شیعیان می گویند : پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم علی را به سکوت بعد از خویش دعوت کرد و آن حضرت به کشمکش و درگیری نپرداخت، ولی در مورد اهل جمل و صفین نبر کرد، یعنی در روز نخست نجنگید، بلکه پس از گزینش به خلافت درگیر جنگ شد؟
پاسخ :
امیر المومنان پاسخ این سخن را در یکی از سخنان خود بیان کرده است و آن این که چرا روز نخست اقدام به اخذ حق خود نکرد و پس از گزینش به امامت و داشتن و یار و یاور ، با مخالفان در افتاد؟
پس از درگذشت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم وضعیت چنان حساس بود که زمینه ی فروپاشی اصل اسلام وجود داشت و در آن موقعیت صحیح نبود علم مخالفت برافرازد. امام علیه السلام در یکی از نامه های خود در نهج البلاغه (نامه ی 26) بر آن تصریح کرده است .
از این گذشته ، پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم یار و یاور امام برای قیام کافی نبود، در حالی که پس از قتل عثمان، خون غیرت در عروق انصار و مهاجر و تابعان به جوش آمد و با چشم خود، دیدند که اسلام از مسیر واقعی اش درآمده و تنها کسی که می تواند آب رفته را به جوی باز گرداند، همان امیرالمومنان است .
در این وضعیت ، حجت بر امام تمام شد و برای وحدت کلمه و اجرای عدالت قیام کرد و در مدت خلافت خود، توانست حکومت نبوی را بازسازی کند و لذا در یکی از خطبه های خود چنین می گوید :
«لـَو لا حـُضورُ الحاضرِ و قـِیام ُ الحـُجهِ بوُجودِ الناصرِ ، و ما أخذَ الله ُ علیَ العـُلماءی أن لا یـَقارّوا علَی کِظهِ ظالِمٍ و لا سغـَبِ مـَظلومٍ …»
(نهج البلاغه خطبه3)
«اگر گرد هم آمدن افراد و پیدا شدن یار و یاور ، که حجت به وجود آن ها تمام شد و عهدی که خدا از علما و دانشمندان گرفته تا بر سیری ظالم و گرسنگی مظلوم راضی نشوند… من ریسمان خلافت را برگردن آن می افکندم و…»