بصیرت در احادیث اهل بیت (علیهم السلام)
1- فاقد البصر فاسد النّظر
كسى كه بصيرت و بينايى ندارد فكر و انديشهاش فاسد است. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث4 416)
2- ابصر النّاس من ابصر عيوبه و اقلع عن ذنوبه
بيناترين مردم كسى است كه ببيند عيبهاى خود را و باز ايستد از گناهان خود.(غررالحکم ترجمه خوانساری3061 )
3- من استقبل الامور ابصر
هر كه استقبال كند كارها را بينا گردد، مراد از «استقبال امور» آنست كه پيش از انجام آنها تأمّل و تدبّر در عواقب آنها كند.(غررالحکم ترجمه خوانساری حدیث 7802)
4- من ذكر اللّه استبصر
هر كه ياد كند خدا را بينا گردد، يعنى براه راست و حقائق و معارف بینش می یابد.(غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 7800)
5- لا نيّة لمن لا علم له: كسى كه علم ندارد نيّت ندارد. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 10772)
6- لا علم لمن لا بصيرة له: كسى كه بينش ندارد علمى ندارد. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 10773)
7- لا بصيرة لمن لا فكر له: كسى كه فكر ندارد بصيرت و بينشى ندارد. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 10774)
8- لا فكر لمن لا اعتبار له: كسى كه عبرت پذير نيست بىفكر است. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 10775)
9- ذهاب البصر خير من عمى البصيرة
كورى ديده، بهتر است از كورى بصيرت. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 4 32)
10- نظر البصر لا يجدي اذا عميت البصيرة
نگاه ديده سود ندهد آنجا كه چشم دل و بصيرت كور باشد. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 6 174)
11- عن ابى عبد اللَّه عليه السّلام: قال العامل على غير بصيرة كالسّائر على غير الطّريق لا يزيده سرعة السّير الّا بعدا
امام صادق عليه السّلام فرموده است: كسى كه بدون بصيرت و دانائى، به كارى دست ميزند مانند مسافرى است كه در بيراهه ميرود، او هر قدر بر سرعت سير خود ميافزايد به همان نسبت از جادّه دورتر مىشود.(الحديت-روايات تربيتى، ج3، ص: 236)
12- انّما البصير من سمع ففكّر و نظر فابصر و انتفع بالعبر
جز اين نيست كه بينا كسى است كه بشنود و انديشه و تفكر كند، و بنگرد و بينا گردد، و از عبرتها سود برد.(غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 3 85)
13- بالاستبصار يحصل الاعتبار
با بصيرت‌‌‌‌جويى پندگيرى به دست آيد. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث3 239)
14- رحم اللَّه امرء تفكّر فاعتبر و اعتبر فابصر
خدا رحمت كند كسى را كه تفكّر كند و عبرت گيرد، و پس از آن كه عبرت گرفت بينا گردد. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث4 42)
15- فى كلّ اعتبار استبصار
در هر پند گرفتنى بينايى است. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث4 396)
16- المذنب على بصيرة غير مستحقّ للعفو
كسى كه از روى بصيرت و بينايى گناه كند شايسته و مستحق عفو و گذشت الهى نيست. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث 1 391)
17- لحبّ الدّنيا صمّت الاسماع عن سماع الحكمة، و عميت القلوب عن نور البصيرة
به خاطر دوستى دنيا گوشها از شنيدن حكمت (علم و صحيح و راست) كر شدهاند و دلها از نور بصيرت كور شده است. (غررالحکم ترجمه محلاتی حدیث5 42)
18- و قد فتح باب الحرب بينكم و بين أهل القبلة، و لا يحمل هذا العلم إلّا أهل البصر و الصّبر و العلم بمواضع الحقّ فامضوا لما تؤمرون به، وقفوا عند ما تنهون عنه و لا تعجلوا في أمر حتّى تتبيّنوا، فإنّ لنا مع كلّ أمر تنكرونه غيرا (خطبه 173)
اكنون جنگ ميان شما و اهل قبله (بعضى از گروههاى مسلمانان [سپاه معاویه در جنگ صفین] آغاز شده است و پرچم اين جنگ را بر دوش نبايد بگيرد مگر كسى كه بينا به امور ، شكيبا و به موارد حق دانا باشد. پس حركت كنيد به سوى آنچه مأموريت داريد و توقف كنيد در جايى كه از اقدام نهى شدهايد. در هيچ مسئلهاى عجله نكنيد تا تحقيق كامل در باره آن نموده باشيد. زيرا براى ما در هر امرى كه منكر آن مىشويد، تغييراتى [يا ابعادى] است.)
( ترجمه و تفسيرنهج البلاغه علامه جعفری ، ج 27 ، صفحهى 118)