آيا امير مؤمنان عليه السلام با اختيار ، با ابوبكر بيعت كردند؟
پاسخ :
اولاً بايد ديد که بيعت به چه معنا است .
بيعت ، پيماني است ميان شهروند و حاکم که امروزه با رفراندوم و انتخابات در ميان مردم رايج است . در آن زمان بيعت ، به اين صورت بوده است که مردم با اختيار خودشان مي رفتند و دست خود را در دست حاکم قرار مي دادند .
اين نوع بيعت از امام علي عليه السلام با هيچ يک از خلفاي سه گانه صورت نگرفته است .
از ديدگاه اهل سنت ، آن طور که در صحيح ترين کتاب هاي اهل سنت آمده است ، امير المومنين عليه السلام در شش ماه اول حکومت ابوبکر با او بيعت نکردند و تنها زماني که حضرت صديقه طاهره به شهادت رسيدند ، اين بيعت آن هم از روي اجبار و اکراه صورت گرفته است .
بخاري ، در صحيح ترين کتاب اهل سنت ، مي نويسد :
وعاشت بعد النبي صلى الله عليه وسلم، ستة أشهر فلما توفيت دفنها زوجها على ليلا ولم يوءذن بها أبا بكر وصلى عليها وكان لعلى من الناس وجه حياة فاطمة فلما توفيت استنكر على وجوه الناس فالتمس مصالحة أبى بكر ومبايعته ولم يكن يبايع تلك الأشهر .
حضرت زهرا سلام الله عليها بعد از رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم شش ماه زنده بود . بعد از آن كه از دنيا رفت ، شوهرش علي او را شبانه دفن كرد و به ابوبكر كه حاكم اسلامي بود و معمولاً نماز بر ميت را حاكم اسلامي مي‌خواند ، به او اعلام نكردند . در اين شش ماه با آقاي ابوبكر بيعت نكردند .
صحيح البخاري، ج 5، ص 82 .
امام علي عليه السلام در نهج البلاغه نامه 28 مي فرمايد :
إنّي كنت أقاد كما يقاد الجمل المخشوش حتى أبايع .
مرا از خانه‌ام كشان كشان به مسجد بردند ؛ همان‌گونه‌اي كه شتر را مهار مي‌زنند و هر گونه فرار و اختيار از او مي‌گيرند .
و جالب اين است كه مي‌گويد وقتي آقا امير المؤمنين عليه السلام وارد مسجد شد ، گفتند با ابوبكر بيعت كن . حضرت فرمود : اگر من بيعت نكنم ، چه مي‌شود ؟ گفتند : قسم به خداي كه شريك ندارد ، گردنت را مي‌زنيم . حضرت فرمود : در اين هنگام بندۀ خدا و برادر پيامبر را كشته‌ايد . ابوبكر ساكت شد و چيزي نگفت .
فقالوا له : بايع . فقال : إن أنا لم أفعل فمه ؟ ! قالوا : إذا والله الذي لا إله إلا هو نضرب عنقك ! قال : إذا تقتلون عبد الله وأخا رسوله . وأبو بكر ساكت لا يتكلم .
الإمامة والسياسة بتحقيق الشيري: 31، باب كيف كانت بيعة علي بن أبي طالب .
و از آن جالب تر اين که در اثبات الوصيۀ مسعودي آمده است كه امير المؤمنين عليه السلام را كشان كشان بردند به طرف آقاي ابوبكر و گفتند كه بايد بيعت كني . دست علي عليه السلام مشت بود و باز نبود . تمام اين‌ها جمع شدند تا مشت آن حضرت را باز كنند و در درون دست ابوبكر قرار دهند ، نتوانستند . جناب ابوبكر تشريف آورند جلو و دست خود را بر روي دست بستۀ امير المؤمنين عليه السلام به عنوان بيعت كشيدند .
فروي عن عدي بن حاتم أنه قال : والله ، ما رحمت أحدا قط رحمتي علي بن أبي طالب عليه السلام حين اتى به ملببا بثوبه يقودونه إلى أبي بكر وقالوا : بايع ، قال : فإن لم أفعل ؟ قالوا : نضرب الذي فيه عيناك ، قال : فرفع رأسه إلى السماء ، وقال : اللهم إني اشهدك أنهم أتوا أن يقتلوني فإنى عبد الله وأخو رسول الله ، فقالوا له : مد يدك فبايع فأبى عليهم فمدوا يده كرها ، فقبض على أنامله فراموا بأجمعهم فتحها فلم يقدروا ، فمسح عليها أبو بكر وهي مضمومة … .
إثبات الوصية للمسعودي: 146، الشافي : 3 / 244 ، علم اليقين : 2 / 386 – 388 . بيت الأحزان للمحدث القمي: 118، الأسرار الفاطميّة للشيخ محمد فاضل المسعودي: 122، علم اليقين للكاشاني: 686، المقصد الثالث ، الهجوم على بيت فاطمة (ع) لعبد الزهراء مهدي: 136، 343 .
از ديدگاه شيعه هم ، هيچ بيعتي حتي يک لحظه هم صورت نگرفته است .
شيخ مفيد در كتاب الفصول المختاره ، ص56 مي‌فرمايد :
قد اجمعت الأمّة على أن أمير الموءمنين عليهالسلام تأخّر عن بيعة أبي بكر … والمحققّون من أهل الإمامة يقولون: لم يبايع ساعة قطّ .
اجماع امت است كه امير المؤمنين عليه السلام در آن شش ماه بيعت نكرده است . و بعد از هم اهل سنت مي‌گويند كه بيعت كرده است . محققين از شيعه بر اين عقيده هستند كه علي عليه السلام حتي يك ساعت هم با خلفا بيعت نكرده است .
بنابراين ، اولاً هيچ بيعتي صورت نگرفته است و اگر صورت گرفته باشد ، از روي اختيار نبوده ؛ بلکه از روي اجبار و اکراه بوده است .