نوع جنین
قرآن
لله ملک السموت والارض یخلق ما یشاء یهب لمن یشاء انثا ویهب لمن یشاء الذکور أو
یزوجهم ذکراناً وانثاً ویجعل من یشاء عقیماً انه، علیم قدیر؛(شوری / 50)
فرمانروایی آسمان ها و زمین، از آن خداست. هر چه بخواهد، می آفریند و به هر که
بخواهد، دخترانه می بخشد و به هر که بخواهد، پسرانه عطا می کند، یا پسر و دختر، هر
دو را جفت یکدیگر قرار می دهد و هر کس را هم که بخواهد، عقیم می سازد. او دانایی
تواناست.
حدیث
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
آب مرد، سفید و آب زن، زرد است. چون در بر هم آیند و منی مرد بر منی زن، چیرگی
یابد. به اذن خداوند، نرینه آورند و چون منی زن بر منی مرد برتری یابد، به اذن
خداوند، مادینه آورند.
امام صادق (علیه السلام):
بر
تحول جنین
قرآن
ولقد خلقنا الانسان من سلالة من طین ثم جعلنه نطفة فی قرار مکین ثم خلقنا النطفة
علقة فخلقنا العلقة مضغة فخلقنا المضغة عظما فکسونا العظم لحما ثم أنشأنه خلقا
ءاخر فتبارک الله أحسن الخلقین؛( مومنون، آیه 12 – 14.)
ما انسان را از گل خالص بیافریدیم. سپس او را نطفه ای ساختیم در جایگاهی استوار. آن
گاه، نطفه را به صورت خون بسته گردانیدیم. سپس، خون بسته را پاره مضغه (چیزی شبیه
گوشت جویده شده) کردیم. سپس، مضغه را به صورت استخوانی هایی در آوردیم و آن گاه،
استخوان ها را با گوشت پوشاندیم و سرانجام، آن را آفرینش تازه ای دادیم. پس فرخنده
آمد خدا که بهترین آفریننده است.
یأیها الناس ان کنتم فی ریب من البعث فانا خلقناکم من تراب ثم من نطفة ثم من علقة
ثم من مضغة مخلقة وغیر مخلقة لنبین لکم ونقر فی الارحام ما نشاء الی أجل مسمی ثم
نخرجکم طفلا ثم لتبلغول أشدکم ومنکم من یتوفی؛( حج، آیه
5.)
هان، ای آدمیان! اگر درباره رستاخیز در تردید هستید، بدانید که ما شما را از خاکی،
آن گاه از نطفه ای، سپس از لخته ای، و سرانجام از پاره گوشتی تمام آفریده و ناتمام
آفریده است، خلق کردیم تا برایتان روشن گردایم. آنچه خواهیم تا زمانی معین در رحم
ها قرار دهیم و سپس، شما را در سیمای کودکی بیرون آوریم تا به رشدتان برسید.
هو الذی خلقکم من تراب ثم من نطفة ثم من علقة ثم یخرجکم طفلا ثم لتبلغوا اشدکم ثم
لتکونوا شیوخاً ومنکم من یتوفی من قبل ولتبلغوا أجلا مسمی ولعلکم تعقلون؛( غافر،
آیه 67.)
اوست آن که شما را از خاک، سپس از نطفه و سپس از لخته ای بیافرید و سپس، شما را در
سیمای کودکی بیرون آورد تا سپس به رشد آن برسید و از آن پس، پیر شوید. از شما،
کسانی هستند که پیش از آن سن می میرد و تا آن که به مهلت معینی برسید. باشد که شما
بیندیشید.
والله خلقکم من تراب ثم من نطفة ثم جعلکم أزوجا وما تحمل من أنثی ولاتضع الا بعلمه
ی و ما یعمر من معمر ولا ینقص من عمره ی الا فی کتب ان ذلک علی الله یسیر؛( فاطر،
آیه 11.)
خداوند، شما را از خاک و سپس از نطفه آفرید و آن گاه، شما را جفت گردانید. هیچ
مادینه ای بار نگیرد و هیچ دراز عمری، زندگی ای طولانی نمی کند و هیچ از عمر کس
کاسته نشود، مگر آن که در دیوانی ثبت باشد. این کار، برای خداوند، آسان است.
انا خلقنا الانسان من نطفة أمشاج نبتلیه فجعلنه سمیعا بصیرا؛( انسان،
آیه 2.)
بی گمان، ما انسان را از نطفه ای آمیخته بیافریدیم تا او را بیازماییم. پس او را
شنوایی بینا قرار دادیم.
حدیث
الکافی:
به نقل از حسین بن خالد -: به امام کاظم (علیه السلام) گفتم: از پیامبر خدا (صلی
الله علیه و آله و سلم) برایمان روایت شده که فرموده است: هر کس شراب بخورد، تا
چهل روز، نماز وی برایش حساب نمی شود.
امام (علیه السلام) فرمود: درست گفته اند.
گفتم: چگونه تنها چهل روز برای وی نماز حساب نمی شود، نه کمتر از آن و نه بیشتر؟
فرمود: خداوند (عزوجل)، خلقت انسان را تقدیر کرد. (در این تقدیر) چهل روز او را در
حالت نطفه بداشت. سپس، او را از این حالت، نقل داد و چهل روز علقه گردانید. سپس
دیگر بار او را به حالی دیگر نقل داد و چهل روز مضغه بداشت. از این رو، اگر انسان
شراب بخورد، این شراب، چهل روز، یعنی به اندازه روزهای نقل خلقت وی (از مرحله ای
به مرحله دیگر) در نرمه استخوان های وی می ماند.
امام (علیه السلام) سپس فرمود: و همه آنچه می خورد نیز چنین است: خوراک و نوشاب او
به مدت چهل روز در نرمه استخوان هایش می ماند.( الکافی:
ج 6 ص 402 ح 12.)
امام صادق (علیه السلام):
در توصیف خلقت انسان -: آغاز آن، شکل دادن به جنین در رحم است؛ جایی که نه چشمی آن
را می بیند و نه دستی بدان می رسد. آن گاه، خداوند آن را تدبیر می کند تا به صورت
انسانی بیرون آید، کامل و برخوردار از همه آنچه برپایی و درستی وی، بدآنها وابسته
است؛ یعنی اندام های درونی و اندام های بیرونی و کارگر، تا همه آنچه در ترکیب
اعضای وی، یعنی ترکیب استخوان، گوشت، پیه، مغز، پی، رگ و غضروف ها وجود دارد.( بحارالانوار:
ج 3 ص 68.)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
در پاسخ به پرسشی درباره نوشیدنی کودک در شکم مادر خویش -: اما نوشیدنی کودک در
شکم مادر؛ او چهل شب، نطفه است، چهل شب به صورت یک لخته، چهل شب به صورت یک
آمیخته، چهل شب آمیخته ای رنگ به خود گرفته، سپس چهل شب یک پاره گوشت است، چهل شب،
استخوانی رو به استحکام، و آن گاه، جنین. در این هنگام است که بانگی می کند و روح
در او دمیده می شود. پس اگر خداوند – جل اسمه – بخواهد او را به صورت آفریده ای
کامل بیرون آورد (بیرون خواهد آورد) و اگر نیز بخواهد، او را تا نه ماه در رحم
همچنان بدارد؛ چرا که فرمان او روا و سخن او راست است. (در همه این مهلت)، رگ های
رحم به کودک آب می رسانند و از همان جاست که کودک، پدید می آید.( تاریخ
دمشق: ج 16 ص 374 ح 3972، کنزالعمال: ج 13 ص 387 ح 37043.)
امام صادق (علیه السلام):
– خطاب به مفضل بن عمر -: ای مفضل! با یاد کردن از خلقت انسان، آغاز می کنیم. از
آن، پند گیر. آغاز آن، تدبیر جنین در رحم است، در حالی که در سه پرده از ظلمت قرار
دارد: ظلمت شکم، ظلمت زهدان و ظلمت یوگان. آن جا که جنین، نه چاره ای برای جستن
خوراک دارد، نه راهی برای دور کردن آزار، نه فراهم ساختن منفعت، و نه از خود راندن
زیان. در این هنگام، آنچه او را تغذیه کند، از خون حیض به سویش جریان می یابد،
چنان که آب، گیاه را تغذیه کند. همین، پیوست غذای اوست تا آن گاه که خون خلقت وی،
کامل شود، بدنش استحکام یابد، پوستش یارای تماس با هوا، و چشمش توان رویارویی با
نور بیابد. درد زایش مادر، او را برانگیزد و به سختی بیازارد و بفشرد تا کودک،
زاده شود.
پس از زاده شدن کودک، آن خونی که او را از خون مادرش تغذیه می رساند، به پستان های
مادر می رود و مزه و رنگ آن به نوعی دیگر از خوراکی که بیش از خون با کودک سازگاری
دارد، بدل می شود تا به گاه نیاز، او را همراهی کند. چنین است که چون کودک زاده
شود و لب های خود را در جستجوی شیر بگشاید و از این سو بدان سو بچرخاند، پستان های
مادر را به سان دو مشک کوچک که برای برآوردن نیاز او آویخته شده اند، می یابد و از
آن پس، تا هنگامی که بدنش مرطوب، اندام های درونی اش نازک و اعضای بدنش نرم است،
از این شیر تغذیه می کند.
اما آن زمان که این کودک به تحرک آید و به غذایی درشت تر نیازمند افتد تا بدان
استحکام یابد و تنش نیرومند گردد، دندان های آسیا و دندان های کناری سر برآورند تا
به کمک آنها، غذا را بجود و بدین سان، غذا برای او نرم و آسان و گوارا گردد.
انسان، پیوسته در این وضعیت است تا هنگامی که به بلوغ برسد. پس چون به بلوغ رسید،
اگر نرینه باشد، موی در چهره او رخ نماید و این، نشان مردی وی باشد – و کم اند
مردانی که از مرز خردسالی فراتر برده شده باشند و همانند زنان باشند – و اگر هم
مادینه باشد، چهره اش پیراسته از مو بماند تا همچنان از خوش نمایی و شادابی، که
مردان را به آنچه استمرار و ماندگاری نسل در آن است، برانگیزد.
ای مفضل! در آنچه انسان در این وضعیت های متفاوت، بدان تدبیر می شود، بنگر. آیا به
گمان تو این همه به اهمال و ولنگاری صورت پذیرفته است؟
به گمان تو، اگر در هنگامی که در رحم بود، آن خون به سوی وی جریان نمی یافت، آیا
نمی چروکید و آن سان که گیاهی به گاه بی آبی می خشکد، نمی خشکید؟
یا آن هنگامی که استحکام یافته بود، اگر درد زایش او را نمی فشرد و نمی آزرد، آیا
همچنان به سان دفن شده ای در خاک، در رحم نمی ماند؟
یا اگر پیدایش شیر با ولادت او همخوان نبود، آیا او از گرسنگی نمی مرد یا ناگزیر
نبود از غذایی تغذیه کند که با وی، سازگاری ندارد و بدنش با او استواری نمی یابد؟
اگر هم در وقت مناسب خود، دندان ها بر او نمی رویید، آیا جویدن و گوارش غذا برای
وی ناشدنی نبود؟ یا ناگزیر نمی بایسد او را بر همان شیرخوارگی نگه می داشت تا در
نتیجه، بدنش استحکام نیابد و به هیچ کاری نیاید و افزون بر آن، مادرش را به خود
مشغول بدارد تا از تربیت دیگر فرزندان بازماند؟
(سرانجام،) اگر در هنگام خود، مو بر چهره او نمی رویید، آیا همچنان بر ریخت کودکان
نمی ماند تا هیچ شکوه و جلالی در وی نبینی؟( بحارالانوار:
ج 60 ص 377 ح 98 و ج 3 ص 62.)
غذای جنین
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و
سلم):
او شما را از هفت چیز آفریده: یعنی از استخوان، پی، رگها، گوشت، پوست، مو، و روح؛
و شما را از هفت چیز، روزی داد: یعنی نخست در شکم مادران، از خون حیض، سپس شیر،
سپس آب، سپس روییدنی هایی که از زمین برویند، سپس میوه های درختان، پس از آن گوشت
گوسفندان، و سپس عسل زنبوران عسل. پس بر هفت عضو در پیشگاه خداوند، سجده کنید.( مستدرک
الوسائل: ج 4 ص 485 ح 5230.)
امام علی (علیه السلام):
در پاسخ به پرسش سلمان درباره روزی کودک در شکم مادر -: خداوند – تبارک و تعالی –
خون حیض را برای وی در بدن زن، باز بداشت و روزی او را در شکم مادر از آن قرار
داد.( کتاب من لا یحضر الفقیه: ج 1 ص 91 ح 197.)
مناقب آل أبی طالب:
به نقل از محمد صیرفی و عبدالرحمان بن سالم -: ابن شبرمه و ابوحنیفه به حضور امام
صادق (علیه السلام) رسیدند. امام (علیه السلام) از ابوحنیفه پرسید: چرا زن پس از
باردار شدن، حیض نمی شود؟.
گفت: نمی دانم.
فرمود: خداوند، خون را (در بدن) باز داشته و آن را غذای کودک قرار داده است.( المناقب،
ابن شهر آشوب: ج 4 ص 252.)
غذاهایی که برای جنین، سودمند است
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و
سلم):
به زنان باردار خود: کندر بخورانید؛ زیرا اگر کودک در شکم مادر با کندر تغذیه شود،
قلبش استحکام و عقلش فزونی می یابد. پس اگر مردینه باشد، دلیر باشد و اگر ماده
زاده شود، سترگ سرین گردد و بدین سبب، نزد همسر خویش، برخوردار باشد.( الکافی:
ج 6 ص 23 ح 6.)