۱٫ نماز آیات
نماز آیات در چهار صورت واجب می‌شود:
۱٫ کسوف خورشید، اگرچه مقدار کمی از آن گرفته شود.
۲٫ خسوف ماء اگرچه مقدار کمی از آن گرفته شود.
۳٫ زلزله.
۴٫ هر حادثه‌ی غیر عادی که باعث ترس بیشتر مردم شود، مانند بادهای سیاه و یا زرد که غیر عادی باشند، تاریکی شدید، فرو رفتن زمین و ریختن کوه، صیحه‌ی آسمانی و آتشی که گاهی در آسمان ظاهر می‌شود. (اجوبه الاستفتاءات، س ۷۱۱)
توجه
· در غیر از کسوف و خسوف و زلزله باید آن حادثه، موجب ترس و وحشت بیشتر مردم شود، و حادثه‌یی که ترس‌‌آور نباشد و یا موجب ترس و وحشت افراد نادری گردد، اعتبار ندارد. (اجوبه الاستفتاءات، س ۷۱۱)
· وجوب نماز آیات مختص کسانی است که در شهر وقوع حادثه هستند و کسی هم که در شهر متصل به شهری که حادثه در آن رخ داده، به طوری که مانند یک شهر محسوب شوند، زنگی می‌کند حکم آنها را دارد. (اجوبه الاستفتاءات، س ۷۱۳)
· اگر مرکز زلزله نگاری، وقوع لرزش‌های خفیف زمین را با ذکر تعداد آن در منطقه‌یی اعلام نماید، ولی فردی که در‌آنجا زندگی می‌کند هنگام وقوع زلزله و یا در زمان متصل به آن اصلاً آنها را احساس نکند نماز آیات بر او واجب نیست.
(اجوبه الاستفتاءات، س ۷۱۶)
· هر زلزله‌یی چه شدید و چه خفیف – حتی پس لرزه – اگر زلزله‌ی مستقلی محسوب شود، نماز آیات جداگانه‌یی دارد. (اجوبه الاستفتاءات، س ۷۱۵)
۲٫ کیفیت نماز آیات
نماز آیات دو رکعت است که هر رکعت آن پنج رکوع و دو سجده دارد و به چند صورت می‌توان آن را به جا آورد:
- صورت اول : بعد از نیت و تکبیره الاحرام، حمد و سوره خوانده شود و به رکوع برود، سپس سر از رکوع برداشته و دوباره حمد و سوره را بخواند و به رکوع رود و باز سر از رکوع بر می‌دارد و همین طور ادامه دهد تا یک رکعت پنج رکوعی که قبل از هر رکوعی حمد و سوره خوانده است انجام دهد، سپس به سجده رفته و دو سجده نماید و بعد برای رکعت دوم قیام کند و مانند رکعت اول انجام دهد و دو سجده را به جا آورد و بعد از آن تشهد بخواند و سلام دهد.
- صورت دوم : بعد از نیّت و تکبیره الاحرام، حمد ویک آیه یا کمتر از آن از سوره‌یی را قراءت کرده و رکوع کند، سپس سر از رکوع بردارد و آیه‌ی دیگری از آن سوره را بخواند و به رکوع رود، و بعد سر از رکوع برداشته و آیه‌ی دیگری از همان سوره را قراءت نماید و همین طور تا رکوع پنجم ادامه دهد تا سوره‌یی که پیش از هر رکوع، یک آیه از آن را قراءت کرده، قبل از رکوع آخر تمام شود، سپس رکوع پنجم را به جا آورد و به سجده برود و همین‌طور مانند رکعت اول ادامه دهد تا تشهد بخواند و سلام دهد و چنانچه بخواهد برای هر رکوعی به یک آیه‌ی از سوره‌یی اکتفا کند، نباید سوره‌ی حمد را بیش از یک مرتبه در اول آن رکعت بخواند.
- صورت سوم : یکی از رکعت‌ها را به یکی از دو صورت و رکعت دیگر را به نحو دیگر به جا آورد.
- صورت چهارم : سوره‌یی را که آیه‌یی از آن در قیام پیش از رکوع اول خوانده، در قیام پیش از کروع دوم یا سوم یا چهارم تکمیل نماید که در این صورت واجب است بعد از سر برداشتن از رکوع، سوره‌ی حمد را در قیام بعدی اعاده نموده و یک سوره یا آیه‌یی از آن را اگر پیش از رکوع سوم یا چهارم است، قراءت کند و در این صورت واجب است که آن سوره را تا قبل از رکوع پنجم به آخر برساند.
(اجوبه الاستفتاءات، س ۷۱۲و استفتا از دفتر معظم له)
۲٫ نماز عید فطر و قربان
۱٫ نماز عید فطر و قربان در عصر حاضر (که زمان غیبت کبری است) واجب نیست، بلکه مستحب است. (اجوبه الاستفتاءات، س ۶۳۳)
۲٫ نماز عید فطر و قربان دو رکعت است، در رکعت اول بعد از خواندن حمد و سوره باید پنج تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر یک قنوت بخواند و بعد از قنوت پنجم تکبیر دیگری بگوید و به رکوع رود، بعد دو سجده به جا آورد و برخیزد و در رکعت دوم چهار تکبیر بگوید و بعد از هرتکبیر قنوت بخواند و تکبیر پنجم را بگوید و به رکوع رود و بعد از رکوع دو سجده به جا آورد و تشهد بخواند و سلام گوید.
(اجوبه الاستفتاءات، س ۶۳۴)
۳٫ کوتاه یا طولانی واندن قنوت‌های نماز عید اشکالی ندارد و موج بطلان نماز نمی‌شود، ولی کم یا زیاد کردن تعداد آنها جایز نیست. (اجوبه الاستفتاءات، س ۶۳۴)
۴٫ نماز عید اقامه ندارد و اگر امام جماعت برای نماز عید اقامه به جا آورد به صحت نماز او و مامومین ضرری نمی‌رساند. (اجوبه الاستفتاءات، س ۶۳۷ و ۶۳۸)
۵٫ جایز است نمایندگان ولی فقیه که از طرف وی مجاز در اقامه‌ی نماز عید هستند و همچنین ایمه‌ی جمعه‌ی منصوب از طرف او نماز عید را در عصر حاضر (که امام (عج) غایب است) به صورت جماعت اقامه نمایند، ولی احوط (وجوبی) این است که غیر آنان نماز عید را فرادی بخوانند و به جماعت خواندن آن به قصد رجا نه به قصد ورود اشکال ندارد. بلی اگر مصلحت اقتضا کند که یک نماز عید در شهر برگزار شود بهتر است که غیر از امام جمعه‌ی منصوب از طرف ولی فقیه کسی متصدی اقامه‌ی آن نشود. (اجوبه الاستفتاءات، س ۶۳۵)
۶٫ نماز عید قضا ندارد (اجوبه الاستفتاءات، س ۶۳۶)
۷٫ تکرار نماز جماعت به خاطر مأمومین دیگر در نماز عید اشکال دارد.
(اجوبه الاستفتاءات، س ۵۶۹)