6. فرو بردن سر درآب
1. اگر روزهدار عمداً تمام سر را در آب فرو ببرد، بنابر احتیاط واجب روزهاش باطل است و باید روزهی آن روز را قضا کند. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م33)
2. در حکم مسألهی قبل فرقی نیست میان این که در هنگام فرو بردن سر در آب، بدن او نیز در آب باشد یا این که بدن او در بیرون باشد و فقط سر را در آب فرو ببرد. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م34)
3. اگر نصف سر را در آب فرو ببرد و سپس بیرون بیاورد و نصف دیگر سر را در آب فرو کند روزهاش باطل نمیشود. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م35)
4. اگر تمام سر زیر آب برود ولی مقداری از موها بیرون بماند روزه باطل میشود.
5. اگر شک کند که تمام سر زیرآب رفته یا نه، روزهاش صحیح است. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م36)
6. اگر روزهدار بی اختیار در آب بیفتد و تمام سر او را آب بگیرد روزهاش باطل نمیشود، ولی باید فوراً سر را از زیر آب خارج کند، همچنین اگر فراموش کند که روزه است و سر در آب فرو ببرد روزهی او باطل نمیشود، ولی هرگاه یادش آمد باید فوراً سر را از زیرآب خارج کند، همچنین اگر فراموش کند که روزه است و سر در آب فرو ببرد روزهی او باطل نمیشود، ولی هرگاه یادش آمد باید فوراً سررا بیرون بیاورد. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م37)
7. کسی که با پوشیدن لباس مخصوص (مانند لباس غواصی) بدون این که بدنش خیس شود در آب فرو رود، اگر لباس به سر او چسبیده باشد، صحت روزهاش محل اشکال است و بنابر احتیاط واجب قضای آن لازم است. (اجوبة الاستفتاءات، س 741)
8. آب ریختن روی سر توسط ظرف و مانند آن به صحت روزه ضرر نمیرساند. (اجوبة الاستفتاءات، س 765)
7. باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح.
1. کسی که در شب ماه رمضان دچار جناب است باید تا پیش از اذان صبح غسل کند و اگر عمداً تا آن هنگام غسل نکند روزهاش باطل است. این حکم در مورد روزهی قضای ماه رمضان نیز جاری است. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م39)
توجه
· اگر در شب ماه رمضان جنب شود و بدن تعمد تا اذان صبح غسل نکند، مثل این که در خواب جنب شود و خواب او تا بعد از اذان صبح ادامه یابد روزهاش صحیح است. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م40)
· باطل شدن روزه به خاطر بقای بر جنابت، مخصوص روزهی ماه رمضان و قضای آن است و در روزههای دیگر به خصوص روزهی مستحبی موجب بطلان نمیشود. (اجوبة الاستفتاءات، س 774)
1. اگر جنب در روزهی ماه رمضان غسل جنابت را در شب تا طلوع فجر فراموش کند و با حالت جنابت صبح نماید روزهاش باطل است و احتیاط (واجب) این است که قضای روزه ماه رمضان هم در این حکم به آن محلق شود، ولی در سایر روزهها، روزه بر اثر آن باطل نمیشود. (اجوبة الاستفتاءات، س 783)
2. اگر شخصی در حال جنابت چند روز روزه بگیرد و نداند که طهارت از جنابت شرط صحت روزه است، روزههایی که در این چند روز گرفته باطل است و باید آنها را قضا نماید. (اجوبة الاستفتاءات، س 773)
3. اگر شخصی در ماه مبارک رمضان با آب نجس غسل کند و بعد از چند روز متوجه شود که آن آب نجس بوده است، روزههای او محکوم به صحت است. (اجوبة الاستفتاءات، س 780)
4. کسی که در شب ماه رمضان وظیفه دارد غسل کند، اگر به دلیل تنگی وقت یا مضر بودن آب و امثال آن نتواند غسل کند، باید تیمم بدل از غسل به جا آورد. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م42)
توجه
· کسی که وظیفهی او تیمم است جایز است عمداً خود را در شبهای ماه مبارک رمضان جنب کند به شرط این که بعد از جنب شدن، وقت کافی برای تیمم داشته باشد. (اجوبة الاستفتاءات، س 776)
· هرگاه کسی قبل از اذان صبح، غسل جنابت و یا تیمم بدل از آن را انجام دهد روزهی او صحیح است، هر چند بعد از اذان صبح بدون اختیار از او منی خارج شود. (اجوبة الاستفتاءات، س 781)
6. اگر در حال روزه در خواب جنب شود روزه باطل نمیشود، بنابراین اگر قبل از اذان صبح یا بعد از آن بخوابد و در خواب جنب شده و بعد از اذان بیدار شود، جنابت به روزهی آن روز او ضرر نمیزند. بلی واجب است که برای نماز غسل کند و میتواند غسل را تا وقت نماز به تأخیر بیندازد. (اجوبة الاستفتاءات، س 782 و استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م 43)
توجه
· اگر روزهدار در روز ماه رمضان و سایر ایام که روزه است در حال خواب جنب شده، پس از بیدار شدن واجب نیست فوراً غسل کند. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م44)
7. کسی که در بیداری جنب شده یا پس از جنب شدن در حال خواب، بیدار شده و میداند که اگر به خواب رود، تا پیش از اذان صبح برای غسل بیدار نخواهد شد، جایز نیست قبل از غسل کردن بخواهد، و اگر خوابید و پس از اذان، غسل نکرد روزهاش باطل است، ولی اگر احتمال میدهد که پیش از اذان صبح برای غسل بیدار خواهد شد و تصمیم بر غسل داشته باشد ولی بیدار نشود روزهاش صحیح است، ولی اگر دوباره خوابید و تا صبح بیدار نشد باید قضای آن روز را به جا آورد و بنابر احتیاط مستحب کفاره بدهد. (اجوبة الاستفتاءات، س 778 و استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م 41)
توجه
· هرگاه در شب ماه رمضان قبل از فجر شک کند که محتلم شده یا نه، ولی به شک خود اعتنا نکند و دوباره بخوابد و بعد از اذان صبح بیدار شود و متوجه گردد که قبل از طلوع فجر محتلم شده است چنانچه بعد از بیداری اول، اثری از احتلام در خود مشاهده نکند بلکه فقط احتمال آن را بدهد و چیزی برا و کشف نشود و تا بعد از اذان بخوابد روزهاش صحیح است، هرچند بعد از آن معلوم شود که احتلام او مربوط به قبل از اذان صبح است، همچنین اگر قبل از اذان صبح متوجه احتلام خود نشود و دوباره بخوابد و بعد از اذان صبح بیدار شود و متوجه گردد که قبل از اذان صبح محتلم شده است روزهاش صحیح است. (اجوبة الاستفتاءات، س 777و779)
8. زنی که از عادات ماهانه پاک شده و باید غسل کند، و همچنین زنی که از نفاس (خونریزی زایمان) پاک شده و غسل بر او واجب است، اگر غسل را تا اذان صبح روز ماه رمضان تأخیر اندازه روزهاش باطل است. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م45)
9. زن روزهدار اگر در اثنای روز خون حیض یا نفاس ببیند روزهاش باطل میشود، اگر چه نزدیک مغرب باشد. (اجوبة الاستفتاءات، س 740)
توجه
· اگر زنی در حال روزهی نذری معین حیض شود روزهاش باطل میشود و قضای آن بعد از طهارت واجب است. (اجوبة الاستفتاءات، س 824)
8. اماله کردن با مایعات
1. اماله کردن با چیز روان، اگر چه از روی ناچاری و برای معالجه باشد، روزه را باطل میکند. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م47)
2. داروهای مخصوصی برای معالجهی بعضی از بیماریهای زنان وجود دارد (شیافهای روغنی) که در داخل بدن گذاشته میشود، استفاده از این داروها به روزه ضرر نمیرساند. (اجوبة الاستفتاءات، س 766)
9. قی کردن عمدی
1. هرگاه روزهدار عمداً قی کند اگرچه به واسطهی بیماری و مانند آن ناچار به این کار باشد، روزهاش باطل میشود، ولی اگر سهواً یا بی اختیار قی کند اشکال ندارد. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م48)
2. اگر در هنگام آروغ زدن، چیزی در دهانش بیاید باید آن را بیرون بریزد و اگر بیاختیار فرو رود روزهاش صحیح است. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م49)
چند نکته در ارتباط با مفطرات روزه
· هرگاه روزهدار عمداً و از روی اختیار کاری که روزه را باطل میکند انجام دهد روزهی او باطل میشود و چنانچه از روی عمد نباشد، مثل این که پایش بلغزد و در آب فرو رود، یا از روی فراموشی غذا بخورد، یا به زور چیزی در گلوی او بریزند روزهاش، باطل نمیشود و تفاوتی هم بین اقسام روزه از واجب، مستحب، ماه رمضان و غیره نیست. (اجوبة الاستفتاءات، س 735و 797و 822 و استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م 50)
توجه
· هرگاه روزهدار خودش بر اثر اکراه دیگری مرتکب مفطری شود (و به عبارت دیگر مجبورش کنند که خودش افطار کند، مثلاً به او بگویند اگر غذا نخوری ضرر جانی یا مالی به تو میزنیم و او خودش برای جلوگیری از ضرر، غذا بخورد) روزهاش باطل میشود. (اجوبة الاستفتاءات، س 797)
· اگر روزهدار سهواً یکی از کارهایی را بکند که موجب باطل شدن روزه است و سپس به خیال این که روزهاش باطل شده، عمداً بار دیگر یکی از آن کارها را انجام دهد، روزهی او باطل میشود. (استفتا از دفتر معظم له، باب روزه، م52)
· هرگاه کسی شک کند مفطری انجام داده است یانه، مثلاً غبار غلیظی که وارد دهان شده آن را فرو برده است یانه، یا آبی که داخل دهان کرده فرو برده یا نه، روزهاش صحیح است. (اجوبة الاستفتاءات، س 828)