پیشگیری از برخی بیماری های چشم


پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):

چهار چیز را ناخوشایند مدارید:… چشم درد؛ چرا که رگ های کوری را قطع می کند(طب النبی (صلی الله علیه و آله و سلم): ص ۱۲٫)

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):

هر کس در روز پنج شنبه و شنبه، ناخن های خود را کوتاه کند و قدری از سبیل خود را بگیرد، از دندان درد و درد چشم در امان باشد.( کتاب من لا یحضره الفقیه: ج ۱ ص ۱۲۸ ح ۳۱۲٫)

امام باقر (علیه السلام):

هر کس به گرفتن ناخن در هر پنج شنبه مداومت ورزد، چشم درد نمی گیرد.( الکافی: ج ۶ ص ۴۹۱ ح ۱۴٫)

کتاب من لا یحضره الفقیه:

عبدالله بن ابی یعفور به امام صادق (علیه السلام) گفت: فدایت شوم! گفته می شود هیچ چیز به اندازه تعقیبات میان طلوع سپیده و طلوع خورشید، سبب نزول روزی نشده است.

فرمود: آری؛ اما تو را بهتر از این آگاه سازم: گرفتن سبیل و کوتاه کردن ناخن در روز جمعه. کوتاه کردن ناخن ها در روز پنج شنبه نیز چشم درد را دور می کند.( کتاب من لا یحضره الفقیه: ج ۱ ص ۱۲۷ ح ۳۱۰٫)

امام صادق (علیه السلام):

کوتاه کردن ناخن ها در روز جمعه، از جذام و پیسی و کوری، ایمن می دهد. اگر هم نیازی به کوتاه کردن نبود، آنها را بسای.( الکافی: ج ۶ ص ۴۹۰ ح ۱۴٫)

الکافی:

– به نقل از علی بن اسباط، از خلف -: امام رضا (علیه السلام)، مرا در خراسان دید، در حالی که چشم درد داشتم.

فرمود: آیا می خواهی تو را به کاری رهنمون شوم که اگر آن را انجام دهی، چشمانت درد نکند؟.

گفتم: چرا.

فرمود: در هر روز پنج شنبه، قدری از ناخن هایت بگیر.

راوی گوید: من آن کار را انجام دادم و از آن پس تا امروز که این روایت را نقل می کنم، به چشم درد، مبتلا نشده ام.( الکافی: ج ۶ ص ۴۹۱ ح ۱۳٫)

امام صادق (علیه السلام):

سرمه کشیدن در هنگام خواب، مایه ایمنی از آب (چشم) است.( ثواب الاعمال: ص ۴۰ ح ۳٫)

امام صادق (علیه السلام):

هر کس با سرمه اثمد آمیخته ناشده و با مشک بخوابد، برای همیشه، تا زمانی که بر این حالت می خوابد، از آب سیاه در امان می ماند.( لکافی: ج ۶ ص ۴۹۴ ح ۹٫)

امام صادق (علیه السلام):

مرد، چون روزه بگیرد، چشمانش از جای خویش می رود(به نظر می رسد این روایت، به ضعف بینایی و کم شدن قدرت چشمان در هنگام روزه داری اشاره دارد؛ چرا که بنا بر روایت، این ضعف و کاستی در هنگام روزه گشودن با چیزهایی شیرین، به علت سرعت هضم آنها و قدرت یافتن بدن به وسیله آنها، به ترمیم و بهبود می گراید.) و چون با شیرینی روزه بگشاید، دیگر بار، چشمانش به جای خویش باز می گردد.( المقنعه: ص ۳۱۷٫)

مکارم الاخلاق:

– به نقل از ابو بصیر، از امام صادق (علیه السلام) -: فراوانی عطسه شخص را از پنج چیز، ایمن می سازد، نخستین آنها جذام است؛ دوم، بادهای بد خیمی که در سر و صورت جای می گیرد؛ سوم آنکه مایه ایمنی از جای گرفتن آب در چشم می شود؛ چهارم آن که از سختی حفره های بینی، مصونیت می دهد؛ و پنجم آن که از بیرون آمدن مو از چشم، ایمنی می دهد.

فرمود: اگر دوست داشتی که عطسه ات کم شود، با روغن مرزنجوش، انفیه کن.

پرسیدم: چه مقدار؟

فرمود: به اندازه یک دانگ (دانگ یا دانق، واحد اندازه گیری وزن، پول و حجم بوده و غالبا وقتی به عنوان واحد وزن به کار می رود، معادل نصف مثقال است. (ر. ک: اوزان و مقیاسها در اسلام، هینس: ص ۱۶ و ۱۷٫
این مقدار را معادل هشت دانه جو نیز دانسته اند (ر. ک الاوزان و المقادیر، ابراهیم سلیمان: ص ۲۲ – ۲۶).
قطعه چی نیز این مقدار را با واحدهای معیار امروزین سنجیده و آن را معادل ۴۹۶/۰ گرم دانسته است (ر. ک: معجم لغه الفقهاء: ص ۴۴۹).)

راوی گوید: این کار را پنج روز انجام دادم و (عارضه ام) از میان رفت.( مکارم الاخلاق: ج ۲ ص ۱۶۵ ح ۲۴۰۸٫)

آنچه برای درمان بیماری های چشم سودمند است

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):

قارچ، از گیاهان بهشتی است و آبش برای چشم درد، سودمند است.( المحاسن: ج ۲ ص ۳۳۵ ح ۲۱۴۹٫)

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):

قارچ، از همان من، و من از بهشت است(یعنی از چیزهایی است که خداوند به آن، بر بندگان خویش منت نهاده است. همچنین گفته اند: پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، این گیاه را به من تشبیه کرده و آن، عسل شیرینی است که خود به خود و بدون اسباب و عوامل مادی از آسمان نازل می شود. قارچ دنبلان نیز چنین است و هزینه هایی چون بذر و آبیاری نمی خواهد (النهایه: ج ۴ ص ۳۶۶).) و آبش نیز شفایی برای چشم است.( الکافی: ج ۶ ص ۳۷۰ ح ۲٫)

مسند ابن حنبل:

– به نقل از عثمان -: پیامبر خدا، در باره محرم اجازه داد (یا فرموده) که اگر چشم درد داشته باشد، مرهم گیاه سبر بر چشم خویش بنهد.( مسند ابن حنبل: ج ۱ ص ۱۵۰ ح ۴۹۷٫)

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم):

اگر محرم چشمش درد گرفت، بر آن مرهم گیاه سبر بنهد.( صحیح ابن حبان: ج ۹ ص ۲۶۹ ح ۳۹۵۴٫)

طب الائمه (علیهم السلام):

– به نقل از ذریح -: مردی نزد امام باقر (علیه السلام) از سفیدی ای در چشمش اظهار ناراحتی کرد. فرمود: قدری توتیای هندی: قدری جوش کوره (ریم) سیم و زر، و قدری سنگ سرمه مخصوص بردار و سهمی هلیه زرد و سهمی نیز نمک ترکی (نمک بلور) (همراه آن) و هر یک از آنها را جداگانه در آب باران، خوب بساب و سپس، همه را پس از سابیدن به هم درآمیز و از آن سرمه ساز. این (کار)، به اذن خداوند (عزوجل) سفیدی عارض بر چشم را از میان می برد، گوشت چشم را تصفیه می کند و از هر بیماری ای می پالاید.( طب الائمه (علیهم السلام): ص ۸۷٫)

الکافی:

– به نقل از جمیل بن صالح -: به امام صادق (علیه السلام) گفتم: دختر جوانی داریم که ستاره را به سان کهکشان می بیند.

فرمود: خوب! و گاه نیز آن را به سان یک دانه می بیند(علامه مجلسی، در شرح عبارت و گاه نیز آن را به سان یک دانه می بیند، دو تفسیر آورده است. یکی آن که آن دختر اگر درمان نشود، بعدها آن را به سان یک دانه خواهد دید. دیگری آن که در همان حال که ستاره را به سان کهکشان می بیند، آن را همانند یک دانه نیز می بیند (مرآه العقول: ج ۲۶ ص ۵۸۴). مترجم، ترجمه را بر پایه وجه دوم، انجام داده است.).

گفتم چشمش ضعیف شده است.

فرمود: آن را به گیاه سبر و تلخه(واژه عربی متن، مر است و در این باره، چند احتمال وجود دارد:
– یکی آن که این واژه به معنای گیاه تلخه باشد که بوته ای است با رنگ سبز مایل به سیاه و برگ های متوسط. این گزیده کنونی مترجم است.
– دیگری آن که این واژه، به معنای گیاه یا درخت میر یا مور باشد.
– دیگری آن که واژه، شکل تغییر یافته مور باشد که در هندی به معنای توتیاست.
– آنچه در این باره در النهایه (ج ۴ ص ۳۱۶)آمده این است که آن را دارویی چون سبر دانسته اند.) و کافور، به سهم های برابر، سرمه کن.

وی را بدان چیزها سرمه کردیم و برایش سودمند افتاد.( الکافی: ج ۸ ص ۳۸۳ ح ۵۸۱٫)

الکافی:

– به نقل از ابن محبوب، از راوی دیگری -: مردی که چشم درد داشت، بر امام صادق (علیه السلام) وارد شد. امام (علیه السلام) به او فرمود: چرا از این سه چیز: گیاه سبر، کافور و تلخه، غافلی؟.

مرد، آن کار را انجام داد و چشم درد او از بین رفت.( الکافی ج ۸ ص ۳۸۳ ح ۵۸۰٫)

طب الائمه (علیهم السلام):

از عمر بن توبه، از پدرش، درباره امام صادق (علیه السلام) نقل شد که مردی نزد آن حضرت از سفیدی ای در چشمش، دردی در دندانش و بادی در مفصل هایش اظهار ناراحتی کرد. امام (علیه السلام) به او فرمود که قدری فلفل سفید و قدری دار فلفل،( شکوفه و بهار فلفل آن را فلفل دراز نیز می گویند (لغت نامه دهخدا: ج ۱۰ ص ۱۵۱۷۹).) از هر کدام به وزن یک درهم، و نیز به وزن یک درهم نشادر بر دارد.

(سپس فرمود:) همه اینها را بساب و غربال کن و در هر چشمی از این مخلوط، سه میل سرمه کن و دمی آن را نگه دار که به اذن خداوند (عزوجل)، سفیدی را ریشه کن می کند، گوشت چشم را تمیز می کند و درد را تسکین می دهد. پس چشمانت را با آب سرد بشوی و در پی آن، با سرمه سیاه، سرمه کن.( طب الائمه (علیهم السلام): ص ۸۷٫)

الکافی:

– به نقل از ابن ابی عمیر -: از سلیم، وابسته علی بن یقطین، نقل شده که وی (احتمالا علی بن یقطین)، از درد چشم در رنج بود. پس امام کاظم (علیه السلام)، خود و بی آن که وی، اطلاعی داده باشد یا پرسیده باشد، برای وی چنین نوشت: چه چیز تو را از سرمه ابو جعفر (امام باقر (علیه السلام)) باز می دارد؟ یک سهم کافور رباحی،( رباح، نام جایی است که کافور را بدان نسبت داده اند. چنان که دهخدا آورده، کافور ریاحی نیز گفته اند و بعضی نیز ریاح را نام یکی از پادشاهان هند دانسته اند که برای نخستین بار، این کافور را شناخت (لغت نامه دهخدا: ج ۷ ص ۱۰۴۵۸).) یک سهم سبر اصقطری(اسقطره یا سقطری، جزیره ای در اقیانوس هند، در سمت چپ کسی است که از غرب به سمت هند می رود. عامه بدان سقوطره نیز گفته اند. گیاه سبر و گیاه خون سیاوشان را از آن جا می آورند (القاموس المحیط: ج ۲ ص ۵۰).) که با هم آرد و بر پارچه ای حریر، غربال می شوند و به همان اندازه که از سنگ سرمه، بر چشم کنند، از این مخلوط نیز چشم را ماهی یک بار، سرمه کند تا هر دردی را که در سر هست، فرود آورد و از بدن، بیرون برد.

وی (ابن یقطین) به این مخلوط سرمه می کرد و از آن پس تا زنده بود، چشم درد نداشت.( الکافی: ج ۸ ص ۳۸۳ ح ۵۸۳٫)

امام صادق (علیه السلام):

بنفشه، چه نیکو روغنی است! درد را از سر و از چشمان می برد. آن را به خود بمالید.( الکافی: ج ۶ ص ۵۲۱ ح ۵٫)

جستجو