اعتكاف زيباترين نوع خلوت با خداوند

 

خلوت زمينه تفكر

اعمال ظاهری : خلوت، صمت (سكوت)،جوع (گرسنگی) ، سحرخيزی

اعمال باطنی : توكل ، صبر ، همت (عزيمت) ، صدق

 

خلوت بهترين زمينه تفكر است واگر خوراك درست برای تفكر يافت نشود ، نه تنها مفيد نيست كه مضر هم خواهد بود.

 

اعتكاف بهترين موقيت براي خلوت كردن است ودراين خلوت ميتوان به تفكر پرداخت . دراين نوشتار كوتاه برآنيم كه فقط با اشاره ونه با توضيح و تبيين ، محورهاي اصلي تفكر را باز شماريم وبا اشاره به برخی‌ ازموارد تفكر، نتايج آنها را بيان كنيم . مبلغان محترم ميتوانند در ايام اعتكاف همين مختصر را به عنوان يك الگوی سخن راني با چاشني چند آيه وروايت دريك سخنرانی مطرح كنند ويا با تحقق در اين چارچوب ، مطالب چند سخنراني را آماده نمايند، تا مردم را قبل از اعتكاف برای اين امر خدا پسندانه آماده كنند .

محورهاي اصلي تفكر

1 – تفكر در اثار خداوند

2- تفكر در خود ( قوتها ، ضعفها ، روحيات ، وظائف ،‌ اختيارات ، رسالتها ، …)

3– تفكر در دين ( قرآن عترت ، عمق محتوی ، بركات واثار دين ، دستورات دين و…)

4- تفكر در دنيا ( پوچي، ظاهر وباطن، موقتي بودن، امانتي بودن، دو چهره بودن )

5- تفكر در جهان اخرت (‌ دائمي بودن ، عمق وظاهر باطن ان، مراحل، احوال ، …)

6- تفكر در طبيعت ( زيباييها، پيچيدگيها، توانمنديها، درسها و …)

7- تفكر در مردم ( دسته بنديها، تنوع، نوع استفاده ،…)

8- تفكر در دشمن ( درون وبيرون ، حيله ها ، راههاي مقابله ،… )

9- تفكر در زمان (پيچيدگيها ، مقايسه با تاريخ، رسالتها ، …)

برخي از موارد تفكر ونتايج آن

در جدول ذيل ، برخي از موارد تفكر را درستون سمت راست آورده ايم و درمقابل درستون سمت چپ، نتايج آن تفكر را بيان كرده ايم . يعني تفكراتی كه در سمت راست جدول انجام ميشود زمينه ساز نتايج درسمت چپ جدول است .

توكل ، ايمان واتكاء به خدا

تفكر در صفات و اسماء الهي

1

تقوی، پرهيز از گناهان، توجه به زندگي اخروی، كم رنگ شدن دنيا

تفكر در قيامت و جهان اخرت

2

دقت در اعمال (افكار، نيات، گفتار، كردار )

تفكر درحسابرسي اعمال

3

رغبت وانگيزه شديد درانجام عمل صالح و خيرات

تفكر دربهشت ونعمات ان

4

اخلاص، سرعت وسبقت درانجام عمل صالح

تفكر درپاداش های الاهی

5

تقويت ايمان واعتقاد به خدا، قوت در توحيد

تفكر درمصنوعات الاهی

6

تقويت روحيه توكل و استغاثه به در گاه الهی

تفكر درامدادهای الاهی

7

تقويت روحيه دراستغفار و توبه واميد به رحمت الهی

تفكر درعفو وبخشش الاهی

8

تقويت روحيه واميد به خداوند

تفكر دروسعت رحمت الاهی

9

خوف و خشيت نسبت به خداوند تبارك وتعالی

تفكر درعذاب الاهی

10

خشيت و خضوع در برابر خداوند

تفكر درعظمت الاهی

11

اقتدای كامل به ايشان والگو گيري

تفكر درويژگی هاي معصومين (ع)

12

توسل همه جانبه نسبت به معصومين (ع)

تفكر درعصمت معصومين (ع)

13

صبر واستقامت در مسير حق

تفكر درتاريخ معصومين (ع)

14

حياء وعفت نسبت به اعمال خود در محضر خداوند

تفكر درنظارت الاهی

15

پرهيز از معاصی

تفكر درعمق گناه

16

تعميق ، تداوم در عبادات ( واجبات ومستحبات )

تفكر درباطن عبادات

17

زهد ، عدم وابستگی نسبت به دنيا

تفكر دربی وفايی دنيا

18

استفاده درست از دنيا براي آخرت بهتر

تفكر درحقيقت دنيا

19

برنامه ريزی دقيق از فرصتها براي ثمرات اخروی

تفكر درموقتی بودن دنيا

20

بكار گيري فرمولهای الاهی در زندگی

تفكر درآيات قرآن

21

تداوم اتصالبه انها درمراحل زندگی

تفكر درجامعيت قرآن وعترت

22

جمع آوري آذوغه مناسب اين سفر (تقوا )

تفكر درطولانی بودن سفر آخرت

23

بيداری وهشياري درارتباط با دنيا

تفكر درمرگ (جدايی از وابستگی ها)

24

برقراری ارتباط درست با گرهها وروحيات مختلف

تفكر درتنوع روحيات انسانها

25

تعميق و پرهيز ازسطحی نگری

تفكر درظاهر وباطن عالم

26

اعتصام به حبل الله

تفكر درمكر وحيله شيطان

27

مراقبت ، مواظبت ،احتياط دركردار،گفتار ونيات

تفكر در شيوه هاي شيطان

28

شدت وابستگي به خدا (اشد حباالله )

تفكر درالطاف الاهی

29

مواظبت دائمی ، استعاذه واستغائه دائمی

تفكر درعاقبت به خيا ها وعاقبت به شرها

30

تقويت ايمان به خدا، صبر دربرابربلاهاواستعاذه ازآنها

تفكر درابتلائات وفلسفه انها

31

شكر متناسب با هر نعمت

تفكر درنعمات الاهی

32

سرمايه گذاري معنوی

تفكر دربركات انفاق

33

تسليم در برابر اوليای دين ودستورات الاهی

تفكر در فلسفه ی دستورات الاهی

34

استحكام در عمل

تفكر در فطري بودن دين

35

استفادهي دقيق از فرصت ها واغتنام از آنها

تفكر در فرصتها در هر مقطع

36

برنامه ريزی ، الويت بندی

تفكر در كوتاهي عمر

37

حركت در مسير برنده های مسابقه عالم هستی

تفكر در برنده ها وبازنده های عالم

38

رها نكردن بيداري سحر واستفاده از بركات ان

تفكر در بركات سحرخيزی

39

ارزش معنوی اعتکاف
انقطاع از مادیات و امور دنیوی و ملازمت مسجد و دوام ذکر و عبادت خدا، به تنهایی و بدون اعتکاف نیز دارای ارزشی والا و اهمیتی فراوان است که در این زمینه آیات، روایات و احادیث زیادی را با چنین مضمونی می‏توان یافت، اما اهمیت اعتکاف به طور مشخص در قرآن و احادیث مورد تاکید قرار گرفته است .

در بنیاد اولین خانه توحید (کعبه) به دست دو پیامبر الهی، حضرت ابراهیم و اسماعیل (ع) سخن از عهد و پیمانی به میان می‏آید که از جانب خداوند، جهت تطهیر «بیت الله‏» برای طواف کنندگان، معتکفین و نمازگزاران از آنان گرفته شده است .

مطالعه درتعالیم ادیان الهی نشان می‏دهد که همواره شیوه‏هایی از درون‏گرایی و دوری از جمع در ادیان آسمانی وجود داشته است .

– سخن اول (در خلوت يار)معبود من! به مسجد، سجده گاه عاشقان و سر بر آستان نهادگان و خانه امن و آرامش تو آمده ام! مکاني که پروازها از آن سر گرفته و محل نزول فرشتگان و مجمع عاشقان و محفل کروبيان است. بدان اميد آمده ام که در کنار بوستان ومقربان قرار گيرم تا شايد گوشه چشمت بر من گنهکار افتد . صبحگاه سيزده رجب مساجد جامع بسياري از شهرهاي ايران اسلامي شاهدحضور عاشقان شيفته اي است که به قصد اقامتي سه روزه دراين مکان مقدس حضور مي يابند و به دور از دنيا و جلوه هاي دلفريب آن در سفري از خانه خويش به خانه دوست شرکت جسته و به راز و نياز با خداي بي نياز بنده نواز مي پردازند. “اعتکاف” سنت نيکوي ديرپايي است که از پيامبران به يادگار مانده و تا امروز ادامه يافته است. اين برنامه معنوي هر سال مشتقاان و طرفداران بيشتر مي يابد،عبادتي که در خلوت انسان با پروردگارمهربان شکل ميگيرد و دلهاي شيفتگان حضرتش را جلامي بخشد .

1- تعريف اعتکاف:اعتکاف به معني اقامت گزيدن در جايي است به طوري که معتکف خود را محبوس و ملتزم به آن مکان بداند و اين التزام ناشي از اهميت و عظمت آن موضع باشد .

2- ارکان اعتکاف: ارکان عبادت يعني اجزايي که عمدا يا سهوا ترک شوند ، آن عبادت باطل مي شود. اعتکاف نيز ارکاني دارد که عبارتند از نيت ، توقف در مسجد يا مساجد چهارگانه معروف ، کمتر از سه روز نبودن اعتکاف، روزه دار بودن معتکف در ايام اعتکاف .


3- اعتکاف در فقه:اعتکاف از اصطلاحات فقه اسلامي و به معني اقامت طولاني در يکي از مساجد جامع به منظور عبادت

است و از جمله عبادت هايي است که سابقه تاريخي فراواني دارد. بسياري از پيامبران و موحدان براي راز و نياز با خداوند و تهذيب نفس و تقويت روح به مدت طولاني در نقطه اي معين و به دور از زندگي مادي اقامت مي گزيدند .

4- سنت پيامبر در اعتکاف:پيامبر اسلام نيز پس از بعثت به اين سنت ديرينه عمل مي فرمود و همه ساله در دهه سوم ماه رمضان در مسجدالنبي در مدينه چادري برپا مي کرد، در آنجا معتکف مي شد و به عبادت مي پرداخت .

5- مکان هاي اعتکاف:بهترين مکان ها براي اعتکاف مسجدالحرام، مسجدالنبي، مسجد کوفه و مسجد سهله است و پس از آنها مساجد جامع شهرها. اعتکاف از جمله عبادت هاي مسحتب موکد در اسلام است. در ايام اعتکاف مباشرت با همسر و بيرون رفتن از مسجد به مدت طولاني و براي کارهاي غيرضروري مجاز نيست .

6- زمان هاي اعتکاف:ايام اعتکاف دهه آخر ماه رمضان و نيز ايام البيض (سيزدهم و چهاردهم و پانزدهم) ماه رجب است .

7- کلام درگزيده اي از ادبيات فارسي به نقل از حضرت امام (ره) : در حلقه درويش نديديم صفايي، در صومعه از او نشنيديم درايي، در مدرسه از دوست نخوانديم کتابي، در ماذنه از يار نديديم صدايي ، در جمع کتب هيچ حجابي ندريديم، در درس صحف راه نبرديم به جايي، در بتکده عمري به بطالت گذرانديم، در جمع حريفان نه دوايي و نه دايي، در جرگه عشاق روم بلکه بيابم، از گلشن دلدار نسيمي ردپايي ، اين ما و مني زعقل و عقالست در خلوت ، مستان نه مني هست و نه مايي .

8- اعتکاف از زبان نبي اعظم(ص) :رسول اکرم(ص) فرمود: ”اعتکاف، در ده روز از روزهاي رمضان معادل دو حج و دو عمره است.” همچنين فرموده اند: “ اعتکاف از روي ايمان و اخلاص باعث آمرزش گناهان گذشته مي شود.” در جايي ديگر از ايشان نقل است: “خداوند متعال در هر روز 120 رحمت بر خانه کعبه نازل مي فرمايد 60 رحمت از آن طواف کنندگان، 40 رحمت از آن معتکفان و 20 رحمت از آن تماشاگران است .

9- سخني نغز و عارفانه در باب اعتکاف: چه عبادت عجيبي ، هم خود عبادت است و هم عبادات ديگر را در خو د دارد. نماز دارد، آن هم چه نمازي؛ در اول وقت به جماعت با حضور قلب، به دور از ريا، با تضرع و خشوع.روزه هم دارد و آن هم چه روزه اي ، دربهترين ايام در حالي که همه اعضاي وجود انسان روزه دار است. زبان، چشم و قلب، همه درروزه اند. دعا نيز دارد، آن هم چه دعايي، در خلوت، با وضو، در حال روزه، در بهترين اوقات شبانه روز و در بهترين زمان سالتوبه آن هم چه توبه اي، همچون توبه نصوح با بهترين حالت و در بهترين روز خداپس چه خوب است براي تقرب بيشتر به درگاه خداوند اعتکاف را تجربه کنيد .
و در کلام آخر نيز از همه معتکفان عزيز که اوقات خاص خداوند را غنيمت شمرده اند و خود را در معرض نسيم هاي الهي قرار داده اند، التماس دعا دا ريم و از آنها جهت دعا براي ظهور حضرت ولي عصر(عج) و طول عمربا عزت رهبرفرزانه

انقلاب و اتحاد ملت ايران و انسجام کشورهاي اسلامي و رفع فتنه ها ازمرزو بوم مملکتمان دست ياري مي طلبيم واميدواريم که اين رزق و روزي مقدس که نصيبشان شده قدر بدانند و عبادات خالصانه آنها مورد رضايت پروردگارمتعال قراربگيرد.

اعتکاف آب حیات بخش در کویر غفلتهاست

در اهمیت اعتکاف همین بس که پیامبر اکرم (ص) میفرماید:

هر کس بر اساس اعتقاد و باور وشرایط لازم اعتکاف کند تمام گناهان او آمرزیده می شود.

اعتکاف ، بستر مناسب اندیشه ، تفکر و خردورزى و تلاشى است ‏براى اینکه انسانهاى فرو رفته در غرقاب روزمر‏گى ‏ها از فضاى پر التهاب روزانه به سوى‏”خویش‏” و “خداى خویش‏” بازگردند ، در واقع اعتکاف محو خودخواهی در امواج بلند خداگرایی است .

اعتکاف پشت پا زدن به تعلقات نفس است و انسان برای نیل به هدف بزرگ تزکیه وتهذیب نفس و سیر و سلوک معنوی باید اعتکاف را در محیطی خلوت و ملکوتی و به دور از هیاهوی زندگی به انجام برسد .

اشتغال انسان به کار و زندگى و مسئولیتهای اجتماعى، گاهى موجب غفلت مى ‏شود و توجه به کار، گاه انسان را از توجه به هدف باز مى ‏دارد و سبب مى ‏شود وظیفه بزرگ یاد خدا و توجه به خود سازى و مبداء و منتهاى هستى فراموش شود ، در این میان اعتکاف، آب حیات بخش در کویر غفلتهاست.

غفلت از”خود“و “خداى خود“، بستر مرگ ارزشهاى انسانى و نقطه سقوط از پایگاه بلند خردورزى و عشق عرفانى و عامل پیوستن به زندگى پست و حیوانى است.

اعتکاف زمینه توبه و بازگشت است. بازگشت‏ به قرآن و معنویت، بازگشت ‏به دعا و استمداد از عالم غیب، بازگشت از” مسئولیتهاى حساس ‏تر و بزرگترى دارند، بیش از دیگران به اعتکاف و خودسازى نیاز دارند. خودمدارى‏” به‏ “خداگرایى‏” ، شک نیست آنها که بى ‏جهت نیست که شخص رسول الله (ص) پس از هجرت، همه ساله دهه اول یا دوم و گاه هر دو دهه و در سالهاى آخر زندگى به طور منظم دهه سوم ماه مبارک رمضان را به‏” اعتکاف” مى‏ پردازد و به همه دست ‏اندرکاران و کارگزاران و رجال سیاسى و اجتماعى درس معنویت گرایى و ذکر و نیاش و روزه و تلاوت قرآن مى ‏دهد.

اعتکاف، توقفى ناآگاهانه در مسجد نیست. صرف درنگ و مکث و”حبس خویشتن” در مسجد، بدون عشق به عبادت و قصد قربت نیست.

اعتکاف، لمیدن خوابیدن و چرت زدن و احیانا وقت گذرانى بیکاران و گردهمایى تفریحى- سیاحتى در مساجد بزرگ شهر نیست.

در اعتکاف کسانى که کار دارند و زیاد هم کار دارند و غرق دنیاى اقتصاد ، سیاست ، هنر ، مطبوعات و غیره هستند، باید از تولید ، توزیع ، طرح و برنامه ‏هاى اقتصادى ، سیاسى ، فرهنگى ، نظامى و کار و زندگى فاصله بگیرند و به هماهنگى کار و تلاش و فعالیتها، با رضاى خدا و وظیفه مکتبى بیاندیشند و تنظیم فکر و اندیشه و عمل، با معیارهاى الهى را تمرین کنند.

کار براى امت و تامین حوائج نیازمندان، تشییع پیکر شهیدان و مؤمنان،عیادت بیماران و هر کارى که در آن، خود مطرح نیست و انگیزه الهى دارد، با اعتکاف سازگار است و حتى در برخى احادیث قضاى حوائج مؤمنان از اعتکاف برتر شناخته شده است.

اعتکاف، دوره کوتاه مدت خود سازى است، که حداقل سه روز طول مى ‏کشد و انسان را از حاکمیت غریزه ‏ها،عادتها و اشتغالات معمول زندگى آزاد می کند.

اعتکاف، محو خود خواهى در امواج بلند خداگرایى و خدمت‏ به امت اسلامى است.

اعتکاف، بیرون رفتن از خانه خویش و مصمم شدن بر حضور در خانه حضرت حق است. عبادتى مستحبى و تقرب جویانه و داوطلبانه است که روزه روز سوم آن رنگ وجوب مى ‏گیرد.

اعتکاف، گریز از لذت گرایى و هر گونه التذاذ جنسى و مهار حس خود محورى و برترى جوئى و بازگشت از قبله دنیاگرایان به سمت و سوى قلب و قبله هستى است. خود سازى، محاسبه نفس، توبه و نیایش، نماز و تلاوت قرآن و استمداد از آستان قدس ربوبى از دیگر برکات‏ اعتکاف است.

اسلام، فکر جدایى از زندگى دنیا و گوشه نشینى و کناره گیرى از مردم و به تعبیر دیگر رهبانیت را باطل و ناپسند اعلام کرد، اما اعتکاف را بعنوان فرصتى براى بازگشت‏ به خویش و خداى خویش قرار داد، تا کسانى که از هیاهو و جنجالهاى زندگى مادى خسته مى ‏شوند، بتوانند چند صباحى با خداى خود خلوت کنند و جان و روح خود را با خالق هستى ارتباط دهند .

اعتکاف شرایطی را فراهم می کند تا انسانها با توشه معنوى و اعتقادى راسخ و ایمان و امیدى بیشتر، به زندگى خود ادامه داده ، خود را براى صحنه‏ هاى خطر و جهاد در راه خدا آماده سازند ، همیشه با یاد خدا تلاش کنند ، خود را در محضر پروردگار ببینند ، از نافرمانى او بپرهیزند و به سوى سعادت دنیا و آخرت گام بردارند.


جستجو