عدالت اجتماعى در انديشه دينى از چنان جايگاه ويژه‏اى برخوردار است كه هيچ امر ديگرى با آن قابل مقايسه نيست. اين عدالت برخاسته از عدلى كلى است كه حاكم بر همه چيز است. عدل به معناى قراردادن هر چيز در جاى خود 1، مبناى همه امور ست و خداوند همه چيز را بر عدل استوار كرده است. قيام همه امور به عدل و استوارى همه چيز به آن است. چنانكه در حديث نبوى آمده است: «بالعدل قامت السموات و الارض» 2 (آسمانها و زمين به عدل برپاست).

در نظام دين نه تنها همه چيز بر عدل استوار است، بلكه عدل مقياس همه چيز است. استاد شهيد مرتضى مطهرى در اين باره مى‏نويسد: «در قرآن، از توحيد گرفته تا معاد، و از نبوت گرفته تا امامت و زعامت، و از آرمانهاى فردى گرفته تا هدفهاى اجتماعى، همه بر محور عدل استوار شده است. عدل قرآن، همدوش توحيد، ركن معاد، هدف تشريع نبوت، فلسفه زعامت و امامت، معيار كمال فرد و مقياس سلامت اجتماع است. عدل قرآن، آنجا كه به توحيد يا معاد مربوط مى‏شود به نگرش انسان به هستى و آفرينش شكل خاص مى‏دهد و به عبارت ديگر نوعى «جهان بينى» است آنجا كه به نبوت و تشريع و قانون مربوط مى‏شود، يك «مقياس» و «معيار» قانون‏شناسى ا

ست ؛ و به عبارت ديگر جاى پايى است براى عقل كه در رديف كتاب و سنت قرار گيرد و جزء منابع فقه و استنباط به شمار آيد. آنجا كه به امامت و رهبرى مربوط مى‏شود يك «شايستگى» است، آنجا كه پاى اخلاق به ميان مى‏آيد «آرمانى انسانى» است، و آنجا كه به اجتماع كشيده مى‏شود يك «مسئوليت» است.» 3

عدل از چنين جايگاهى برخوردار است، ركن است و هدف و معيار و مقياس. همه چيز با عدل سنجيده مى‏شود. عدالت، اصلى اساسى است كه ارسال رسل و انزال كتب براى آن است. راز مبارزه انبيا است و هدف اجتماعى – سياسى پيامبران و مصلحان با آن محقق مى‏شود. جان و حيات همه چيز به عدل است، چنانكه امير مؤمنان (ع) فرمود: «العدل حياة»4 (عدل حيات است). بدون آن همه چيز مرده است، دين منهاى عدالت، وسيله‏اى است براى به بند كشيدن انسانها در رفتنشان به سوى حق.