مقـدمه کتاب راهی به سوی نور نوشته محمد علی محسن زاده
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمدلله رب العالمين و الصلوة و السلام على سيدنا
و نبينا محمدصلىالله عليه واله، المعصومين الطيبين
الطاهرين و لعنة الله على اعدائهم اجمعين.
مقـدمه
نوشتارى كه در پيش روى شماست پيرامون نماز به رشته تحرير در آمده است.
انگيزه بحث در اين موضوع از آنجا شروع شد كه دشمنان اسلام شبيخون فرهنگى گستردهاى را عليه انقلاب اسلامى و دستاوردهاى آن آغاز كردند و دراين صحنه نبرد، جوانان عزيز و برومند كشور اسلاميمان مورد آماج تيرهاى زهرآلود فرهنگ مبتذل آنان قرار گرفته و با انواع و اقسام دسيسهها سعى در انحراف اخلاقى و فكرى اين سرمايههاى عظيم انقلاب داشته و دارند.
از آنجا كه قرآن كريم نماز را بازدارنده از فحشا و زشتيها معرفى كرده و مىفرمايد: «اِنَّ الصَّلوةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَ الْمُنْكَرِ» به نظر مىرسد كه مناسبترين راه دفاع در برابر شبيخون و تهاجم فرهنگى دشمن گسترش فرهنگ نماز و معرفى چهره واقعى آن است.
با توجه به مطلب فوق به جاست كه با چنگ زدن به قرآن كريم اين ريسمان محكم الهى، از آيات آن بهره جوئيم و براى فهم دقيق آن از سخنان گهربار رسول خدا و ائمه اطهار به عنوان زينت بخش كلام استفاده كنيم.
نماز به منزله نهر زلالى است كه هر مسلمانى روزانه پنج بار خود را در آن شستشو داده و گناهان و آلودگيهايش را با آب طهور آن پاك مىسازد.
نماز دژى استوار در برابر هجوم شياطين است و كدام شيطان ناجوانمردتر از شياطين
(1)
امروزى كه به سركردگى شيطان بزرگ كمر همت به نابودى فرهنگ، مبانى و ريشههاى فكرى اين نظام الهى بستهاند. و تلاش مىكنند با ترويج فرهنگ مبتذل غرب، همان بلائى را كه بر سر جوانان در كشور اسلامى اُندلُس آورند، تكرار آن سناريو را در ايران اسلامى اجرا كنند كه در اين ميان هشدار جدى مقام معظم رهبرى، در جمع جوانان استان سيستان و بلوچستان مبنى بر اُندلُسى كردن ايران اسلامى، جاى تأمل دارد.
نماز بهترين عمل، ستون دين و باعث تقرب به پروردگار عالميان و مونس قبر و برطرف كننده وحشت برزخ و از بين برنده زشتيها و عامل قبول اعمال و نجات دهنده از آتش در آخرت است.
مقام معظم رهبرى در بخشى از پيام خود به چهارمين اجلاسيه سراسرى نماز مىفرمايند:
همانطور كه مژده قيام نماز، پيامبر عظيمالشأن را چنانكه در حديث آمده است به وجد مىآورد و به بلال مژدهرسان هميشگى نماز مىفرمود: اى بلال دلم را با اذن كه مژده نماز است راحتبخش، همانطور هم بزرگداشت نماز و گستردن و بلند كردن نام آن، دل بندگان خدا را وجد و نشاط مىبخشد و ابرهاى تيره اضطراب را از آفاق آن پراكنده مىسازد. اين برخواسته از ويژگى خود نماز است كه مايه آرامش دلها و برطرف كننده نگرانىها و دغدغههاى روحى در نمازگزار است.
اميد آنكه با عمل به قرآن و توسل و پيروى از اهل بيت و اقامه فرضيه نماز و گسترش فرهنگ آن بتوانيم جامعهاى پاك و مبراى از هر عيب و نقص به عنوان جامعه نمونه و الگوى كامل اجتماع بشرى به جهانيان عرضه نمائيم.
والسلام علينا و علىعبادالله الصالحين
محمدعلى محسنزاده
(2)
فصـــل اول
جايگــاه والاى نمــاز
(3)
شواهدى بر عظمت نماز
گاندى رهبر فقيد هند در مورد نماز مىگويد: اگر كمك نماز نبود پيش از اين ديوانه مىشدم (اين در حالى است كه او مسلمان هم نبود).
ويل كارنگى: (بنيانگذار مركز مطالعات و پژوهشهاى نيويورك) مىگويد:
هر وقت همه نيروهاى خود را برابر ناملايمات بكار برديم و تمام راهحلها را آزموديم و نتيجه دلخواه به دستمان نيامد در حالى كه امواج سهمگين يأس و نااميدى قلب و روحمان را آزار مىدهد، دست نياز بسوى خداوند دراز كرده و از او يارى مىطلبيم، راستى چرا ما قبل از اينكه دچار نااميدى شويم، چنين كارى را انجام نمىدهيم؟ و چرا هر روز با بجا آوردن نماز و نيايش به درگاه خداوند از او كمك ويارى نمىطلبيم.
دكتر توماس هاپسلوپ (روان پزشك) مىگويد:
پس از سالها مطالعه و تجربه عينى اكنون به عنوان يك پزشك معتقد شدهام كه نماز بهترين و نيرومندترين وسيله ايجاد آرامش در انسان مىباشد.
دكتر ادوين فردريك پاورز (استاد بيماريهاى عصبى دانشگاه ايالات متحده آمريكا) گفته است: تا كنون بيماريهاى علاج ناپذير زيادى از طريق دعا و نماز شفا يافته است.
در قسمتى از پيام مقام معظم رهبرى حضرت آيتالله خامنهاى به پنجمين اجلاس سراسرى نماز آمده است:
نماز برترين چيزى است كه مىتواند همه افراد جامعه مسلمان را به تهذيب اخلاقى و تعالى روحى و معنوى برساند، سه خصوصيت عمده در نماز است، كه نقش برتر آن را در تهذيب نفس و پرورش روانى انسانها پديد مىآورد، نخست: آنكه نماز با شكلى كه در اسلام براى آن معين گشته، يعنى حركات و اذكار مخصوص، بطور طبيعى نمازگزار را به دورى از گناه
(4)
و آلودگى فرا مىخواند. اين فراخوانى پيوسته توانايى آن را دارد كه هر كس را از منجلابها رها سازد و عروج بخشد.
دوم: آنكه در او روح پرستش و خضوع در برابر حضرت بارى تعالى را كه محبوب حقيقى و فطرى هر انسان است، زنده مىكند.
سوم: آنكه به جان و دل نمازگزار، آن آرامش و اطمينانى را كه شرط اصلى موفقيت در همه عرصههاى زندگى است هديه مىكند، و تزلزل و اضطراب را كه مانع بزرگى در راه اقدام مجدانه براى پرورش اخلاقى است، از او دور مىسازد.
همچنين در قسمتى از پيام معظمله به هفتمين اجلاس سراسرى نماز آمده است:
همگان، نماز را كه داروى شفابخش روح و مايه صفا و آرامش و نورانيت است، بر همه كارهاى ديگر مقدم دارند و در هيچ شرايطى خود را از آن محروم نسازند و هرگز به بهانه مشغله و گرفتارى، اين حضور رهائى بخش در محضر آفريدگار رحيم و كريم و عزيز را از دست ندهند.
و در پيام خود به هشتمين اجلاس سراسرى نماز نيز مىفرمايند:
همه آحاد نمازگزار بايد سعى كنند كه نماز را با توجه به معانى كلمات بخوانند، يعنى در نماز با خداى عزيز و رحيم سخن بگويند، اين است آن سرچشمه فيضى كه جان نمازگزار را سيراب مىكند. البته اين حقيقت نبايد دستآويزى براى نفس بهانهگير باشد كه اگر توفيق چنين توجه و حضورى نيافت، نماز را ترك كنند. نماز در هر صورت واجب و فريضه است. و تارك نماز بزرگترين فرصت ارتباط با خداوند سبحان را از دست مىدهد.
از ضمرةبن حبيب نقل شده است كه گفت:
از پيامبر درباره نماز سوال كردند، حضرت فرمود:
نماز از سنتهاى دين و مايه خشنودى پروردگار و راه روشن پيامبران است. نمازگزار از
(5)
محبت فرشتگان و هدايت و ايمان و نور شناخت و روزى با بركت و راحتى بدن برخوردار است، نماز مايه ناخشنودى شيطان و سلاحى بر زيان كافر و باعث استجابت دعا و پذيرش اعمال و توشه مؤمن از دنيا بسوى آخرت است.
نماز شفاعت كنندهاى ميان نمازگزار و ملكالموت و همدمى در قبر و بسترى زير پهلوى او و پاسخى براى نكير و منكر است.
نماز آدمى به هنگام حشر تاجى بر سر او و نورى بر سيما و پوشش بر بدنش و پردهاى ميان او و آتش و دليلى ميان وى و پروردگارش مىباشد و موجب آزادى او از آتش مىشود.
نماز وسيله عبور از صراط و كليد بهشت و مهريه هوريان و بهاى بهشت مىباشد و آدمى بوسيله نماز به بالاترين درجات مىرسد، زيرا نماز تسبيح، تحليل، تكبير، تمجيد، تقديس، دعا و سخن است(1).
بهترين واجبات پس از شناخت خدا نماز است و نماز نخستين چيزى است كه در مورد آن از بنده سؤال مىشود و مورد حسابرسى قرار مىگيرد. اگر پذيرفته شد ساير اعمال نيز پذيرفته مىشود و اگر پذيرفته نشد، ساير اعمال نيز پذيرفته نخواهد شد(2).
ابوحمزه از امام باقر از پيامبر خدا روايت كرده كه آن حضرت فرمود: هر گاه بنده مؤمن به نماز برخيزد، خداوند به او نظر مىكند تا از نماز فارغ شود و رحمت از بالاى سرش تا افق آسمان بر او سايه افكند و فرشتگان اطراف او را تا آسمان مىپوشانند و خداوند فرشتهاى را بر او موكل مىكند كه به او مىگويد:
«اى نمازگزار اگر بدانى چه كسى به تو نظر دارد و يا بدانى با چه كسى مناجات مىكنى، به
1- مستدرك الوسائل ج 1 ص 180.
2- تفسير ابوالفتوح رازى ج 1 ص 103.
(6)
چيزى ديگرى توجه نخواهى كرد و هرگز از جايگاه خود كنارنخواهى رفت»(1).