءات، س 212 و استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 133)
2- کسی که وظیفه‌اش تیمم است، بنا بر احتیاط واجب نمیتواند پیش از وقت نماز، برای نماز تیمم کند، ولی اگر برای کارهای واجب یا مستحبی قبل از وقت نماز تیمم کرده باشد و تا وقت نماز عذر او باقی بماند، می تواند با همان تیمم نماز بخواند.
(استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 145)
3- کسی که میداند عذر او تا آخر وقت برطرف میشود نمیتواند در اول وقت با تیمم نماز بخواند، بلکه باید صبر کند و پس از تمکن، با وضو یا غسل، نماز به جا آورد. (استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 146)
4- کسی که تیمم بدل از غسل کرده، اگر حدث اصغر از او سر بزند، مثلاً بول کند، تا زمانی که عذر شرعی مجوّز تیمم برطرف نشده است بنا بر احتیاط واجب باید برای اعمال مشروط به طهارت، بار دیگر تیمم بدل از غسل نماید و وضو هم بگیرد و اگر معذور از وضو باشد باید تیمم دیگری بدل از آن نماید.
(اجوبة الاستفتاءات، س 201 و استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 147)
5- اگر به واسطهی نداشتن آب یا عذر دیگری تیمم کند، بعد از برطرف شدن عذر، تیمم باطل میشود. (استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 148)
6- چیزهایی که وضو را باطل میکند تیمم بدل از وضو را هم باطل میکند و چیزهایی که غسل را باطل میکند تیمم بدل از غسل را هم باطل میسازد.
(استفتا از دفتر معظم له، باب طهارت، م 149)
7- همهی آثار شرعی غسل، بر تیمم بدل از غسل نیز مترتب و جاری میشود مگر این که تیمم بدل از غسل به علت تنگی وقت باشد، بنابراین با تیمم بدل از غسل جنابت، داخل مسجد شدن و خواندن نماز و مس نوشتهی قرآن کریم و بقیهی اعمالی که انجام آنها مشروط به طهارت از جنابت است اشکال ندارد.
(اجوبة الاستفتاءات، س 182 و 202 و 204)