روش تدریس3

روشها (فن تمرين)

روشي است كه معلم با بيان مطالبي از فراگير مي خواهد كه با تكرار مطالبي را بياموزد، پس براساس تكرار استوار است.

1- تمرين مروري (براي تقويت يادگيري) مثل خلاصه كردن و يادداشت كردن و طراحي كردن.

2- تكرار: براي حفظ كردن و به ذهن سپردن است در اين روش ارتباط يكطرفه است و تمرين استنباطي است مانند حل مسائل هندسي بعد از يادگيري قضاياي آن.

3- استنباطي  4- تمرين براي مهارتهاي عملي به كار مي رود.

رهنمودهائي براي روش تمرين:

قرمز

1- تمرين بايد هدفدار باشد.

2- جلسات تمرين طولاني و خسته كننده نباشد.

آبي

زرد

3- حجم تمرين با نياز واقعي منطبق باشد.

* بهترين روش تدريس كلاسداري چه روشي است، در فرهنگ رنگها مربي نقش نقاش را دارد. و با تركيب رنگهاي اصلي رنگ فرعي را بدست مي آورد. لذا نبايد از يك رنگ استفاده كنيم. يعني بايد از يك روش استفاده نكنيم بلكه از چند روش استفاده كنيم و لذا بهترين روش يك روش تلفيقي است.

روشهاي جديدتر: در سال 1968 ميلادي آقاي «اف اس كلر» مقاله اي نوشت و اين مقاله آموزشي مقدمه اي شد براي روشهاي جديد و او طرحي داد به نام آموزش انفرادي (نه اينكه يك متربي باشد و يك مربي) در اين روش انفرادي: شاگردان برحسب استعداد فرديشان دسته بندي و به يادگيري و فعاليت مي پردازند مربي وقت كمتري صرف تدريس مي كند و بيشتر وقت خود را صرف رسيدگي به فرد فرد متربيان مي نمايد و نوع آموزش شاگرد محوري است. در اين روش تدريس مي شود ولي زمان بيشتري صرف يادگيري فرد مي شود او مي گويد يك واحد درسي را تقسيم كرده و هر بار يك قسمت از آن را در كلاس تدريس و بعد كنترل مي كند كه تك تك دانش آموزان ياد گرفته باشند و تا همه افراد كلاس ياد نگيرند وارد بحث بعدي نمي شود.

ولي اين طرح در كشورهاي جهان سوم قابل پياده شدن نيست از جهت امكانات آموزش و معلم ماهر انواع آموزش جديد.

آموزش برنامه اي (P)

آموزش كامپيوتري (ماشيني) (CAI)

فرق آموزش برنامه اي و كامپيوتري: در كامپيوتر محتواي هر كامپيوتر داده مي شود و در برنامه اي به خود دانش آموز داده مي شود.

برنامه قطعه قطعه شده

* مشخصات ماشينهاي تدريس:

1- پاسخ صحيح را فوراً تقويت مي كند.

2- شاگرد براساس توانايي خود برنامه را دنبال مي كند.

3- مفاهيم و اصول سير منطقي و منظمي دارند.

4- حوصله ماشين بيشتر است.

5- اطلاعات مربوط به جوابهاي شاگردان را نگه مي دارد.

روش آموزش انفرادي براساس موارد ذيل استوار است:

1- پيشرفت براساس توانائيهاي فردي

2- يادگيري تا حد تسلط

3- تدريس خصوصي (استفاده از شاگردان ديگر براي تفهيم درس به شاگردان ديگر)

4- راهنمائي (براساس راهنمائي استوار است)

5- به كارگيري روشهاي مكمل همراه با آموزش سنتي

روش مسأله اي (حل مسئله): اين روش در حقيقت نوعي آماده كردن فرد است براي زندگي يعني مواجه شدن با مسائل و كوشش براي ارائه راه حل.

مثال دانش آموز با مسئله اي درگير مي شود و بايد خود راه حل پيدا كند.

100000 تومان داده مي شود براي تهيه كتاب ! كتاب براي كجا ! دانشگاه ! چه سني هستند ! 18 تا 20! در اجتماع امروز چه چيزي لازم است (اخلاق- سياست- اقتصاد- عقائد) هر كدام از اين كتابها را كجا تهيه كنيم ! از انتشارات 000.000 و لذا متوجه
مي شود كه بايد 140 كتاب تهيه كند.

حال ! جنس جلد كتاب چه باشد و در آخر به نتيجه مي رسد و خريد كتب را شروع
مي كند.

خصوصيات متربي براي حل مسئله:

1- قدرت شناخت درك مسئله

2- تشخيص ويژگيهاي مسئله

3- آمادگي براي حل مسئله

4- قدرت تنظيم راه حل

5- قضاوت در يافته ها

6- تعميم راه حل و كاربرد مسئله

چگونگي روش اجرا در كل:

قياسي: از كل به جزء       استقرائي: از جزء به كل

قياسي: جنگ علت اصلي تغييرات اجتماعي

استقرائي: آيا علل انقلاب هاي تاريخي يكسان است؟

چگونگي روش اجرا در جزء:   1- از طريق آزمايش و خطا

2- از طريق بينش پيدا كردن

3- روش جان ديوپي  1- مشخص كردن صورت مسئله

2- پيدا كردن راههاي مختلف براي حل

3- ارائه راه حل مناسب

4- بكارگيري براي نتيجه

آيه 189 سوره بقره آيه روشن است: مراجعه شود به تفسيرالميزان

يسئلونك عن الاهله …..

بهترين روش هاي قرآني سمعي و بصري است.

1- بيان ساده توأم با دليل و منطق و برهان عقلي

2- روش تمثيل

3- روش داستاني- و قرآن روي عبرت انگيزي داستانها تأكيد دارد.

4- روش پند و اندرز.

5- گردش علمي- قل سيرو في الارض

6- روش نمايش- سَنُريهم آياتنا في الافاق و الانفس…

مهارتها

1- قبل از تدريس: ! طراحي آموزشي ! طرح درس

2- ضمن تدريس

3- بعد از تدريس

تعريف مهارتهاي تدريس

 

تدريس

پياده كردن آن در كلاس

مهارت

تدريس: مجموعه فعاليتهاي منسجم و سنجيده است كه از سوي مربي طراحي مي شود براي ارائه درس و مهارتهاي تدريسي كسب توانائي انجام فعاليتهاي تدريسي را مهارتهاي تدريس مي گويند.

طراحي آموزشي:

طرح درس عبارت از سازمان دادن و برنامه ريزي به مجموعه فعاليتهاي مربي، كه در ارتباط با يك هدف آموزشي با توجه به توانائيهاي متربي و امكانات آموزشي و محتواي كتاب براي يك جلسه تدريس طراحي و تدوين مي شود.

هدف آموزشي در اينجا ممكن است در موضوعات مختلف باشد مثلاً در سياسي باشد يا اجتماعي و يا اخلاق.

فوائد طرح درس:

1- به مربي اعتماد به نفس مي دهد.

2- نظر مربي را به انتخاب روشهاي مناسب و وسائل آموزشي جلب مي كند.

3- مراحل اجرائي تدريس پشت سر هم و منطقي به اجراء گذاشته مي شود.

4- مشكلات احتمالي تدريس پيش بيني مي شود.

الگوهاي طراحي آموزشي:

1- الگوي دانشگاه ابنديانا آمريكا

2- الگوي طراحي چهارگانه

3- الگوي طراحي سالانه

4- الگوي طرح درس روزانه

* الگوي طراحي دانشگاه ابنديانا را با شكل بيان كنيد.

الگوي دانشگاه ابندياناي آمريكا

1- هدف آموزش چيست؟

6- ارائه روش

7- ارزشيابي

1- اهداف

2- مخاطب

3- محتوي

4- به چه سازماني

5- نياز به روش و وسيله

2- مخاطب كيست؟

3- چه محتوايي مي خواهي بدهي؟

4- به چه سازماني؟

5- با چه روشي؟

6- ارائه روش؟

7- ارزشيابي؟

الگوي چهارگانه

* طراحي الگوي چهارگانه را با رسم شكل ارائه دهيد.

 

تعيين هدفهاي آموزشي

تعيين هدفهاي آموزشي

تحليل آموزشي

هدف جزئي

تعيين رفتار ورودي

تعيين محتوي و روش و وسيله

ارزشيابي

هدف رفتاري

تعيين رابطه هدفها

ارزشيابي تشخيصي

تعيين نقطه شروع آموزش

موازي يا تركيبي يا توالي

هم مخاطب و امكانات و… را بررسي مي كند.

به سمت مخاطب

سوالات يا

(امتحان اول)

جلسه

1

2

3

4

الگوي طراحي سالانه

در اين الگو ممكن است مدت آموزش متفاوت باشد.

كارهاي لازمي كه بايد صورت گيرد:

1- تهيه تقويم درسي

2- تقسيم محتواي درس بر زمان موجود (مثلاً چهارده جلسه وقت داريم محتوي را بر 14 تقسيم مي كنيم)

3- تعيين هدفهاي ويژه (كلي)

4- تعيين فعاليتهاي خارج از كلاس

ماه

هفته

جلسه

موضوع و هدف ويژه درس

مهر

1

1

…………………………………………….
……………………………………………. ……………………………………………. ……………………………………………. ……………………………………………. ……………………………………………. ……………………………………………. …………………………………………….

 

2

 

2

3

 

4

 

3

5

 

6

 

4

7

 

8

 

 

 

 

 

 

 

 

طرح درس روانه:

مهارتهاي قبل از تدريس

نام درس

كلاس

موضوع

هدف كلي درس

نام دانشجو

تعداد دانش آموز

مدت جلسه

رشته

 

هدفهاي جزئي

رفتار ورودي

ارزشيابي تشخيصي

هدفهاي رفتاري

 

متربيان پس از تدريس اين درس بايد با اصول و مفاهيم زير آشنا شوند.

متربيان از قبل بايد با اصول و مفاهيم زير آشنا باشند

1-

2-

3-

4-

1- امامت را تعريف كنند (رفتاري)

2- آيه ولايت را از حفظ بخوانند و بنويسند.

3- روايت ولايت علي بن ابيطالب را تجزيه و تحليل كنند.

4-

5-

6-

7-

8-

9-

 

 

( به صورت سوال)

از رفتار ورودي استفاده قبل از شروع درس و اگر جواب داده شد مي توان درس را شروع كرد

1- امامت

2- آيه ولايت

3- روايت ولا…

4-

5-

6-

7-

8-

9-

(با رعايت ارتباط موازي تركيبي)

 

 

نام درس

كلاس

موضوع

هدف كلي درس

تعيين محتوي

روش

رسانه

فعاليت

دانش آموز

زمان

سوالات ارزشيابي پاياني

مشكلات احتمالي تدريس

آمادگي

معرفي موضوع

ارائه مطلب

جمع بندي

ارزشيابي پاياني

 

تصوير

شنيدن

ديدن

 

2-

4-

7-

1-

2-

3 دقيقه

2 دقيقه

5-

6-

1-     +

2-     +

3-     +

4-     +

5-     +

6-     +

7-     +

8-     +

9-     +

وقت كم آوردن

يكي از اهداف جزئي را مانور نكردم

 

تكليف ………………………………………………………………

 

الگوي طرح درس روزانه و مراحل تهيه طرح درس

1- تعيين موضوع درس

2- مشخص كردن هدف ويژه (كلي)

3- تهيه اهداف جزئي

4- بررسي رفتار ورودي

5- تهيه و تنظيم سوالات ارزشيابي تشخيصي

6- تهيه و تنظيم هدفهاي رفتاري با ذكر معيار و شرائط

1- معلم

2- شاگرد و متربي

3- وسيله

1- آمادگي

2- معرفي موضوع و روش مطالب

3- مرحله ارائه

4- جمع بندي

5- ارزشيابي

6- تكليف

7- تعيين نقطه شروع آموزش

8- تنظيم مراحل ارائه محتوي

9- تعيين روشهاي مناسب

10- تعيين رسانه و وسيله

11- مشخص كردن فعاليت متربيان

12- تعيين زمان و توضيح آن بين مراحل

13- پيش بيني نحوه ارزشيابي بعد از تدريس

بـنـام خـداي جـهان آفـريـن         زمين آفرين آسمان آفـريـن

نه بود و نه هست و نه باشد سپس          جز او آفرينش گري هيچ كس

مهارتهاي ضمن تدريس

1- مهارت برقراري ارتباط

2- مهارت تمركز بخشي

3- آماده سازي

4- جمع بندي

5- مهارت برقراري انضباط

1- مهارت برقراري ارتباط (مهمترين و ارزشمندترين مهارت است)

تعريف ارتباط: ارتباط از نظر آموزشي عبارت از فرآيند انتقال و تبادل افكار و انديشه ها و احساسات و عقائد دو فرد يا بيشتر با استفاده از علائم و «نماء» مناسب به منظور تاثير كنترل و هدايت يكديگر مي باشد.

عوامل ارتباط:

پيام

وسيله پيام

بازخورد

پيام دهنده

(مربي)

پيام گيرنده

(متربي)

پيام دوطرفه =

(تاثير متقابل دارد)

پيام گيرنده

پيام دهنده

(پيام)

وسيله پيام

* يك فرآيند ارتباطي را با ذكر عوامل آن نمايش دهيد.

ارتباط از حیث تاثیر به سه گونه است:

ضعیف: حاصلش سوء تفاهم است.

موفق: اثر آنی دارد و در دراز مدت مورد استفاده قرار نمی گیرد (بی تاثیر است) حسادت بد است. یعنی یادگیری دارای دوام نیست.

ارتباط مربی ممکن است به هر دو صورت باشد ولی ارتباط متربی عموماً غیرارادی است.

موثر: علاوه بر آنکه در کلاس یادگیری تحقق یافته این یادگیری برای همیشه موثر است ارتباطی است که با ارزشها سر و کار دارد.

انواع ارتباط:

ارادی: از قبل طراحی شده

غیرارادی: بدون طراحی قبلی بوده

رسمی: برخورد افراد کارمند یک اداره

غیررسمی: برخورد افراد در جامعه

مستقیم: بین دو یا چند نفر تحقق می یابد مانند معلم و شاگرد

غیرمستقیم: مانند مولف کتاب با خوانندگانش

کلامی: در قالب لفظ و توضیح است.

غیرکلامی: نماد و سمبل است مثل تعریف

یکطرفه: تلویزیون آموزش و رادیو این ارتباط نمی توان عکس العمش را به پیام دهنده نشان داد.

دوطرفه: ارتباط مربی و متربی

عوامل مُخل ارتباط: عواملی هستند مزاحم که مانع برقراری ارتباط می شوند.

عوامل مُخل ممکن است:

1- بحث شفاهی باشد: زمانی که همیشه مفاهیم را کلامی بیان کنیم و باید از ارتباط غیرکلامی استفاده کنیم.

2- جالب نبودن پیام.

3- رویائی شدن متربی: متربی در خود و افکار خود فرو می رود.

4- عدم درک مطلب.

5- عدم عوامل فیزیکی مناسب.

رسا و دلنشین باشد.

حالت عاطفی صدا رعایت شود.

متناسب با فضا باشد.

یکنواخت نباشد.

دومین مورد از مهارتهای ضمن تدریس: مهارت تمرکز بخشی است یعنی تمرکز حواس پیدا کند.

فنون تمرکز بخشی:

1- توجه به نقش صدا- ویژگی های صدا

2- حرکت در کلاس (گاهی باید حرکت هم نمود و گاهی نشست)

مربی با متربی

مربی با متربیان

متربی با متربی

متربی با متربیان

متربیان با متربیان

3- توجه دادن کلامی و غیرکلامی

Text Box: انواع ارتباطات دوطرفه 4- ایجاد تنوع در برقراری رابطه

5- بکارگیری حواس مختلف (اعم از چشم و گوش و…)

6- سکوت

سومین مورد از مهارتهای ضمن تدریس

مهارت آماده سازی

فعالیتی است که مربی سعی دارد ارتباط معنی دار بین تجربیات قبلی و انتظارات و نیازهای شاگردان با هدفهای آموزش کلاس برقرار کند.

هدف آماده سازی:

1- تمرکز حواس

2- معرفی ضمنی و غیرمستقیم موضوع درس

3- ایجاد علاقه و انگیزه در متربی

روش آماده سازی:

روش خاصی برای آمادگی وجود ندارد اما باید زمان آماده سازی کوتاه باشد. با طرح سوال یک سوال- خواندن شعر- گویش داستان کوتاه و نشان دادن تصویر و یا شی می توان کلاس را آماده کرد.

نتایج آمادگی:

1- متربیان را برای شرکت فعال در کلاس آماده می کند.

2- توجه متربی را از آموزش ساعت قبل معطوف به آموزش جدید می کند.

3- موجب یادآوری معلومات قبلی متربی شده و نادانسته ها را با دانسته ها پیوند می دهد.

چهارم:

مهارت جمع بندی فعالیتی است که ارائه مطالب درسی را به نتیجه پایانی می رساند.

مطالب طرح شده در طول کلاس

¡¡¡

¡¡¡¡

¡¡¡

¡

 

¡/¡¡¡/¡¡¡¡/¡¡¡

انواع جمع بندی:

1- مروری تخلیص

2- اتفاقی

3- انتقالی

هدف جمع بندی:

1- تمرکز حواس

2- پایان دادن به انواع فعالیتها

3- پیوند دادن یک مرحله آموزش به مرحله دیگر

4- تسهیل در امر یادگیری یک اصل یا یک مفهوم

جمع بندی مروری تخلیص:

نکات اصلی مطالب ارائه شده هر دو خلاصه می شود.

جمع بندی اتفاقی: شرائطی که برای آن نمی توان قائل شد (کسی درب کلاس را می زند و کاری دارد)

جمع بندی انتقالی: عبارت است از کاربرد مفاهیم آموخته شده در موقعیت جدید.

در اینجا جمع بندی انتقالی می کنیم

¡¡¡

¡¡

r

 

r/¡¡/¡¡¡

پنجمین مهارت:

مهارت برقراری انضباط

انضباط یعنی فرد شخصاً اعمال و رفتار خود را تحت نظم و قاعده در آورد و خویشتن را کنترل و با توجه به آثار و نتایج عمل خویشتن اقدام کند.

عواملی که انضباط را به هم می زند:

1- مربوط به مربی- تحقیر نمودن شاگرد- اجرای مقررات خشک- تنبیه غیرمنطقی- صحبت خصوصی- نمره کم دادن- روش تدریس مناسب

2- مربوط به متربی: رفتارهای حرکتی، رفتارهایی که تولید صدا می کند (بعضی ها صدا در می آورند)

رفتارهای تهاجمی (خود با هم برخورد می کنند)

عواملی که در برقراری انضباط و موفقیت مربی در کلاس موثرند:

1- آگاه کردن متربیان از حدود انتظارات خویش

2- داشتن طرح درس برای هر جلسه تدریس

3- در نظر گرفتن توانائیهای فردی متربیان

4- از جدی بودن بیش از حد و در عین حال از شوخیهای بی مورد بپرهیزید.

5- اسامی متربیان خود را بخاطر بسپارید و به اسم کوچک تا می توانید نام ببرید.

6- انتظارات متربیان در نظر گرفته شود و به مشکلات آنها توجه کنید.

7- احترام به متربی و تحقیر نکردن آنها

8- بهطور خصوصی در کلاس با کسی صحبت نکنید.

9- با نمره تهدید نفرمایید.

10- اگر در تدریس خدای نکرده دچار اشتباه شدید از اعتراف به آن نهراسید.

* انواع جمع بندی را فقط نام ببرید.

رمز موفقیت مربیان دینی

مقبولیت:     از نظر علمی و محتوی

شخصیت قابل احترام

محبوبیت: ارتباط قلبی با متربی

موفقیت: روشها و فنون تدریس

روانشناسی تربیتی و اجتماعی

از سه بخش هدف- مهارت و روشها و جلسات امروز عمدتاً سوال می آید.


جستجو