۱. طرح شبهه: مبتنی بر فرمایش منطقی امام خمینی در ۲۳ شهريور ۵۸، یکی از معیارهای شناخت افراد خوب از بد، تمجید یا تقبیح دشمن نسبت به آنان است: «ما هم نبايد توقع داشته باشيم كه اينها [دشمنان] براى ما خوب بگويند، اگر خوب بگويند، معلوم مى‏شود ما خيانتكاريم! … اگر چنانچه امريكا از ما تعريف كند و روزنامه‏هاى امريكا از ما تعريف كنند، آن وقت است كه بايد مردم بگويند اين چه است قضيه؟ يك قضيه‏اى است كه دارند تعريف مى‏كنند! البته بايد از ما تكذيب كنند، از شما هم بايد تكذيب كنند و جمهورى اسلام را هم بايد تكذيب بكنند». صحیفه نور، ج ۹، ص ۵۲۸. برخی وسوسه می کنند که تمجید برخی از مشاهیر جهان از امام خامنه ای، دلیل ابهام در سلامت شخصیت ایشان است. این مساله به ویژه درباره سخنان شگفت پوتین رئیس جمهور روسیه درباره امام خامنه ای، دستاویز کج اندیشان و به ویژه برخی از حامیان جریان سبز شده است. پوتین گفته بود: «من مسيح را نديده‌ام اما تعاريف او را در انجيل شنيده و خوانده‌ام، من مسيح را در رهبري ايران ديدم»؛ این سخن برگردان فرمایش رسول خدا است که: «علماء امتی کـأنبیاء بنی اسرائیل»

امر به معروف با زبان و دست پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم مَنْ رَأَى مُنْکَراً فَلْیُنْکِرْهُ بِیَدِهِ إِنِ اسْتَطَاعَ فَإِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَبِلِسَانِهِ فَإِنْ لَمْ یَسْتَطِعْ فَبِقَلْبِهِ فَحَسْبُهُ أَنْ یَعْلَمَ اللَّهُ مِنْ قَلْبِهِ أَنَّهُ لِذَلِکَ کَارِهٌ. هر کس منکری را ببیند، اگر بتواند باید با دست و قدرت جلو آن را […]

پنهان زیستی حضرت مهدی علیه السلام نه تنها چگونگی زندگی آن حضرت را در هاله ای از اسرار فرو برده که بسیاری از موضوعات مربوط به حیات آن حضرت را نیز جزو امور پنهان نظام هستی قرار داده است .
یکی از مهم ترین این امور پنهان، محل زندگی آن حضرت در طول غیبت ایشان است . از این رو بسیاری علاقه مندند بدانند آن خورشید پنهان در کدامین بخش از این کره خاکی به گذران عمر می پردازد و به بیان دیگر کدامین قسمت از زمین افتخار این منزلت را دارد .
میلیونها انسان عاشق و شیفته صدها سال است که در هر پگاه آدینه سخن به ندبه می گشایند و این گونه می سرایند:
«لیت شعری این استقرت بک النوی بل ای ارض تقلک او ثری: ابرضوی او غیرها ام ذی طوی؟ عزیز علی ان اری الخلق ولا تری; (1) ای کاش می دانستم در چه جایی منزل گرفته ای و چه سرزمین و مکانی تو را در برگرفته است! آیا در کوه رضوایی و یا جای دیگری و یا در ذی طوی هستی؟ دشوار است بر من که مردمان را ببینم و تو دیده نشوی .»
حال برای روشن شدن این موضوع، پای به گلستان کلام معصومین علیهم السلام می گشاییم و با سیری درکلام نورانی ایشان از آن انفاس قدسی برای حل این معما استمداد می طلبیم .
با یک نگاه کلی در این بوستان پرطراوت به چهار دسته روایت در این موضوع برمی خوریم که هر یک، محل زندگی آن حضرت را در دوره ای از حیات پربرکت ایشان به تصویر کشیده است، اگرچه برای برخی دوره ها صراحت و روشنی بیشتری وجود دارد و برخی از دوره ها بنابر عللی به اجمال و ابهام پاسخ داده شده است .

وَ ان لَیسَ لِلإنسانِ مّا سَعی و أنَّ سَعیَهُ سَوفَ یُری ثُمَّ یُجزاهُ الجَزاءَ الأَوفی ؛ (1)
و این که برای انسان بهره ای جز سعی و کوشش او نیست و این که تلاش او به زودی دیده می شود سپس به او جزای کافی داده خواهد شد .
وَ لَقَد مَکَّنّاکُم فی الاَرضِ وَ جَعَلنا لَکُم فیها مَعایِشَ قَلیلاً ما تَشکُرُونَ ؛ (2)
ماتسلط و مالکیت و حکومت بر زمین را برای شما قرار دادیم ؛ و انواع وسایل زندگی را برای شما فراهم ساختیم ؛ اما کمتر شکر گذاری می کنید .
1 – اهمیت و جایگاه
در این فصل ، برآنیم که برخی از مهم ترین اخلاقیات مربوط به معیشت را یادآورشویم . البته روشن است که هر فردی بخ تناسب استعداد و توانایی های ذاتی خویش و یا به اقتضای شرایط اجتماعی و محیطی ، برای تامین معیشت خویش شغل خاصی را انتخاب می کند و هر شغلی نیز اخلاقیات خاص خود را می طلبد و مسائل اخلاقی مورد نیاز یک کارمند بانک با مسائل مورد حاجت یک آموزگار یا استاد دانشگاه ، در بسیاری از موارد ، متفاوت است . مسائل اخلاقی یک کارگر ساختمانی با مسائل اخلاقی یک مدیر فرودگاه متفاوتند . با وجود این ، تامین معاش ، به طور کلی و صرف نظر از اینکه در قالب چه شغل یا تخصصی باشد ، احکام اخلاقی مشترکی دارد که در این بخش می خواهیم برخی از مهم ترین آنها را مورد توجه قرار دهیم . پیشتر لازم است مطالبی را در باب اهمیت کار و فعالیت و نقش آن در سازندگی روحی و معنوی انسان و همچنین جایگاه آن در اسلام و نزد اولیای دین ، متذکر شویم .
مسئله معیشت و مسائل مرتبط با آن یکی از مهم ترین و پایدارترین مسائل بشری است . هیچ کسی نیست که به نوعی دغدغه معیشت نداشته باشد . این مسئله ، مخصوصا برای قشر جوان جامعه ، یکی از اساسی ترین مسائل است داشتن شغلی آّبرومند و در آمدی مناسب شرایط داشتن یک زندگی خوب و موفق است افراد بیکار هرچند از نظر اقتصادی نیاز مند نباشند باز هم انسانهایی موفق تلقی نمی شوند با کار و تلاش است که زندگی انسان شکوفا می شود و در سایه کار و تلاش که سعادت دنیا و آخرت فرد و جامعه تامین می گردد .
کار کردن و داشتن شغلی آبرومند نه تنها وسیله ای برای امرار معاش و تامین مایحتاج مادی زندگی است بلکه از عوامل بسیار مهم در احساس شخصیت ، عزت ، استقلال و اعتماد به نفس است افرادی که با حاصل دسترنج خود امرار معاش می کنند در باطن احساس افتخار و عزت و. سربلندی دارنددخود را عضو فعال و تاثیر گذار در جامعه می دانند در مقابل بیکاری موجب یاس و سرخوردگی و احساس ضعف و بی شخصیتی می شود فرد بیکار از نظر دیگران یک عضو بی فایده جامعه تلقی می شود خود او نیز اجازه نمی دهد که در تصمیم گیریهای اجتماعی مشارکت جدی و فعال داشته باشد .

کار و فقر زدائی
برخی با روح تن پروری خوکرده و به کار و تولید توجهی ندارند . اینان با پذیرفتن فقر و نداری ، فکر می کنند نوعی بی توجهی به مال دنیا دارند ، در حالیکه مشکلات آنان و خانواده شان بردوش دیگران است .
برخی دیگرکار و تولید را ننگ و عار می دانند ، یامناسب شان و مقام خود نمی پندارند و می گویند من با این مقام وم موقعیتی که دارم نمی دانم در خط کار و تولید قرار گیرم . از این رو با انواع محرومیت ها دست و پنچه نرم می کنند .
اما امام علی (ع) برای اداره زندگی خود و مبارزه با فقر و نداری در جامعه ، سخت به کا و تولید توجه داشت و کار را عار نمی دانست .
در مورد مسئله اقتصادی و کار تولیدی چند محور مورد بحث قرار می گیرد :
1-    تلاش در کار و تولید
2-    کار و سازندگی

3-    عمران و آبادانی
4-    کشاورزی
5-    صنعت
الف : تلاش در کار و تولید :
امام علی (ع) به بی نیازی و خود کفائی بسیار توجه داشت و همگان را برای بی نیاز شدن  ازدیگران به کار و تولید تشویق می کرد. در حدیثی فرمود : « تَعَرَّضوُا لِلتِّجَارَهِ فَاِنَّ لَکُم فیها غِنیًّ عمَّا فِی اَیِدی النَّاس»(1)«تجارت کنید و به کار تولید روی بیاورید ، که از آنچه در دست دیگران است بی نیاز می شوید »

کار و تلاش
امام علی (ع)
مَن اَعمَلَ اجتهادَهُ بَلَغَ مرادَهُ
کسی که تلاشش را به کار بندد ، به آرمان خویش خواهد رسید. 
«غرر الحکم 1093»
اهمیت کار و تلاش
یکی از اساسی ترین عوامل توسعه ، عاما انسانی یا کار است که در سطوح مختلف به تولید کالا ها و خدمات مورد نیاز جامعه کمک می نماید . حضرت علی (ع) به کار و فعالیت انسانی توجه زیادی مبذول ، و خود در طول حیاتش همواره به فعالیتهای تولیدی اشتغال داشته است .   
عالم جلیل القدر ” عبدالواحد بن محمد تمیمی آمدی ” در تفسیر این کلام امام که :
« آفه العملِ البطالَه» «آفت عمل بطالت است » ، می گوید که بطالت یعنی بیکار بودن ؛ و مراد این است مه آفت عمل ، عادت کردن به بطالت و بیکاری است ؛ چه ، هر که عادت به آن کند راحت طلب گردد و تا تواند مشغول به انجام کارهای تولیدی نگردد وبه هر چه مشغول گردد از برای اینکه زود فارغ گردد ، اهتمام در استحکام آن نکند پس آدمی باید بطالت و بیکاری به خود راه ندهد.(1)  
حضرت در زمینه تخصصی نیز تاکید دارند و از این که فرد هر روز به کاری بپردازد ، نهی نمودهاند و فرموده اند :
«کسی که به کارهای گوناگون بپردازد ، خوار شده و پیروز نمی گردد »(2)
ایشان توصیه می کنند که کار باید از روی عشق و علاقه انجام گرفته باشد و انجام کار ، نوعی عبادت تاقی می شود . کار اگر ناچیزباشد ولی با اشتیاق ادامه یابد ، یهتر از کار فراوانی است که رنج آور باشد.(3) . حضرت علی (ع) همواره تعادل بین فعالیتهای تولیدی ، عبادی و استراحت لازم برای انسان را توصیه کرده ، می فرمایند :« انسان مومن باید شبانه روز خود را به سه قسمت تقسیم کند د: زمانی برای نیایش و برای عبادت پروردگار ، زمانی برای تامین هزینه زندگی و زمانی برای واداشتن نفس برای استفاده از لذت های حلال . خرمند را نشاید جز آن که در پی سه چیز حرکت کند : کسب حلال برای تامین زندگی ، یا گام نهادن در راه آخرت ، یا به دست آوردن لذت های حلال (4).

اهل سنّت ، در شأن نزول آياتى از قرآن ، رواياتى را ذكر نموده‏اند كه صريحا با عصمت مطلق پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏آله‏ وسلم در تنافى آشكار مى‏باشد . اگر صحّت روايات را بپذيريم حتّى شيعيان هم بايد عصمت را تنها در مقام تلقّى و ابلاغ وحى بپذيرند و قائل شوند كه در مسائل روزه مره زندگى ، پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏آله‏ وسلم مانند ديگران به اجتهادات شخصى خويش مراجعه مى‏كنند . لذا ممكن است شخصى از صحابه بهتر از پيامبر صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏آله ‏وسلم اجتهاد كند و به واقع برسد . يكى از موارد مورد استناد اهل سنّت ، ماجراى نماز خواندن بر جنازه منافقين بود كه به طور مفصّل مورد نقد و بررسى قرار گرفت[1] .

ديگر آيات مورد استناد براى نفى عصمت مطلق

اهل سنّت در راستاى اهداف خود به آيه‏اى ديگر از قرآن استناد مى‏كنند و براى آن شأن نزولى نيز ذكر مى‏نمايند . پيش از نقد و بررسى ادلّه اهل سنّت آيه مورد استناد آنان را بيان مى‏نماييم . خداوند متعال مى‏ فرمايد : «مَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَكُونَ لَهُ أَسْرَى حَتَّى يُثْخِنَ فِي الأَرْضِ تُرِيدُونَ عَرَضَ الدُّنْيَا وَاللّهُ يُرِيدُ الآخِرَةَ وَاللّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ»[2] . هيچ پيامبرى حق ندارد اسيرانى از دشمن بگيرد تا كاملاً بر آنها  پيروز گردد. شما متاع ناپايدار دنيا را مى‏خواهيد (و مايليد اسيران بيشترى بگيريد و در برابر گرفتن مالى آزاد كنيد) ولى خداوند سراى ديگر را براى شما مى‏خواهد و خداوند قادر و حكيم است . مدرسه خلافت ومكتب سقيفه بااستناد به اين آيه شريف و شأن نزول‏هايى كه براى آن‏ذكر مى‏كندعصمت پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم را مورد تخطئه‏قرار مى‏دهد. مفسّرمعروف اهل سنّت ؛ قرطبى در ذيل اين آيه شريف رواياتى را بيان مى‏كند و از اين روايات نتيجه‏اى مى‏گيرد. ابتدا روايات را بيان نموده وبعد از آن به‏نقد اين روايات مى‏پردازيم:

اهل سنّت براى اثبات ادّعاى خود به آياتى از قرآن مجيد استناد مى‏كنند و براى آن آيات شأن نزول‏هايى در راستاى نظريّه خود يعنى عدالت تمامى صحابه ، مطرح مى‏كنند . اينك به نقد و بررسى شأن نزول آيات مورد ادّعاى آنان مى‏پردازيم .

تحليل و بررسى نماز ميّت بر منافقين

طبق روايات اهل سنّت كه به طور مشروح در جلسه قبل نقل كرديم ، هنگامى كه عبداللّه‏ بن ابىّ از دنيا رفت ، پيامبر صلى ‏الله‏ عليه‏ و‏آله‏ وسلم با دعوت فرزندِ عبداللّه‏ بن ابىّ قصد نمودند بر جنازه او نماز بگزارند . عمر بن خطاب با پيامبر  صلى‏ الله ‏عليه‏ و‏آله ‏وسلم به مخالفت برخاست و به نشانه اعتراض لباس پيامبر  را كشيد و به ايشان  يادآورى نمود كه طلب مغفرت به حال منافقان هرگز سود نخواهد داشت . ولى پيامبر  على‏رغم ممانعت عمر، قصدِ خويش‏را عملى نمودند. زمانى نگذشت‏كه آيه قرآن نازل شد وپيامبر  را صراحتا از نمازگزاردن برمنافقين نهى نمود[1].

طبق اين سخنان ، پيامبر   بنابر اجتهادات خويش دچار اشتباه و خطا شدند . از طرفى عمر بن خطاب مقصود آيات قرآن را بهتر از پيامبر  دريافت نموده و دچار خطا و اشتباه نشد .

همچنين مى‏توان ادّعا نمود ، چون پيامبر  مانند ديگر افراد عادى جامعه دچار اشتباه و خطا مى‏شوند ، پس افراد جامعه اجازه دارند به حريم و ساحتِ مقدّس پيامبر  تجاوز نموده و در مقابل ايشان تجرّى و مخالفت نمايند[2] .

نساء/148

فصلت/8

1- نساء/7-12، 19، 176، 332- انفال/72، 753- بقره/233، 240، 180-1824- مائده/106-108

1- آل عمران/110، 103-1042- بقره/1433- نحل/82-834- مریم/97-985- حج/786- زخرف/5، 29-327- توبه/81، 90، 97-110، 1208- فتح/11-12، 15-169- حجرات/14، 1710- سبا/15-1911- رعد/3612- دخان/3713- قصص/4614- احزاب/4-5، 37