خلال کردن
الف – تأکید بر خلال کردن
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
جبرئیل، بر من به (پیام وحیانی درباره) خلال، نازل شد.( الکافی: ج ۶ ص ۳۷۶ ح ۱٫)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
خوشا بر کسانی از امت من که خلال کنند!( المعجم الاوسط: ج ۲ ص ۱۵۹ ح ۱۵۷۳٫)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
رحمت خداوند بر کسانی که پس از غذا و در وضو، خلال می کنند!( الفردوس: ج ۲ ص ۲۶۲ ح ۳۲۲۰٫)
امام کاظم (علیه السلام):
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: رحمت خدا بر خلال کنندگان!
پرسیده شد: ای پیامبر خدا! خلال کنندگان چه کسانی اند؟
فرمود: آنان که از غذا، خلال می کنند؛ چه، اگر چیزی از غذا در دهان بماند، تغییر می کند و بویش فرشته را می آزارد.( المحاسن: ج ۲ ص ۳۷۷ ح ۲۳۲۲٫)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
خوشا به حال آنان که از غذا، خلال می کنند! بر فرشته، هیچ چیز سخت تر از باقی مانده ای نیست که در پی غذا خوردن، در دهان بر جای می ماند.( الفردوس: ج ۵ ص ۳۰۰ ح ۸۲۴۸٫)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
خلال کنید زیرا نزد فرشتگان، هیچ چیز ناخوشایندتر از آن نیست که در (لابه لای) دندان های انسان، غذا ببیند.( مکارم الاخلاق: ج ۱ ص ۳۲۲ ح ۱۰۶۶٫)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
واگذاشتن خلال، مایه سستی دندان هاست.( جامع الاحادیث، قمی: ص ۶۵٫)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
دهانتان را با خلال کردن، تمیز کنید.( مکارم الاخلاق: ج ۱ ص ۳۳۰ ح ۱۰۵۴٫)
امام باقر (علیه السلام):
کعبه از آنچه از نفسهای مشرکان با آن رویاروی می شود،به درگاه خداوند نالید. پس خداوند، بدان وحی کرد که: ای کعبه! شادمان باش؛ زیرا که برای تو مردمانی را جایگزین این قوم خواهم ساخت که با شاخه های درخت، خلال می کنند.
هنگامی که خداوند، محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) را برانگیخت، توسط جبرئیل، سفارش مسواک زدن و خلال را به او وحی کرد.( المحاسن: ج ۲ ص ۳۷۶ ح ۲۳۱۹)
امام صادق (علیه السلام):
جبرئیل به سفارش بر مسواک، خلال و حجامت، بر پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شد.( الکافی: ج ۶ ص ۳۷۶ ح ۲ .)
امام صادق (علیه السلام):
هر کس غذایی بخورد، پس از آن خلال کند؛ و هر کس چنین نکند، مشکل (بهداشتی) پیدا خواهد کرد.( المحاسن: ج ۲ ص ۳۸۵ ح ۲۳۵۹)
مکارم الاخلاق:
از امام کاظم (علیه السلام) روایت شده است: منادی ای از آسمان ندا می دهد: خداوندا! خلالان و متخللان رابرکت ده!
سرکه، به سان مردی درستکار برای اهل خانه دعای برکت می کند.
(راوی می گوید:) گفتم: فدایت شوم! مقصود از خلالان و متخللان چیست؟
فرمود: کسانی که در خانه هایشان سرکه (خل) هست و کسانی که خلال می کنند.( مکارم الاخلاق: ج ۱ ص ۳۳۰ ح ۱۰۵۹٫)
ب – منافع خلال کردن
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
خلال کنید؛ زیرا آن، پاکیزگی است و پاکیزگی به ایمان فرا می خواند و ایمان به همراه دارنده اش در بهشت است.( المعجم الاوسط: ج ۷ ص ۲۱۵ ح ۷۳۱۱٫)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
در پی غذا خوردن، خلال کنید؛ چرا که مایه سلامت دندان های نیش(در مکارم الاخلاق، به جای سلامت دندان های نیش عبارت سلامت دهان آمده است.) و نواجد(آسیا) (مقصود از نواجد، همان ضواحک است؛ یعنی دندان هایی که هنگام خندیدن، نمایان می شوند (النهایه: ج ۵ ص ۲۰) است و برای انسان، جلب روزی می کند.( الجعفریات: ص ۲۸، مکارم الاخلاق: ج ۱ ص ۳۳۱ ح ۱۰۶۱٫)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
در پی غذا، خلال کنید و آب در دهان بچرخانید؛ چرا که مایه سلامت دندان های نیش و آسیاست(الفردوس: ج ۲ ص ۵۴ ح ۲۳۰۷٫)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
خلال کنید؛ چرا که دهان را تمیز می کند و مایه سلامت لثه است.( الکافی: ج ۶ ص ۳۷۶ ح ۵٫)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
خلال کنید؛ چرا که مایه سلامت (دندان های) نیش و نواجذ است.( المحاسن: ج ۲ ص ۳۷۸ ح ۲۳۲۷٫)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
– از سفارش های ایشان به امام علی (علیه السلام) -: ای علی! خلال کردن، تو را محبوب فرشتگان می سازد؛ چرا که فرشتگان، از بوی دهان کسی که پس از غذا خلال نمی کند، آزرده می شوند.( تحف العقول: ص ۱۴٫)
الکافی:
– به نقل از احمد بن عبد الله اسدی، از مردی، از امام صادق (علیه السلام) -: پیامبر خدا، خلالی به جعفر بن ابی طالب داد و فرمود: ای جعفر! خلال کن، که این کار، موجب بهداشت دهان (یا فرمود: لثه) و سبب جلب روزی است.( الکافی: ج ۶ ص ۳۷۶ ح ۴٫)
الکافی:
– به نقل از وهب بن عبد ربه -: امام صادق (علیه السلام) را دیدم که خلال می کرد. به او نگریستم. فرمود: پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) هم خلال می کرد؛ و این کار، دهان را خوش بو می کند.( الکافی: ج ۶ ص ۳۷۶ ح ۳٫)
امام صادق (علیه السلام):
خلال کردن پس از (خوردن) غذا، لثه ها را محکم می کند، روزی می آورد و بوی دهان را خوش می سازد.( احقاق الحق: ج ۱۲ ص ۲۸۳٫)
ج – آداب خلال کردن
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
هر کس خلال می کند، (پس مانده ها را) بیرون افکند. هر کس چنین کند، کار خوبی کرده است و هر کس چنین نکند، (بر او) ایرادی نیست.( المحاسن: ج ۲ ص ۳۷۸ ح ۲۳۲۸٫)
امام صادق (علیه السلام):
مبادا کسی از شما آنچه را با آن خلال می کند، فرو دهد؛ چرا که شکم کلن،( شکم کلن (دبیله)، جوش یا دمل بزرگ {ویا سرطان بد خیم} است که در شکم، رخ می نماید و غالبا شخص را می کشد (النهایه: ج ۲ ص ۹۹). از آن می خیزد.( الکافی: ج ۶ ص ۳۷۸ ح ۴٫)
امام صادق (علیه السلام):
آنچه زبانت را بر آن چرخاندی و از (لای دندان) بیرون کشیدی، فرو ده؛ ولی آنچه را با خلال بیرون کشیدی، بیرون افکن.( کتاب من لا یحضره الفقیه: ج ۳ ص ۳۵۷ ح ۴۲۶۲٫)
امام کاظم (علیه السلام):
– به فضل بن یونس -: ای فضل! زبان خویش را در دهان بچرخان. آنچه را در پی زبانت به حرکت در آمد، اگر خواستی، بخور، و آنچه را با خلال (بیرون کشیدی و) خوش نداشتی، بیرون افکن.( المحاسن: ج ۲ ص ۲۳۹ ح ۴۲۶۲٫)
امام کاظم (علیه السلام):
بایسته خلال، آن است که زبان خویش را در دهان بچرخانی و آنگاه، جابه جا کنی و سپس (از لای دندان ها) بیرون آوری و از دهان، بیرون افکنی.( مکارم الاخلاق: ج ۱ ص ۳۱۲ ح ۹۹۳٫)
الکافی:
– به نقل از فضل بن یونس -: امام کاظم (علیه السلام)، نزد من ناهار خورد. چون از خوردن فراغت یافت، خلال آوردند. گفتم: فدایت شوم! اندازه این خلال چیست؟
فرمود: ای فضل! از آنچه در دهانت مانده است، هر چه زبان خویش را بر آن می چرخانی، بخور؛ اما هر چه را در جای خود محکم شده است، با خلال بیرون آور و از آن پس نیز خود، انتخابگری. اگر خواستی، آن را می خوری(مقصود، موادی است که بلعیدن آن، غیر بهداشتی نیست.) و اگر خواستی، بیرون می افکنی.( الکافی: ج ۶ ص ۳۷۷ ح ۳٫)
المحاسن:
– به نقل از فضل بن یونس کاتب -: امام کاظم (علیه السلام)، در پی کاری برای حسین ابن یزید، نزد من آمد. گفتم غذایمان آماده است. دوست دارم نزد ما غذا بخوری. فرمود: ما غذای ناگهانی (بدون دعوت قبلی) را می خوریم.
سپس، فرود آمد و من برای وی، ناشتایی آوردم و دستمالی نیز روی پای وی گذاردم. او دستمال را برداشت و به کناری انداخت. سپس خورد.
آن گاه به من فرمود: ای فضل! آنچه را در بالای کام و کناره های دهان مانده است، بخور؛ اما آنچه را لابه لای دندان هاست، نخور.( المحاسن: ج ۲ ص ۲۳۸ ح ۱۷۳۵٫)
امام حسین (علیه السلام):
امیر المؤمنان، به ما فرموده بود که به هنگام خلال کردن، آب ننوشیم، مگر پس از سه بار چرخاندن آن در دهان.( صحیفه الامام الرضا (علیه السلام): ص ۲۷۱ ح ۴٫)
مکارم الاخلاق:
از فضل بن یونس رسیده که از امام کاظم (علیه السلام)، درباره اندازه خلال پرسید. فرمود: این که سر آن را بشکنی(مقصود خلال های غیر استاندارد آن عصر است.) تا لثه را خونی نکند.( مکارم الاخلاق: ج ۱ ص ۳۲۹ ح ۱۰۵۲٫)
د – چیزهایی که خلال کردن با آنها روا نیست
امام صادق (علیه السلام):
پیامبر خدا از این که با نی و (ساقه) نازبویه خلال شود، نهی فرمود.( الکافی: ج ۶ ص ۳۷۷)
امام صادق (علیه السلام):
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) ، از خلال کردن با (چوب) انار، آس ونی، نهی کرد و فرمود: اینها، رگ خوره را تحریک می کنند.( الکافی: ج ۶ ص ۳۷۷ ح ۱۱٫)
امام صادق (علیه السلام):
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، به هر چه بدان دست می یافت، خلال می کرد، مگر به برگ درخت خرما و نی.
(الکافی: ج ۶ ص ۳۷۷ ح ۱۰٫)
امام کاظم (علیه السلام):
به ساقه سبزی و شاخه انار خلال نکنید؛ چرا که رگ جذام را فعال می کنند.( الکافی: ج ۶ ص ۳۷۷ ح ۷٫)