اَللَّـهُمَّ اجْعَلْ صِيامِي فِيهِ بِاشُّكْرِ وَ الْقَبُولِ خدايا امروز روزه ام را مقرون به شكر و قبول خودت قرار بدهعَلَي مَا تَرضَاهُ وَ يَرْضَاهُ الرَّسُولُآنگـونه كه تو مي پسندي و پيامبرت راضي استمُحْكَمَةً فُرُوعُهُ بِالْأُصُولِآن روزه‌اي كه فروعش با اصول استوار باشد بِحَقِّ سَيّدِنَا مُحَمَّدٍ وَ ءَالِهِ الطَّاهِرينَبه حق سرورمان محمد و دودمان پاك اووَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ العَالَمِينَ.سـپاس مخصوص خداي جهانيان است.
روزه‌اي كه نشانه شكرگزاري باشد
در اولين جمله از دعاي امروز از خداوند درخواست مي‌كنيم كه خدايا روزه ما را قرين به شكر و قبول خودت قرار بده، مي‌دانيم كه روزه بر دو وجه است، يكي صورت باطني روزه و ديگر صورت ظاهري روزه است، صورت ظاهري روزه همان امساك از خوردن و آشاميدن و پرهيز از مبطلات روزه است، از دقايقي قبل از طلوع فجر صادق تا غروب آفتاب، ولي صورت باطني روزه در واقع، اثر آن در روح و جان و ايجاد طهارت روح و تهذيب نفس در روزه دار است و روزه با همراه شدن اين دو وجه مورد قبول خداوند واقع خواهد شد.هرگاه انسان اراده نمود كه روز بگيرد و از نتايج دنيوي و اخروي آن بهره‌مند شود، – همانگونه كه نيت قضاء يا اداء واجب و ضروري است – لازم است نيت كند كه نفس را نيز از خواهشهاي نفساني و آنچه را ارتكاب آن موجب نقصان در پاداش روزه مي‌گردد و باعث محروميت روزهدار از قبول آن مي‌شود، باز دارد.چنانكه روزهدار در ظاهر، خود را از خوردن و آشاميدن باز مي‌دارد، باطن خود را از عيوب، گناهان، تيرگيها، غفلتها و ظلمت ميل به باطل پاكيزه گرداند و اگر روزهدار بر اين امر مهم موفق شود، روزه او با اخلاص همراه شده و مورد رضايت خدا و رسول واقع مي‌شود.حفظ ظاهر روزه به مراقبت كامل از اعضاء و جوارح و وادار نمودن آنها به ذكر خدا و طاعت و عبادت خداوند ميسر مي‌شود و اما حفظ باطن، طهارت و پاكي دل است از افكار و عقايد باطل و تخيلات و نيتهايي كه فكر و ذهن را به غير خدا مشغول مي‌كند، و لذا اگر اين مراقبت از ظاهر و باطن به عمل آمد، روزهدار توفيق پيدا مي‌كند, تا شكر نعمتهاي الهي را به جا آورد، زيرا به سبب روزه و گرسنگي, ارزش والاي نعمتهاي خداوند براي انسان آشكار مي‌شود و روزه، او را به شكرگزاري در برابر ولي نعمت وا مي‌دارد.بنابراين ديگر نعمتهاي الهي كه به او ارزاني شده را، اختصاصي خود ندانسته و در سدد انفاق و احسان و اطعام به نيازمندان برمي‌آيد، حالي كه، گرسنگي در او ايجاد مي‌كند، موجب مي‌شود تا وضعيت فقراء و نيازمندان را درك كند و اين ادراك در او ايجاد رقّت قلب نموده و روزه دار مصمم مي‌شود, به انفاق و احسان و اطعام نيازمندان مبادرت نمايد، علاوه بر اين رقّت قلب, روزهدار را براي خدمت به خلق خدا آماده مي‌سازد، قلب او را نيز در برابر خداوند خاضع و خاشع نموده و موجبات تضرّع و مناجات و گريه و زاري را در پيشگاه او و عذر تقصير خواستن از ساحت مقدسش، فراهم مي‌آورد و اين تضرّع و خشوع, زمينه ساز قرب الهي مي‌گردد، بنابراين روزهدار در چنين حالتي مي‌گويد: »اَللّهُمَّ اجْعَل صِيامِي فِيهِ بِالشُّكرِ وَ الْقَبُولِ عَلَي مَا تَرضَاهُ وَ يَرضَاهُ الرَّسُولُ«
روزه‌اي كه خدا و رسول از آن راضي باشند
در دعاي امام سجاد عليه‌السّلام، در استقبال ماه مبارك رمضان مي‌خوانيم: »اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ َالِهِ وَ أَلْهِمْنَا مَعَرِفَةَ فَضْلِهِ وَ اِجْلَالَ حُرمَتِهِ وَ التَّحَيُّظِ مِمَّا حَظَرْتَ فِيهِ وَ أَعِنَّا عَلَي صِيَامِهِ بِكَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِيكَ وَ اسْتِعْمَالِهَا فِيهِ بِمَا يُرضِيكَ«1 بار خدايا بر محمد و آل او درود فرست و شناسايي برتري آن را بر ماههاي ديگر و بزرگ داشتن حرمت و حقش را, كه قيام و ايستادگي بر آن واجب است و دوري گزيدن از آنچه را كه منع و حرام كرده‌اي, به ما الهام و ما را به روزه داشتن آن بوسيله بازداشتن اندام از گناهان و بكار بردن آنها به آنچه تو را خشنود مي‌گرداند ياري فرما، سپس حضرت راه جلب خشنودي خدا را بيان كرده و مي‌فرمايد: »حَتَّي لانُصْغِيَ بِأسْمَاعِنَا إِلي لَغْوٍ وَ لا نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلي لَهْوٍ وَ حَتَّي لا نَبْسُطَ اَيْدِينَا إِلي مَحْظُورٍ وَ لا نَخْطُوَ بِأَقْدامِنَا إلي مَحجُورٍ وَ حَتَّي لا تَعِيَ بُطُونُنَا إلَّا مَا أَحْلَلْتَ وَ لا تَنْطِقَ أَلْسِنَتِنَا إلاّ بِمَا مَثَّلْثَ وَ لا نَتَكَلَّفَ إلاَّ مَا يُدْنِي مِنْ ثَوَابِكَ وَ لَا نُتَعَاطِي إِلَّا الَّذِي يَقَي مِنْ عِقَابِكَ ثُمَّ خَلِّصْ ذَلِكَ كُلَّهُ مِنْ رِئَاءِ الْمُرَائِينَ وَ سُمْعَةِ الْمُسْمِعِينَ لَا نُشْرِكُ فِيهِ أَحَداً دُونَكَ وَ لا نَبْتَغِي فِيهِ مُرَاداً سِوَاكَ«2 تا با گوشهايمان سخن بيهوده گوش ندهيم و با چشهايمان به سوي كارهايي كه انسان را از مقصود باز دارد نشتابيم و تا دستهايمان را به حرام دراز نكنيم و با پاهايمان به سوي آنچه منع و حرام گشته نرويم و تا شكمهايمان را نگاه داريم و گرد نياوريم, جز آنچه از خوردنيها و آشاميدنيها كه تو حلال و روا گردانيده‌اي و زبانهايمان گويا نشود, جز به آنچه تو بوسيله قرآن و گفتار پيامبر و امامان عليهم‌السّلام به ما خبر داده‌اي و رنج نكشيم, جز آنچه عبادت تو و خدمت خلقت باشد، تا به پاداش تو نزديك گرديم و به جا نياوريم, جز آنچه كه از كيفر تو نگاه دارد، سپس همه آن كردارها را از ريا و خودنمايي و از شنيدن شنوندگان، خالص و پاكيزه گردان، همانا از آن اعمال كسي را با تو شريك نگردانيم و جز تو در آن مقصود و خواسته‌اي نطلبيم، بنابراين, اگر روزه ما از چنين ويژگيهاي برخوردار گرديد, مي‌توان گفت كه مورد قبول خدا و رسول او واقع مي‌شود.
اصول و فروع روزه
در عبارت ديگري از دعاي امروز مي‌خوانيم خدايا فروع روزه ما را بواسطه اصولش استوار گردان، امساك و خودداري از مبطلات روزه، حتي حفظ اعضاء و جوارح از معاصي و گناهان فرع بر عمل روزه است و آنچه اصل و باطن روزه به حساب مي‌آيد، اسراري است كه در اين عمل نهفته است، علماي اخلاق براي روزه سه درجه ذكر كرده‌اند، روزه عمومي، روزه خصوصي و روزه خصوص الخصوص.روزه عمومي: خودداري از خوردن و آشاميدن و خودداري از شهوات است كه عامه مردم چنين روزه مي‌گيرند.روزه خصوصي: حفظ اعضاء و جوارح از گناهان است كه با رعايت اموري اين مهم تحقق مي‌يابد.الف: پوشيدن چشم و بازداشتن از نگاه كردن به آنچه مذموم و مكروه است، بلكه بايد از نگاه به آنچه قلب را از ياد خدا غافل مي‌كند بازداشت.ب: حفظ زبان از بيهوده گويي، دروغ، تهمت، غيبت، سخن چيني، فحش و بدزباني و معاشرت نامناسب و خصومت‌ورزي و جدال است.ج: بازداشتن گوش از شنيدن محرمات خصوصا غيبت و غناء مي‌باشد.د: نگه‌داشتن شكم از خوردن چيز شبهه ناك در هنگام سحر و افطار است.هـ: اينكه در هنگام افطار، در خوردن حلال زياده‌روي نكند.و: اينكه بعد از افطار قلبش مضطرب و معلّق بين خوف و رجاء باشد، چون نمي‌داند، روزه‌اش قبول شده و از مقرّبين است يا رد شده و از مغضوبين مي‌باشد.با جمع شدن اين موارد, روزه از سطح عمومي, بالا رفته و مخصوص به عده‌اي خاص مي‌شود كه آن را روزه خصوصي مي‌گويند و در نهايت روزه خصوص الخصوص است، روزه قلب از همتهاي پست و افكار دنيوي و بازداشتن آن از غير خدا و بطور كلي اگر اين موارد رعايت شود, فروع روزه بواسطه اصولش ثابت و محكم مي‌گردد و روزه روزهدار، مصداق روزه‌اي خواهد شد, كه رسول خدا مي‌گويد: خداوند تبارك و تعالي فرمود: »اَلصَّومُ لِي وَ اَنَا اَجِْزي بِهِ وَ لَلصَّائِمِ فَرْحَتَانِ حِينَ يُفْطِرُ وَ حِينَ يَلْقَي رَبَّهُ وَ الَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ لَخُلُوفُ فَمِ الصَّائِمِ عِنْدَ اللهِ أَطْيَبُ مِنْ رِيحِ الْمِسْكِ«3 روزه براي من است و من در برابر آن پاداش مي‌دهم شخص روزهدار دو شادي دارد يكي هنگامي كه افطار مي‌كند و ديگر هنگامي كه پروردگارش را ملاقات مي‌كند، قسم به كسي كه جان محمد در دست اوست، بوي دهان روزهدار كه ناشي از گرسنگي است، نزد خدا خوشتر از بوي مشك است.
حق پيامبر و اهل بيت عليه‌السّلام
در جمله ديگري از دعاي امروز خداوند را به حق پيامبر و اهل بيت او مي‌خوانيم و آنان را در پيشگاه او واسطه قرار مي‌دهيم، راستي تاكنون با خود انديشيده‌ايم حق پيامبرو اهل بيت عليهم‌السّلام چه مي‌باشد؟!اصبغ بن نباته از اميرالمؤمنين علي عليه‌السّلام روايت كرده كه حضرت فرمود: »اي مردم سخن مرا بشنويد و در مورد من فكر كنيد و بدانيد كه جدايي نزديك است، من امام نيكيها براي شما، وصي بهترين خلق خدا و همسر سرور زنان عالم و پدر اهل بيت پاك و امامان هدايتگر هستم، من برادر رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلّم، وصي، وزير، همنشين، برگزيده، دوست و رفيق او بودم، من اميرمؤمنان و پيشواي و سيد اوصياء الهي هستم، جنگ با من، جنگ با خداست و تسليم در برابر من، تسليم امر خداست و فرمانبرداري از من، اطاعت خداست و ولايت من، ولايت خدا و شيعيان من اولياء خدا و ياران من ياران خدا، به خدايي كه مرا خلق كرده است، نمي‌باشد چيزي كه همانا ياران محمد صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلّم آن را حفظ نموده و در ذهنها پرورانده‌اند، همانا، ناكثين و قاسطين و مارقين مورد لعنت رسول خدا، مي‌باشند كسي كه تكذيب كند به تحقيق كه زيانكار گرديده است. «4آنچه مسلم است حق پيامبر بر ما محبت و ولايت فرزندان آن حضرت مي‌باشد كه پاداش رسالت است و اطاعت و استجابتشان را واجب فرموه و اگر بنده مؤمن محبت و ولايت آنان را بپذيرد و تسليم امرشان باشد، شايد بتواند بخش كوچكي از حق آنها را به جا آورد، همانگونه كه قرآن كريم ما را به اين اطاعت و اجابت دعوت كرده و مي‌فرمايد: »يَا ايُّهَا الَّذِينَ امَنُوا أطِيعُوا اللهَ وَ أطِيعُوا الرَّسُولَ و أُوْلِي الْأَمْرِ مِنْكُمْ«5 – اي اهل ايمان فرمان خدا و رسول و واليان امر از طرف خدا و رسول را اطاعت كنيد – »يَا اَيُّهَا الّذِينَ َامَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَ لِرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيِكُمْ«6 – اي اهل ايمان چون خدا و رسول شما را به ايمان دعوت كنند اجابت كنيد تا به حيات ابدي رسيد – و همچنين فرمود: »مَا ءَاتَيكُمُ الرَّسُولَ فَخُذُوهُ وَ مَا نَهَيكُمْ عَنْهُ فَأنْتَهُوا وَ اتَّقُوا اللهَ«7 – آنچه را كه رسول حق دستور دهد و منع يا عطا كند, بگيريد و هر چه را نهي كند, واگذاريد و از خدا بترسيد- و »إِنَّمَا وَليِّكُمُ اللهُ وَ رَسُولَهُ وَ الَّذِينَ امَنُوا الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَوةَ وَ يُؤتُونَ الزَّكَوةَ وَ هُمْ رَاكِعُونَ«8 ولي امر و ياور ما تنها خدا و رسول او و آن مؤمناني هستند كه نماز را به پاداشته و به فقيران در حال ركوع زكات مي‌دهند (به اتفاق مفسرين عامه و خاصه مراد از اين آيه علي عليه‌السّلام است كه در حال ركوع نمازش به فقيري انگشترش را عطا نمود.)
فضيلت و پاداش درود بر پيامبر و آل او
در اينجا بايد به دو موضوع توجه كنيم اول اينكه نقش صلوات و اجابت دعا و اهميت آن را بيان كرده و دوم اينكه به شمه‌اي از حق آن سروران بزرگ بر خود، بپردازيم.در روايتي از رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلّم مي‌خوانيم: »كُلُّ دُعَاءٍ مَحْجُوبٌ حَتَّي يُصَلِّي عَلَي النَّبِيّ«9 هر دعايي پوشيده شده و به اجابت نمي‌رسد تا اينكه بر پيامبر درود و تهنيت فرستاده شود، لازم است يادآور شويم كه ذكر صلوات، ذكر خدا و ملائكه اوست، همانطور كه قرآن كريم مي‌فرمايد: »اِنَّ اللهَ وَ مَلاَئِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَي النَّبِي يَا أيُّهَا الَّذِينَ امَنُوا صَلُّوا عَلَيهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلِيماً«10 همانا خدا و ملائكه او بر پيامبر درود مي‌فرستند، اي كساني كه ايمان آورده‌ايد، شما نيز بر او صلوات بفرستيد وتسليم كامل اوامر او باشيد.وقتي اين آيه نازل شد، يكي از اصحاب از رسول خدا صلي‌الله‌عليه‌وآله‌وسلّم سؤال نمود: يا رسول الله صلوات برشما چگونه است؟ حضرت فرمود: »اللّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ كَمَا صَلَّيْتَ عَلَي أِبراهِيمَ اِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ وَ بَارِكْ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ كَمَا بَارِكْتَ عَلَي أِبْرَاهِيمَ وَ ءَالِ أِبرَاهِيمَ اِنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيدٌ«11در روايتي از پيامبر نقل شده كه فرمود: »أَكْثَرُوا الصَّلاةَ عَليَّ فَإِنَّ الصَّلاةَ عَليَّ نُورٌ فِي الْقَبِرِ وَ نُورٌ عَلَي الصِّرَاطِ وَ نُورٌ فِي الْجَنَّةِ«12 برمن بسيار درود بفرستيد، زيرا درود فرستادن بر من نوري در قبر و نوري در صراط و نوري در بهشت است، همچنين فرمود: »صداي خود را به درود فرستادن بر من بلند كنيد كه نفاق را از بين مي‌برد. «13 از امام صادق عليه‌السّلام از پدران بزرگوارش روايت شده كه فرمود: »هركس بر محمد و آل او درود بفرستد, خداوند صد حاجت او را بر مي‌آورد. «14
حمد مخصوص خداست
در پايان دعاي امروز مي‌گوييم: »وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ« – همه ستايش ها مخصوص خداوند است -، زيرا كه او كمال مطلق است و سزاوار حمد و ستايش اوست، خداوندي كه سرچشمه و منشاء همه كمالها و زيباييهاست و افعال او نيز زيباترين زيباييهاست، خداوندي كه عالم هستي تحت ربوبيت اوست و حركت تكاملي اين عالم نيز در پرتو ربوبيتش، آفريننده و مالك و مدبّر عالم هستي است و جز او خالق و مالك و تدبير كننده‌اي براي جهان هستي نيست، »اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ« شكر خداوند و توحيد و تمجيد او و اقرار به اينكه خالق و مالك فقط اوست، نه غير او، لذا وظيفه بندگان خدا اين است كه، در هر حال به ياد مبدأ بزرگ عالم هستي و نعمتهاي بي‌پايانش باشند، همان نعمتهايي كه سراسر وجود ما را احاطه كرده و راهنماي ما در شناخت پروردگار بشمار مي‌رود، و به عنوان اينكه شكر منعم واجب است, عقل و فطرت ما را به شكرگزاري در برابر او و حمد و ثنايش وامي‌دارد و اگر گاهي در برابر ديگران نيز شكرگزاري مي‌كنيم و يا مدح و ثناء مي‌نماييم, همه اينها به ذات اقدس او برمي‌گردد، زيرا هر انساني كه سرچشمه خير و بركتي است و هر پيامبر و رهبر الهي كه نور هدايت را در دلها مي‌پاشد، هر معلمي كه تعليم مي‌دهد، هر شخص سخاوتمندي كه بخشش مي‌كند، هر طبيبي كه مرهمي بر زخم جانكاهي مي‌نهد، ستايش آنها از ستايش خدا سرچشمه مي‌گيرد، چرا كه همه اين مذاهب از ناحيه ذات پاك اوست و يا به تعبير ديگر حمد اينها حمد خدا و ستايش آنها، ستايش خداست، زيرا همه نعمتها و نيكيها و زيباييها و خيرات به او برمي‌گردد.حمد و ستايش خداوند متعال، نه اينكه سخن بندگان او دردنياست، بلكه اهل بهشت نيز سخنشان چنين است: »دَعْوَاهُمْ فِيهَا سُبْحَانَكَ اَللَّهُمَّ وَ تَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلامٌ وَ ءَاخِرُ دَعْوَاهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ«15 و در آن بهشت زبان شوق به تقديس خدا گشايند كه بار الها تو از نقص و آلايش پاك و منزهي و ثناي آنها دربهشت به آنها سلامت ابدي مي‌بخشد و آخرين سخنانشان »اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ« است.در پايان از خداوند مي‌خواهيم كه قلوب ما را به فهم دقيق معارف دين روشن و به ما بصيرت و حكمت عنايت فرمايد.خداوندا, ماه رمضان ما توست و معرفت به تو از طريق شناخت ولايت علوي و رسالت نبوي, ممكن است, اين معرفت وشناخت را به ما كرامت فرما.خداوندا نظام مقدس جمهوري اسلامي را, زمينه ساز دولت كريمه مهدي موعودت قرار ده.پروردگارا, نائب بزرگوار امام زمان حضرت آيت الله العظمي خامنه‌اي را, در ظل توجّهات وليّت حجه بن الحسن عليهماالسّلام محفوظ بدار.بار الها, در ظهور دولت كريمه اهل بيت عليهم‌السّلام تعجيل بفرما.
و السلام عليكم و رحمه الله و بركاته
محمد علي محسن زاده