شرایط مکان نمازگزار:
– 1. مباح باشد. (یعنی غصبی نباشد).
– 2. بی حرکت باشد.
– 3. از جاهایی نباشد که توقف در آن حرام است.
– 4. جلوتر از قبر پیغمبر(ص) و امام (ع) نباشد.
– 5. محل سجدهی نمازگزار پاک باشد.
– 6. موجب نجاست لباس و بدن نمازگزار نشود.
– 7. میان زن و مرد در حال نماز بنا بر احتیاط واجب حداقل یک وجب فاصله باشد.
– 8. مسطح باشد.
* مباح باشد
1. مکان نماز باید غصبی نباشد. نماز در جای غصبی هرچند که بر روی فرش و تخت غیر غصبی باشد، باطل است.
(اجوبة الاستفتاءات، س 384 و استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 200)
2. اگر در جایی که نمیداند یا فراموش کرده غصبی است نماز بخواند، نماز او صحیح است. همچنین اگر نداند تصرف در جای غصبی حرام است، بنابراین شخصی که مدتی بر سجادهیی که خمس به آن تعلق گرفته است نماز خوانده، اگر جهل به تعلق خمس به آن و یا به حکم تصرف در آن داشته، نمازهایی که تا به حال در آن خوانده صحیح است. (اجوبة الاستفتاءات، س 373 و استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 201)
3. کسی که با دیگری در ملکی شریک است در صورتی که سهم هریک از دیگری جدا نباشد، نمیتواند بدون رضایت شریکش در آن ملک نماز بخواند.
(استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 202)
4. اگر با عین پولی که خمس یا زکات آن را نداده است، ملکی بخرد، نماز در آن باطل است. (استفتا از دفتر معظم له، باب نماز، م 203)
توجه
· زمینی که قبلاً وقف بوده و دولت آن را تصرف نموده و در آن مدرسه ساخته است، اگر احتمال قابل توجهی داده شود که تصرف مذکور مجوز شرعی داشته است، نماز خواندن در آن مکان اشکال ندارد. همچنین زمین بعضی از مدارس که از صاحبان آن بدون رضایت آنها گرفته شده است، اگر احتمال قابل توجهی داده شود که مسؤول ذیربط به استناد و مجوّز قانونی و شرعی اقدام به احداث مدارس در آن اراضی نمود نماز خواندن در آن اشکال ندارد. (اجوبة الاستفتاءات، س 371 و372)
· شخصی که دریک خانهی دولتی زندگی میکند که مدت سکونت وی در آن به پایان رسیده و حکم تخلیه نیز به او ابلاغ شده است، اگر از طرف مسؤولین ذیربط، مجاز به استفاده از آن به خانه بعد از مهلت مقرر نباشد، تصرفات او (و از جمله نماز خواندن) در آن حکم غصب را دارد. (اجوبة الاستفتاءات، س 376)
· نماز خواندن و تصرفات دیگر در ادارهیی که در گذشته قبرستان بوده اشکال ندارد، مگر این که از طریق شرعی ثابت شود زمینی که ساختمان مذکور در آن ایجاد شده، وقف برای دفن اموات بوده و به طریق غیر شرعتی تصرف گردیده و در آن ساختمان سازی شده است. (اجوبة الاستفتاءات، س 379)
نماز خواندن در پارکهای فعلی و غیر آن اشکال ندارد، و به صرف احتمال غصب و این که مالکیت زمینهای پارکها مشخص نیست توجهی نمیشود.
(اجوبة الاستفتاءات، س 380)
زمینی که صاحب آن راضی به تملک آن توسط دولت نیست و عدم رضایت خود را نسبت به اقامهی نماز و مانند آن در زمین مذکور اعلام نموده است، اگر گرفتن زمین از مالک شرعی آن طبق قانونی که توسط مجلس شورای اسلامی وضع و به تأیید شورای نگهبان رسیده است انجام شده باشد، نماز خواندن و تصرفات دیگر در آن مکان اشکال ندارد. (اجوبة الاستفتاءات، س 381)
شرکتها و مژسسههایی که امروزه در اختیار دولت قرار دارد و توسط دادگاه شرع از صاحبان آنها مصادره شده است، اگر احتمال داده میشود که قاضی صادر کنند‌ه‌ی حکم مصادره، با صلاحیت قانونی و براساس موازین شرعی و قانونی، اقدام به صدور حکم کرده است، عمل او شرعاً محکوم به صحت است، و بنابراین نماز خواندن و تصرفات دیگر در آن مکان جایز است و حکم غصب بر آن منطبق نیست.
(اجوبة الاستفتاءات، س 385)
مکانهایی که دولت ظالم آنها را تصرف میکند، در صورت علم به غصب، احکام و آثار مغصوب بر آنها مترتب است، (بنابراین نماز خواندن در آن جایز نیست).
(اجوبة الاستفتاءات، س 370)