عوامل پیروزی در عصر امام مهدی علیه السلام
یکی از سؤالاتی که در زمینه مهدویت همیشه مطرح بوده،این است که آیا امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در گسترش اسلام و تعامل با سایر ادیان از گزینه اجبار استفاده می کند؟
آنچه در روایات درباره شیوه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در نوع برخورد با ادیان مختلف و مردم جهان وارد شده است، بیانگر آن است که امام ابتدا، مردم را به سوی حق دعوت می كند و قبل از آغاز هر جنگی، به معرفی دین حق برای دشمنان می پردازد و فرصت انتخاب میان حق و باطل را به آنان می دهد و تنها بعد از اتمام حجت بر دشمنان، از قدرت شمشیر استفاده می كند. عملكرد امام، یعنی رفتار قاطعانه و قدرت شمشیر حضرت، می تواند یكی از عواملی باشد كه در پیاده كردن اسلام در جهان، نقش مهمی را ایفا کند، ولی عوامل دیگری مانند آمادگی جهانی، سلاح مدرن، سلاح علم، انتخاب كارگزاران لایق، رعب و وحشت و … نیز نقش عمده ای خواهد داشت.
اداره جهان نیاز به کارگزارن و وزیران لایقی دارد، از این رو امام استانداران و وزیرانی را بر نقاط مختلف جهان می گمارد كه جز به مصالح اسلام و رضایت خدا به چیزی نمی اندیشند. طبیعی است كشوری كه كارگزارانش از چنین خصوصیت برجسته ای برخوردار باشند، بر تمام دشواری ها پیروز می شود؛ به گونه ای كه زندگان آرزوی زندگی دوباره مردگان را می نمایند
آمادگی جهانی
یکی از عوامل پیروزی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف، آمادگی جهان است. وقتی جهان، حالت پذیرش برای حكومت جهانی پیدا كرد و انسانِ جنگ زده، صلح طلب شد؛ پیروزی انقلاب حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف تحقق می پذیرد. در حدیثی از امام صادق علیه السلام آمده است: «حكومت جهانی و رهبری واحد تحقق پیدا نمی كند، مگر روزی كه در یك جنگ ویران كننده، دو سوم بشر نابود شوند».(1) جنگی ویران کننده که طبق روایات اتفاق خواهد افتاد، انسانِ جنگ زده را به دنبال آب حیات صلح و آرامش می کشاند و در نتیجه زمینه برای پذیرش جهانی آماده می شود.
كارگزاران و وزیران لایق
اداره جهان نیاز به کارگزارن و وزیران لایقی دارد، از این رو امام استانداران و وزیرانی را بر نقاط مختلف جهان می گمارد كه جز به مصالح اسلام و رضایت خدا به چیزی نمی اندیشند. طبیعی است كشوری كه كارگزارانش از چنین خصوصیت برجسته ای برخوردار باشند، بر تمام دشواری ها پیروز می شود؛ به گونه ای كه زندگان آرزوی زندگی دوباره مردگان را می نمایند.(2)
سلاح علم و دانش
روایات بیانگر آن هستند که امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف با قدرت علمی، مغزها را متوجه خود می كند و جهان علم به او ایمان می آوردند. امام صادق علیه السلام به این مسئله چنین اشاره کرده است: « تا زمان انقلاب مهدی علم و دانش تا چهار كلمه ترقی می كند، اما در عصر مهدی به اندازه هفتاد و چهار كلمه ترقی خواهد كرد».(3)
سلاح برتر و مدرن
بعضی از روایات از سلاح برتر امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف سخن به میان آورده اند که جهان را به تسلیم در خواهد آورد. سلاح ایمان و آلات مدرن جنگی، نقش عظیمی در پیروزی حضرت دارد.(4)
منصور بالرعب بودن، یعنی آنكه پیروزی آن حضرت ظاهراً در سایة رعب و وحشتی است كه در دل دشمنان، از او و لشكریانش ایجاد می شود و آن ها از قدرت و پیروزی های او به قدری به هراس می افتند كه توان استقامت خویش را از دست می دهند یا تسلیم می شوند و سلاح ها را بر زمین می گذارند و فرار می كنند و این خود زمینة پیروزی و فتح بدون درگیری و خونریزی و جنگ را برای آن حضرت فراهم می سازد
برخورد جدی و قدرتمندانه با ستمگران
امام با قدرتمندان ستمگر به طور جدی مقابله می کند و دیگر به آنان اجازه نمی دهد که همچون گذشته به ستمگری های خویش ادامه دهند و سرگرم جنایت و فساد باشند. در حدیثی از امام باقر علیه السلام آمده است: « رسول خدا با امت خویش به نرمی و محبت رفتار می كرد، ولی مهدی با كشتن با آنان برخورد می كند… و كسی را به توبه فرا نخواند».(5) با توجه به روایاتی که بیانگر آن است که امام به سیره رسول خدا صلی الله علیه و آله ابندا مردم را به دین فرا می خواند، چنین روایاتی حکایت از آن دارد که حضرت در مقابل ستمگران و زورگویان دیگر نرمش به خرج نداده و با آنان به شدت برخورد خواهد کرد.
رعب و وحشت
برخی روایات از امام و یارانش با عنوان «منصور بالرعب» نام می برد. منصور بالرعب بودن، یعنی آنكه پیروزی آن حضرت ظاهراً در سایة رعب و وحشتی است كه در دل دشمنان، از او و لشكریانش ایجاد می شود و آن ها از قدرت و پیروزی های او به قدری به هراس می افتند كه توان استقامت خویش را از دست می دهند یا تسلیم می شوند و سلاح ها را بر زمین می گذارند و فرار می كنند و این خود زمینة پیروزی و فتح بدون درگیری و خونریزی و جنگ را برای آن حضرت فراهم می سازد. هم چنانکه در مورد رسول خدا صلی الله علیه و آله نیز چنین حالتی موجود بود و قرآن به آن این چنین اشاره کرده است: « سَنُلْقی فی قُلُوبِ الَّذینَ کَفَرُوا الرُّعْبَ بِما أَشْرَکُوا بِاللّهِ» ؛ « به زودی در دل های کافران، به خاطر اینکه بدون دلیل، چیزهایی را برای خدا همتا قرار دادند، رعب و ترس می افکنیم».(6)
در حدیثی از امام باقر علیه السلام در این باره آمده است: « قائم ما یاری شده به رعب و تأیید شده با پیروزی است. تمام زمین به تصرف او در می آید و گنج های زمین برای او ظاهر می شود و سلطة او بر شرق و غرب می رسد».(7) هشام بن سالم از امام صادق علیه السلام نقل می كند که فرمود: « در میان شرق و غرب كسی نمی ماند، مگر اینكه از او می هراسد».(8)
بنابراین مردم مخالف و دشمنان، روحیة خود را باخته و جرئت مقاومت در برابر امام را پیدا نخواهند کرد و از ترس لشكر مقاوم و نفوذناپذیر و شكست ناپذیر آن حضرت، تسلیم می شوند.
پی نوشت:
1. بحارالأنوار، ج 52، ص 207.
2. احقاق الحق، ج 13، ص 294.
3. بحارالأنوار، ج 42، ص 327.
4. همان، ج 52، ص 321 – 327.
5. محمود بجستانى، چهل حدیث سیره مهدوى، ص 37.
6. آل عمران: 151.
7. كشف الغمّه، ج3، ص 324.
8. نعمانی، الغیبه، ص 122.