اگر در عصري، فقیه جامع الشرایط وجود نداشته باشد، تکلیف حکومت اسلامي چیست؟

پاسخ: تشکیل حکومت اسلامي واجب است و فقیه و اسلام شناس داشتن که شرط تشکیل حکومت اسلامي مي باشد، «شرط تحصیلي» است نه «شرط حصولي»؛ یعني مانند وضوء براي نماز است که باید آن را تحصیل کرد نه مانند استطاعت براي حج که حصولي است و تحصیلش واجب نیست و هر زمان خود به خود حاصل شد، حج واجب مي شود. تحصیل فقاهت، بر همه کساني که صلاحیت تحصیل دارند، واجب کفایي است و اگر شخص معین یا گروهي اندک مي توانند پرچمدار فقاهت باشند و کس دیگري وجود ندارد، بر آنان واجب عیني است نه کفایي و سر وجوب عیني آن بر بیش از یک نفر آن است که نیاز جامعه اسلامي به یک فقیه تامین نمي گردد. اگر در شرایطي خاص، این واجب صورت نگرفت و فقاهت که شرط اصلي حکومت اسلامي است تحصیل نشد، نوبت به عدول مؤمنین مي رسد. عدول مؤمنین، از هر جایي که دینشان را مي گیرند، نحوه اداره کشور را نیز از همان جا مي گیرند و حکومت را از باب حسبه تشکیل مي دهند. البته اگر عدول مؤمنیني یافت شوند که از لحاظ فقاهت و اجتهاد، در حد متجزي باشند؛ یعني در برخي از ابواب فقه توان استنباط احکام فرعي از مبادي و منابع اصلي را داشته باشند، مقدم هستند و اگر آنان نبودند، همان عدول مؤمنین مساله دان، جریان حکومت اسلامي را بر عهده مي گیرند.

جستجو