خصوصيات متربي براي حل مسئله:
1- قدرت شناخت درك مسئله
2- تشخيص ويژگيهاي مسئله
3- آمادگي براي حل مسئله
4- قدرت تنظيم راه حل
5- قضاوت در يافته ها
6- تعميم راه حل و كاربرد مسئله
چگونگي روش اجرا در كل:
قياسي: از كل به جزء استقرائي: از جزء به كل
قياسي: جنگ علت اصلي تغييرات اجتماعي
استقرائي: آيا علل انقلاب هاي تاريخي يكسان است؟
چگونگي روش اجرا در جزء: 1- از طريق آزمايش و خطا
2- از طريق بينش پيدا كردن
3- روش جان ديوپي 1- مشخص كردن صورت مسئله
2- پيدا كردن راههاي مختلف براي حل
3- ارائه راه حل مناسب
4- بكارگيري براي نتيجه
آيه 189 سوره بقره آيه روشن است: مراجعه شود به تفسيرالميزان
يسئلونك عن الاهله …..
بهترين روش هاي قرآني سمعي و بصري است.
1- بيان ساده توأم با دليل و منطق و برهان عقلي
2- روش تمثيل
3- روش داستاني- و قرآن روي عبرت انگيزي داستانها تأكيد دارد.
4- روش پند و اندرز.
5- گردش علمي- قل سيرو في الارض
6- روش نمايش- سَنُريهم آياتنا في الافاق و الانفس…
مهارتها
1- قبل از تدريس: ! طراحي آموزشي ! طرح درس
2- ضمن تدريس
3- بعد از تدريس
تعريف مهارتهاي تدريس
|
تدريس |
|
پياده كردن آن در كلاس |
|
مهارت |
تدريس: مجموعه فعاليتهاي منسجم و سنجيده است كه از سوي مربي طراحي مي شود براي ارائه درس و مهارتهاي تدريسي كسب توانائي انجام فعاليتهاي تدريسي را مهارتهاي تدريس مي گويند.
طراحي آموزشي:
طرح درس عبارت از سازمان دادن و برنامه ريزي به مجموعه فعاليتهاي مربي، كه در ارتباط با يك هدف آموزشي با توجه به توانائيهاي متربي و امكانات آموزشي و محتواي كتاب براي يك جلسه تدريس طراحي و تدوين مي شود.
هدف آموزشي در اينجا ممكن است در موضوعات مختلف باشد مثلاً در سياسي باشد يا اجتماعي و يا اخلاق.
فوائد طرح درس:
1- به مربي اعتماد به نفس مي دهد.
2- نظر مربي را به انتخاب روشهاي مناسب و وسائل آموزشي جلب مي كند.
3- مراحل اجرائي تدريس پشت سر هم و منطقي به اجراء گذاشته مي شود.
4- مشكلات احتمالي تدريس پيش بيني مي شود.
الگوهاي طراحي آموزشي:
1- الگوي دانشگاه ابنديانا آمريكا
2- الگوي طراحي چهارگانه
3- الگوي طراحي سالانه
4- الگوي طرح درس روزانه
* الگوي طراحي دانشگاه ابنديانا را با شكل بيان كنيد.
الگوي دانشگاه ابندياناي آمريكا
1- هدف آموزش چيست؟
|
6- ارائه روش |
|
7- ارزشيابي |
|
1- اهداف |
|
2- مخاطب |
|
3- محتوي |
|
4- به چه سازماني |
|
5- نياز به روش و وسيله |
2- مخاطب كيست؟
3- چه محتوايي مي خواهي بدهي؟
4- به چه سازماني؟
5- با چه روشي؟
6- ارائه روش؟
7- ارزشيابي؟
الگوي چهارگانه
* طراحي الگوي چهارگانه را با رسم شكل ارائه دهيد.
|
تعيين هدفهاي آموزشي |
|
تعيين هدفهاي آموزشي |
|
تحليل آموزشي |
|
هدف جزئي |
|
تعيين رفتار ورودي |
|
تعيين محتوي و روش و وسيله |
|
ارزشيابي |
|
هدف رفتاري |
|
تعيين رابطه هدفها |
|
ارزشيابي تشخيصي |
|
تعيين نقطه شروع آموزش |
|
موازي يا تركيبي يا توالي |
|
هم مخاطب و امكانات و… را بررسي مي كند. |
|
به سمت مخاطب |
|
سوالات يا (امتحان اول) جلسه |
|
1 |
|
2 |
|
3 |
|
4 |
الگوي طراحي سالانه
در اين الگو ممكن است مدت آموزش متفاوت باشد.
كارهاي لازمي كه بايد صورت گيرد:
1- تهيه تقويم درسي
2- تقسيم محتواي درس بر زمان موجود (مثلاً چهارده جلسه وقت داريم محتوي را بر 14 تقسيم مي كنيم)
3- تعيين هدفهاي ويژه (كلي)
4- تعيين فعاليتهاي خارج از كلاس
|
ماه |
هفته |
جلسه |
موضوع و هدف ويژه درس |
|
مهر |
1 |
1 |
……………………………………………. |
|
|
2 |
||
|
|
2 |
3 |
|
|
|
4 |
||
|
|
3 |
5 |
|
|
|
6 |
||
|
|
4 |
7 |
|
|
|
8 |
||
|
|
|
|
|
طرح درس روانه:
مهارتهاي قبل از تدريس
|
نام درس كلاس |
موضوع |
هدف كلي درس |
نام دانشجو تعداد دانش آموز |
مدت جلسه |
رشته |
|
|
|
هدفهاي جزئي |
رفتار ورودي |
ارزشيابي تشخيصي |
هدفهاي رفتاري |
|
|||
|
متربيان پس از تدريس اين درس بايد با اصول و مفاهيم زير آشنا شوند. |
متربيان از قبل بايد با اصول و مفاهيم زير آشنا باشند |
1- 2- 3- 4- |
1- امامت را تعريف كنند (رفتاري) 2- آيه ولايت را از حفظ بخوانند و بنويسند. 3- روايت ولايت علي بن ابيطالب را تجزيه و تحليل كنند. 4- 5- 6- 7- 8- 9- |
|
|
||
|
( به صورت سوال) از رفتار ورودي استفاده قبل از شروع درس و اگر جواب داده شد مي توان درس را شروع كرد |
|||||||
|
1- امامت 2- آيه ولايت 3- روايت ولا… 4- 5- 6- 7- 8- 9- |
(با رعايت ارتباط موازي تركيبي) |
||||||
|
|
|||||||
|
نام درس كلاس |
موضوع |
هدف كلي درس |
|||||
|
تعيين محتوي |
روش |
رسانه |
فعاليت |
دانش آموز |
زمان |
سوالات ارزشيابي پاياني |
مشكلات احتمالي تدريس |
|
آمادگي معرفي موضوع ارائه مطلب جمع بندي ارزشيابي پاياني |
|
تصوير |
شنيدن ديدن |
|
2- 4- 7- 1- 2- 3 دقيقه 2 دقيقه 5- 6- |
1- + 2- + 3- + 4- + 5- + 6- + 7- + 8- + 9- + |
وقت كم آوردن |
|
يكي از اهداف جزئي را مانور نكردم |
|||||||
|
|
|||||||
|
تكليف ……………………………………………………………… |
|||||||
الگوي طرح درس روزانه و مراحل تهيه طرح درس
1- تعيين موضوع درس
2- مشخص كردن هدف ويژه (كلي)
3- تهيه اهداف جزئي
4- بررسي رفتار ورودي
5- تهيه و تنظيم سوالات ارزشيابي تشخيصي
6- تهيه و تنظيم هدفهاي رفتاري با ذكر معيار و شرائط
|
1- معلم 2- شاگرد و متربي 3- وسيله |
|
1- آمادگي 2- معرفي موضوع و روش مطالب 3- مرحله ارائه 4- جمع بندي 5- ارزشيابي 6- تكليف |
7- تعيين نقطه شروع آموزش
8- تنظيم مراحل ارائه محتوي
9- تعيين روشهاي مناسب
10- تعيين رسانه و وسيله
11- مشخص كردن فعاليت متربيان
12- تعيين زمان و توضيح آن بين مراحل
13- پيش بيني نحوه ارزشيابي بعد از تدريس
بـنـام خـداي جـهان آفـريـن زمين آفرين آسمان آفـريـن
نه بود و نه هست و نه باشد سپس جز او آفرينش گري هيچ كس
مهارتهاي ضمن تدريس
1- مهارت برقراري ارتباط
2- مهارت تمركز بخشي
3- آماده سازي
4- جمع بندي
5- مهارت برقراري انضباط
1- مهارت برقراري ارتباط (مهمترين و ارزشمندترين مهارت است)
تعريف ارتباط: ارتباط از نظر آموزشي عبارت از فرآيند انتقال و تبادل افكار و انديشه ها و احساسات و عقائد دو فرد يا بيشتر با استفاده از علائم و «نماء» مناسب به منظور تاثير كنترل و هدايت يكديگر مي باشد.
عوامل ارتباط:
|
پيام |
|
وسيله پيام |
|
بازخورد |
|
پيام دهنده (مربي) |
|
پيام گيرنده (متربي) |
|
پيام دوطرفه = (تاثير متقابل دارد) |
پيام گيرنده
پيام دهنده
(پيام)
وسيله پيام
* يك فرآيند ارتباطي را با ذكر عوامل آن نمايش دهيد.
ارتباط از حیث تاثیر به سه گونه است:
ضعیف: حاصلش سوء تفاهم است.
موفق: اثر آنی دارد و در دراز مدت مورد استفاده قرار نمی گیرد (بی تاثیر است) حسادت بد است. یعنی یادگیری دارای دوام نیست.
|
ارتباط مربی ممکن است به هر دو صورت باشد ولی ارتباط متربی عموماً غیرارادی است. |
موثر: علاوه بر آنکه در کلاس یادگیری تحقق یافته این یادگیری برای همیشه موثر است ارتباطی است که با ارزشها سر و کار دارد.
|
انواع ارتباط: |
|
ارادی: از قبل طراحی شده غیرارادی: بدون طراحی قبلی بوده رسمی: برخورد افراد کارمند یک اداره غیررسمی: برخورد افراد در جامعه مستقیم: بین دو یا چند نفر تحقق می یابد مانند معلم و شاگرد غیرمستقیم: مانند مولف کتاب با خوانندگانش کلامی: در قالب لفظ و توضیح است. غیرکلامی: نماد و سمبل است مثل تعریف یکطرفه: تلویزیون آموزش و رادیو این ارتباط نمی توان عکس العمش را به پیام دهنده نشان داد. دوطرفه: ارتباط مربی و متربی |
عوامل مُخل ارتباط: عواملی هستند مزاحم که مانع برقراری ارتباط می شوند.
عوامل مُخل ممکن است:
1- بحث شفاهی باشد: زمانی که همیشه مفاهیم را کلامی بیان کنیم و باید از ارتباط غیرکلامی استفاده کنیم.
2- جالب نبودن پیام.
3- رویائی شدن متربی: متربی در خود و افکار خود فرو می رود.
4- عدم درک مطلب.
5- عدم عوامل فیزیکی مناسب.
|
رسا و دلنشین باشد. حالت عاطفی صدا رعایت شود. متناسب با فضا باشد. یکنواخت نباشد. |
دومین مورد از مهارتهای ضمن تدریس: مهارت تمرکز بخشی است یعنی تمرکز حواس پیدا کند.
فنون تمرکز بخشی:
1- توجه به نقش صدا- ویژگی های صدا
2- حرکت در کلاس (گاهی باید حرکت هم نمود و گاهی نشست)
|
مربی با متربی مربی با متربیان متربی با متربی متربی با متربیان متربیان با متربیان |
3- توجه دادن کلامی و غیرکلامی
4- ایجاد تنوع در برقراری رابطه
5- بکارگیری حواس مختلف (اعم از چشم و گوش و…)
6- سکوت
سومین مورد از مهارتهای ضمن تدریس
مهارت آماده سازی
فعالیتی است که مربی سعی دارد ارتباط معنی دار بین تجربیات قبلی و انتظارات و نیازهای شاگردان با هدفهای آموزش کلاس برقرار کند.
هدف آماده سازی:
1- تمرکز حواس
2- معرفی ضمنی و غیرمستقیم موضوع درس
3- ایجاد علاقه و انگیزه در متربی
روش آماده سازی:
روش خاصی برای آمادگی وجود ندارد اما باید زمان آماده سازی کوتاه باشد. با طرح سوال یک سوال- خواندن شعر- گویش داستان کوتاه و نشان دادن تصویر و یا شی می توان کلاس را آماده کرد.
نتایج آمادگی:
1- متربیان را برای شرکت فعال در کلاس آماده می کند.
2- توجه متربی را از آموزش ساعت قبل معطوف به آموزش جدید می کند.
3- موجب یادآوری معلومات قبلی متربی شده و نادانسته ها را با دانسته ها پیوند می دهد.
چهارم:
مهارت جمع بندی فعالیتی است که ارائه مطالب درسی را به نتیجه پایانی می رساند.
|
مطالب طرح شده در طول کلاس |
¡¡¡ ¡¡¡¡ ¡¡¡ ¡ |
|
|
¡/¡¡¡/¡¡¡¡/¡¡¡ |
انواع جمع بندی:
1- مروری تخلیص
2- اتفاقی
3- انتقالی
هدف جمع بندی:
1- تمرکز حواس
2- پایان دادن به انواع فعالیتها
3- پیوند دادن یک مرحله آموزش به مرحله دیگر
4- تسهیل در امر یادگیری یک اصل یا یک مفهوم
جمع بندی مروری تخلیص:
نکات اصلی مطالب ارائه شده هر دو خلاصه می شود.
جمع بندی اتفاقی: شرائطی که برای آن نمی توان قائل شد (کسی درب کلاس را می زند و کاری دارد)
جمع بندی انتقالی: عبارت است از کاربرد مفاهیم آموخته شده در موقعیت جدید.
|
در اینجا جمع بندی انتقالی می کنیم |
¡¡¡ ¡¡ |
|
r |
|
|
|
r/¡¡/¡¡¡ |
پنجمین مهارت:
مهارت برقراری انضباط
انضباط یعنی فرد شخصاً اعمال و رفتار خود را تحت نظم و قاعده در آورد و خویشتن را کنترل و با توجه به آثار و نتایج عمل خویشتن اقدام کند.
عواملی که انضباط را به هم می زند:
1- مربوط به مربی- تحقیر نمودن شاگرد- اجرای مقررات خشک- تنبیه غیرمنطقی- صحبت خصوصی- نمره کم دادن- روش تدریس مناسب
2- مربوط به متربی: رفتارهای حرکتی، رفتارهایی که تولید صدا می کند (بعضی ها صدا در می آورند)
رفتارهای تهاجمی (خود با هم برخورد می کنند)
عواملی که در برقراری انضباط و موفقیت مربی در کلاس موثرند:
1- آگاه کردن متربیان از حدود انتظارات خویش
2- داشتن طرح درس برای هر جلسه تدریس
3- در نظر گرفتن توانائیهای فردی متربیان
4- از جدی بودن بیش از حد و در عین حال از شوخیهای بی مورد بپرهیزید.
5- اسامی متربیان خود را بخاطر بسپارید و به اسم کوچک تا می توانید نام ببرید.
6- انتظارات متربیان در نظر گرفته شود و به مشکلات آنها توجه کنید.
7- احترام به متربی و تحقیر نکردن آنها
8- بهطور خصوصی در کلاس با کسی صحبت نکنید.
9- با نمره تهدید نفرمایید.
10- اگر در تدریس خدای نکرده دچار اشتباه شدید از اعتراف به آن نهراسید.
* انواع جمع بندی را فقط نام ببرید.
رمز موفقیت مربیان دینی
مقبولیت: از نظر علمی و محتوی
شخصیت قابل احترام
محبوبیت: ارتباط قلبی با متربی
موفقیت: روشها و فنون تدریس
روانشناسی تربیتی و اجتماعی
از سه بخش هدف- مهارت و روشها و جلسات امروز عمدتاً سوال می آید.