قلب انسان نقش بسیار مهمی در تکامل او ایفاء می‌‌نماید.
از امام جواد الائمه(ع) نقل شده که فرمودند:
(القصد الی الله تعالی بالقلوب ابلغ من اتعاب الجوارح بالاعمال ).
با قلوب به سوی خدای تعالی روی آوردن رساتر وبلیغ تر است از به خستگی درآوردن اعضاء و جوارح با اعمال.
یکی از راههای ارتباط قلبی با خدا این است که انسان در شادی و غم، رنگ خدایی بگیرد.صبغه الله و من احسن من الله صبغه ) و این مهم هنگامی تحقق خواهد یافت که قلب انسان به مقتضای روایت ( الذین یفرحون لفرحنا و یحزنون لحزننا ) با اهل بیت که حجتهای خدا هستند در حزن و سرور هماهنگ گردیده و تابع محض ایشان شود. دراین میان حزن اهمیت بسزایی یافته. قلبی که برای خدای تعالی و اولیاء او محزون و اندوهگین شده سه ویژگی دارد:
۱- قلب حزین و اندوهناک محبوب خداست،  چنان که درروایت آمده است:
(انّ الله یحب کلّ قلب حزین ) خدای تعالی هر دل اندوهناکی را دوست می‌‌دارد.
۲- دل غمگین و قلب شکسته به مقام حضور پروردگار باریافته و آنرا درک خواد نمود. در حدیث قدسی است که خدای تعالی به داوود پیغمبر(ص) فرموده:
(انا عند المنکسره قلوبهم ) .من نزد کسانی هستم که دلهایشان شکسته است.
۳- کسی که برای مصائب و غمهای اهل بین (ع) مهموم و دلش دردناک شده، نفس کشیدنش تسبیح خدا و اندوهش عبادت به حساب می‌‌آید.درروایت آمده:
( نفس المهموم لظلمنا تسبیح و همه لنا عباده ).
کسیکه غمناک است برای ظلمی که به ما شده، نفسش تسبیح و اندوهش برای ما عبادت است.
باید بدانیم که شراره‌های حزن واندوه درمصائب اهل بیت (ع) آنگاه روشن و مشتعل خواهد شد که این مصائب شناخته و معلوم گردد.
و از این بیان جایگاه معرفت به مصائب واضح و آشکار می‌‌شود. شیخ صدوق (ر) درعقاب الاعمال از امام باقر(ع) نقل نموده فرمودند:
( من لم یعرف سوء ما اتی الینا من ظلمنا و ذهاب حقّنا و ما رکبنا به فهو شریک من اتی الینا فی ما ولّینا به).
کسی که نشناسد بدی آنچه که به ما آمده است از ظلمی که به ما شده و از بین رفتن حقمان آنچه برآن حمل شده و وادار شدیم پس او شریک کسی است که (این ظلمها را) برسر ما آورده است ، در آنچه که ما (از طرف خداوند) ولی برآن شده بودیم .
مصیبت فاطمه زهراء (س) سخت تر و تلخ تر از محنت کربلا