هر چه یک قیام و حرکت اصیل تر، بزرگتر، عظیم تر و ماندگار تر باشد نیاز به زمینه ها و زیر ساخت های عمیق تر و محکم تری دارد. در هیچ کجای تاریخ بشریت نهضتی عظیم تر و ماندگار تر نهضت عاشورا به رهبری حضرت سید الشهداء امام حسین(ع) وجود ندارد. این نهضت عظیم که به شهادت حجت خدا و با ارزش ترین انسان روی زمین در زمان خود انجامید، دارای عوامل و زمینه های زیادی است از جمله:
روز دوم
امام حسین(ع) در روز پنجشنبه دوم محرم الحرام سال 61 هجری به کربلا وارد شد.
(الامام الحسين واصحابه ص194 وناسخ التواريخج6ص10)
عالم بزرگوار «سیدبن طاووس» نقل کرده است که: امام (ع) چون به کربلا رسید، پرسید: نام ابن سرزمین چیست؟ همینکه نام کربلا را شنید فرمود: این مکان جای فرود آمدن ما و محل ریختن خون ما و جایگاه قبور ماست. این خبر را جدم رسول خدا(ص) به من داده است.
(اللهوف ص35)
در سال 212 هجری، نیمه ذی حجه، در اطراف مدینه، در محلی به نام «صریا» ستاره دیگری از نسل پاک رسول گرامی اسلام صلی الله علیه واله در آسمان امامت و ولایت طلوع کرد و با نورانیت مَقَدم خویش، قلب پدر و شیعیان را پر از نشاط نمود.
بعضي از مقتل‌نگاران و روضه خوانان، سخنان بسياري را به امام حسين (عليه‌السلام) و ديگر معصومين نسبت داده‌اند كه هرگز سند و مدركي براي آنها نمي‌توان يافت. بعضي از آن سخنان با اينكه غيرمستند و جعلي‌اند و محققان، آنها را رد كرده‌اند، بسيار مشهور و متداول نيز هستند و از آنجا كه مقبوليت عام يافته‌اند، برخي پژوهشگران و نويسندگان بنام معاصر نيز آنها را مسلم الصدور پنداشته، بدون تأمل و تحقيق، در آثار خود به عنوان سخني از سخنان معصومين (عليه السلام) آورده‌اند. در اين نوشته به برخي از اين سخنان كه مرتبط با محرم، عاشورا و امام حسين (عليه‌السلام) است، اشاره مي‌شود.
امام حسن عسگری (علیه السلام) در روز جمعه8ریبع الثانی سال232ق در مدینه متولد شد.1مادر بزرگوارش حُدیث2 وپدر بزرگوارش امام هادی (علیه السلام) است.مرحوم اربلی می نویسد:«امام اسمه فالحسن و کنیته ابومحمد ولقبه الخاص،3نامش حسن و کینه اش ابومحمد و لقبش خالص است.
ازدواج حضرت محمد«ص»با خدیجه،سبب شد تا آن بزرگوار با انتقال به خانه جدید و تشکیل خانواده،از استقلال بیشترى در زندگى خویش برخوردار گشته،و شالوده زندگى خود را بر آن اساس پىریزى کند.
از این سال که سال بیست و پنجم عمر رسول خدا(ص) بودـتا سال سىام عمر آن حضرت،اتفاق مهمى که در تاریخ ضبط شده باشد در زندگانى آن بزرگوار ذکر نشده،و بنابر طبق روایات مشهور علماى شیعه و اهل سنت،در سال سىام عمر آن حضرت بود که على بن ابى طالب علیه السلام در خانه ابوطالب به دنیا آمد،و چون این حادثه تاریخى و بزرگ از جهات متعددى ـحتى در اصل خلقتـمربوط به زندگانى رسول خدا(ص) مىشود،و پس از یکى دو سال نیزـبشرحى که بعدا خواهیم گفتـاین مولود جدید به خانه محمد«ص»منتقل گردید و به صورت فرزندى براى آن بزرگوار درآمد،لازم است مقدارى در باره ولادت على علیه السلام،در اینجا بحث شود.
ارزش اقتصادى فدک
کشمکشهاى سقیفه در راه انتخاب خلیفه به پایان رسید وابوبکر زمام خلافت را به دست گرفت .حضرت على ـعلیه السلام با گروهى از یاران با وفاى او از صحنه حکومت بیرون رفت، ولى پس از تنویر افکار وآگاه ساختن اذهان عمومى، براى حفظ وحدت کلمه، از در مخالفت وارد نشد واز طریق تعلیم وتفسیر مفاهیم عالى قرآن وقضاوت صحیح واحتجاج واستدلال با دانشمندان اهل کتاب و… به خدمات فردى واجتماعى خود ادامه داد.
بعد از رحلت پیامبر، بر اثر شرایط خاصى که ایجاد شده بود، حضرت على(ع) مجبور شد به مدت 25 سال از صحنه اجتماع به طور خاصى کناره بگیرد و سکوت اختیار کند، آنحضرت در این مدت نه در جهادى شرکت کرد و نه در اجتماع به طور رسمى سخن گفت، شمشیر در نیام کرد و به وظایف فردى وحفظ اصل دين پرداخت.
اگر این سخن درست باشد که در حیات رسول خدا (ص) دو جریان سیاسى مختلف در میان مهاجران وجود داشته و کسانى براى به دست آوردن خلافت تلاش مىکردهاند باید پذیرفت که میان امام و شیخین از همان زمان مناسبات خوبى نبوده است. در اخبار سیره چیزى که شاهد نزاع اینان باشد دیده نشده، اما هیچ خاطرهاى نیز که رفاقت اینها را با یکدیگر نشان دهد وجود ندارد. دشمنیهاى عایشه با امام على (ع) که به اعتراف خودش از همان زمان پیامبر (ص) وجود داشته مىتواند شاهدى بر اختلاف آل ابى بکر با آل على تلقى شود. گفتهاند زمانى که فاطمه به شهادت رسيد. همه زنان پیامبر (ص) در عزاى بنى هاشم شرکت کردند، اما عایشه خود را به مریضى زده و نیامد و حتى براى على (ع) چیزى نقل کردند که گویا عایشه اظهار سرور کرده بود. (1) .