«ایران قدرتمند» نیازامروز روسها
بر اساس یک منطق سیاسی روشن، میتوان استدلال نمود که مسکو نیازمند وجود یک “ایران قدرتمند” در خاورمیانه است و این برای مسکو یک «باید» و نه یک انتخاب است. در کشاکش مذاکرات ایران و 6 کشور موسوم به 1+5، توجه به مواضع روسیه به عنوان یکی از اعضای دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد و همچنین عضو اثرگذار 1+5 میتواند مهم و اساسی تلقی شود.
روسها از منظر تاریخی کمتر از بریتانیا با ایران مشکل نداشتهاند. بین ایران و روسیه جنگهایی رخ داده که طی آنها بخشهای گستردهای از خاک ایران به تصرف روسها درآمد. رفتار فجیع روسها با مردم ایران در جریان این جنگها شهره آفاق است. بر اساس نظر برخی اندیشمندان، روسیه تا قبل از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی همواره یک “قدرت بری” تهدیدکننده ایران به شمار میرفت.
اما با فروپاشی اتحاد شوروی این معادله به هم ریخت و روسها تهدید زمینی ایران را متوقف کردند. تقریبا از همین برهه زمانی به بعد است که در محاسبات ژئوپلتیک روسیه ایران قدرتمند وارد میشود. فروپاشی شوروی یک تحول بزرگ بینالمللی بود که طبعا معادلات بسیاری را تغییر داد و این هم یکی از محاسبات تغییریافته بود.
* روسیه و بحرانهای پس از فروپاشی شوروی
پس از سقوط نظام کمونیستی، روسها تا مدتها با مشکلات سخت اقتصادی مواجه بودند. دوران تلخ ریاست جمهوری «بوریس یلتسین»، دوران دست و پا زدن روسها در بحران شدید اقتصادی بود. اما وقتی «ولادیمیر پوتین» به قدرت رسید سامان اقتصادی به روسیه تا حدود زیادی بازگشت. یک نکته را در خصوص روسیه نمیتوان انکار کرد و آن اینکه این کشور تنها و تنها در برهههایی قدرتمند بوده است که شخصیتی «قدرتمند و فرهمند» بر آن حکومت کرده است: پطر کبیر، کاترین کبیر، استالین و سرانجام پوتین.
وقتی ارتش آمریکا بر خطری به نام ایران تمرکز کند کمتر توان دردسرسازی برای روسیه را دارد. بنابراین هر چه ایران قویتر باشد چالش برای واشنگتن بیشتر میشود و این تهدید نظام بینالمللی را برای روسیه میکاهد.