الکافی:
به نقل از یحیی بن بشیر نبال -: امام صادق (علیه السلام) از پدرم پرسید: ای بشیر! با چه چیز، بیمارانتان را درمان می کنید؟.
پدرم گفت: با این داروهای تلخ.
امام (علیه السلام) به وی فرمود: نه! اگر کسی از شما بیمار شد، قدری شکر سفید بردار، آن را بسای. آب سرد بر رویش بریز و آن را به بیمار بخوران؛ چرا که آن که در دارویی تلخ، درمان نهاده، بر این هم تواناست که درمان را در شکرینه قرار دهد.(الکافی: ج 6 ص 334 ح 9.)
امام کاظم (علیه السلام):
برای تب، به اندازه وزن ده درهم، شکر به آب سرد در می آمیزی و ناشتا می خوری.(مکارم الاخلاق: ج 1 ص 363 ح 1189.)
الکافی:
به نقل از ابراهیم جعفی -: بر امام صادق (علیه السلام) وارد شدم. پرسید: چرا تو را پریده رنگ می بینم؟.
گفتم: تب ربع(مقصود، تبی است که وقتی در یک روز عارض می شود، دو روز بعد از آن، بر طرف می شود و در روز چهارم، دوباره بر می گردد (الصحاح: ج 3 ص 1212، ذیل ربع).) دارم.
فرمود: چه چیز، تو را از خجسته پاک، باز می دارد؟ شکر را بسای و سپس در آب، حل کن و آن را ناشتا و همچنین در شامگاهان بخور.
این کار را انجام دادم و از آن پس، به این حالت، گرفتار نیامدم.(الکافی: ج 8 ص 265 ح 384.)
الکافی:
به نقل از حسن بن علی بن نعمان، از یکی از هم مسلکان ما -: نزد امام صادق (علیه السلام) از درد، اظهار ناراحتی کردم.
به من فرمود: چون به بستر رفتی، دو شکر پاره بخور.
این کار را انجام دادم و بهبود یافتم.(الکافی: ج 6 ص 333 ح 5.)
الکافی:
به نقل از ابن ابی عمیر، در حدیثی که سند آن را به معصوم رسانده است -: مردی نزد امام صادق (علیه السلام) از وبا اظهار ناراحتی کرد.
امام (علیه السلام) از این پرسید: با پاک خجسته چگونه ای؟.
(من) گفتم: پاک خجسته چیست؟
فرمود: این (شکر) سلیمانی شما.
امام صادق (علیه السلام) همچنین فرمود: نخستین کسی که شکر ساخت، سلیمان بن داوود بود.(الکافی: ج 6 ص 33 ح 7.)
امام کاظم (علیه السلام):
هر کس در هنگام خفتن، دو شکر پاره بردارد، برای او در برابر هر دردی، مگر درد مرگ درمان است.(مکارم الاخلاق: ج 1 ص 363 ح 1187.)
امام کاظم (علیه السلام):
نیشکر، انسدادها را می گشاید و هیچ بیماری و عارضه ای در آن نیست.(مکارم الاخلاق: ج 1 ص 363 ح 1191.)
امام کاظم (علیه السلام):
سه چیز است که هیچ زیانی ندارد: انگور رازقی، نیشکر و سیب لبنانی(در المحاسن و مکارم الاخلاق، واژه لبنانی نیامده است.
ناگفته نماند که علامه مجلسی لبنان را کوهی در شام دانسته است (ر. ک: بحارالانوار: ج 66 ص 147)).(الخصال: ص 144 ح 169، المحاسن: ج 2 ص 336 ح 2153، مکارم الاخلاق: ج 1 ص 363 ح 1190.)
ر. ک: ص 189 (آنچه برای درمان سرفه، سودمند است).
خواص شکر طبرزد
امام رضا (علیه السلام):
شکر طبرزد(علامه مجلسی می گوید: (فیروزآبادی) در القاموس گفته است: سکر، معرب واژه “شکر” پارسی است و اسم واحد آن را سکره گویند. خرمای خوب یا انگوری را که آبی بدان هست و در نتیجه فرو می پاشد – که خود، از بهترین انواع شکرینه است – نیز شکر گویند. در المصباح هم آمده است: شکر، چیزی شناخته شده است. برخی گفته اند: نخستین بار، شکر در طبرزد، ساخته شد و از همین روی، شکر طبرزدی گفته می شود.
صاحب المصباح، همچنین افزوده است: طبرزد (بر وزن سفرجل) واژه ای معرب است و سه تلفظ دارد: به حرف دال (طبرزد)، به حرف نون (طبرزن) و به حرف لام (طبرزل). ازهری، تلفظ نون و لام را روایت کرده؛ اما تلفظ به دال را روایت نکرده است.
ابن جوالیقی گفته است: اصل پارسی این واژه، تبرزد بوده است، یعنی آنچه از اطراف، با تبر، تراشیده شده است. بنابراین، طبرزد، صفتی است که دراعراب، از واژه سکر تبعیت می کند. برخی از عالمان هم گفته اند: طبرزد، همان شکر بلوچ است.
در بحر الجواهر نیز آمده است: ابلوج به معنای شکر سفید است.
ابن بیطار نیز گفته است: طبرزد، معرب است، به معنای چیزی سخت، نه سست و نرم.
او همچنین افزوده است: نمک طبرزد، نمکی است سخت که دارای شفافیت نیست.
(علامه مجلسی در ادامه می گوید:) می گویم: از برخی از سخنان عالمان، چین بر می آید که مقصود از طبرزد، همان چیزی است که به نبات، نامور شده است؛ اما از بیشتر سخنان عالمان، این گونه به دست می آید که مقصود، همان قند است.
بغدادی نیز در الجامع خویش گفته است: شکر در اوایل، خشک، و در نخست، مرطوب است. ممکن است تلخه را تصفیه کند. گونه های مختلفی از آن، ساخته می شود که روشن ترین، شفاف ترین و پاک ترین آنها را در اصطلاح، نبات گویند. نوع پایین تر را که تیره رنگ، خشن تر و پاکیزه، اما غیر شفاف است، ابلوج گویند. نوع پایین تر را که شیره باشد، قلم نامید؛ زیرا به صورت رشته های دراز به مانند انگشت، ساخته می شود.
نبات، کمترین حرارت را می طلبد، پس از آن، ابلوج، پس از آن، قلم، و پس از آن، شیره پخته.
لطیف ترین انواع شکر نیز همان نبات است، در درجه بعد، ابلوج، و فروتر از آن، قلمی که سفیدی کمتری داشته باشد
نوع سخت همین ابلوج را طبرزد می نامند ( بحارالانوار: ج 66 ص 298))، بلغم را به کلی از میان می برد.(الکافی: ج 6 ص 33 ح 4، بحارالانوار: ج 66 ص 118 ح 5.)
امام باقر (علیه السلام):
خطاب به زراره -:ای زراره! دریغ از تو! چه قدر مردم از ارزش شکر طبرزد، بی خبرند، در حالی که برای هفتاد بیماری، سودمند است و بلغم را کاملا فرو می خورد و ریشه کن می سازد!(طب الائمة (علیهم السلام): ص 67.