گلابی
امام صادق (علیه السلام):
گلابی بخورید، که به اذن خداون (عزوجل) دل را جلا می دهد و دردهای درون را تسکین می بخشد.( الکافی: ج ۶ ص ۳۵۸ ح ۱٫)
برنج و سماق
الکافی:
– به نقل از عمران -: امام صادق (علیه السلام)، شکم درد داشت. فرمود برای او برنج بپزند و بر آن، سماق بیفزایند. آن گاه، آن را خورد و بهبود یافت.( الکافی: ج ۶ ص ۳۴۲ ح ۷٫
آویشن
امام کاظم (علیه السلام):
داروی امیر مومنان (علیه السلام)، آویشن بود. او می فرمود: آویشن برای معده، پرزی همانند پرز پارچه های مخمل می شود.( الکافی: ج ۶ ص ۳۷۵ ح ۱٫)
عسل و شونیز
صحیح مسلم:
– به نقل از ابوسعید خدری -: مردمی نزد پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آمد و گفت: برادرم به اسهال مبتلا شده است.
پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: به او عسل بنوشان.
وی به او عسل نوشاند و دیگر بار نزد پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) آمد و گفت: به وی خوراندم؛ اما بر اسهال وی افزود.
او سه بار مراجعه کرد و همین را گفت و پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز سخن پیش را به او فرمود. برای چهارمین بار، به حضور رسید و پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: به او عسل بنوشان. گفت: به او خورانده ام؛ اما فقط بر اسهالش افزوده است.
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: سخن خدایت را باور بدار و شکم برادر خویش را باور مدار. پس، آن مرد دیگر بار به او عسل خورانید و او نیز بهبود یافت.( صحیح مسلم: ج ۴ ص ۱۷۳۶ ح ۹۱٫)
امام علی (علیه السلام):
مردی نزد پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) از دردی که در درون خویش داشت، اظهار ناراحتی کرد. پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: شربتی از عسل بردار و سه یا پنج یا هفت دانه شونیز(سیاهدانه) در آن بینداز و بنوش تا به اذن خداوند (عزوجل) بهبود یابی.
او این کار را انجام داد و بهبود یافت. (دعائم الاسلام: ج ۲ ص ۱۳۵ ح ۴۷۶٫)
گردوی تف دا
طب الائمه (علیهم السلام):
– به نقل از محمد بن ابراهیم جعفی -: مردی از شکم دردی که چیزی نمانده بود باعث مرگش شود، به نزد علی بن موسی الرضا (علیه السلام) نالید و از ایشان خواست برای او در پیشگاه خداوند (عزوجل) دعا کند؛ چرا که دارو و درمان های فراوانی که به وی داده اند، او را به ستوه آورده است و نه فقط او را سودی نرسانده، بلکه بر شدت درد او نیز افزوده است.
امام – که درود خدا بر او باد – لبخند زد و فرمود: نیک بخت مردا! دعای ما به درگاه خداوند، جای خود دارد و من از خداوند می خواهم به مدد و نیروی خود، درد تو را بکاهد، اما چون درد بر تو غلبه کرد و از آن به خود پیچیدی، گردویی بردار و بر آتش بگیر تا هنگامی که بدانی آنچه در درون آن هست، کباب شده و آتش، رنگ پوست آن را نیز دیگرگون کرده باشد. در این هنگام، آن را بخور که در دم، درد را آرام می کند.( در بحارالانوار، عبارت چنین است: … و آتش آن را دیگرگون کرده باشد، آن را پوست بکن و بخور که در دم، درد را آرام می کند.)
او می گوید: به خداوند سوگند، تنها یک بار این کار را انجام دادم و به اذن خداوند، آن شکم درد من، آرام شد.( طب الائمه (علیهم السلام): ص ۱۰۱، بحارالانوار: ج ۶۲ ص ۱۷۶ ح ۱۲٫)
تنقیه کردن
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
بهترین درمانی که به کار می گیرید، تنقیه کردن است. شکم را بزرگ می کند، درد درون را می شوید و بدن را قوی می کند.( الخصال: ص ۶۳۷ ح ۱۰٫)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
تنقیه کردن، هیچ ایرادی ندارد، جز این که شکم را بزرگ می کند.( دعائم الاسلام: ج ۲ ص ۱۴۵ ح ۵۱۰٫)
امام صادق (علیه السلام):
تنقیه کردن، نوعی درمان است. گفته اند که شکم را بزرگ می کند، در حالی که مردان صالحی این کار را انجام داده اند.( طب الائمه (علیهم السلام): ص ۵۴٫)
آرد برنج
المحاسن:
– به نقل از محمد بن مروان -: نزد امام صادق (علیه السلام) بودم. ایشان شکم درد (اسهال) سختی داشت. شامگاهان، در حالی که بسیار بر حال ایشان نگران بودم، از نزد وی رفتم، فردا روز، نزد ایشان بازگشتم و دیدم دردی که داشته، فرو نشسته است. گفتم: فدایت شوم! شامگاه دیروز که از تو جدا شدم، آن چنان بیمار بودی؟!
فرمود: گفتم قدری برنج آوردند، شستند، خشک کردند و آسیاب کردند. سپس از آن، دارویی (سفوفی) ساختم (و خوردم) و شکمم، بند آمد.( المحاسن: ج ۲ ص ۳۰۴ ح ۲۰۱۲٫)
الکافی:
– به نقل از خالد بن نجیح -: از شکم درد، نزد امام صادق (علیه السلام) اظهار ناراحتی کردم. به من فرمود: قدری برنج بگیر، آن را بشوی و در سایه، خشک کن. سپس، آن را آسیاب کن و در هر صبحگاه، به اندازه یک کف دست از آن بردار.
اسحاق جریری بدین افزوده است: آن را در آبی به وزن یک اوقیه( اوقیه، واحد وزن با مقادیر متفاوت در زمان ها و مکان های مختلف بوده و در اصل آن را برابر یک دوازدهم رطل دانسته اند. اوقیه شرعی در قرون نخستین اسلامی در مکه معادل چهل درهم برابر با ۱۲۴ گرم بوده است )بجوشان و آن گاه بخور.( الکافی: ج ۶ ص ۳۴۲ ح ۶٫)
امام صادق (علیه السلام):
سخت بیمار شدم و در این بیماری به شکم درد گرفتار آمدم و تنم تحلیل رفت. گفتم که قدری برنج در آب جوشاندند و از آن، آشی ساخته شد و من، از آن استفاده می کردم. پس (نیروی) تنم به من بازگشت.( المحاسن: ج ۲ ص ۳۰۴ ح ۲۰۱۱٫
ر. ک: ص ۵۵۹ (خواص برخی از انواع سویق / سویق برنج).
نان برنج
امام صادق (علیه السلام):
به کسی که شکم درد دارد، نان برنج بدهید؛ چرا که هیچ چیز، سودمندتر از آن به شکم چنین بیماری در نیامده است. آن، معده را پاک می کند و درد را به کلی از بدن بیرون می کشد.( الکافی: ج ۶ ص ۳۰۵ ح ۲٫)
آرد گاورس( نوعی ارزن)
الکافی:
– به نقل از عبدالرحمان بن کثیر -: در مدینه بیمار شدم و به اسهال، گرفتار آمدم، امام صادق (علیه السلام)، برایم آرد گاورس نسخه کرد و مرا فرمود که آرد گاورس بگیرم و با آب زیره بخورم. این کار را کردم و اسهالم متوقف شد و بهبود یافتم.( الکافی ج ۶ ص ۳۴۵ ح ۲٫)
شیر شتر
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
درمان اسهال شما در شیر شتر… است.( المصنف، عبدالرزاق: ج ۹ ص ۲۵۹ ح ۱۷۱۳۵٫)
پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):
در شیر شتر، شفای اسهال است.( مسند ابن حنبل: ج ۱ ص ۶۲۹ح ۲۶۷۷٫)