امام علی(عليه السلام) فرمودند:
ما تَزَيَّنَ الإنسانُ بزِينَةٍ أجمَلَ مِن الفُتُوَّةِ؛
انسان، به زيورى زيباتر از جوانمردى آراسته نشده است.
غرر الحكم : 9659.
امام علی(عليه السلام) فرمودند:
بُعدُ المَرءِ عن الدَّنيَّةِ فُتُوّةٌ؛
دور بودن انسان از پستى و فرومايگى، جوانمردى است.
غرر الحكم : 4425.
امام علی(عليه السلام) فرمودند:
الفُتوّةُ نائلٌ مَبذولٌ، و أذىً مَكفوفٌ؛
جوانمردى [به]بخشندگى و نيازردن مردم است.
غرر الحكم : 2170.
امام علی(عليه السلام) فرمودند:
نِظامُ الفُتوّةِ احتِمالُ عَثَراتِ الإخوانِ ، و حُسنُ تَعَهُّدِ الجِيرانِ؛
آيين جوانمردى، تحمّل لغزشهاى برادران و رسيدگى به همسايگان است.
غرر الحكم : 9999.
امام باقر (علیه السلام) فرمودند:
ان رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) سابق بين الخيل، واعطي السوابق من عنده؛
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) مسابقه اسب دواني ترتيب داد و جوايز آن را از مال خويش پرداخت.
وسائل الشيعه : 13 / 351 امام زين العابدين (علیه السلام) فرمودند:
ان رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) اجري الخيل و جعل سبقها اواقي من فضة؛
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در مسابقه اسب دوانی، اسب دوانيد و جايزه اش را چندين آق [آق نوعي واحد سنجش است و به معني يک دوازدهم رطل است](ترجمه منجد الطلاب) از نقره قرار داد.
وسائل الشيعه : 13 / 350
امام سجاد (علیه السلام) در دعاي ابو حمزه ثمالي عرضه مي دارد:
اللهمَّ اعطني … الصحة في الجسم والقوة في البدن؛
خداوندا ! سلامتي در جسم و توانايي بدني به من ارزاني فرما !
مفاتيح الجنان، دعاء ابو حمزه ثمالي
امام سجاد (علیه السلام) فرمودند:
ان النبي اجري الابل مقبلة من تبوک فسبقت العضباء عليها اسامة فجعل الناس يقولون : سبق رسول الله. ورسول الله يقول : سبق اسامة ؛
پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در مسير بازگشت از جنگ تبوک (در حالي که بر شتري سوار بود) با اسامه که بر شتري به نام (غضباء) سوار بود مسابقه داد. (غضباء) از شتر پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پيشي گرفت، مردم تماشاگر فرياد زده و مي گفتند: رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) برنده شد.ولي رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) مي فرمودند: اين طور نيست ، بلکه من باختم و اسامه برنده شد.
بحار الانوار : 102 / 190.
امام صادق (علیه السلام) به نقل از پدران بزرگوارشان مي فرمايند:
شبي پيامبر گرامي اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) به خانه فاطمه (علیها السلام) وارد شد . امام حسن و امام حسين (علیهما السلام) نيز (که در سنين کودکي بودند) به همراه ايشان بودند. آن حضرت خطاب به آن دو فرمودند : بپا خيزيد وبايکديگر کشتي بگيرد.
آنها نيز برخاسته وبه کشتي گرفتن پرداختند حضرت فاطمه (علیها السلام) که براي انجام کاري از اتاق خارج شده بود وارد شد ومتوجه شد که پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) امام حسن (علیه السلام) را تشويق نموده ومي فرمايند :حسن ! بپّر ، حسين را محکم بگير وبه زمين بزن .
با تعجب عرض کرد : پدر جان ! اين بسيار عجيب است که شما حسن را تشويق مي کنيد تا حسين را شکست دهد ! چگونه شما پسر بزرگتر را تشويق مي کنيد تا پسر کوچکتر را شکست دهد؟!
پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در پاسخ فرمودند :
دختر جان ! آيا تو راضي نمي شوي من بگويم : (حسن! حسين را به زمين بزن) در حالي که دوستم (جبرئيل) اينجا ايستاده ومي گويد : (اي حسين ! حسن را محکم گرفته وبه زمين بزن) ؟!
بحار الانوار : 103 / 189
عن الإمام الصادق (علیه السلام) في قول الله تعالي « واعدوا لهم ما استطعتم من قوة» قال : سيف و ترس؛
امام صادق (علیه السلام) در تفسير فرموده خداوند متعال« آنچه قوه و توان داريد براي (مقابله با) آنها مهيّا سازيد» فرمودند : (منظور از قوه) شمشير و سپر است.
بحار الانوار : 103 / 191
امام جعفر صادق (علیه السلام) فرمودند:
الرمي سهم من سهام الاسلام؛
تيراندازي خود، تيري از تيرهاي اسلام است (اگر مسلمانان، تيراندازان خوبي باشند، مي توانند بادشمنان اسلام مبارزه کنند و دشمن نيز از آن ها خواهد ترسيد و فکر حمله به آنها را به مغز خود راه نخواهد داد).
وسائل الشيعه : 13 / 348
امام صادق (علیه السلام) فرمودند :
ولاتسمنوا تسمُّن الخنازير للذبح؛
از چاق شدن همانند خوکهايي که براي ذبح نگهداري مي شوند، بپرهيزيد.
الکافي : 6 / 270 .
حضرت علي (علیه السلام) فرمودند :
من يعمل يزدد قوةً ، من يقصر في العمل يزدد فترة؛
هر کس کار (بدني) کند قوي تر شده و هر کس در کار کردن کوتاهي نمايد، ضعيف تر خواهد شد .
غرر الحکم : 5 / 204
حضرت علي (علیه السلام) در فرازي از دعاي کميل عرضه مي دارد :
يارب ، يارب ، يارب ، قو علي خدمتک جوارحي؛
پروردگارا ! پروردگارا ! پروردگارا ! اعضاء و جوارح مرا در راه خدمت به خودت قوي و نيرومند گران.
مفاتيح الجنان ، دعاء کميل
حضرت علي (علیه السلام) فرمودند :
اقوي الناس ، اعظمهم سلطاناً علي نفسه؛
در بين مردم آن کس از همه قوي تر است که تسلطش بر هواي نفس خويش بيشتر باشد.
غرر الحکم : 2 / 436
حضرت علي (علیه السلام) فرمودند :
اقوي الناس من قوي علي غضبه بحلمه؛
در بين مردم آن کس از همه توانا تر است که بر فرو نشاندن خود به واسطه حلم و بردباري اش، توانا باشد.
غرر الحکم : 2 / 435
حضرت علي (علیه السلام) فرمودند:
وسر البردين ، وغور بالناس ورفه في السير؛
در بامداد و عصر که هوا خنک است راه پيمايي کن و در وسط روز که هوا گرم است مردم را (براي استراحت و آسايش) باز دار و آهسته بران (تا ناتوانان نيز بتوانند همراه توانايان بيايند).
نهج البلاغه فيض الاسلام : نامه 12 / 856
حضرت علي (علیه السلام) فرمودند:
ثمرة الشجاعة الغيرة؛
غيرت ، ثمره ، و حاصل شجاعت و قهرماني است.
غرر الحکم : 3 / 328
حضرت علي (علیه السلام) فرمودند:
شجاعة الرجل علي قدر همته؛
شجاعت انسان متناسب با همت او ست.
غرر الحکم : 4 / 181
حضرت علي (علیه السلام) فرمودند:
و اذا قويت فاقو علي طاعة الله ، واذ ضعفت فاضعف عن معصية الله؛
و هرگاه توانا بودي، بر طاعت و بندگي خدا توانا باش و اگر ناتوان بودي از معصيت و نافرماني خدا ناتوان باش.
نهج البلاغه فيض الاسلام : 1268
حضرت علي (علیه السلام) فرمودند:
کل قوي غير الله سبحانه ضعيف؛
هر نيرومندي جر خداوند سبحان، ضعيف و ناتوان است (پس به زور بازو و ساير توانايي هايتان مغرور نشده و از آن سوء استفاده نکنيد).
غرر الحکم : 4 / 536
حضرت علي (علیه السلام) فرمودند:
وليکن احب الامور اليک اوسطها في الحق واعمها في العدل؛
کاري که بايد بيش از هر کار دوست داشته باشي، ميانه روي در حق است و همگاني کردن آن در برابري و دادگري.
نهج البلاغه فيض الاسلام : نامه 53 / 996
حضرت علي (علیه السلام) فرمودند:
فارح فيه بدنک وروح ظهرک؛
اول شب (قبل از مبارزه) تن و مرکبت را آسوده گذار.
نهج البلاغه فيض الاسلام : وصيت 12 / 856
حضرت علي (علیه السلام) فرمودند:
لاتقاتلن الا من قاتلک؛
جنگ مکن مگر باکسي که با تو بجنگد.
نهج البلاغه فيض الاسلام ، نامه 12 / 856
حضرت علي (علیه السلام) فرمودند:
لو تميزت الاشياء لکان الصدق مع الشجاعة؛
اگر اشياء دسته بندي شوند بدون شک صدق و راستي باشجاعت و قهرماني همراه خواهد بود.
غرر الحکم : 5 / 118
حضرت علي (علیه السلام) فرمودند:
لاتکن قوياً علي ضعيف؛
براي افراد ضعيف ، قوي مباش (وبه آنها زورگويي وستم مکن).
غرر الحکم : 6 / 436
حضرت علي (علیه السلام) فرمودند:
کونا للظالم خصماً وللمظلوم عوناً؛
همواره دشمن ظالم و ياور مظلوم باشيد.
نهج البلاغه فيض الاسلام : نامه 47 / 977
پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
الخير کله في السيف وتحت ظل السيف؛
همه خوبي ها در شمشير وزير سايه شمشير است.
تهذيب الاحکام : 6 / کتاب جهاد
پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
من ترک الرمي من بعد ما علمه رغبة عنه فانها نعمة کفرها؛
کسي که پس از ياد گرفتن تيراندازي، از روي ميل و رغبت آن را ترک کند، نعمتي از نعمت هاي خدا را کفران نموده است.
ميزان الحکمه : 4 / 182
پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
الا انَّ القوة الرمي، الا ان القوة الرمي؛
آگاه باشيد (يکي از مصداق هاي) (قوه) (در آيه : واعدوا لهم ما استطعتم من قوة) همان تيراندازي است، آگاه باشيد (قوه) همان تيراندازي است.
الحياه : 5 / 71 به نقل از تفسير مجمع البيان.
پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
حق الولد علي والده ان يعلمه الکتابة والسباحة والرماية وان لا يرزقه الا طيباً وان يزوجه اذا بلغ؛
حق فرزند (پسر) بر عهده پدرش اين است که به او نوشتن، شنا کردن و تيراندازي را آموزش دهد و روزي او را تنها از راه حلال و پاکيزه تهيه نمايد.
نهج الفصاحه : 293 / ح 1394
پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
طوبي لمن اسلم وکان عيشه کفافاً وقواه شداداً؛
خوشبخت کسي است که اسلام را پذيرفته و به قدر معاش خود در آمد دارد و قواي بدنش نيرومند است.
بحار الانوار : 72 / 67
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
ان الله يحب الرجل القوي؛
خداوند متعال انسان قوي و نيرومند را دوست دارد.
بحار الانوار : 64 / 184
رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
الخير معقود بنواصي الخيل الي يوم القيامة؛
خير و خوبي تا روز قيامت به پيشاني اسب گره زده شده است.
تفسير مجمع البيان : 4 / 475 ، وتفسير صافي : 4 / 298
پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
خير لهو المؤمن السباحة ، وخير لهو المرأَة المغزل؛
بهترين سرگرمي براي مرد با ايمان، شنا و بهترين سرگرمي براي زن با ايمان ريسندگي است.
نهج الفصاحه : 319 / ح 1527
پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
ان لربک عليکَ حقاً، وانَّ لجسدک عليک حقاً، ولاهلک عليک حقاً؛
پروردگار بر تو حقي دارد و بدنت بر تو حقي دارد، و خانواده ات نيز بر تو حقي دارد.
بحار الانوار : 70 / 128
پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
عليکم بالرمي فانه من خير لهوکم؛
به تيراندازي روي آوريد، زيرا يکي از بهترين سرگرمي هاي شما است.
ميزان الحکمه : 4 / 183
پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
ان ابواب الجنة تحت ظلال السيوف؛
درهاي بهشت زير سايه شمشيرهاست.
نهج الفصاحه : 115 / ح 576
پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
علموا ابنائکم السباحة الرماية؛
به پسرانتان شنا و تيراندازي را آموزش دهيد .
نهج الفصاحه : 413 / ح 1955
پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
الهوا والعبوا فاني اکره ان يري في دينکم غلظة؛
تفريح و بازي کنيد زيرا دوست ندارم در دين شما خشونتي ديده شود.
نهج الفصاحه : 105 / ح 531
پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
المؤمن القوي خير واحب من المؤمن الضعيف؛
شخص با ايمان قوي ونيرومند از شخص با ايمان ضعيف بهتر ودوست داشتني تر است.
الاسلام والطب : ص 263
پيامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :
لا قوة کغلبة الهوي … ولا قوة کردّ الغضب؛
هيچ قوه اي همانند غلبه بر هواي نفس .. وهيچ تواني مثل برگرداندن (وفرونشاندن) خشم نيست.
بحار الانوار : 78 / 165